Είναι ένα κορίτσι, ας το πούμε Σοφία. Πηγαίνει 1η Λυκείου. Όταν γυρίζει από το σχολείο, πετάει αμέσως την τσάντα. Δεν σου απαντά πώς πήγε στο σχολείο, για να μην πει σκατά. Γιατί αυτή είναι η ειλικρινής απάντηση στην άκυρη ερώτηση σου. Δεν μιλάει, δείχνει σκοτεινιασμένη, εξουθενωμένη, σαν να κουβαλάει ακόμη πολύ βάρος.
Αν ρωτήσεις τους καθηγητές της πώς τα πάει με τα μαθήματα, θα σου πουν πως δεν μιλάει, δεν σηκώνει χέρι, αν και της λεμε Σοφάκι πες. Πες. Πες. Γενικώς δεν συμμετέχει. Να μην ντρέπεται όμως. Να προσπαθήσει πιο πολύ. Κι άλλα σχετικά θα σου πουν.
Η Σοφία όμως, όπως κάθε γνήσιο παιδί ορχιδέα, τραβάει δύναμη από μέσα της, από τις ιδέες, τις σκέψεις, τις εικόνες που κυκλοφορούν μέσα της. Γιατί τις χτίζει σιγά-σιγά, παρέα με τη μοναξιά και την ησυχία. Δεν μπορεί την ποσότητα, την πυκνότητα, τον πολύ κόσμο, την υψηλής έντασης φωνή ή ακόμη και μουσική, τα πολλά λόγια, τα δυνατά φώτα. Κουράζεται εύκολα, γρήγορα εξουθενώνεται, της αποφορτίζονται οι μπαταρίες. Απορροφάται από εσωτερικά ερεθίσματα, ενίοτε κατακλύζεται από αυτά. Τα εξωτερικά τα αποφεύγει.
Μερικές φορές η περίσταση μπορεί να γίνει τόσο απειλητική που να θέλει να τρέξει, να βρει καταφύγιο. Μερικές φορές φεύγει πανικόβλητη, σαν να κατουριέται. Αναζητά τη μοναξιά, γι’αυτό συχνά φεύγει από την παρέα και έτσι εύκολα, αβασάνιστα μπορεί να θεωρηθεί αντικοινωνική. Κι όμως τη διακρίνει μία κοινωνικότητα διαφορετική, μία κοινωνικότητα ίσως πιο βαθιά, αφού μπορεί να εκδηλωθεί με δυο-τρεις δυνατές φιλίες. Αντίθετα, οι σχέσεις ενός εξωστρεφούς μπορεί να είναι πολύ περισσότερες και τα like στα social media να παρελαύνουν αφειδώς, όμως ενίοτε μπορεί να μένουν στη ρηχότητα.
Είναι ο κόσμος μας φτιαγμένος κυρίως από εξωστρεφείς για εξωστρεφείς. Ο δυτικός πολιτισμός εκθειάζει τα ατομικά επιτεύγματα, την αυτονομία, την προσωπική επιτυχία.
Αυτό που προβάλλεται ως ιδανικό και ανταμείβεται δεόντως είναι ένα πρότυπο πιο εξωστρεφές: αυτός/ή που μιλάει, που ενίοτε φωνάζει, που διεκδικεί και όχι αυτός/ή που μένει σιωπηλός/ή, αν και μπορεί να ακούει προσεκτικά, που μιλάει χαμηλόφωνα, ακόμη και αν έχει σπουδαία πράγματα να πει, που μπορεί να έχει εκλεπτυσμένα γούστα και χιούμορ, ή που μπορεί να μην μιλάει καν, αλλά να ζωγραφίζει ή να γράφει συχνά κείμενα που διακρίνονται από οξύνοια και ευαισθησία. Που έχει επιμονή και υπομονή και δεν ικανοποιείται με πασαλείμματα και έργα για το θεαθήναι.
Σε επίπεδο διαχείρισης/καθοδήγησης ομάδων ακόμη και ολόκληρων κρατών ένας/μία ηγέτης εσωστρεφής, μπορεί να αποδειχτεί πιο αποτελεσματικός/ή από μία/έναν εξωστρεφή, επειδή αυτό που τον/την γεμίζει κυρίως είναι οι αξίες και οι ιδέες, ενώ παράλληλα ακούει με προσοχή τους άλλους.
Άρα, για να ξαναγυρίσουμε στο σχολείο, πρέπει να συμμετέχεις, να συμμετέχεις και να ξανά συμμετέχεις στις διαδικασίες μάθησης και κυρίως στις ομαδικές εργασίες, αδιάφορο, εάν στο τέλος, στις προαγωγικές και απολυτήριες, θα διαγωνιστείς μόνος/η σου. Διότι, υποτίθεται, μέσω της ομαδικότητας, καλλιεργούμε τη συνεργασία σε ένα κόσμο όμως που είναι ανταγωνιστικός. Συνεργασία, βέβαια, υπηρετώντας τα συμφέροντα μιας μικρής ομάδας, μιας ομάδας η οποία ανταγωνίζεται άλλες ομάδες. Με άλλες λέξεις συνεργασία, για να υπηρετήσω τον ανταγωνισμό και εν τέλει το εγώ μου.
Χρειάζονται χώρο ασφαλή τα Σοφάκια - ιδίως οι καραμπινάτες περιπτώσεις εσωστρέφειας - χρειάζονται το χώρο τους στο διάλειμμα και τον τρόπο τους, για να φορτώσουν μπαταρίες, ιδίως αν έχει προηγηθεί μία ώρα θορυβώδης στην τάξη. Γενικά, χρειάζονται περισσότερο χρόνο, για να σκεφτούν. Δυσκολεύονται να παρακολουθήσουν τα άλματα από το ένα θέμα στο άλλο. Χρειάζονται ησυχία να συγκεντρωθούν. Oι απαντήσεις τους (όταν απαντάνε) είναι πιο προσεγμένες γενικά και μπορούν να συμβάλουν να γίνει μία συζήτηση πιο εποικοδομητική. Αντλούν συγκίνηση από τον εσωτερικό τους κόσμο, άρα ο έπαινος έχει ελάχιστη επίδραση. Είναι πιο συγκρατημένοι/ες, είναι περισσότερο της περισυλλογής και επιδίδονται σε μοναχικές δραστηριότητες παρατήρησης και αυτοπαρατήρησης.
Χρειάζονται, λοιπόν, χρόνο, το χρόνο τους, και όχι πίεση. Αυτό βοηθάει και τα πιο εξωστρεφή παιδιά, αυτά που συνήθως γρηγορότερα ορθώνουν χέρι αποφασιστικό και φωνή ισχυρή να γίνουν ακόμη πιο παραγωγικά στη σκέψη τους, γιατί μερικές φορές απλώς καλύπτουν, γεμίζουν τον αέρα, λες και φοβούνται τη σιωπή.
Είναι συνήθως και ντροπαλό το κάθε Σοφάκι (Όχι απαραιτήτως. Μπορεί να διαπρέπουν εκεί που ακόμη και ο πιο εξωστρεφής διστάζει). Μπορεί από νωρίς να μπει και αυτή η ταμπέλα της ντροπαλότητας. Και κάθε επανάληψη της, την καρφώνει πιο γερά. Σταματήστε να τη λέτε Σοφάκι και κυρίως σταματήστε να τις φέρεστε σαν Σοφάκι. Χρειάζεται εμπιστοσύνη, ανεξαρτησία και να αναλάβει τις ευθύνες.
Και οι γονείς της και οι συγγενείς και οι δάσκαλοι/ες. Από τρυφερότητα, θα αντιτείνει κάποια/ος παρεξηγημένη/ος, τίθεται αυτή η ετικέτα. Μία απαλή αγωγή από το χέρι, μία κρυφή χειραγώγηση. Είναι δύσκολη υπόθεση η αλλαγή διαχείρισης, γιατί έχουμε συνηθίσει να διεκπεραιώνουμε. Είναι μία πρόκληση δύσκολη για τις/τους εκπαιδευτικούς και δεν υπάρχει χρόνος, όταν τρέχουν ασθμαίνοντας πίσω από τη διδακτέα εξεταστέα ύλη.
Όμως επαναλαμβάνω τη λένε Σοφία.
Υ.Γ. Πολύτιμη βοήθεια για τη συγγραφή του κειμένου άντλησα από το βιβλίο " Ήρεμη δύναμη" της Susan Cain.
Βαγγέλης Δήμας
Φιλόλογος
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 27/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
