Alfavita Newsroom ΣΗΜΑΙΟΦΟΡΟΙ, ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ & Η ΑΠΡΟΘΥΜΙΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΓΙΑ ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΩΝ ΣΤΟ ΕΜΨΥΧΟ ΥΛΙΚΟ ΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΜΑΣ
H τελευταία απόφαση (κατοχυρωμένη τώρα με ΠΔ που περάστηκε σχεδόν λάθρα μεταμεσονύκτια ώρα στη Βουλή) πριν μερικές μέρες ως κομμάτι του νομοσχεδίου για την Παιδεία και αφορά το πώς θα επιλέγονται οι σημαιοφόροι στα δημοτικά σχολεία, είναι η πιο απτή απόδειξη της αλλεργίας της Κυβέρνησης για την αξιολόγηση και την αριστεία. Αλλεργία μπορεί να είναι μια ήπια λέξη σ αυτή τη χρονική συγκυρία. Κάποιος θα μπορούσε να μιλήσει έως και για μια ιδεοληψία ότι δεν πρέπει να διακρίνονται οι μαθητές και φυσικά να επιβραβεύονται οι άριστοι. Kάτι ως reverse discrimination που λένε κι οι αγγλοσάξωνες δηλαδή αντίστροφη διάκριση.
Η ψυχολογία ως η κατεξοχήν επιστήμη της ανάδειξης των ατομικών διαφορών τις τεκμηριώνει και τις αναδεικνύει εδώ και πολλές δεκαετίες. Φυσικά ο Έλληνας νομοθέτης κινείται σε ένα άλλο επίπεδο. Λυπηρό αλλά δείχνει την ξεπερασμένη αντίληψη που κάποιοι πολιτικοί (ή πανεπιστημιακοί πολιτικοί) θέλουν να επιβάλουν με βία και μερικές φορές με «νταηλίκι» ότι κανένας δεν διαφέρει ή δεν μπορεί ή δεν πρέπει να διαφέρει για να έχουμε αυτό το κατ’ επίφαση μέτρο της ισότητας. Άρα δεν μπορεί να υπάρχουν άριστοι, γιατί δεν ενδιαφερόμαστε για την διάκριση ποιοτήτων στο έμψυχο υλικό των σχολείων μας. Αυτό ισχύει για τους μαθητές αλλά εν μέρει μπορεί να ισχύει και για τους εκπαιδευτικούς. Κι αν υπάρχουν άριστοι δεν θα τους ξεχωρίζουμε και δεν θα τους πριμοδοτούμε. Με κανένα τρόπο. Γιατί θα υπάρχει πρόβλημα με τους άλλους μαθητές.
Το ελληνικό σχολείο χρησιμοποιεί τους βαθμούς ως κίνητρο για τους μαθητές (αν και η σύγχρονη πρόταση είναι να κινηθούμε από τους βαθμούς σε πιο περιγραφική αξιολόγηση των επιδόσεων των μαθητών στα μαθήματα). Επιλέγει λοιπόν το εκπαιδευτικό σύστημα να επαινεί τους καλύτερους και ένας τέτοιος τρόπος αναγνώρισης των υψηλών επιδόσεων, είναι και η τιμητική θέση του σημαιοφόρου και των παραστατών στις εθνικές παρελάσεις.
Το εκπαιδευτικό σύστημα (με τον ατελή αυτό τρόπο) επιβραβεύει τους καλύτερους και τους αναδεικνύει. Κι αυτό έχει νόημα και λειτουργεί θετικά ως κίνητρο για αρκετούς μαθητές. Έτσι κι αλλιώς οι άριστοι με τις υψηλότερες βαθμολογίες, δούλεψαν σκληρά για να είναι εκεί. Δικαιούνται μιας αναγνώρισης. Αγωνίστηκαν στη παλαίστρα των εξετάσεων, των εργασιών και της μελέτης και κατάφεραν να διακριθούν και να είναι αριστούχοι. Δίκαιο είναι να χαρούν μια μικρή δόση αναγνώρισης, ως ανταπόδοση του κόπου που κατέβαλαν και εκείνοι ίσως και οι γονείς τους.
Με το νέο ΠΔ αποφασίζεται ότι με κλήρωση θα επιλέγονται τα παιδιά που θα είναι σημαιοφόροι και άρα ο κόπος και ο μόχθος για διάκριση, αντικαθίσταται με την τύχη.
Αν ο Έλληνας νομοθέτης είχε και στοιχειώδη γνώση της ψυχολογίας θα ήξερε ότι τα ανθρώπινα όντα (και δη περισσότερα τα παιδιά), θέλουν κίνητρα για να κάνουν κάτι που είναι δύσκολο όπως το έργο της μάθησης. Και φυσικά υπάρχει η κατηγορία των μαθητών που έχοντας εσωτερικευμένους κώδικες ηθικής, καθήκοντος μελετούν και κοπιάζουν για να προοδεύσουν ανεξαρτήτως των βαθμών και της αναγνώρισης που έρχεται διαμέσου της τιμής του να είσαι σημαιοφόρος.
Ας μη ξεχνάμε όμως ότι αυτή η κατηγορία είναι η μειοψηφία στο σχολικό πληθυσμό. Τα περισσότερα παιδιά θέλουν κίνητρα (εσωτερικά και εξωτερικά) για να συνεχίζουν να μοχθούν σ αυτό το απαιτητικό πεδίο της μάθησης. Η αναγνώριση κάποιου για τις επιδόσεις του είναι ένα άυλο (μη υλικό) κίνητρο που βοηθά τους μαθητές αλλά και επί τους ουσίας τους διακρίνει από εκείνους που δεν δούλεψαν ή για οποιοδήποτε λόγο δεν μπόρεσαν να ανταποκριθούν με υψηλές επιδόσεις.
Ως σχολικός ψυχολόγος και πανεπιστημιακός με πάνω από δύο δεκαετίες εμπειρίας σε σχολεία και Πανεπιστήμια Ελλάδος και της Αμερικής, δεν μπορώ να κατανοήσω αυτή την αψυχολόγητη κίνηση της κυβέρνησης με όρους ψυχολογικής ή και παιδαγωγικής σκοποθεσίας. Φαντάζομαι ότι ίσως κάποιος να μπορεί να την εξηγήσει με όρους πολιτικής.
Μα ακόμα κι αυτό το θέμα της αριστείας (με τη μορφή των σημαιοφόρων) που συνδέεται και με τη τιμή να κρατάς την ελληνική σημαία, η κυβέρνηση κατάφερε να το φέρει στην αρένα της πολιτικής αντιπαράθεσης (και φυσικά χωρίς να προηγηθεί κανενός είδους διάλογος με τους εκπαιδευτικούς) και μοιραία να το ευτελίζει;
Με το ίδιο σκεπτικό, δεν θα έπρεπε να δίνεται η σημαία των Ολυμπιακών Αγώνων σε ένα διακεκριμένο ολυμπιονίκη αλλά σε οποιοδήποτε έλληνα αθλητή συμμετέχει στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Όμως καλώς και δίνεται σε ολυμπιονίκες που έχουν διακριθεί ή σε αθλητές που είναι άριστοι και έχουν λόγο να κρατούν την ιερή ελληνική σημαία.
Φυσικά στην ελληνική κοινωνία δεν προάγεται η διάκριση των ποιοτήτων και η αξιοκρατία και αυτό δεν με εκπλήσσει. Τίποτα δεν με εκπλήσσει πια. Φέτος κλείνω 15 χρόνια υπηρεσίας στην ανώτατη εκπαίδευση σε Ελληνικό Πανεπιστήμιο, που ακολούθησαν άλλα τόσα στη άλλη άκρη του Ατλαντικού ως νέος επιστήμονας και πανεπιστημιακός σε προοδευτικά πανεπιστήμια της Νέας Υόρκης και έχω δει και βιώσει πολλά.
Το ενδιαφέρον πράγμα είναι ότι και στο θέμα της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών (που είναι σε εξέλιξη αφού είχε «παγώσει» για δύο χρόνια) η σημερινή κυβέρνηση θα πρέπει να προσέξει πολύ. Φαίνεται να μην γνωρίζει πώς να διαχειριστεί αυτή τη «καυτή» πατάτα που της έχει δοθεί μετ’ επιτάσεως από τους δανειστές. Υπάρχουν αρκετά νέα, φρέσκα δεδομένα από μια ποιοτική έρευνα που ολοκληρώσαμε πρόσφατα στο Πανεπιστήμιο Κρήτης σχετικά με την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών διαμέσου ενός ανταγωνιστού Ευρωπαϊκού χρηματοδοτούμενου προγράμματος (Horizon2020). Tα νέα ερευνητικά δεδομένα καταγράφουν τη «φωνή» των εκπαιδευτικών σχετικά με το θέμα της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών και τι επιθυμούν εκείνοι από την αξιολόγηση. Νομίζουμε θα είναι πολύ χρήσιμα για όλους αλλά ιδιαίτερα για ανθρώπους (και πολιτικούς) που χαράζουν πολιτική στο χώρο του σχολείου και ιδιαίτερα στο θέμα της αξιολόγησης, να τα μελετήσουν και βάση αυτών να χαράξουν πολιτικές στο χώρο της Παιδείας. Ας ακολουθήσουμε μια από τα κάτω από τα πάνω προσέγγιση (bottom up approach) σ αυτό αλλά και σ άλλα σημαντικά θέματα της πολιτικής που εφαρμόζεται στα σχολεία μας.
¨Όλος ο κόσμος σχεδιάζει το μέλλον του και προχωρά μπροστά με θάρρος και ευρηματικότητα αναγνωρίζοντας τους αρίστους αλλά εμείς στη Ελλάδα δεν μπορούμε να δούμε πέρα από το στενό μας (μυωπικό) τρόπο αντίληψης των πραγμάτων, και τα πράγματα ήδη μας έχουν ξεπεράσει.
Μην αναγνωρίζοντας τους άριστους στα σχολεία, στα πανεπιστήμια αδικούμε τα παιδιά μας, τους νέους επιστήμονες, το μέλλον μας. Αδικούμε την επόμενη γενιά. Την αδικήσαμε με να της φορτώσουμε ένα δυσβάσταχτο χρέος για το οποίο δεν φταίει αλλά θα πληρώνει όλη της τη ζωή και δεν έχουμε τη γενναιοδωρία τουλάχιστον να τους αναγνωρίσουμε, ότι αν δουλέψουν και αν έχουν στόχους μπορούν να διακριθούν, έστω κι αν αυτή η διάκριση είναι συμβολική και δεν σχετίζεται με επιβράβευση σε επίπεδο υλικό. Μα τόσο μικρόψυχοι έχουμε γίνει;
Ο Αναστάσιος Ματσόπουλος είναι Υπεύθυνος Καθηγητής της Μονάδας Σχολικής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και επίσης κατέχει μόνιμη άδεια εξασκήσεως επαγγέλματος ως Σχολικός Ψυχολόγος στις ΗΠΑ & στην Ελλάδα. Έχει διδάξει σε αμερικανικά πανεπιστήμια και τα τελευταία 15 χρόνια υπηρετεί στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 27/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
