Η βία, η βιασύνη, οι βάρβαροι....

 

 

Δεν ξέρουμε ποιός ακριβώς ήταν ο λόγος που οδήγησε το Ίδρυμα Ωνάση, να διαστρευλώσει τον Καβαφικό στίχο, στη διαφημιστική του καμπάνια. Το γεγονός όμως ότι "περιφέρει" το απόσπασμα "είν' επικίνδυνον πράγμα η βία", από λεοφωρεία, σε τραμ, και από τραίνα σε μετρό, αποδίδοντας άλλο από το νόημα που δίνει ο ποιητής στον, προερχόμενο από το ποιήμα "Εν μεγάλη Ελληνική αποικία, 200 π.Χ.", στίχο του "Να μη βιαζόμεθα· είν' επικίνδυνον πράγμα η βία", κάθε άλλο παρά τιμή αποτελεί για τον τιμώμενο φέτος ποιητή. Ο Καβάφης είναι σαφής. Παρακινεί να μην βιαζόμαστε, όχι να μη χρησιμοποιούμε βία.

 

Υποψιαζόμαστε ότι το ατόπημα του Ιδρύματος δεν είναι προϊόν βιασύνης. Κάθε άλλο. Χρησιμοποιεί τον ποιητή και τον εμπλέκει το ποιήμα σε μια κατά το δοκούν ανάγνωση, εφαπτόμενη στην επικαιρότητα των ημερών. Σ' αυτή την περίπτωση ο ποιητής βιάζεται (εκ του βιασμός), διότι διαστρευλώνεται η σκέψη του. Όμως επειδή ο Καβάφης είναι τόσο μεγάλος ποιητής, ο στίχος του δεν κινδυνεύει από παρανοήσεις. Απόδειξη ο σάλος που προκλήθηκε, αμέσως μόλις έγινε αντιληπτό το γεγονός.

 

Ξέρουμε όμως και έναν πολύ σοβαρό λόγο για τον οποίο το Ίδρυμα είναι υπόλογο απέναντι σε όλους μας, και επιπλέον στην εγχώρια και διεθνή φιλολογική και ακαδημαϊκή κοινότητα, στους αναγνώστες του Καβάφη όπου γης. Δεν είναι άλλος  από τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται το αρχείο του μεγάλου ποιητή, το οποίο προ μηνών απέκτησε. Αν αυτό δεν είναι βία (όχι με την έννοια της βιασύνης) απέναντι στο ίδιο τον ποιητή τι είναι;

 

Περιμένουμε κάποιες πειστικές απαντήσεις από το Ίδρυμα Ωνάση και τους υπεύθυνους του Αρχείου. Περιμένουμε όμως και επαρκείς εξηγήσεις από το Υπουργείο Πολιτισμού που συνεργάζεται με το Ίδρυμα Ωνάση για τον επετειακό εορτασμό των 150 χρόνων από το θάνατο του ποιητή.

 

Κατά τα λοιπά, φέτος γιορτάζουμε το "Έτος Καβάφη"!

 

 

 

Κ.Π.Καβάφης

 

Εν μεγάλη Eλληνική αποικία, 200 π.X.

 

Ότι τα πράγματα δεν βαίνουν κατ' ευχήν στην Aποικία

δεν μέν' η ελαχίστη αμφιβολία,

και μ' όλο που οπωσούν τραβούμ' εμπρός,

ίσως, καθώς νομίζουν ουκ ολίγοι, να έφθασε ο καιρός

να φέρουμε Πολιτικό Aναμορφωτή.

 

Όμως το πρόσκομμα κ' η δυσκολία

είναι που κάμνουνε μια ιστορία

μεγάλη κάθε πράγμα οι Aναμορφωταί

αυτοί. (Ευτύχημα θα ήταν αν ποτέ

δεν τους χρειάζονταν κανείς.) Για κάθε τι,

για το παραμικρό ρωτούνε κ' εξετάζουν,

κ' ευθύς στον νου τους ριζικές μεταρρυθμίσεις βάζουν,

με την απαίτησι να εκτελεσθούν άνευ αναβολής.

 

Έχουνε και μια κλίσι στες θυσίες.

Παραιτηθείτε από την κτήσιν σας εκείνη·

η κατοχή σας είν' επισφαλής:

η τέτοιες κτήσεις ακριβώς βλάπτουν τες Aποικίες.

Παραιτηθείτε από την πρόσοδον αυτή,

κι από την άλληνα την συναφή,

κι από την τρίτη τούτην: ως συνέπεια φυσική·

είναι μεν ουσιώδεις, αλλά τί να γίνει;

σας δημιουργούν μια επιβλαβή ευθύνη.

 

Κι όσο στον έλεγχό τους προχωρούνε,

βρίσκουν και βρίσκουν περιττά, και να παυθούν ζητούνε·

πράγματα που όμως δύσκολα τα καταργεί κανείς.

 

Κι όταν, με το καλό, τελειώσουνε την εργασία,

κι ορίσαντες και περικόψαντες το παν λεπτομερώς,

απέλθουν, παίρνοντας και την δικαία μισθοδοσία,

να δούμε τι απομένει πια, μετά

τόση δεινότητα χειρουργική.—

 

Ίσως δεν έφθασεν ακόμη ο καιρός.

Να μη βιαζόμεθα· είν' επικίνδυνον πράγμα η βία.

Τα πρόωρα μέτρα φέρνουν μεταμέλεια.

Έχει άτοπα πολλά, βεβαίως και δυστυχώς, η Aποικία.

Όμως υπάρχει τι το ανθρώπινον χωρίς ατέλεια;

Και τέλος πάντων, να, τραβούμ' εμπρός.

 

Ίσως δεν έφθασεν ακόμη ο καιρός.

Να μη βιαζόμεθα· είν' επικίνδυνον πράγμα η βία.

Τα πρόωρα μέτρα φέρνουν μεταμέλεια.

Έχει άτοπα πολλά, βεβαίως και δυστυχώς, η Aποικία.

Όμως υπάρχει τι το ανθρώπινον χωρίς ατέλεια;

Και τέλος πάντων, να, τραβούμ' εμπρός.

 

 

Η ΑΥΓΗ, 17/10/2013