Alfavita Newsroom Κώστας Δουζίνας
Δεν είναι ποτέ αργά να γίνει κάποιος αντιστασιακός. Ετσι, εμείς οι παλιοί πρέπει να καλωσορίσουμε τους 32, 58 ή 1.000 συναδέλφους που μας λοιδορούσαν μέχρι πριν από λίγους μήνες, αλλά τώρα πήραν τους δρόμους διαμαρτυρόμενοι για τον νόμο Μπαλτά.
Θα ήταν κρίμα να έχει ζήσει κάποιος στην Αθήνα τα τελευταία πέντε χρόνια και να μην έχει γνωρίσει την έξαψη ενός συλλαλητήριου στο Σύνταγμα. Φαντάζομαι ότι η παρουσία των συνηθισμένων υπουργικών υπόπτων περιόρισε την έξαρση των διανοούμενων αλλά ακόμη και οι Αγανακτισμένοι είχαν «πάνω» πλατεία.
Αλλά ας γίνουμε σοβαροί. Ηρθε η στιγμή να κάνουμε κάτι που δεν έγινε τα τελευταία χρόνια: μια πραγματική συζήτηση για την Παιδεία που δεν ξεκινάει από πολιτικές ή ιδεολογικές υστεροβουλίες.
Θα αρχίσω με την εμπειρία μου από τα σαράντα χρόνια στο αγγλικό πανεπιστήμιο και τη μικρότερη με τον αλήστου μνήμης νόμο Διαμαντοπούλου.
Πρώτα τα περίφημα Συμβούλια Ιδρύματος. Είμαι εκλεγμένο μέλος του ανάλογου Συμβουλίου στο Κολέγιο Birkbeck του Πανεπιστημίου του Λονδίνου.
Δύο μέλη εκλέγονται από τους καθηγητές, δύο από τους λέκτορες και επίκουρους, δύο από τους φοιτητές και δύο από τους διοικητικούς.
Τα μη πανεπιστημιακά μέλη είναι συνδικαλιστές, επιχειρηματίες και δημοτικοί σύμβουλοι του Λονδίνου.
Ολες οι κοινότητες που δουλεύουν, υπηρετούν ή έχουν σχέση με το πανεπιστήμιο αντιπροσωπεύονται στο Συμβούλιο.
Αλλά τα Συμβούλια Διαμαντοπούλoυ, κακότεχνα ξεπατικωμένα από αμερικανικά ιδιωτικά πανεπιστήμια, δεν έχουν σχέση με τα βρετανικά.
Το Συμβούλιο του Πανεπιστημίου μου δεν αποφασίζει θέματα ακαδημαϊκής πολιτικής ούτε ποιος θα είναι υποψήφιος στις εκλογές πρυτάνεων ή κοσμητόρων.
Το πρώτο είναι αρμοδιότητα της γενικής συνέλευσης των πανεπιστημιακών, το δεύτερο ελεύθερης ψηφοφορίας.
Ο ρόλος του είναι να επιτηρεί την οικονομική κατάσταση του πανεπιστημίου, να εγγυάται την ακαδημαϊκή ελευθερία και να αποτελεί σημείο επαφής με την κοινωνία.
Ενα τέτοιο σύστημα ήπιων και επικουρικών συμβουλίων θα μπορούσε να εισαχθεί και στην Ελλάδα αν το θεσμικό πλαίσιο ήταν ριζικά διαφορετικό.
Η βασική διαφορά είναι ότι τα βρετανικά πανεπιστήμια είναι πλήρως αυτοδιοικούμενα.
Η κυβέρνηση δίνει κάθε χρόνο ένα ποσό σε μια ανεξάρτητη Αρχή, στην οποία αντιπροσωπεύονται τα πανεπιστήμια, και αυτή το διανέμει στα μέλη της σύμφωνα με γνωστά και σταθερά κριτήρια.
Η χρηματοδότηση εξαρτάται από τον αριθμό των φοιτητών, τον λόγο φοιτητών - ΔΕΠ που πρέπει να είναι χαμηλός και τις ερευνητικές ανάγκες κάθε πανεπιστημίου. Μέχρι πρόσφατα.
Οι Συντηρητικοί και Φιλελεύθεροι, ιδεολογικοί σύμμαχοι των νεόκοπων αντιστασιακών κομμάτων, κατάργησαν το 2013 το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης της διδασκαλίας και ζήτησαν από τα πανεπιστήμια να καλύψουν το κενό με αύξηση των διδάκτρων.
Ετσι, φτάσαμε στο παράδοξο δημόσια ιδρύματα να έχουν επιβάλει εννιά χιλιάδες λίρες δίδακτρα τον χρόνο για προπτυχιακές σπουδές και δεκάδες χιλιάδες για μεταπτυχιακά.
Δεν αμφέβαλλε νομίζω κανείς ότι τα δίδακτρα θα έρχονταν σύντομα και στην Ελλάδα.
Eχω ακούσει βέβαια στο παρελθόν πολλούς υπουργούς να υπόσχονται αυτοδιοίκηση αλλά αυτό δεν συνέβη.
Το πανεπιστήμιο ήταν πάντα όργανο μικροπολιτικής. Οπως άκουγα τη δεκαετία του 1980, τα νέα πανεπιστήμια άνοιγαν εκεί όπου έπρεπε «να νοικιαστούν δωμάτια και να πουληθούν σουβλάκια».
Τα Συμβούλια αποτελούν το πιο πρόσφατο τρικ για πολιτική και διοικητική χειραγώγηση που θεωρήθηκε απαραίτητη όταν η αντίσταση φοιτητών και πανεπιστημιακών το 2006 απέτρεψε την κοινή απόφαση ΠΑΣΟΚ - Ν.Δ. να επιτρέψει την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων. Ηταν η μεγαλύτερη πρόσφατη επιτυχία του φοιτητικού κινήματος στην Ευρώπη.
Εγινε σαφές ότι η σχεδόν πλήρης εξάρτηση του πανεπιστημίου από το υπουργείο δεν αρκούσε.
Η ιδιωτική παιδεία θα έμπαινε από την πίσω πόρτα.
Τι σημαίνει αυτοδιοίκηση;
Η αυτοδιοίκηση στην οποία όλοι ομνύουν σημαίνει ένα πράγμα: πλήρη οικονομική και διοικητική αυτονομία.
Ολα τα θέματα διοίκησης, οργάνωσης διδασκαλίας και έρευνας και καταμέρισης δαπανών πρέπει να αποφασίζονται από αυτούς που ξέρουν την αποστολή και τις ανάγκες της παιδείας, δηλαδή από την πανεπιστημιακή κοινότητα.
Το κράτος καθορίζει το χρηματοδοτικό πλαίσιο, τις γενικές πολιτικές και τον συνολικό αριθμό των φοιτητών.
Από εκεί και πέρα ο υπουργός δεν έχει καμιά δουλειά να ασχολείται με τους εισακτέους κατά σχολή, τις προκηρύξεις θέσεων και προαγωγές ή τις διδακτικές και ερευνητικές προτεραιότητες.
Αυτά τα έκαναν δεκαετίες αυτοί που κατηγορούν την Αριστερά για κρατισμό.
Σκοπός της ριζοσπαστικής Αριστεράς είναι να αποδυναμώσει το κράτος και να περάσει εξουσίες του στην κοινωνία.
Ας προσθέσω κάτι για τον «αρχοντοχωριάτικο» χαρακτήρα του νόμου Διαμαντοπούλου. Επιβάλλει, με την περηφάνια της Ψωροκόσταινας, τη συμμετοχή πανεπιστημιακών από το εξωτερικό στις επιτροπές αξιολόγησης των Τμημάτων, διορισμού και προαγωγής συναδέλφων.
Ετσι, έχω γίνει μάρτυρας τραγελαφικών καταστάσεων. Πανεπιστημιακοί από άγνωστα πανεπιστήμια και χωρίς έργο ούτε σχέση με το αξιολογούμενο αντικείμενο, να αντιμετωπίζουν σαφώς ανώτερους Ελληνες συναδέλφους με το ύφος αποικιοκρατών ελεγκτών.
Εχω δει αξιολογήσεις από ανθρώπους που τα ελληνικά τους δεν τους επιτρέπουν να διαβάσουν τα έργα των αξιολογούμενων.
Εχω ακούσει αξιολογητές να λένε ότι το μόνο που τους ενδιαφέρει –γιατί αυτό τους ζήτησαν οι σπόνσορές τους– είναι να πετάξουν τις φοιτητικές παρατάξεις από τα πανεπιστήμια.
Ακόμη χειρότερο, έχω ακούσει Ελληνες συναδέλφους να εκλιπαρούν τους «εξωτερικούς» να μπουν στις επιτροπές.
Η υποτιθέμενη αξιοκρατία του μέτρου οδηγεί στον εξευτελισμό των συναδέλφων και στη δημιουργία σχέσεων πατρονείας. Ο νόμος εκφράζει την ιδεολογία αυτών που δεν έχουν ιδέα από παιδεία και πιστεύουν ότι στην Αμερική τα δολάρια φυτρώνουν στα δέντρα.
Πλήρης και ουσιαστική αυτοδιοίκηση είναι λοιπόν το πρώτο και μεγάλο ζητούμενο.
Χρειαζόμαστε μια νέα μορφή θεσμικής φαντασίας να μας βγάλει από τον παλαιοκομματικό κρατισμό και τον νεόκοπο φανατισμό της αγοράς.
Εμπιστοσύνη στην τοπικότητα και ανάδειξη της σημασίας των κοινών, του κοινού καλού, πρέπει να είναι οι αρχές μιας δημοκρατικής κοινωνίας του 21ου αιώνα.
Εμπιστοσύνη σ’ αυτούς που δουλεύουν και ξέρουν το πανεπιστήμιο και σταδιακή μεταφορά των εξουσιών του κράτους στην κοινότητα.
Αλλά έχουμε ευθύνη, επίσης, να σκεφτούμε και να βάλουμε σε πράξη μια νέα έννοια του κοινού καλού που τόσο υπέφερε πρόσφατα με τις οβιδιακές μεταμορφώσεις του «δημόσιου συμφέροντος» που κατέληξε να σημαίνει το συμφέρον των «δημόσιων» ανδρών.
Το πανεπιστήμιο είναι ο πιο κατάλληλος χώρος για να φανταστούμε και να εφαρμόσουμε το νέο αφήγημα για τη δημοκρατική και δίκαιη κοινωνία του αιώνα μας. Η επιτυχία του νέου ελληνικού πανεπιστημίου θα σηματοδοτήσει τη γενικότερη αλλαγή. Αν όχι τώρα, πότε;
Εδώ φτάνουμε στο κρίσιμο ερώτημα: «Τι είναι και τι θέλει το πανεπιστήμιο;».
Μεγάλη ευθύνη της νέας ηγεσίας να ξεκινήσει, όπως σωστά υποσχέθηκε, μια μεγάλη εθνική διαβούλευση μέσα και έξω από το πανεπιστήμιο για την ψυχή και το πνεύμα του σπιτιού μας.
Γιατί το πανεπιστήμιο είναι το σπίτι κάθε χώρας. Οταν είναι νοικοκυρεμένο και όμορφο, η οικογένεια προοδεύει.
Και είναι δουλειά των πανεπιστημιακών κυρίως και όχι του κράτους να περιποιηθούμε τα του οίκου μας. Αλλά για την «επιθυμία και επιμέλεια παιδείας», το μεγάλο στοίχημα αλλά και το μεγαλύτερο πλεονέκτημα της κοινωνίας και της κυβέρνησης θα μιλήσουμε στο επόμενο.
*Καθηγητής της Νομικής, αντιπρύτανης και διευθυντής του Ινστιτούτου Ανθρωπιστικών Ερευνών στο Κολέγιο Μπίρκμπεκ του Πανεπιστημίου του Λονδίνου
ΠΗΓΗ: efsyn.gr
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
