Η πανδημία COVID-19 δημιούργησε πρωτόγνωρες καταστάσεις και οδήγησε σε αποφάσεις που μέχρι σήμερα φάνταζαν ανεδαφικές.
Ο χώρος της εκπαίδευσης δεν έμεινε, φυσικά, αλώβητος. Η εκπαιδευτική κοινότητα κλήθηκε να προσαρμοστεί σε νέα δεδομένα, με κυρίαρχο αυτό της σύγχρονης εξ αποστάσεως διδασκαλίας, τόσο για την πρωτοβάθμια όσο και για την δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Τα στατιστικά δεδομένα, όπως τα έχει παρουσιάσει το Υπουργείο Παιδείας, προβάλλουν την θέληση και την συνέπεια με την οποία η εκπαιδευτική κοινότητα αγκάλιασε και στήριξε την επιλογή της σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, θέτοντας ως πρώτη προτεραιότητα την εκπαιδευτική και ψυχολογική στήριξη των μαθητών/-τριών. Και όσοι από τους εκπαιδευτικούς δεν ανταμώθηκαν με τους μαθητές/-τριές τους στην εφαρμογή της Webex Meetings, φρόντισαν να διατηρήσουν την εκπαιδευτική τους επικοινωνία μέσω της ασύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης.
Η επιστροφή στις σχολικές αίθουσες κλείνει την παρένθεση της σύγχρονης εξ αποστάσεως διδασκαλίας, αν και κάποιοι εκπαιδευτικοί, ωθούμενοι είτε από το μεράκι τους είτε από τους μαθητές/-τριές τους (το πιθανότερο και από τα δύο) συνεχίζουν απογευματινές ώρες το διαδικτυακό μάθημα.
Η καινοτομία όμως που το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΥΠΑΙΘ) επιδιώκει να εφαρμόσει με την ταυτόχρονη σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση (διδασκαλία σε μαθητές/τριες οι οποίοι συμμετέχουν στο μάθημα με φυσική παρουσία και σε μαθητές/τριες οι οποίοι δεν δύνανται να παρακολουθήσουν με φυσική παρουσία την εκπαιδευτική διαδικασία) φαίνεται να επιχειρεί να δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα από αυτά που προσπαθεί να επιλύσει.
Έτσι, οι εκπαιδευτικοί καλούνται να πραγματοποιήσουν την διδασκαλία στην αίθουσα του σχολείου σε «live» μετάδοση εκτός αυτού. Αυτή η καινοτομία, ενώ επενδύεται με το λογικοφανές επιχείρημα της ισότιμης συμμετοχής στην εκπαιδευτική διαδικασία [Σκοπός (…) είναι το δημόσιο αγαθό της παροχής εκπαίδευσης υπό καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης, όπως είναι η πανδημία του COVID-19] (ΥΑ 57233/ΦΕΚ 1859 Β΄/15-5-20 με θέμα: «Σύγχρονη εξ΄ αποστάσεως εκπαίδευση» παρ. 7), δημιουργεί αγκυλωτικές καταστάσεις στο εκπαιδευτικό έργο που επιτελείται στην σχολική αίθουσα.
Η εκπαιδευτική διαδικασία έχει την δική της δυναμική κατά την διεξαγωγή της στην αίθουσα διδασκαλίας. Η αλληλεπίδραση μαθητών και εκπαιδευτικών διέπεται, εκτός της τυπικής εκπαιδευτικής διαδικασίας, από την αυθόρμητη επικοινωνία των συμμετεχόντων σε αυτήν, μαθητών και εκπαιδευτικών. Η εφαρμογή της απευθείας μετάδοσης της εκπαιδευτικής διαδικασίας αποτελεί εξ ορισμού ανασταλτικό παράγοντα της «ζωντάνιας» και της δυναμικής που ο εκπαιδευτικός επιχειρεί να δημιουργήσει στην τάξη του, ώστε να καταστεί το μάθημά του περισσότερο ελκυστικό. Ακόμη και ο παραμικρός αστεϊσμός, τόσο από την πλευρά του εκπαιδευτικού όσο και των μαθητών, θα πρέπει να αποφευχθεί, στην πιθανότητα να αποτελέσει λαβή κακόβουλων σχολίων από άτομα που τυχόν έχουν παρεισφρήσει στο περιβάλλον των μαθητών που παρακολουθούν την εκπαιδευτική διαδικασία εξ αποστάσεως.
Άραγε, είναι απίθανο κάποιοι μαθητές που παρευρίσκονται στην αίθουσα διδασκαλίας να θεωρήσουν ως ανασταλτικό παράγοντα ενεργού συμμετοχής τους στην εκπαιδευτική διαδικασία το γεγονός πως ό,τι αναφέρουν στην τάξη ακούγεται και εκτός αυτής; Πολλά παιδιά είναι ντροπαλά και καταστάσεις «καταγραφής» των αντιδράσεών τους λειτουργούν ανασταλτικά στην συμμετοχική προσπάθειά τους. Και, άραγε, είναι απίθανο, κάποιοι να καταγράψουν (στο κινητό τους;) τις συμμετοχικές αντιδράσεις μαθητών που ίσως έχουν στοχοποιήσει, προκειμένου να τις χρησιμοποιήσουν ως αντικείμενο χλεύης;
Μα και για τους εκπαιδευτικούς, η σύγχρονη μετάδοση του μαθήματος σε χώρους εκτός της αίθουσας διδασκαλίας δεν αποτελεί τις καλύτερες συνθήκες στην προσπάθειά τους να επικοινωνήσουν με τους μαθητές τους σε ένα πιο «χαλαρό» εκπαιδευτικό πλαίσιο. Χαλαρό, όχι φυσικά με την έννοια του «χαβαλέ» στην αίθουσα, αλλά στο πλαίσιο της αμεσότερης επικοινωνιακής τακτικής τους, που ο καθένας και η καθεμιά από την εκπαιδευτική του εμπειρία έχει δοκιμάσει και έχει κατάλληλα διαμορφώσει. Και, εντέλει, οι εκπαιδευτικοί θεωρούμε πως δεν είναι διατεθειμένοι να κριθούν για τον τρόπο διδασκαλίας τους από τον καθένα, παρά από τους μαθητές και τις μαθήτριές τους. Και επειδή αυτό το τελευταίο ίσως αποτελέσει την αφορμή για σχόλια που σχετίζονται με δήθεν φοβίες των εκπαιδευτικών για την κριτική που θα υποστεί η διδακτική τους επάρκεια από «θεατές» εκτός τάξης ή από ετερόκλητους (επι-) κριτές, ίσως δεν είναι περιττό να τονιστεί ότι για την κριτική αυτή δεν θεωρούμε ότι πρέπει να μπουν οι εκπαιδευτικοί στην διαδικασία της «live» μετάδοσης του μαθήματος στην αίθουσα διδασκαλίας.
Η σχετική Υπουργική Απόφαση (ΥΑ 57233/ΦΕΚ 1859 Β΄/15-5-20 με θέμα: «Σύγχρονη εξ΄ αποστάσεως εκπαίδευση») που ρυθμίζει τις λεπτομέρειες της ταυτόχρονης σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης προσπαθεί να καθησυχάσει τους εκπαιδευτικούς με διαβεβαιώσεις ότι:
«Απαγορεύεται η καταγραφή και αποθήκευση ήχου ή/και εικόνας του ηλεκτρονικώς μεταδιδόμενου μαθήματος καθώς και οποιαδήποτε άλλη χρήση του περιεχομένου που μεταδίδεται ηλεκτρονικώς, πέραν της ζωντανής μετάδοσης ήχου ή/και εικόνας σε πραγματικό χρόνο με αποκλειστικούς αποδέκτες τους μαθητές/τριες (ΥΑ 5723/2020, παρ. 3)
όπως και ότι:
«Στην περίπτωση παράνομης καταγραφής επιβάλλονται οι κυρώσεις του άρθρ. 38 του ν. 4624/2019» (ΥΑ 5723/2020, παρ. 3)
Αρκούν όμως οι διαβεβαιώσεις για να αρθούν από τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς οι παραπάνω επιφυλάξεις και αναστολές;
Αλλά και όταν θα επιχειρηθεί να υλοποιηθεί αυτή η ιδιάζουσα μορφή εκπαιδευτικής διαδικασίας, πώς θα μπορούσε να εφαρμοστεί το παρακάτω;
«Ειδικά για την περίπτωση της ταυτόχρονης σύγχρονης εξ αποστάσεως διδασκαλίας, ως αυτή ορίζεται στην περίπτωσης β της παραγράφου 1, η ζωντανή μετάδοση αφορά μόνο το μέρος της διδακτικής ώρας που αφιερώνεται στην παράδοση μαθήματος. Η ζωντανή μετάδοση δεν αφορά μέρος της διδακτικής ώρας που σχετίζεται με τυχόν εξέταση μαθητών/τριών» (ΥΑ 57233/ΦΕΚ 1859 Β΄/15-5-20, παρ. 3).
Πώς θα λειτουργήσει ο εκπαιδευτικός στην τάξη του, όταν επιχειρήσει να εφαρμόσει την μαθητοκεντρική διδασκαλία; Όταν θα πρέπει να συνδιαλέγεται με τους μαθητές/-τριες του στην προσπάθειά του να τους οδηγήσει στην ανακάλυψη της γνώσης; Θα ανοιγοκλείνει κάθε λίγο το μικρόφωνο ή την κάμερα προκειμένου να μην μεταδίδεται ζωντανά η συμμετοχική αντίδραση των μαθητών/-τριών του; Και θα καταστεί υπόλογος αν, τυχόν, κάποιες φορές το αμελήσει, έχοντας προσηλωθεί στο εκπαιδευτικό του αντικείμενο;
Σε κάθε περίπτωση, ο γράφων δεν είναι ειδικός σε θέματα νομολογίας και, ειδικότερα, σε θέματα διασφάλισης των προσωπικών δεδομένων. Όμως, το Σύνταγμα της Ελλάδας φαίνεται να προστατεύει το δικαίωμα όλων των πολιτών αυτής της χώρας και σε αυτό το θέμα:
«Καθένας έχει δικαίωμα προστασίας από τη συλλογή, επεξεργασία και χρήση, ιδίως με ηλεκτρονικά μέσα, των προσωπικών του δεδομένων, όπως νόμος ορίζει. Η προστασία των προσωπικών δεδομένων διασφαλίζεται από ανεξάρτητη αρχή, που συγκροτείται και λειτουργεί, όπως νόμος ορίζει» (Σύνταγμα της Ελλάδας, άρθρο 9 Α).
Η ισότιμη συμμετοχή στην εκπαίδευση ας μην αποτελέσει την δικαιολογία στην αλλοίωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, λειτουργώντας σε βάρος των μαθητών, των εκπαιδευτικών, της ίδιας της ποιότητας της διδασκαλίας και της δημοκρατικής της έκφρασης στην τάξη. Αλλά ούτε να αποτελέσει και τον δούρειο ίππο για να αλώσει τον θεσμό της διδασκαλίας στις αίθουσες, όπως αυτή προσφέρεται με την συμμετοχή μαθητών και εκπαιδευτικών στον αναντικατάστατο χώρο του σχολείου.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 05/7
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
