Alfavita Newsroom ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ - ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Οι πανελλήνιες εξετάσεις αποτελούν ένα κορυφαίο γεγονός για την ελληνική κοινωνία, καθώς αυτή κρίνει πως το μέλλον των παιδιών της καθορίζεται από την ‘’επιτυχία’’ τους σ’ αυτές τις εξετάσεις. Αυτή η πραγματικότητα φορτίζει συναισθηματικά τα παιδιά. Ταυτόχρονα, επιτρέπει να ανθούν φαινόμενα ανηθικότητας και αθέμιτου ανταγωνισμού στο χώρο των καθηγητών του ιδιωτικού τομέα.
Θα επικεντρωθώ στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας, στηλιτεύοντας μύθους και αγκυλώσεις του Υπουργείου και της ελληνικής κοινωνίας.
Όλη σχεδόν η ελληνική κοινωνία αυτή την περίοδο χορεύει το χορό των πανελλήνιων εξετάσεων. Οι μαθητές της Γ’ Λυκείου δέχονται συνεχείς πιέσεις από το άμεσο και ευρύτερο περιβάλλον τους, για να μπορέσουν να εισαχθούν στο πανεπιστήμιο, ώστε να αποδείξουν πόσο ικανοί και πετυχημένοι είναι και να κάνουν τους γονείς τους περήφανους! Οι μαθητές θεωρούν, ακόμα και εν μέσω κρίσης, πως η ζωή τους θα μεταμορφωθεί μετά την εισαγωγή τους στο πανεπιστήμιο. ‘‘Το παν είναι να μπεις στο πανεπιστήμιο! Μετά βλέπουμε…’’. Αυτή η διατύπωση συμπυκνώνει την αντίληψη της ελληνικής κοινωνίας στο μεγαλύτερο μέρος της.
Όλη αυτή η κατάσταση αγχώνει τα παιδιά, τα οποία πολύ συχνά θεωρούν ότι δεν είναι ικανά να φτάσουν στο στόχο τους, απαξιώνοντας τον εαυτό τους. Εφόσον έχει ιεροποιηθεί η εισαγωγή στο πανεπιστήμιο, πρέπει τα παιδιά να ανταποκριθούν σ’ αυτό το κοινωνικό και οικογενειακό αίτημα – μάλλον απαίτηση! - για να κατακτήσουν μια υψηλή θέση στη συνείδηση των πολλών και στην ιεραρχία της ελληνικής κοινωνίας. Οπότε έτσι αιτιολογείται το κλίμα ανασφάλειας και ηττοπάθειας σε κάποιους μαθητές και μάλιστα σε κάποιους καλά έως πολύ καλά προετοιμασμένους.
Δε θα επιχειρήσω να αποδείξω πόσο αβάσιμες είναι οι παραπάνω απόψεις – αγκυλώσεις της ελληνικής κοινωνίας∙ άλλωστε, θεωρώ ότι είναι αυτονόητη η σχετική επιχειρηματολογία. Η εκμετάλλευση αυτών των στερεότυπων με τελικά θύματα τα παιδιά από καθηγητές του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, είναι ανησυχητικό φαινόμενο, ένδειξη του αθέμιτου ανταγωνισμού και της ηθικής σήψης. Προκειμένου κάποιοι φιλόλογοι να εξασφαλίσουν τη βαθμολογική ανωτερότητα των μαθητών τους, διαδίδουν ότι γνώριζαν από πριν το θέμα της έκθεσης (παραγωγή λόγου, που βαθμολογείται με 40 μονάδες), γι’ αυτό τους δίνουν έτοιμη έκθεση, την οποία καλούνται οι μαθητές να μάθουν απ’ έξω για να πάρουν τις πολυπόθητες 40 μονάδες!
Μια τέτοια πρακτική εγείρει δύο ενστάσεις. Πρώτον, είναι ανήθικη, καθώς πλήττει την αδιαβλητότητα των πανελλήνιων εξετάσεων και την ηθική των ίδιων των ίδιων των καθηγητών που εμπλέκονται σε τέτοιες διαδικασίες, εφόσον επιδίδονται στον αθέμιτο ανταγωνισμό με τους συναδέλφους τους. Δεύτερον, αποδεικνύουν ότι έργο τους είναι να δίνουν στα παιδιά έτοιμα ‘’πακέτα’’ κειμένων κι όχι να τους μαθαίνουν να σκέφτονται και να διατυπώνουν με εύστοχο, πειστικό και λογικό τρόπο τις σκέψεις τους∙ έτσι όμως αποθαρρύνουν την αυτονομία της σκέψης και της γραφής των παιδιών. Θεωρώ ότι οι φιλόλογοι οφείλουν να βοηθούν τους μαθητές να διευρύνουν τα όρια της σκέψης τους, να εμβαθύνουν στα ζητήματα της κοινωνικής ζωής και να αναπτύσσουν ικανότητες κατανόησης κειμένου και δημιουργίας δικών τους κειμένων. Με τις παραπάνω πρακτικές, κάποιοι φιλόλογοι υποβιβάζουν το ρόλο τους και τους ίδιους τους μαθητές, αφού τους θεωρούν ανίκανους να γράψουν ένα δικό τους κείμενο και γι’ αυτό τους ζητούν να μάθουν απ’ έξω αναλυμένα θέματα, σχεδιαγράμματα, προλόγους και επιλόγους. Άλλωστε, όλοι οι φιλόλογοι που διδάσκουν το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας διδάσκουν όλες τις προβλεπόμενες θεματικές ενότητες, επομένως και το θέμα της κάθε χρονιάς.
Ως προς τα ίδια τα θέματα των φετινών πανελλήνιων εξετάσεων, νομίζω ότι δε μπόρεσαν να προκαλέσουν το ενδιαφέρον των μαθητών. Το κείμενο που δόθηκε μάλλον θα το χαρακτήριζα αδιάφορο για τους περισσότερους μαθητές, και εξαιτίας του ειδικού του θέματος – αρχαία θέατρα – και εξαιτίας του μη βιωματικού χαρακτήρα του. Το ζήτημα της σχέσης με τα μνημεία και τον πολιτισμό του παρελθόντος ,δυστυχώς, στις συνειδήσεις των περισσοτέρων ταυτίζεται με την αρχαία δόξα και συντηρεί στερεότυπα αρχαιολατρίας και προγονοπληξίας. Το κείμενο δεν παρότρυνε τα παιδιά να πραγματοποιήσουν μια κριτική διασύνδεση παρελθόντος-παρόντος, αλλά αναλώθηκε σε γενικόλογες για τα παιδιά διαπιστώσεις∙ διαπιστώσεις που μάλλον έχουν αρχαιολογικό ενδιαφέρον (άλλωστε, ο συγγραφέας του δοθέντος κειμένου είναι καθηγητής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Αθήνας), όμως δεν μπορούν ν’ αγγίξουν τα δεκαοχτάχρονα παιδιά. Καθώς διάβαζα το συγκεκριμένο κείμενο, θυμήθηκα την πρόσφατη ομιλία του καθηγητή Φιλολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Δ. Λυπουρλή – καλεσμένου από το Σύνδεσμο Φιλολόγων Δράμας – γι’ αυτή τη σχέση των νεότερων με τον αρχαίο κόσμο. Ο καθηγητής πρότεινε πολύ συγκεκριμένους τρόπους διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών, συνδεδεμένων με τη ζωή των παιδιών.
Οι ασκήσεις που ζητήθηκε από τα παιδιά ν’ απαντήσουν, πέρα από τη Β1, τύπου ‘‘σωστό λάθος’’, που αναδείκνυε το βαθμό κατανόησης του κειμένου, κινήθηκαν στην πεπατημένη, χωρίς κάποιο βαθμό πρωτοτυπίας ούτε ανέλπιστου. Βέβαια, στη Β2, όπου ζητήθηκαν οι τρόποι ανάπτυξης μιας παραγράφου, θεωρώ ότι η επιλογή της συγκεκριμένης παραγράφου ήταν ατυχής, καθώς ήταν πολύ σύντομη, αποτελούμενη από μια μόνο περίοδο λόγου.
Το θέμα της έκθεσης (παραγωγή λόγου) έδινε μια συγκεκριμένη κατεύθυνση στους μαθητές για τη σύνδεση των μνημείων και της πολιτιστικής κληρονομιάς με το παρόν(α’ ζητούμενο). Το β’ ζητούμενο (επίσης με σαφή κατεύθυνση) βασίστηκε στο α’ και ζητήθηκε από τα παιδιά να προτείνουν δραστηριότητες για την ανάπτυξη της σχέσης των νέων με τα μνημεία. Όμως ποια βιωματική-εμπειρική σχέση με τα μνημεία αναπτύσσουν οι μαθητές στα σχολεία; Οι τυπικές επισκέψεις σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους δημιουργούν μια ουσιαστική γνωριμία μ’ αυτά; Μήπως, σε ένα τέτοιο θέμα, καλούνται οι μαθητές ν’ αναπαράγουν άκριτα ένα δοκιμιακό υλικό που τους δόθηκε, χωρίς όμως να το αισθάνονται και να το κατανοούν βαθιά; Οπότε, αρκετοί μαθητές μάλλον αναλώθηκαν σε αρχαιολατρικές έως εθνικιστικές κορώνες ωραιοποίησης του παρελθόντος. Αυτή τη στιγμή, οι μαθητές ενδιαφέρονται για άλλα θέματα, όπως τεχνολογία, μόδα ελεύθερος χρόνος, εκπαίδευση, εργασιακό μέλλον, οπότε ένα θέμα για τα μνημεία δεν μπορεί να προσελκύσει το ενδιαφέρον των περισσότερων μαθητών.
Η επιστημονική φιλολογική έρευνα θα χαρακτήριζε όλο το πλαίσιο εξέτασης του μαθήματος της Νεοελληνικής Γλώσσας παρωχημένο. Τώρα πια προτείνονται πολυτροπικά κείμενα και πιο δημιουργικές ασκήσεις, βασισμένες στο ομαδικό πνεύμα και στην προσωπική σκέψη και γραφή. Το Υπουργείο Παιδείας όμως ακόμα κωφεύει στις προτάσεις αυτού του τύπου από την επιστημονική φιλολογική κοινότητα.
Γεωργία Μυλωνά
Ιδιοκτήτρια Φροντιστηρίου ‘ΤΟ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΟ’
Δράμα
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 05/7
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
