Alfavita Newsroom Ο ολιστικός χαρακτήρας της πρότασης με διαφοροποιημένες εξετάσεις για τους μαθητές Λυκείου, καθώς και την εμπλοκή της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και των εκπαιδευτικών Λυκείου, έχει σαφώς συνεργατικό, αναστοχαστικό και κριτικό χαρακτήρα και περιεχόμενο, ώστε να εξασφαλίζει την ανανέωση των διεργασιών των πανελλαδικών εξετάσεων ή/και την κατάργηση κάποιων διεργασιών ανά πενταετία, με στόχο και γνώμονα τη διεύρυνση και την πολλαπλή στήριξη του καλού δημόσιου και δημοκρατικού Λυκείου
Του Γεώργιου Πολυζώη*
Η συγγραφή προτάσεων - απόψεων για το πολυπαραμετρικό σύστημα που λέγεται πανελλαδικές εξετάσεις εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση αποτελεί ένα θέμα “πειρασμό” και εκτείνεται σε όλο το δυνατό φάσμα επιλογών: από προτάσεις - απόψεις βελτίωσής του ή αλλαγής του έως προτάσεις ακόμη και κατάργησής του.
Οι σχετικές συζητήσεις επικεντρώνονται κατά κύριο λόγο στον τεχνικό, διαδικαστικό και λειτουργικό χαρακτήρα του συστήματος, ενώ ταυτόχρονα με μεγάλη ευκολία συχνά παρακάμπτονται η εκπαιδευτική, η παιδαγωγική και η διδακτική του συνιστώσα. Με καταπληκτική μαεστρία, μάλιστα, αποκρύπτεται ο βαθιά κοινωνικοπολιτισμικός και αναπαραγωγικός ρόλος του συστήματος των πανελλαδικών εξετάσεων, καθώς κατά τα φαινόμενα πρόκειται για ένα σύστημα με τεράστια και διαχρονική κοινωνική αποδοχή από όλες τις τάξεις της ελληνικής κοινωνίας.
Αυτή η “καθεστωτική” αντιμετώπιση του θέματος “πανελλαδικές εξετάσεις” βαραίνει τόσο πολύ στη συζήτηση για τη μετεξέλιξή τους και για την ενδεχομενική κατάργησή τους, ώστε στην παραμικρή απόπειρα άρθρωσης λόγου να εξαναγκάζεται ο προτείνων να απαντά σε ζητήματα που αφορούν στον ορισμό άμεσα εφαρμοστέων χρονοδιαγραμμάτων και τον καθορισμό εξαντλητικών λεπτομερειών για το τι μέλλει γενέσθαι ρητά, αξιόπιστα και φυσικά αδιάβλητα.
Αυτός είναι ένας ουσιαστικός λόγος που σε κάθε μετεξέλιξη του συστήματος “πανελλαδικές εξετάσεις” τελικά, και βέβαια απλουστευτικά, μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι το μόνο που κάθε φορά αλλάζει είναι το όνομά τους (Πανελλαδικές, Πανελλήνιες, Γενικές, Εισιτήριες, Ακαδημαϊκό Απολυτήριο).
Για να είμαστε ρεαλιστές όμως, πρέπει να προσθέσουμε ότι ποτέ δεν έχει προταθεί σύστημα μετεξέλιξης πανελλαδικών εξετάσεων ενώ παράλληλα να τρέχουν σε βάθος χρόνου, π.χ. πενταετίας, συνθήκες αυτοκατάργησής του ή έστω συνθήκες, που λόγω της εφαρμογής του, δεν θα επιτρέπουν την αφυδάτωση του Λυκείου και τη μετατροπή του σε προσάρτημα φροντιστηριακών (θετικιστικών, συμπεριφοριστικών) επιλογών και μάλιστα με αμελητέα επιρροή στον μαθητικό πληθυσμό, αλλά και στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο.
Οι σκέψεις του άρθρου αυτού ξεκινούν από αυτό ακριβώς το γεγονός. Αναζητούν τη μετεξέλιξη του συστήματος των πανελλαδικών εξετάσεων με ταυτόχρονα ενσωματωμένη τη μικροσκοπική παρακολούθηση της εφαρμογής του. Θεωρούν αξιωματικά ότι μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν, αλλά ο χρόνος μπορεί να κυλήσει υπέρ του Λυκείου, και προπάντων υπέρ του δημόσιου χαρακτήρα του, με την ταυτόχρονη διατήρηση ισχυρών μορφωτικών και μαθησιακών στόχων, ευκρινώς και διακριτά αντιληπτών τόσο από τους μαθητές όσο και από το κοινωνικό σύνολο.
Η συγκρότηση της πρότασης αρχίζει με την παρατήρηση ότι ο χαρακτήρας των αλλαγών των συστημάτων των πανελλαδικών εξετάσεων, όπως και να έχουν αυτές ονομαστεί στις διάφορες προταθείσες εκδοχές (δέσμες, κατευθύνσεις, προσανατολισμός) είναι στην πράξη τεχνικός. Προτείνονται αλλαγές σε μαθήματα, ύλη, βιβλία, θέματα εξέτασης. Αυτές οι τεχνικές αλλαγές έχουν δοκιμαστεί με μηδενική σχεδόν επιτυχία, γιατί υπάρχουν τρεις βασικοί “ηγεμονικοί” πυλώνες, που παραμένουν σταθεροί σε κάθε προτεινόμενο σύστημα εξετάσεων, οι οποίοι το επαναφέρουν σε λογικές απαξίωσης του Λυκείου.
Πρώτος πυλώνας: το ενιαίο των πανελλαδικών εξετάσεων για όλους τους υποψήφιους φοιτητές. Όλοι οι υποψήφιοι φοιτητές, είτε στοχεύουν στην Ιατρική είτε στη Λογοθεραπεία, είτε στοχεύουν στην Αρχιτεκτονική είτε στη Γραφιστική, δίνουν εξετάσεις, ανάλογα με τον προσανατολισμό τους, σε θέματα του ίδιου επιπέδου δυσκολίας.
Δεύτερος πυλώνας: η αδράνεια της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Τα ΑΕΙ και τα ΑΤΕΙ σε κάθε προτεινόμενο σύστημα πανελλαδικών εξετάσεων απλά ανοίγουν τις πόρτες τους για να εισέλθουν οι φοιτητές που πέτυχαν. Και με τη λέξη αδράνεια δεν εννοούμε τη μη θεσμοθέτηση προπαρασκευαστικού έτους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Εννοούμε ότι τα τμήματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης δεν φαίνεται να λαμβάνουν υπόψη και να αξιοποιούν στατιστικά μεγέθη για σημαντικά χαρακτηριστικά του πληθυσμού των φοιτητών που υποδέχονται ετησίως. Τέτοια μεγέθη είναι το εύρος βαθμολογίας των εισαγόμενων φοιτητών σε αυτά, καθώς -και αυτό είναι ουσιώδες- και το ποια αριθμητική επιλογή αποτέλεσε το συγκεκριμένο τμήμα στο μηχανογραφικό του κάθε φοιτητή. Η αριθμητική επιλογή των φοιτητών για το κάθε τμήμα δεν είναι ένα στοιχείο που θα έπρεπε να δίνεται στους μαθητές - υποψήφιους φοιτητές, ώστε να τους προσανατολίζει στις επιλογές τους; Πολλώ δε μάλλον που η κατανομή του μεγέθους αυτού ενδεχομένως να είναι ανεξάρτητη (για τα τμήματα πρόσβασης από το ίδιο επιστημονικό πεδίο) από τις αυξομειώσεις της βαθμολογικής απόδοσης των μαθητών λόγω κυμαινόμενου βαθμού δυσκολίας των θεμάτων.
Τρίτος πυλώνας: η μη αξιοποίηση των εκπαιδευτικών του Λυκείου στη διαδικασία - πυρήνα των πανελλαδικών εξετάσεων, στην επιλογή των θεμάτων. Ένας ή δύο μόνον καθηγητές ανά πανελλαδικώς εξεταζόμενο μάθημα αξιοποιούνται ως λύτες ή θεματοδότες· οι υπόλοιποι εκπαιδευτικοί αξιοποιούνται ως επιτηρητές ή / και διορθωτές στις διαδικασίες των πανελλαδικών εξετάσεων.
Αν θέλουμε να προτείνουμε ένα δυναμικά εξελισσόμενο σύστημα πανελλαδικών εξετάσεων, που μάλιστα να περιέχει και τον σπόρο της αυτοκατάργησής του σε βάθος χρόνου χωρίς να χάσει τίποτα από τον αδιάβλητο χαρακτήρα του, πρέπει να κοιτάξουμε να παρέμβουμε σε αυτούς τους τρεις “ηγεμονικούς” πυλώνες.
Οι λύσεις υπάρχουν, είναι ενιαίες και αφορούν την ταυτόχρονη και συστηματική επίδραση και στους τρεις πυλώνες. Παρακάτω θα σκιαγραφεί αδρομερώς μία πρόταση μετεξέλιξης των πανελλαδικών εξετάσεων, που αμφισβητεί την “ηγεμονία” και των τριών αυτών χαρακτηριστικών / πυλώνων.
Κατά του πρώτου πυλώνα: Προτείνεται η ενιαία διαδικασία των εξεταζόμενων θεμάτων να αντικατασταθεί με δύο διακριτές διαδικασίες.
Στην πρώτη διαδικασία θεματοδότησης προτείνεται η απάντηση σε μεγάλο αριθμό ερωτήσεων κλειστού τύπου (αν απαιτηθεί, κάποιες ελάχιστες θα επιδέχονται σύντομη ανοικτή απάντηση). Η προτεινόμενη φιλοσοφία προσιδιάζει με το αγγλοσαξονικό SAT (Scholastic Assessment Test). Τα μέγιστο μέρος των δοκιμίων των υποψηφίων διορθώνονται άμεσα και με ελάχιστο κόστος από μηχανές. Από αυτήν την εξέταση ο μαθητής παίρνει έναν αριθμό κατάταξης για την εισαγωγή του στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η εξέταση αυτή θα μπορούσε να ονομάζεται ΠΑΚ (Πανελλήνιος Αριθμός Κατάταξης).
Στη δεύτερη διαδικασία προτείνεται η αξιοποίηση θεμάτων ανοικτής απάντησης (π.χ. 6 έως 10 θέματα). Πρόκειται για μια διαδικασία πιο απαιτητική από την ΠΑΚ και προσιδιάζει με το ΑΡ (Advanced Placement) των αμερικανικών πανεπιστημίων. Η διαδικασία αυτή θα μπορούσε να ονομάζεται ΣΥΠΑΔ ( ΣΥμετοχή στον ΠΑνελλήνιο Διαγωνισμό).
Ποια διαδικασία από τις ΠΑΚ ή ΣΥΠΑΔ θα ακολουθήσει ο μαθητής εξαρτάται από την προτίμηση των τμημάτων στα οποία επιθυμεί να σπουδάσει.
Κατά του δεύτερου πυλώνα: Τα τμήματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με βάση τις προτιμήσεις των υποψηφίων φοιτητών τα πέντε τελευταία έτη κατατάσσονται σε τμήματα που δέχονται φοιτητές με τη διαδικασία ΠΑΚ ή ΣΥΠΑΔ.
Τα τμήματα υψηλής ζήτησης επιλέγουν τους υποψηφίους τους με τη διαδικασία ΣΥΠΑΔ. Τα υπόλοιπα τμήματα επιλέγουν τους υποψηφίους με βάση τη διαδικασία ΠΑΚ.
Κάθε πέντε χρόνια η διαδικασία κατάταξης των τμημάτων θα επαναλαμβάνεται. Συγκεκριμένος αριθμός τμημάτων, όσα συμφωνηθούν με συγκεκριμένη επιχειρηματολογία και με εφαρμογή προαποφασισμένων κριτηρίων, θα αλλάζουν θέση μεταξύ των δύο διαδικασιών από ΠΑΚ σε ΣΥΠΑΔ και αντίστροφα.
Κατά του τρίτου πυλώνα: Τα θέματα των πανελλαδικών εξετάσεων θα τα δημιουργούν οι εκπαιδευτικοί των λυκείων.
Κάθε Φεβρουάριο, μαζί με τη βαθμολογία του Α’ τετραμήνου, οι εκπαιδευτικοί των 1.306 δημοσίων λυκείων της χώρας (στατιστικά 2013/14) θα προσκαλούνται να καταθέσουν σε βάση δεδομένων τα τέσσερα θέματα (Α, Β, Γ, Δ) των ενδοσχολικών εξετάσεων, με αντίστοιχη διαβάθμιση που θα συμφωνηθεί βάσει προτύπων. Τα κατατεθειμένα θέματα θα προσφέρουν πρωτογενές υλικό και μετά από τετράμηνη τουλάχιστον διεργασία διασταύρωσης, σύνθεσης ή και μικρών αλλαγών από τον ΕΟΕ (;), το ΙΕΠ (;) και τους σχολικούς συμβούλους ειδικοτήτων (;), θα μετατρέπονται σε θέματα κατάλληλα για ΠΑΚ ή ΣΥΠΑΔ αντίστοιχα (ιδού πεδίον δόξης λαμπρό για τους σχολικούς συμβούλους, για τους οποίους αναζητούνται νέοι ρόλοι, αλλά και πιθανός τρόπος/κριτήριο αξιολόγησής τους).
Τα θέματα θα κληρώνονται πανελλήνια ή περιφερειακά (αδιάφορο) για τις διαδικασίες ΠΑΚ και ΣΥΠΑΔ, με το απλό πάτημα ενός κουμπιού (τέλος τα “γραφικά” ξενύχτια της ΚΕΕ και οι πολυάριθμες επιτροπές ειδικών). Σε κάθε θέμα της πανελλαδικής εξέτασης που κληρώνεται θα αναγράφεται -για λόγους διαφάνειας- το όνομα του σχολείου ή τα ονόματα (αν πρόκειται για μείξη θεμάτων) των σχολείων που το πρότειναν.
Τα αποτελέσματα των προτεινόμενων αλλαγών είναι πολυεπίπεδα και αγγίζουν όλες τις παθογένειες του ελληνικού Λυκείου. Το όλο πλαίσιο, παρ’ ότι φαίνεται να κινείται σε τεχνικό επίπεδο, έχει αξιόλογη εκπαιδευτική, διδακτική και παιδαγωγική υποστήριξη, η οποία και θα αναμορφώνει το Λύκειο, κάτι που δεν κρίθηκε όμως αναγκαίο να παρουσιαστεί αναλυτικά σε ένα δημοσιογραφικού χαρακτήρα άρθρο.
Τέλος, ο ολιστικός χαρακτήρας της πρότασης με διαφοροποιημένες εξετάσεις για τους μαθητές Λυκείου, καθώς και την εμπλοκή της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και των εκπαιδευτικών Λυκείου, έχει σαφώς συνεργατικό, αναστοχαστικό και κριτικό χαρακτήρα και περιεχόμενο, ώστε να εξασφαλίζει την ανανέωση των διεργασιών των πανελλαδικών εξετάσεων ή/και την κατάργηση κάποιων διεργασιών ανά πενταετία, με στόχο και γνώμονα τη διεύρυνση και την πολλαπλή στήριξη του καλού δημόσιου και δημοκρατικού Λυκείου.
Κατακλείδα: Και τα φροντιστήρια; Ενδεχομένως -δεν είναι καθόλου βέβαιο- να κάνουν χρυσές δουλειές. Δεν πρόκειται όμως να διεμβολίσουν -και αυτό είναι βέβαιο- ένα Λύκειο που στηρίζεται ενεργά από την τριτοβάθμια εκπαίδευση και τους εκπαιδευτικούς του, οι οποίοι κάθε χρόνο συνεισφέρουν στην καλή πρακτική της διατήρησής του ως μορφωτικού και μαθησιακού πυρήνα για όλους τους μαθητές.
Θεωρούμε ότι η συζήτηση για ουσιώδεις αλλαγές στο θέμα “πανελλαδικές εξετάσεις” έχει αρχίσει. Έχουμε έναν τουλάχιστον χρόνο για να παρατηρήσουμε πού θα καταλήξει και να επανέλθουμε.
* Ο Γεώργιος Πολυζώης είναι φυσικός, εκπαιδευτικός δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (PhD, Med)
Πηγή: avgi.gr
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 27/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
