Alfavita Newsroom Η πρωτολογία και η δευτερολογία του υπουργού Παιδείας Κυριάκου Πιερρακάκη στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής
Η πρωτολογία
Θα έχουμε την ευκαιρία να τοποθετηθούμε όλοι. Επιτρέψτε μου να πω κι εγώ δύο λόγια για το συγκεκριμένο ζήτημα νομίζω ότι μπορεί να τα βρείτε ενδιαφέροντα και να ενημερώσουν ακόμη περισσότερο και τις όποιες αντιδράσεις.
Να πω καταρχήν ότι σίγουρα ξεκινάει μία πάρα πολύ ενδιαφέρουσα συνεδρίαση. Ενδιαφέρουσα κατά το κινέζικο «μακάρι να ζήσεις ενδιαφέροντες καιρούς». Και υπό αυτήν την έννοια θα έχουμε την ευκαιρία να συζητήσουμε πάρα πολλά. Δεν χρειάζεται ούτε ειρωνεία. Δεν ειρωνεύομαι. Δεν ειρωνεύομαι καθόλου. Θα έχουμε μία ενδιαφέρουσα συνεδρίαση ανταλλαγής απόψεων. Ούτε φωνές χρειάζονται.
Επίσης εγώ θα προέκρινα και το εξής: όταν κορυφαίοι Συνταγματολόγοι έχουν τοποθετηθεί, επειδή εγώ δεν είμαι Συνταγματολόγος, επειδή δεν είμαι Συνταγματολόγος. Επειδή κορυφαίοι Συνταγματολόγοι έχουν τοποθετηθεί.
Επιτρέψτε μου, λοιπόν, να ξεκινήσω από την αρχή. Το νομοσχέδιο το οποίο έχετε στα χέρια σας έχει μία ενιαία φιλοσοφία. Η ενιαία φιλοσοφία που το διέπει έχει να κάνει
- με την αύξηση των εκπαιδευτικών ευκαιριών στην πατρίδα μας,
- με το πώς θα καταφέρουμε να φέρουμε πίσω ολοένα και περισσότερους φοιτητές, Έλληνες, οι οποίοι βρίσκονται στο εξωτερικό,
- με το πώς θα απευθυνθούμε στην ελληνική ακαδημαϊκή διασπορά και
- με το πώς θα καταφέρουμε συνολικά να καταστήσουμε την Ελλάδα Περιφερειακό Κέντρο Εκπαίδευσης.
Αυτό αφορά τις διατάξεις συνολικά, τις διατάξεις, δηλαδή, οι οποίες ακουμπάνε και το Ελληνικό Δημόσιο Πανεπιστήμιο και τις υπόλοιπες που αφορούν το επίμαχο θέμα το οποίο αρχίσαμε να συζητάμε.
Το νομοσχέδιο αυτό οικοδομείται εδώ και περίπου επτά μήνες και εγώ θα πω ότι η συγγραφή του δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, υπό την έννοια το ότι θα ολοκληρωθεί κατά την ψήφισή του νομοσχεδίου την επόμενη εβδομάδα. Άρα, κάθε καλή πρόταση και κάθε καλή ιδέα η οποία θα ειπωθεί σε αυτή την Επιτροπή από την δική μας πλευρά είμαστε απολύτως ανοιχτοί και θα σας πω την αλήθεια το θέλουμε κιόλας να μπορέσουμε να την ενσωματώσουμε. Γιατί αυτό είναι ένα πολύπλοκο πλαίσιο το οποίο ιδανικά πρέπει να είναι το οικοδόμημα όλων μας.
Καταρχήν, να ξεκινήσω από αυτά τα οποία θέλω να πιστεύω ότι στα πολύ βασικά θα συμφωνήσουμε. Από τα 205 άρθρα του νομοσχεδίου τα 176 αφορούν το Ελληνικό Δημόσιο Σύστημα Εκπαίδευσης. Ξεκινάω με αυτά και μετά πάω στα άλλα.
Έχουν προκύψει, λοιπόν, 176 άρθρα μέσα από διάλογο και διαβούλευση με φορείς του Δημοσίου Συστήματος Εκπαίδευσης και ενσωματώνει, ουσιαστικά, τις δικές τους απόψεις. Υπό αυτήν την έννοια νομίζω ότι είναι ένα πάρα πολύ δόκιμο πεδίο συναίνεσης και συνεννόησης ανάμεσα σε όλους μας, ακριβώς για τους λόγους τους οποίους θα περιγράψω.
- Καταρχήν, το νομοσχέδιο συμπεριλαμβάνει τη στρατηγική ανάπτυξης του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης. Μία πρόταση η οποία έχει προκύψει διπλά: από εισήγηση της ΕΘΑΑΕ (Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης), αλλά και από την πρόταση των Πρυτανικών Αρχών του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου (καταθέτω κύριε Πρόεδρε στα πρακτικά την εισήγηση της ΕΘΑΑΕ). Ο λόγοι για τους οποίους αναπτύσσουμε το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο – το καθιστούμε τρίτο Πανεπιστήμιο στη χώρα – είναι τόσο εθνικοί όσο και ακαδημαϊκοί. Νομίζω είναι προφανείς και οι δύο. Και, υπό αυτήν την έννοια, προβαίνουμε στην απορρόφηση τμημάτων του Διεθνούς Πανεπιστημίου στην Καβάλα και στη Δράμα. Προβαίνουμε στην ίδρυση νέων τμημάτων. Έχει ήδη δρομολογηθεί η δημιουργία τμήματος Ψυχολογίας στο Διδυμότειχο, εδώ θα υπάρξει και η δημιουργία τμήματος Εργοθεραπείας στην Κομοτηνή. Γενικά, είναι μία πρόταση ανάπτυξης του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου που την συζητάμε εδώ και πάρα πολλά χρόνια και είναι ένα σημείο του νομοσχεδίου στο οποίο θέλω να πιστεύω ότι μπορούμε να συμφωνήσουμε όλοι.
- Το δεύτερο κεφάλαιο το οποίο αφορά το νομοσχέδιο: Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Αυτό είναι ένα κομμάτι το οποίο βρίσκεται και στο πρόγραμμα αρκετών κομμάτων που βρίσκονται αυτήν την στιγμή στην Επιτροπή. Τι λέει αυτό; Λέει ότι το ΕΑΠ - με το οποίο όλοι συμφωνήσουμε με τη δράση του και τη λειτουργία του- αυτονομείται περαιτέρω από το Υπουργείο Παιδείας, υπό την έννοια, ότι μέχρι σήμερα ήταν ένας καθαρός εποπτευόμενος φορέας. Ο Υπουργός Παιδείας όριζε τον πρόεδρο του ΕΑΠ. Το ΕΑΠ μπαίνει στις μέριμνες περί αυτοδιοίκητου. Νομίζω ότι και σε αυτό υπάρχει πεδίο συναίνεσης και συμφωνίας. Εκχωρεί το Υπουργείο, ουσιαστικά, τη δυνατότητα το ΕΑΠ να μπει στις λογικές του ν.4957 του 2022, όπως είναι όλα τα υπόλοιπα Δημόσια Πανεπιστήμια.
- Πάμε στο τρίτο σκέλος του νομοσχεδίου το οποίο, επίσης, θεωρώ ότι είναι πεδίο συναίνεσης: Δημόσια ΑΕΙ. Θα ήθελα στην αρχή, επειδή έχουν ειπωθεί πάρα πολλά πράγματα, να πω κάποια στοιχεία σε σχέση με τη χρηματοδότησή τους, για να ενημερώσω και την Επιτροπή, για να μιλάμε επί πραγματικών δεδομένων και όχι επί θεωρητικών ή επί ευκταίων.
Η χρηματοδότηση των Δημοσίων Πανεπιστημίων προκύπτει από πάρα πολλές πηγές. 1. Τακτικός προϋπολογισμός. 2. Πρόγραμμα επενδύσεων. 3. ΕΣΠΑ. 4. Ταμείο Ανάκαμψης. 5. ΣΔΙΤ. Πέντε πηγές συν το κομμάτι της αυτοχρηματοδότησής τους, το οποίο βέβαια δεν αφορά αυτή τη συζήτηση υπό την έννοια της κρατικής μέριμνας. Εάν πάμε στη συζήτηση περί λειτουργικών εξόδων των Πανεπιστημίων, θα διαπιστώσει κανείς, βλέποντας τις βασικές καμπύλες χρηματοδότησης, ότι η χρηματοδότηση αυτή έπεφτε κάθε χρόνο μέχρι το 2018. Αυτό είναι αντικειμενικό, δεν αμφισβητούνται τα νούμερα. Το κατώτατο σημείο στο οποίο έφτασε η χρηματοδότηση των Ελληνικών Δημοσίων Πανεπιστημίων ήταν το έτος 2018, όπου η χρηματοδότηση ήταν μικρότερη από το 2017, όπου ήταν μικρότερη από το 2016, όπου ήταν μικρότερη από το 2015, όπου ήταν μικρότερη από το 2014, όπου ήταν μικρότερη από το 2013. Αυτή είναι η αλήθεια. Το κατώτατο σημείο είναι τα 92,4 εκατομμύρια ευρώ, 2018.
Πέρυσι η χρηματοδότηση από τα λειτουργικά, ουσιαστικά από τον κρατικό προϋπολογισμό, πλην των μισθών (εξαιρούμε τους μισθούς), μιλάμε για τα λειτουργικά έξοδα των Πανεπιστημίων, ήταν 133,5 εκατομμύρια ευρώ. Η αύξηση αυτή προσεγγίζει το 50%, είναι λίγο πιο κάτω, θα περάσει το 50% φέτος καλώς εχόντων των πραγμάτων. Είναι αυτή η μόνη χρηματοδότηση που δίνουμε στα Ελληνικά Δημόσια Πανεπιστήμια; Απάντηση: Όχι. Προσθέτουμε σε αυτό, πέρα από τους μισθούς, χρηματοδότηση από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.
Πέρυσι ήταν 201 εκατομμύρια ευρώ. Αυτό κινείται με βάση τον χρόνο, το 2018 ήταν στα 138 εκατομμύρια η χρηματοδότηση από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ). Τώρα είναι στα 201. Και βεβαίως έχουμε τη χρηματοδότηση για το επίδομα φοιτητικής στέγης και για σίτιση. Η χρηματοδότηση αυτή ακουμπάει – πέρυσι – τα 125 εκατομμύρια ευρώ. Εάν τα αθροίσει κανείς, χωρίς τους μισθούς, μιλάμε για περίπου 450 εκατομμύρια ευρώ σε ετήσια βάση.
Ταυτόχρονα, έχουν προγραμματιστεί επενδύσεις – χρηματοδοτήσεις από όλα τα υπόλοιπα χρηματοδοτικά εργαλεία τα οποία έχουμε στη χώρα. Ταμείο Ανάκαμψης: 475 εκατομμύρια ευρώ (αυτό δεν είναι ετήσιο, αυτό θα διαρθρωθεί μέσα στον χρόνο), περιλαμβάνει προϋπολογισμούς που έχουν να κάνουμε με ερευνητικούς εξοπλισμούς, με στήριξη της διεθνοποίησης (θα τα πούμε παρακάτω αυτά). 297 εκατομμύρια ευρώ από το ΕΣΠΑ. Περίπου 700 εκατομμύρια ευρώ μέσω ΣΔΙΤ για φοιτητικές εστίες που διαρθρώνονται σε όλη τη χώρα κυρίως τα Πανεπιστήμια της Περιφέρειας. Και ερευνητικά κονδύλια της τάξης των 180 εκατομμυρίων ευρώ από την Γενική Γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας (ΓΓΕΚ). Εάν τα αθροίσει κανείς αυτά, η χρηματοδότηση που υπάρχει αυτήν την στιγμή για τα Δημόσια Πανεπιστήμια είναι η μεγαλύτερη που έχει δοθεί εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Φυσικά, η χρηματοδότηση αυτή θα πρέπει να αυξηθεί περαιτέρω για πάρα πολλούς λόγους και, ακριβώς, αυτή είναι η δέσμευση της Κυβέρνησης.
Τώρα, σε ό,τι αφορά τις διατάξεις, γιατί είπα πριν από τα 205 άρθρα τα 176 αφορούν το Δημόσιο Σύστημα Εκπαίδευσης. Τι λένε τα άρθρα τα οποία αφορούν τα Δημόσια Πανεπιστήμια; Καταρχήν, είναι προτάσεις οι οποίες είναι αμιγώς δικές μας; Η απάντηση είναι «όχι». Είναι προτάσεις οι οποίες συντριπτικά έχουν δοθεί από τη Σύνοδο των Πρυτάνεων. Δηλαδή, κάναμε έναν εκτενή διάλογο με τα Δημόσια Πανεπιστήμια και θέλω να ευχαριστήσω τη Σύνοδο των Πρυτάνεων για αυτόν τον λόγο, και στον διάλογο αυτό προέκυψαν μια σειρά από ρυθμίσεις (πάνω από 100) που είναι οι προτάσεις τους για το «πώς πρέπει να λειτουργήσει το Ελληνικό Δημόσιο Πανεπιστήμιο.
Ενσωματώσαμε την συντριπτική πλειοψηφία των προτάσεων αυτών εγώ θα πω αυτές οι οποίες ήταν εφικτό να ενσωματωθούν. Τις σταχυολογώ:
- ένα κομμάτι αφορά τη διεθνοποίηση του ελληνικού Δημοσίου Πανεπιστημίου. Δηλαδή, τι σημαίνει αυτό; Αυτό σημαίνει ότι θα χρηματοδοτηθούν κοινά προγράμματα, κοινά μεταπτυχιακά (κατά βάση) μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης. Το ποσό θα είναι 60 εκατομμύρια ευρώ -εδώ το προβλέπουμε νομοθετικά αυτό πώς θα γίνει- για τα Ελληνικά Δημόσια Πανεπιστήμια, έτσι ώστε να μπορεί ένα κορυφαίο Πανεπιστήμιο του εξωτερικού να πραγματοποιήσει με χρηματοδότηση, όμως από το ελληνικό Κράτος, αυτή είναι η ποιοτική θεσμική διαφοροποίηση, κοινά προγράμματα εντός του Ελληνικού Δημοσίου Πανεπιστημίου με πρίσμα και με στόχο τη διεθνοποίησή του.
- Προβλέπονται μία σειρά από ρυθμίσεις, επίσης, μέσα από αυτό το πρίσμα της διεθνοποίησης. Θα αναφέρω μία ενδεικτικά, τη δυνατότητα μεταγραφών ξένων φοιτητών στα ξενόγλωσσα προγράμματα. Αυτή είναι η τελευταία αναγκαία συνθήκη για την κύρωση της Σύμβασης της Λισαβόνας, την οποία και θα κάνουμε.
- Προβλέπεται η δυνατότητα να έρχονται για βραχείες περιόδους σπουδών ξένοι φοιτητές, μη Ευρωπαίοι, στα Ελληνικά Δημόσια Πανεπιστήμια, εφόσον τα Ελληνικά Δημόσια Πανεπιστήμια το επιθυμούν. Εδώ να αναφέρω ότι σε μία έρευνα η οποία βγήκε πρόσφατα, η Ελλάδα ήταν 8η στον αριθμό των Αμερικανών φοιτητών από όλες τις χώρες που δέχονται Αμερικανούς φοιτητές. Αυτό μας έκανε πάρα πολύ εντύπωση γιατί, πραγματικά, είναι πολύ μεγάλος αριθμός να είσαι 8ος στον αριθμό Αμερικανών φοιτητών που δέχεσαι στη χώρα σου.
Και, ψάχνοντάς το, καταλήγει κανείς ότι αυτός ο αριθμός προκύπτει ερήμην του Δημοσίου Συστήματος, της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Ερήμην. Πώς προκύπτει; Γιατί υπάρχουν διάφορες δομές οι οποίες δέχονται Αμερικανούς φοιτητές για ένα εξάμηνο, για δύο εξάμηνα. Ενώ, λοιπόν, παρέχουμε ήδη τα αγγλόφωνα προγράμματα του Erasmus, δίνουμε τη δυνατότητα στα Δημόσια Πανεπιστήμια -εάν το θέλουν- να κάνουν συμπράξεις με ξένα Πανεπιστήμια και να δεχτούν και αυτά αλλογενείς, ξένους φοιτητές, για ένα κομμάτι των σπουδών τους, ένα εξάμηνο, δύο εξάμηνα μέσα στο Πανεπιστήμιο.
- Το νομοσχέδιο επίσης προβαίνει στην απογραφειοκρατικοποίηση -σε μεγάλο βαθμό- των Ειδικών Λογαριασμών Κονδυλίων Έρευνας, όπως είναι και το αίτημα της Συνόδου των Πρυτάνεων. Προβαίνει στην απογραφειοκρατικοποίηση της έγκρισης των προϋπολογισμών. Αυτή τη στιγμή, δηλαδή, για αλλαγές της τάξης του ενός ευρώ εάν υπήρχε αύξηση στον προϋπολογισμό ενός Ιδρύματος έπρεπε να υπογράφει ο Υπουργός Παιδείας. Αυτές τις αλλαγές θα διαβάσετε στο κείμενο του νομοσχεδίου. Τις θεραπεύουμε.
- Υπάρχουν διατάξεις για την αξιοποίηση της περιουσίας των Ιδρυμάτων
- Προβλέπεται η ψηφιοποίηση των ιδρυμάτων, το να μειωθεί το χαρτί σε αυτά.
- Η διαλειτουργικότητά τους
- Η αύξηση των ποιοτικών κριτηρίων στη χρηματοδότησή τους
- Η διεύρυνση του θεσμού του Συνεργαζόμενου Καθηγητή. Να μπορούν, δηλαδή, να φέρουν με δικούς τους πόρους συνεργαζόμενους καθηγητές.
- Πολύ σημαντικό είναι ότι υπάρχει αφαίρεση των πλαφόν. Οι καθηγητές Πανεπιστημίου είχαν πλαφόν στις αποζημιώσεις τους για ερευνητικά προγράμματα μέσω των ειδικών λογαριασμών κονδυλίων έρευνας ή μέσω των κέντρων δια βίου μάθησης. Αυτά αφαιρούνται όπως είναι και πάγιο αίτημα της ακαδημαϊκής κοινότητας.
- Απλοποιείται η διαδικασία εκλογής πρύτανη. Είχαμε διαπιστώσει ότι έπρεπε να απογραφειοκρατικοποιηθεί και να απλουστευθεί αυτή η διαδικασία. Οπότε, εισάγονται από τα πρώτα άρθρα του νομοσχεδίου ρυθμίσεις απλούστευσης στο πώς εκλέγονται τα εξωτερικά μέλη του συμβουλίου και άρα ο Πρύτανης.
- Προβλέπεται η μεταβίβαση αρμοδιοτήτων στον πρύτανη, στον κοσμήτορα και στους προέδρους των τμημάτων.
- Οι θητείες των προέδρων των τμημάτων γίνονται τριετείς για να ευθυγραμμίζονται με τη θητεία του κοσμήτορα.
- Και, βέβαια, προβλέπεται και το ένας προς ένα στους διορισμούς των καθηγητών.
Σε αυτές τις ρυθμίσεις πάγιο αίτημα όλων ήταν αυτό και νομίζω ότι σε αυτά συμφωνούμε. Κλείνοντας αυτό το μεγάλο κεφάλαιο και σταχυολογώντας αυτά τα 176 άρθρα. Δεν μπορώ να δω ποιο κόμμα θα διαφωνήσει πού σε αυτά τα 176 άρθρα, με δεδομένο του πώς αυτά προέκυψαν. Γιατί, η πρόταση το Δημοκριτείου είναι πρόταση των πρυτανικών αρχών του Δημοκριτείου.
Η πρόταση της αυτονόμησης του ΕΑΠ είναι μία πρόταση την οποία σχεδόν όλα τα κόμματα την έχουμε πει και είναι δική τους πρόταση που υιοθετούμε εμείς. Δεν μας ενδιαφέρει να πάρουμε καμία πατρότητα, ολονών πρόταση είναι αυτή και οι ρυθμίσεις των Δημοσίων Πανεπιστημίων είναι ρυθμίσεις που προκύπτουν από εισήγηση της Συνόδου των Πρυτάνεων. Υπό αυτήν την έννοια αυτές οι 176 ρυθμίσεις – νομίζω- ότι θα πρέπει να βρουν τη συναίνεση όλων και να γίνουν κτήμα όλων και όχι μόνο ενός.
Το νομοσχέδιο όμως δεν προβλέπει μόνο αυτό. Το νομοσχέδιο ρυθμίζει την εγκατάσταση παραρτημάτων ξένων Πανεπιστημίων με τα γνωστά 29 άρθρα στη χώρα μας, με πολύ συγκεκριμένα και αυστηρά κριτήρια. Τώρα, εδώ, επιτρέψτε μου να ξεκινήσω κάνοντας τρεις βασικές παραδοχές.
Παραδοχή πρώτη. Αυτή τη στιγμή έχουμε 40.000 Έλληνες φοιτητές στο εξωτερικό. Οι 40.000 φοιτητές που έχουμε είναι αν αντίστοιχοι με τον πληθυσμό μας. Δηλαδή, εάν βάλει κανείς αυτόν τον αριθμό και τον συγκρίνει με τον αντίστοιχο πληθυσμό άλλων χωρών έχουμε περισσότερους Έλληνες φοιτητές από ό,τι οι Άγγλοι έχουν Εγγλέζους ή από ό,τι οι Ισπανοί έχουν Ισπανούς, αλλά οι χώρες αυτές είναι πολύ μεγαλύτερες. Εάν πάρουμε την Πορτογαλία που έχει συγκρίσιμο αριθμό με την Ελλάδα, η Πορτογαλία έχει 13.000. Άρα, υπάρχει ένα πρόβλημα εκεί. Είτε θέλουμε να δούμε το πρόβλημα είτε δεν θέλουμε να δούμε το πρόβλημα, το πρόβλημα είναι εκεί.
Η δεύτερη παραδοχή έχει να κάνει με το γεγονός ότι χώρες οι οποίες προσπάθησαν να αναπτύξουν την συνολική εξωστρέφεια των συστημάτων τους και έχω επικαλεστεί το παράδειγμα της Κύπρου, όχι επειδή αυτός είναι ένας νόμος ο οποίος εισάγει αυτό το παράδειγμα.
Αλλά εάν βάλετε δίπλα τον κυπριακό νόμο και δίπλα αυτόν τον νόμο είναι διαφορετικοί τελείως. Νομίζω ότι αυτό είναι αντικειμενικό. Η Κύπρος δεν προβλέπει «ειδικά νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικά» για την εγκατάσταση παραρτημάτων. Είναι άλλου τύπου λογική.
Αλλά τι αξίζει να μιμηθεί κανείς από την Κύπρο, νομίζω. Πρώτον, το πώς μία χώρα η οποία δεν είχε τριτοβάθμιο σύστημα κατάφερε μέσα σε λίγα χρόνια να γίνει Περιφερειακό Κέντρο Εκπαίδευσης. Τα κατάφεραν για τα δεδομένα τους. Δεύτερον, το γεγονός ότι αυτό εκεί προέκυψε μέσα σε μία λογική συναίνεσης των πολιτικών κομμάτων είτε μιλάμε για το ΑΚΕΛ είτε μιλάμε για το ΔΗΣΥ. Όλα τα κόμματα με τις διαφωνίες τους και τις αποχρώσεις τους -που έχουμε, μοιραίο είναι – δέχτηκαν ότι αυτό το πράγμα είναι λογικό, θεμιτό και εθνικά συμφέρον και μπήκανε στη λογική πίσω από τα ταμπού και τα τοτέμ να πουν ότι «πρέπει να δούμε τους ρυθμιστικούς όρους για να γίνει βέλτιστα». Και εμείς λέμε αυτούς, εμείς λέμε εκείνους και προσπαθούμε να πετύχουμε μία ώσμωση ανάμεσα στους όρους για το εθνικό συμφέρον. Γιατί;
Και αυτή είναι η τρίτη παρατήρηση.
Η τρίτη πραγματικότητα. Είναι η πραγματικότητα που κάνουμε ότι δεν υπάρχει. Κολέγια. Στην Ελλάδα έχουμε αυτή τη στιγμή 35 κολέγια. Αυτά έχουν 32.000 σπουδαστές. Είναι η λεγόμενη «μεταλυκειακή εκπαίδευση». Αυτά τα κολέγια δίνουν σε πάρα πολλές περιπτώσεις πλήρη επαγγελματικά δικαιώματα. Γιατί; Ήταν μια απόφαση αυτού του κτηρίου; Όχι. Συρθήκαμε από ενωσιακή νομολογία να το κάνουμε. Από οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης γιατί αυτή τη στιγμή γίνεται μία συζήτηση εδώ πίσω από το τοτέμ λες και ερχόμαστε εμείς να αναγνωρίσουμε κάτι, που εμείς γιατί πράγμα μιλάμε; Για το ακαδημαϊκό δικαίωμα για το μέσο παιδί, για τον μέσο φοιτητή ο οποίος πηγαίνει και σπουδάζει. Αυτήν την στιγμή το μείζον είναι αυτό ή το επαγγελματικό δικαίωμα; Γιατί με αποφοίτους κολεγίων, αυτήν την στιγμή, εάν είσαι απόφοιτος ενός κολεγίου αρρύθμιστο, ουσιαστικά, με βάση ευρωπαϊκές αποφάσεις παίρνεις μόρια για το ΑΣΕΠ, μπορείς να πας στη Σχολή Δικαστών. Ποια είναι η διαφορά του ακαδημαϊκού δικαιώματος. Η διαφορά του ακαδημαϊκού δικαιώματος είναι αν μπορείς να γίνεις μέλος ΔΕΠ σε Ελληνικό Δημόσιο Πανεπιστήμιο ή αν μπορείς να κάνεις μεταπτυχιακό ή διδακτορικό εκεί. Αυτός είναι ένας νόμος για τα ελληνικά 24 δημόσια ΑΕΙ. Όλα τα υπόλοιπα έχουν λυθεί ήδη και είναι φεστιβάλ υποκρισίας να κάνουμε ότι δεν το βλέπουμε. Έγινε ερήμην μας, επειδή μείναμε σε ιδεοληπτικό οριτζιναλισμό. Αυτό, λοιπόν, που πρέπει να γίνει τώρα είναι το Κράτος να ασκήσει κυριαρχία. Δεν την έχει ασκήσει. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Και πρέπει να ασκήσει κυριαρχία με τρόπο συμβατό με το συνταγματικό κείμενο. Γιατί αυτό είναι αυτό. Αυτό επιδιώκει να κάνει. Γιατί οποιοσδήποτε λέει αυτή τη στιγμή ότι δεν έχουμε ιδιωτική, ιδιωτική, όχι μη κερδοσκοπική, ιδιωτική πρακτικά τριτοβάθμια, ό,τι και να λέμε, λέει ψέματα! Το έχουμε ήδη κυρίες και κύριοι. Θέλουμε να το λύσουμε; Θέλουμε να βάλουμε εθνικά κυρίαρχους κανόνες σ’ αυτό ή δεν θέλουμε και θα υποκρινόμαστε; Αυτό επιδιώκουμε να κάνουμε. Γιατί στο τέλος της ημέρας, πρέπει να ρυθμιστεί αυτό το Eldorado για να το πούμε σωστά.
Συνεχίζω και θα τα απαντήσουμε όλα στην πορεία.
Οι συνθήκες στις οποίες ετέθη όλη η συζήτηση εξ αρχής και που θέλουμε να τη θέσουμε είναι, ακριβώς, αυτές. Και ακριβώς για αυτόν τον λόγο ερχόμαστε να κάνουμε και να ασκήσουμε αυτήν την εποπτεία, την οποία περιέγραψα πριν με τους πιο αυστηρούς όρους που μπορεί να τεθεί στην Ευρώπη.
Ζητώ από τα κόμματα της Αντιπολίτευσης να μας δώσουν μία χώρα, ένα ρυθμιστικό πλαίσιο παραρτημάτων το οποίο είναι αυστηρότερο από αυτό. Ένα. Δεν θα το βρείτε. Δεν θα το βρείτε γιατί δεν υπάρχει. Πρακτικά, αυτή τη στιγμή, είμαστε η μόνη χώρα στον κόσμο με πλήρη απαγόρευση της δυνατότητας αυτής. Είμαστε η μόνη χώρα που το έχει αυτό το πράγμα. Και αυτό κάτι λέει. Και οι ιδρυτικοί όροι, οι όροι στους οποίους η συγκυρία γέννησης, του άρθρου 16 του 1975 που είναι η τελευταία φορά που αυτό εμφανίζεται. Γνωρίζουμε ότι η πρώτη φορά που εμφανίζεται μία εκδοχή είναι το 1952. Αλλά, εν πάση περιπτώσει, οι όροι στους οποίους επαναλήφθηκαν αυτές οι διατάξεις δεν ήταν ίδιοι με τους όρους γέννησης τους. Ακριβώς και για αυτό το ψηφίσαμε όλα τα κόμματα τότε. Αλλά οι όροι γέννησής τους είναι προβληματικοί, το γνωρίζουμε όλοι. Είναι προβληματικοί οι όροι γέννησης του 1975.
Ισχυρίζομαι λοιπόν ότι τα κριτήρια που υπάρχουν αυτήν τη στιγμή είναι τα αυστηρότερα κριτήρια που υπάρχουν αυτήν την στιγμή στην Ευρώπη. Και η εμμονή στην συγκυρία γέννησης δείχνει, κατ’ αρχήν είναι αναντίστοιχη με την πραγματικότητα. Το ΣτΕ έχει λάβει σειρά αποφάσεων τα τελευταία χρόνια οι οποίες αυτό το θεμελιώνουν, από την 2411 του 2012 η οποία ερμήνευσε ότι τα δίδακτρα και η δωρεάν παιδεία όπως ορίζεται στο άρθρο σε όλες τις βαθμίδες δεν αφορά στα Μεταπτυχιακά, και έτσι επιβίωσαν τα ελληνικά Δημόσια Πανεπιστήμια για να μπορέσουν να λειτουργήσουν μέσα στο χρόνο και από κει και πέρα η διαδικασία εγκατάστασης παραρτημάτων, γιατί εδώ δεν μιλάμε για σύσταση μιλάμε για εγκατάσταση, η εγκατάσταση παραρτημάτων έχει μία πανομοιότυπη διαδικασία με τον τρόπο με τον οποίον κρίθηκε η απόφαση 2411 του 2012.
Η ρύθμισή μας αυξάνει την επιδραστικότητα του συνταγματικού κειμένου πάνω στο δίκαιο και στην ομολογία της Ε.Ε. Αυτό κάνει. Και ακριβώς είναι αυτό που επιλέγουμε να κάνουμε κάνοντας ένα στέρεο βήμα κι ένα στέρεο συνταγματικό βήμα, και καταθέτω στα πρακτικά ενδεικτικά, τη γνωμοδότηση του κυρίου Ευάγγελου Βενιζέλου και του κυρίου Σκουρή, τη γνωμοδότηση του κυρίου Αλιβιζάτου, τη γνωμοδότηση του κυρίου Φίλιππου Σπυρόπουλου και θα καταθέσουμε και πάρα πολλές άλλες, και στο τέλος της ημέρας δεν υπάρχει κανένας λόγος για κανένα άγχος. Όλα θα κριθούν στα αρμόδια διοικητικά δικαστήρια όπως το Σύνταγμα ορίζει. Και υπό αυτήν την έννοια το πολύ άγχος δείχνει κάτι. Δεν χρειάζεται. Συζητάμε πάνω σε κάτι το οποίο είναι εθνικά συμφέρον, να ρυθμιστεί. Διαφωνεί κανένας ότι πρέπει να ρυθμιστεί αυτό το οποίο περιέγραψα σαν εικόνα πριν από λίγο στην μεταλυκειακή εκπαίδευση; Πρέπει να ρυθμιστεί λοιπόν και πρέπει να ρυθμιστεί…
Πρώτον. Τι προβλέπει ο νόμος; Ο νόμος προβλέπει την εγκατάσταση παραρτημάτων μέσα από ειδικού τύπου νομικά πρόσωπα τα οποία ονομάζονται νομικά πρόσωπα πανεπιστημιακής εκπαίδευσης τα οποία είναι μη κερδοσκοπικά, και το μη κερδοσκοπικό αντανακλάται ανάμεσα σε άλλα, στο άρθρο 142 περί αφαίρεσης της άδειας στο οποίο άρθρο 142 λέει ρητά ότι η αφαίρεση της άδειας προκύπτει ακόμα και σε παραβίαση των όρων περί μη κερδοσκοπικότητας. Την οποία η αρμόδια ανεξάρτητη αρχή δύναται να εξετάσει.
Δεύτερον, η εποπτεία ασκείται από την ΕΘΑΑΕ. Στην Ελλάδα έχουμε Ανεξάρτητη Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης η οποία Ανεξάρτητη Αρχή θα ασκεί την εποπτεία και για τα Δημόσια Πανεπιστήμια και πλέον και για τα μη κερδοσκοπικά παραρτήματα. Τα οποία μη κερδοσκοπικά παραρτήματα αξίζει να τονιστεί εδώ, σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό, αφορούν ξένα δημόσια πανεπιστήμια. Διαφωνούν κάποιοι και με αυτό;
Επίσης, η ακαδημαϊκή εποπτεία και ο έλεγχος είναι πλήρης, προβλέπονται υποτροφίες, της τάξης του 10% όπως ορίζει ένα μη κερδοσκοπικό περιβάλλον, τα παράβολα και οι εγγυητικές διαφοροποιούνται ανάλογα με το αν μιλάμε για την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη ή για την Περιφέρεια, προβλέπεται υποχρέωση έρευνας σε αυτά τα παραρτήματα, η οποία θα κατατίθεται στην ΕΘΑΑΕ και θα αξιολογείται από την ΕΘΑΑΕ.
Και εδώ επιτρέψτε μου επίσης να τονίσω και κάτι άλλο ανάμεσα σε όλα όσα έχουν ειπωθεί. Τα κριτήρια τα οποία σφυρηλατούνται και περιγράφονται στο νόμο, δεν είναι τα κριτήρια έγκρισης. Είναι τα ελάχιστα κριτήρια εξέτασης αίτησης. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι δεν θα εξεταστεί καμία αίτηση η οποία περιλαμβάνει κάτω από 30 καθηγητές, δεν θα εξεταστεί καμία αίτηση η οποία περιλαμβάνει λιγότερο από τρεις Σχολές, με εξαίρεση αν μιλάμε για ένα από τα τοπ πανεπιστήμια του κόσμου, όπως αυτά θα οριστούν με βάση γνωστούς δείκτες. Δεν θα είναι αυτά τα κριτήρια όμως, με τα οποία θα εγκριθούν αυτά τα παραρτήματα. Τα κριτήρια αυτά θα ορίζονται από τις ανάγκες και την ιδιοσυστασία της κάθε Σχολής με τον ίδιο τρόπο που η ΕΘΑΑΕ αξιολογεί τα ελληνικά Δημόσια Πανεπιστήμια σήμερα. Γιατί υπάρχουν Σχολές, οι οποίες εκ των πραγμάτων, για να λειτουργήσουν δεν απαιτούν 20 άτομα, απαιτούν 50 άτομα ή 80 άτομα. Αυτό λοιπόν, εκ των πραγμάτων θα γίνεται με τους ίδιους όρους, με τους οποίους γίνεται σήμερα και από την ίδια Ανεξάρτητη Αρχή, της οποίας σήμερα ηγείται ο πρώην πρύτανης του ΑΠΘ. Το ίδιο πράγμα, ως ελάχιστον κριτήριο, ισχύει και σε ό,τι αφορά, την πρόσβαση σε αυτές τις Σχολές. Γιατί έχουν ειπωθεί πάρα πολλά πράγματα σε ό,τι αφορά τη σύνδεση με τις Πανελλήνιες εξετάσεις.
Ποια ήταν η σύλληψη αυτής της σύνδεσης; Η σύλληψη είναι η εξής. Στα ελληνικά Δημόσια Πανεπιστήμια υπάρχει μία ελάχιστη βάση εισαγωγής. Η κατώτατη τέτοια βάση, από τα πεδία, τις παλιές τέσσερις δέσμες το 08 του μέσου όρου είναι, αν θέλετε, ο κατώτατος βαθμός πρόσβασης στο δημόσιο σύστημα. Η σύλληψη λοιπόν εδώ είναι το ότι δεν μπορεί κάποιος να μην έχει πρόσβαση στο δημόσιο σύστημα και να έχει στο μη κρατικό. Άρα, αν κάποιος δεν μπορεί να μπει στο δημόσιο σύστημα δεν μπορεί να μπει και στο μη κρατικό. Από κει και πέρα, το κάθε πανεπιστημιακό παράρτημα, και η κάθε Σχολή και το κάθε Τμήμα θα ορίζει τους όρους πρόσβασης, πρόσθετους.
- Οι όροι πρόσβασης αυτοί, θα είναι κομμάτι της αίτησής του, πρώτον.
- Οι όροι πρόσβασης αυτοί, θα εγκρίνονται από την ανεξάρτητη αρχή, δεύτερον.
- Και οι όροι πρόσβασης αυτοί, θα πρέπει να είναι αντίστοιχοι με το μητρικό του Ίδρυμα.
Για του λόγου το αληθές, σας παραπέμπω σε πάρα πολλά από τα Ιδρύματα και σε πάρα πολλές από τις Σχολές οι οποίες έχουν ακουστεί στο δημόσιο διάλογο ότι πιθανά ενδιαφέρονται να δείτε ποια είναι τα κριτήρια πρόσβασης τα οποία θέτουν εκεί, είναι ανοιχτά ακόμα και στις ιστοσελίδες τους και να διαπιστώσετε ότι δεν μιλάμε για είσοδο σε Σχολές με βαθμούς τύπου 8 αλλά με βαθμούς τύπου 18 ή 19, ρητά διατυπωμένα στις ιστοσελίδες των αντίστοιχων ιδρυμάτων, με στοιχεία. Αυτά θα είναι τα κριτήρια, δεν μπορούμε να συγκρίνουμε μήλα με πορτοκάλια.
Από κει και πέρα, ο έλεγχος ο οποίος γίνεται από την ΕΘΑΑΕ, ο έλεγχος ο οποίος γίνεται από τον ΕΟΠΠΕΠ σε σχέση με τα κτηριολογικά γιατί έχει ειπωθεί σε αυτήν την αίθουσα -και νομίζω σ αυτό συμφωνούμε- δεν μπορούν να υπάρχουν Πανεπιστήμια του ενός ορόφου. θα διαπιστώσει ακόμα και ο πιο κακοπροαίρετος ότι ο νόμος αυτό το αποκλείει και το αποκλείει ρητά. Αυτό λοιπόν, είναι σαφές ότι ο νόμος το ρυθμίζει και μιλάμε για πολύ συγκεκριμένα παραρτήματα με πολύ συγκεκριμένους κανόνες.
Τέλος, θεωρούμε ότι αυτή η ρύθμιση, πέρα από τα τοτεμικά θέματα και τα θέματα ταμπού, αν ξεπεράσει κανείς τους τίτλους και μπει στην ουσία, θα δράσει απολύτως ευεργετικά για τη χώρα μας. Και το πιστεύουμε βαθιά αυτό γιατί θα αυξήσει τις εκπαιδευτικές ευκαιρίες συνολικά, θα δώσει τη δυνατότητα επαναπατρισμού ή μείωσης της ροής εξόδου σε ένα πολύ μεγάλο κομμάτι Ελλήνων που πήγαν να σπουδάσουν στο εξωτερικό, εγώ θα πω ότι οι άνθρωποι αυτοί μας βλέπουν αυτή τη στιγμή, ενδεχομένως, και τους ενδιαφέρει να αυξήσουμε τις εκπαιδευτικές ευκαιρίες στη χώρα μας, και οι οικογένειές του. Θα πρέπει επιτέλους στην Ελλάδα να τελειώσει η εποχή της αυταρέσκειας. Γιατί; Γιατί στο τέλος της ημέρας επειδή έχουμε πολύ σπουδαίους ανθρώπους στην ακαδημαϊκή μας κοινότητα, δεν τα έχουμε καταφέρει να γίνουμε περιφερειακό κέντρο εκπαίδευσης, αυτή είναι η αλήθεια δεν τα έχουμε καταφέρει. Και πρέπει να μπορέσουμε να το πετύχουμε αυτό το πράγμα.
Άρα, η διεθνοποίηση του Δημοσίου Πανεπιστημίου και ή άρση των εμποδίων συνολικότερα στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, από κοινού, με ναυαρχίδα το Δημόσιο Πανεπιστήμιο, θα μας επιτρέψει να απευθυνθούμε και στην ευρύτερη περιοχή μας και ακριβώς γι αυτό, πριν, επικαλέστηκα αυτό που σε πολύ μικρή κλίμακα έκανε η Κύπρος. Εμείς, έχουμε τη δυνατότητα αυτό να το κάνουμε σε μεγάλη κλίμακα. Και πρέπει να το κάνουμε σε μεγάλη κλίμακα. Και πρέπει να μην φοβηθούμε να το κάνουμε σε μεγάλη κλίμακα γιατί μπορούμε, η χώρα μπορεί αυτό το πράγμα να το κάνει. Δεν χρειάζεται διαρκώς να έχουμε μία λογική προστατευτισμού. Γιατί ο προστατευτισμός δεν θα μας προστατέψει. Θα μας προστατέψει να ανοιχτούμε.
Και στο τέλος της ημέρας, αυτό είναι η πραγματική αναβάθμιση και απελευθέρωση της ανώτατης εκπαίδευσης και θα πρέπει να μπορέσουμε αυτή τη στρατηγική να την δομήσουμε, όχι με όρους δεκαετιών πίσω αλλά με όρους του 2050 γιατί, εν τέλει, τα πρακτικά, και αυτό το αντιλαμβανόμαστε όλοι και αυτοί που συμφωνούν και αυτοί που διαφωνούν μ΄ αυτή τη ρύθμιση, αυτές οι συνεδρίες θα μείνουν. Και θα μείνει το πώς τοποθετηθήκαμε απέναντι στο να μπορέσει η χώρα να πετύχει περισσότερες προοπτικές και να ανοιχτεί ή όχι. Η χώρα πρέπει να συμμετάσχει στις νέες επαναστάσεις, τις τεχνολογικές, των ιδεών, και των μεγάλων αλλαγών που έρχονται.
Και στο τέλος της ημέρας κυρίες και κύριοι, το μέλλον ή το σχεδιάζεις ή το υφίστασαι. Κι εμείς, τα τελευταία χρόνια το υφιστάμεθα. Ήρθε η ώρα λοιπόν να το σχεδιάσουμε. Κι επειδή, σ’ αυτόν τον νόμο, ξανατονίζω, ειδικά ως προς τα πρώτα 176 άρθρα, είναι πάρα πολλά αυτά τα οποία μπορούμε να συμφωνήσουμε. Σας καλώ να τα συμφωνήσουμε και να τα σχεδιάσουμε μαζί, παρά τις όποιες επί μέρους διαφωνίες. Γιατί στο τέλος της ημέρας, αυτό είναι το εθνικά και όχι κομματικά συμφέρον.
Η δευτερολογία του υπουργού Παιδείας Κυριάκου Πιερρακάκη
Νομίζω ότι δικαιωθήκαμε ως προς τη διάσταση ότι θα είναι πραγματικά μία πολύ ενδιαφέρουσα συνεδρίαση και οφείλω να ξεκινήσω με την εξής αποτύπωση.
Έχουμε μία πολύ σημαντική και θεμελιώδη φιλοσοφική διαφωνία αλλά δεν είναι αυτή η οποία συζητήθηκε. Η θεμελιώδης διαφωνία και απόκλιση, έχει να κάνει με το αν η χώρα δύναται να περιμένει ή όχι. Αναφέρω το εξής παράδειγμα. Όταν ήμουν φοιτητής του ελληνικού Πανεπιστημίου στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών είχε τύχει το 2004 να βρίσκομαι στην Τσεχία όταν η Τσεχία έμπαινε στην Ευρωπαϊκή Ένωση – θυμάμαι και τις ημέρες – εκείνες τις ημέρες η Τσεχία είχε το μισό κατά κεφαλήν ΑΕΠ από την Ελλάδα. Τώρα, η Τσεχία έχει 30% περισσότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ από την Ελλάδα, και αυτό είναι επειδή κάποιοι είναι οι θιασώτες της αυταρέσκειας, της αναμονής, του ότι «μπορούμε να περιμένουμε άλλα πέντε χρόνια για να συζητάμε πράγματα». Συζητάμε αυτό το θέμα από όταν ήμουν φοιτητής σε εκείνα τα έδρανα –τουλάχιστον – διότι κατά πάσα πιθανότητα και αυτό που λέω είναι λάθος, το συζήταγαν και οι γονείς μου. Συζητάμε το ίδιο θέμα 50 χρόνια.
Ακριβώς, λοιπόν, για αυτόν τον λόγο και ανάμεσα σε άλλα, η χώρα πρέπει να τεθεί σε κίνηση. Αυτό πιστεύει αυτή η κυβέρνηση, αυτό πιστεύει το κυρίαρχο εκλογικό σώμα που την ψήφισε, αυτό πιστεύει ο Πρωθυπουργός, αυτό πιστεύει και ο υποφαινόμενος και η υποφαινόμενη. Οφείλει να τεθεί σε κίνηση και οφείλουμε να τρέξουμε για να καλύψουμε το χαμένο έδαφος γιατί εκεί που και στον χώρο της εκπαίδευσης που κάποτε συζητούσαμε ωσάν εμείς να έχουμε φοβερά αυτάρεσκες περιγραφές σε σχέση ακόμη και με τα Πανεπιστήμια της περιφέρειάς μας, όταν κοιτούσα εγώ πώς θα δώσουμε Πανελλήνιες, τα πράγματα ήρθε ο χρόνος και τα άλλαξε επειδή δεν τρέχαμε μαζί με τις εξελίξεις. Ισχύει απόλυτα ο Lampedusa «για να μείνουν τα πράγματα ίδια τα πράγματα πρέπει να αλλάζουν διαρκώς». Και η διαρκής κίνηση είναι η μόνη συνθήκη εγώ δεν θα πω προόδου της χώρας, υπόστασης και επιβίωσης της χώρας. Αυτό είναι το πώς μεταβολίζουμε εμείς και το εκλογικό μήνυμα το οποίο λάβαμε και το πώς αντιλαμβανόμαστε την συνθήκη της συγκυρίας και το τι θέλει ο ελληνικός λαός.
Συνεχίζω με κάποιες παρατηρήσεις.
Πρώτον. Ανέφερα στη πρωτολογία τα άρθρα των Δημοσίων Πανεπιστημίων, αυτά αναφέρθηκαν ελάχιστα κατά τη διάρκεια αυτής της συζήτησης. Και επιτρέψτε μου να πω αναφέρθηκαν και εξόχως υποτιμητικά από κάποιους ομιλητές. Αυτό είναι άστοχο, κατά τη γνώμη μου, για τον εξής πάρα πολύ απλό λόγο. Εγώ θα δεχτώ ότι σε πολλές περιπτώσεις το Κράτος έχει μια κουλτούρα υπερρύθμισης όμως στη συγκεκριμένη περίπτωση υπάρχει ανάγκη θεραπείας συγκεκριμένων ρυθμίσεων, αλλαγής συγκεκριμένων ρυθμίσεων και είναι άστοχο γιατί ήρθε από την ίδια την ακαδημαϊκή κοινότητα. Τα άρθρα αυτά έχουν έρθει από τους ίδιους τους Πρυτάνεις – κατά πλειοψηφία. Είναι άστοχες οι παρατηρήσεις τους; Είναι άστοχο (επειδή αναφέρθηκε πριν) να μην υπογράφει ο Υπουργός Παιδείας την κάθε μικροαλλαγή στον προϋπολογισμό των Ιδρυμάτων; Είναι περιττό το να μειωθεί η γραφειοκρατία στους Ειδικούς Λογαριασμούς Κονδυλίων Έρευνας; Είναι περιττό να ψηφιοποιηθούν τα Πανεπιστήμια και να μην είναι καθόλου γραφειοκρατικά; Η πρόταση του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου, στην οποία επίσης αναφέρθηκαν ορισμένοι συνάδελφοι και η οποία προήλθε από εισήγηση της ΕΘΑΑΕ, της Ανεξάρτητης Αρχής, τη δημιουργία της οποίας να τονίσω εδώ -επειδή είδα τον νόμο- κόμματα της αντιπολίτευσης τον έχουν ψηφίσει. Η ΕΘΑΑΕ ως Ανεξάρτητη Αρχή έρχεται και κάνει συγκεκριμένες εισηγήσεις, δεν τις κάνει ο Υπουργός Παιδείας. Ο Υπουργός Παιδείας τις υιοθετεί. Και η συγκεκριμένη πρόταση για το ΔΠΘ ήρθε από το ίδιο το Πανεπιστήμιο, από το ίδιο το Δημοκρίτειο, και εγκρίθηκε από την Ανεξάρτητη Αρχή. Αυτό δεν θα βρει στήριξη στα κόμματα της αντιπολίτευσης; Γιατί;
Γιατί θα προτάξουμε τον ναρκισσισμό, των μικρών ή των μεγάλων διαφορών μεταξύ μας; Απευθυνόμενοι προεκλογικώς σε εκλογικά κοινά; Τότε δεν εννοούμε αυτό που λέμε. Ότι η Παιδεία είναι γεννήτρια μέλλοντος. Μένουμε σε μάχες οπισθοφυλακής. Στο ίδιο λεξιλόγιο και στα ίδια πράγματα τα οποία άκουγα ως φοιτητής σε εκείνα τα έδρανα. Τα έδρανα είναι κοινά, το λεξιλόγιο είναι κοινό, τα επιχειρήματα είναι κοινά. Στο μεσοδιάστημα έχουμε περάσει από την Τρίτη στην Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση πρέπει να περιμένουμε την Πέμπτη για γίνουν συγκεκριμένες αλλαγές; Ή την έκτη; Η χώρα δεν μπορεί να περιμένει.
Επίσης, επιτρέψτε μου, να πω ένδεια επιχειρημάτων δείχνει η διαστρέβλωση συγκεκριμένων πραγμάτων τα οποία ειπώθηκαν από μεριάς μου γιατί τοτέμ και ταμπού δεν είναι τίποτε άλλο παρά μόνο η θέση της πλήρους απαγόρευσης. Ο ισχυρισμός μας και ο ισχυρισμός κορυφαίων Συνταγματολόγων της χώρας, οι οποίοι δεν μπαίνουν στη ζυγαριά με βάση τον αριθμό τους, μπαίνουν στη ζυγαριά με βάση τα επιχειρήματά τους εάν είναι σύννομα ή όχι. Και σε τελική ανάλυση ειδικά σε αυτό το κτήριο και σε αυτή την αίθουσα επιτρέψτε μου να πω - δεν είμαι ο μόνος που δεν είμαι Συνταγματολόγος σε αυτή την αίθουσα, τι σας κάνει να εκφράζεστε με τόσο κάθετη και απόλυτη βεβαιότητα; Έχω την εντύπωση και ως Υπουργός Παιδείας ειδικά εμείς που είμαστε πολιτικοί και οφείλουμε να αποκτούμε γνώμη για πολλά πράγματα, δεν πρέπει να τους διδάξουμε την κάθετη πολυπραγμοσύνη. Εγώ Πληροφορικός είμαι. Ακούω τι λένε Συνταγματολόγοι κορυφαίοι και οι μεν και οι δε - θα κριθεί η συγκεκριμένη περίπτωση και θα κριθεί στο πλαίσιο της διάταξης των εξουσιών. Εκτός και εάν δεν πιστεύουμε στη διάκριση των εξουσιών. Εκτός και εάν δεν παρατηρούμε το πώς έχει εξελιχθεί η νομολογία των δικαστηρίων, γιατί αυτό το οποίο εγώ οφείλω να πω ότι κατάλαβα από τη συζήτηση είναι το ότι υπάρχει ένα στατικό κείμενο και υπάρχει το πώς το ερμηνεύουμε εμείς ανάλογα με πολιτικά διακυβεύματα. Σαν να μην υπάρχουν τα δικαστήρια εθνικά και ευρωπαϊκά, τα οποία με τη νομολογία τους έχουν εξελίξει μία σειρά από πράγματα. Και σαν να μην υπάρχουν συγκεκριμένες αποφάσεις οι οποίες έχουν ληφθεί από τα δίδακτρα τα οποία ανέφερα πριν στα μεταπτυχιακά με αποφάσεις του ΣτΕ, από τα δίδακτρα στα προπτυχιακά του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου, με αποφάσεις του Διοικητικού Εφετείου και η νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, η οποία τηρήθηκε από όλες τις κυβερνήσεις σε σχέση με τα επαγγελματικά δικαιώματα. Υπάρχουν επαγγελματικά δικαιώματα στα κολέγια. Ναι. Σαν να μην υπάρχουν… αναφέρατε επενδύσεις, εδώ, με έναν τρόπο φοβικό.
Καταρχήν, είναι μία συνεδρίαση επιχειρημάτων φόβου. Πότε η χώρα αυτή στην ιστορία της πέτυχε τίποτα με φόβο. Η χώρα πετυχαίνει όταν δεν φοβάται, όταν αντικρίζει και όταν τραβάει μπροστά και δεν έχει τίποτα να φοβηθεί σε σχέση με τον διεθνή ανταγωνισμό και σε σχέση με τα πάντα. Έχουμε, λοιπόν, συγκεκριμένα παραδείγματα. Ανέφερα πριν τα κολέγια. Αναφέρατε, λοιπόν συγκεκριμένες επενδύσεις και ονομαστικά και συγκεκριμένες συμπράξεις και τα λοιπά. Δεν είναι μία, 35 είναι που προϋπάρχουν και πολλές ακόμα, αρρύθμιστες χωρίς την κρατική και παρεμβατικά κυρίαρχη στάση μας. Αρρύθμιστες. Και εάν υπάρχει μία πράξη διευθέτησης συμφερόντων -όπως ειπώθηκε- είναι η παραμονή στο status quo. Αυτή είναι η κυρίαρχη πράξη διευθέτησης. Και από αυτή πρέπει να βγούμε και θέλουμε να το κάνουμε με έναν τρόπο - ούτε παράκαμψη ούτε τίποτα από αυτά που ειπώθηκαν - απολύτως συμβατό με το συνταγματικό κείμενο κατά την κρίση μας, υπό το φως του ενωσιακού δικαίου και λαμβάνοντας υπόψιν τη γνώμη κορυφαίων Συνταγματολόγων. Θα κριθεί. Εμείς λέμε ότι αυτό είναι και το σωστό. Και σε τελική ανάλυση τα πράγματα τρέχουν όλα αυτά τα χρόνια, έχουν τρέξει πάρα πολύ. Δεν υπήρχαν το 1975 ούτε Ανεξάρτητες Αρχές, ούτε συγκεκριμένη νομολογία εθνική και ευρωπαϊκή, ούτε η απόφαση του 2020 στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν είναι τόσο ασπρόμαυρα τα πράγματα για να χρειάζεται να τοποθετούμαστε λες και είμαστε οι άσπροι και οι μαύροι στο σκάκι. Άγχος και μέριμνα έχουμε όλοι για το πώς θα λειτουργήσει καλύτερα το σύστημα Παιδείας της χώρας μας, εκτός και εάν όλοι αισθάνονται υπέροχα αλλά πάλι –συγγνώμη- επιτρέψτε μου να το πω- είναι για μένα καινοτομία να ακούω την αντιπολίτευση να μιλάει για τη χρηματοδότηση στα Δημόσια Πανεπιστήμια, εδώ είναι η καμπύλη, όταν κάθε χρόνο επί Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ η χρηματοδότηση μειωνόταν. Η αλήθεια είναι αυτή. Εγώ δεν θα πω ότι αυτό συνέβαινε επειδή το θέλατε. Κανείς μας εδώ δεν είναι αφελής, τόσες ήταν οι δημοσιονομικές δυνατότητες της χώρας εκείνη τη στιγμή και αυτό υλοποιήσατε. Αλλά, συγγνώμη, κάθε χρόνο τη μειώνατε, σηκώνετε και το δάχτυλο ενώ κάθε χρόνο την αυξάνουμε και την έχουμε αυξήσει κοντά 50%; Πρέπει να αυξηθεί παραπάνω; Ναι. Μαζί σας, αλλά αυτό θα γίνεται όσο θα αυξάνονται οι δημοσιονομικές δυνατότητες της χώρας. Αλλά τώρα να υπάρχει κριτική «είναι και πολύ χαμηλή» όταν κάθε χρόνο μειωνόταν; Αυτό θέλει πολύ καλλιτεχνική φαντασία για να το κάνει κανείς.
Συνεχίζω, λέγοντας ότι ειπώθηκαν και άλλα πράγματα. Σας ενοχλούν πολλούς στην αντιπολίτευση τα δίδακτρα. Κόψατε τα δίδακτρα στα μεταπτυχιακά ή στο ΕΑΠ ενώ κυβερνήσατε; Σας ενοχλούν τα κολέγια. Κλείσατε τα κολέγια; Ανέφερα τη χρηματοδότηση και υπάρχει και το εξής παράδοξο βέβαια ότι έχουμε ιδιωτική εκπαίδευση στις βαθμίδες της υποχρεωτικής εκπαίδευσης και όχι της προαιρετικής. Έγινε κάτι όλα αυτά τα χρόνια στα οποία κυβέρνησαν και κόμματα τα οποία σήμερα είναι στα έδρανα της αντιπολίτευσης τα οποία περιόρισαν αυτό το πράγμα το οποίο σήμερα σαν κήνσορες του άλλου καταγγέλλουν; Και εάν ναι, ποιο είναι αυτό και πόσο πετυχημένο ήταν. Γιατί ταυτόχρονα, εγώ βλέπω, ότι η αντιπολίτευση συνεχώς κουνάει τον goalpost, για να το πω απλά, της κριτικής. Μας κατηγορούσατε για την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής (ΕΒΕ) ότι μπήκε για να δημιουργήσει από το επίπεδο εκείνο και κάτω, που δεν μπαίνουν στα Δημόσια Πανεπιστήμια «πελατεία». Τώρα που μπήκε και για τα μη κρατικά παραρτήματα λέτε «α δεν είναι επαρκής». Είναι ίδιο το κριτήριο πρόσβασης στο δημόσιο και στο ιδιωτικό σύστημα. Aυτό που διαφοροποιείται είναι το κριτήριο πρόσβασης σε κάθε Σχολή, το οποίο το μεν διαμορφώνεται από τον αριθμό των θέσεων και από τα μόρια των Πανελλαδικών εξετάσεων - στην άλλη περίπτωση, με βάση τη συγκεκριμένη νομοθετική πρωτοβουλία, θα διαμορφώνεται με έγκριση της Ανεξάρτητης Αρχής σε αρμονία με τα κριτήρια του μητρικού Πανεπιστημίου. Και τα οποία δεν είναι στο εννιά και στο οκτώ που λέτε, με ένα google αυτό φαίνεται ανοίξτε οποιοδήποτε Πανεπιστήμιο από αυτά που ζητάμε. Ποια είναι η βάση της όποιας Ιατρικής, της όποιας Νομικής τι ισχύει διεθνώς. Δεν θα βρείτε το οκτώ και το εννέα που λέτε τι να κάνουμε; σας διαψεύδει η πραγματικότητα. Άρα, εδώ πρέπει να διαφωνήσουμε επί πραγματικών δεδομένων γιατί πραγματικών δεδομένων όλοι θέλουμε να ρυθμίσουμε το καθεστώς το οποίο υπάρχει σήμερα στη μεταλυκειακή εκπαίδευση. Και μόνο και μόνο επειδή δεν υπάρχει το ακαδημαϊκό δικαίωμα σε αυτά λέμε «αχ, αυτά δεν είναι Πανεπιστήμια». Η συντριπτική πλειοψηφία των παιδιών που σπουδάζουν στα κολέγια ή στα Πανεπιστήμια για να αποκτήσουν επαγγελματικά δικαιώματα, για να γίνουν καλοί επαγγελματίες και σε όλα αυτά μετράνε τα μόρια για το ΑΣΕΠ και τη Σχολή Δικαστών αλλά δεν τους δίνουμε ακαδημαϊκό δικαίωμα.
Εμείς, λοιπόν, τώρα οφείλουμε να πάμε όλο αυτό το πράγμα και να το ρυθμίσουμε, να το φέρουμε στο φως, να ορίσουμε ότι υπάρχουν συγκεκριμένοι κανόνες εποπτείας. Και ειδικά για τον μη κερδοσκοπικό ανέφερα και συγκεκριμένο άρθρο το οποίο θα ελέγχει όλες τις παραμέτρους εκείνες οι οποίες οριοθετούν τη μη κερδοσκοπικότητα. Υπάρχει στον νόμο και θα είναι μέσα στις αρμοδιότητες της Ανεξάρτητης Αρχής και η Ανεξάρτητη Αρχή αυτή θα κινηθεί με βάση όλα όσα ο νόμος αυτός θα ορίσει.
Από εκεί και πέρα, νομίζω ότι στο τέλος της ημέρας, αν καταφέρουμε και χρηματοδοτικά και θεσμικά να υπερβούμε την τρέχουσα ισορροπία και τις τρέχουσες καταστάσεις, γιατί αναφέρατε κι άλλα πράγματα.
Εδώ θέλω να καταθέσω στα πρακτικά το εξής. Η χρηματοδότηση της παιδείας είναι 4,1%, σύμφωνα με την Eurostat, μου το έστειλε ο κύριος Πετραλιάς και το καταθέτω στα πρακτικά, γιατί ειπώθηκαν άλλοι αριθμοί.
Αυτός είναι ο επίσημος αριθμός που βρήκαμε εμείς από τη Eurostat και που έχει το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους. Αναφέρθηκε το φινλανδικό μοντέλο. Διαβάζω εδώ, στη Φινλανδία αυτοί που μπαίνουν στο Πανεπιστήμιο είναι το ένα τρίτο (1/3) αυτών που τελειώνουν το Λύκειο. Εμείς ξέρουμε τη Φινλανδία, για το πολύ καλό μοντέλο το οποίο έχει στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια. Επειδή, άκουσα συζητήσεις περί Φινλανδίας, το καταθέτω στα πρακτικά. Το ένα τρίτο (1/3) που τελειώνει το σχολείο, μπαίνει στα Πανεπιστήμια. Εάν υπάρχουν Κόμματα της Αντιπολίτευσης που θέλουν το 1/3 των αποφοίτων των ελληνικών λυκείων να μπαίνουν στα Πανεπιστήμια, να μας το πουν και να το πουν και σε εκείνους, για να το γνωρίζουν. Και βέβαια, προσθέτω και αυτό.
Ήδη σήμερα, κυπριακά Πανεπιστήμια, κερδοσκοπικά, κάνουν κοινά μεταπτυχιακά με ελληνικά Δημόσια Πανεπιστήμια. Καταθέτω στα πρακτικά μια τέτοια περίπτωση, κοινό μεταπτυχιακό του Πανεπιστημίου Πατρών με το Πανεπιστήμιο της Λευκωσίας. Δεν είδα κανέναν να ενοχλείται από αυτό από όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης τα τελευταία χρόνια και να καταγγέλλει την προβληματική κερδοσκοπία, με εξαίρεση το Κ.Κ.Ε., το δέχομαι. Δεν έχω δει να διαμαρτύρεστε γι’ αυτό που κάνουν τα ελληνικά Δημόσια Πανεπιστήμια. Όχι το Υπουργείο Παιδείας, τα ελληνικά δημόσια Πανεπιστήμια, τα ίδια, συμπράττοντας. Επίσης, να πω ότι, επειδή αναφέρθηκαν και άλλες περιπτώσεις Πανεπιστημίων ή άλλων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και τα λοιπά, ότι εμείς βάζουμε ένα πολύ ισχυρό πλαίσιο εποπτείας. Χάρηκα με αυτό το οποίο ειπώθηκε πριν, από συγκεκριμένο στέλεχος της αντιπολίτευσης, ότι τα κολέγια έχουν πρόβλημα με τον συγκεκριμένο νόμο, γιατί αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα. Εκεί που σήμερα δεν υπάρχει πλαίσιο εποπτείας, αύριο θα υπάρξει. Ακριβώς, αυτό είναι που πάμε να κάνουμε.
Θέλω, σε αυτό το πλαίσιο, επειδή αναφέρθηκε ο πρώην Πρωθυπουργός, ο κ. Παπανδρέου, σε μία συνέντευξή του, την οποία μας διάβασε, θέλω να αναφέρω ένα κομμάτι αυτής της συνέντευξης, το οποίο θέλω να πω ότι το προσυπογράφω. Ρωτάτε για τα Πανεπιστήμια, τα οποία υπάρχουν. Λέει, «υπάρχει ήδη ιδιωτική Τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα», σε συνέντευξή του στον κύριο Πρετεντέρη, στο «Βήμα». Του λέει η ερώτηση, «ως παραπαιδεία, όχι επίσημα». Απαντάει «επίσημα είναι, μόνο το ελληνικό κράτος δεν τα αναγνωρίζει. Στην πράξη έχουμε παραδώσει το δικαίωμα αξιολόγησης, ελέγχου και τήρησης κανόνων, για τα ιδρύματα που βρίσκονται στο έδαφός μας σε κάποιους ξένους τρίτους και το κράτος δεν έχει λόγο. Αυτό είναι παράλογο. Το πρόβλημα του ιδιωτικού Πανεπιστημίου δεν αντιμετωπίζεται με μία απαγόρευση. Και όταν λέμε «μη κερδοσκοπικό», εννοούμε, βέβαια, ότι τα έσοδα δε θα πάνε σε μετόχους αλλά θα επανεπενδύονται στο ίδρυμα, στην Παιδεία».
Ακριβώς αυτή την απώλεια ελέγχου πάμε να λύσουμε. Ακριβώς αυτό επιδιώκει να κάνει ο νόμος και, ναι, χρειάζεται, όντως, να αλλάξει το άρθρο 16 συνολικά. Γιατί; Γιατί θα πρέπει να μπορούμε να έχουμε όχι μόνο εγκατάσταση, όπως εμείς προβλέπουμε, αλλά και σύσταση Σχολών, όπως υπήρχε και σε παλαιότερα Συντάγματα, όπως εκείνο του 1911 και έτσι προέκυψαν, επί εποχής Ελευθέριου Βενιζέλου και πάρα πολλές πρωτοβουλίες, οι οποίες έμειναν μέσα στον χρόνο, κάποιες κρατικοποιήθηκαν στην πορεία κ.λπ..
Αυτό επιθυμούμε να πετύχουμε. Πρέπει να ανοίξουμε ολοένα και περισσότερες ευκαιρίες.
Εγώ, θα πω, πρέπει να μεγιστοποιήσουμε την κοινωνική κινητικότητα, γιατί η Παιδεία, μετά τον πόλεμο, υπήρξε ο βασικός ιμάντας κοινωνικής κινητικότητας. Δε μπορούμε, όμως και να κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας, παριστάνοντας ότι δεν υπάρχουν 40.000 Έλληνες έξω, ότι δεν υπάρχουν τα κολέγια με πλήρη επαγγελματικά δικαιώματα και ότι η πραγματικότητα είναι τελείως διαφορετική. Δεν είναι. Η πραγματικότητα είναι αυτή. Έχουμε μια τεράστια ευκαιρία να λύσουμε ένα πρόβλημα, το οποίο το συζητάμε, το συζητάμε, το συζητάμε δεκαετίες. Δεν έχουμε άλλο χρόνο για χάσιμο. Αυτή είναι η στιγμή για να μπορέσουμε να το κάνουμε.
Κλείνω με την ίδια έκκληση που έκανα στην αρχή, τουλάχιστον σε εκείνα τα σημεία αυτού του νόμου τα οποία έχουν προκύψει από διάλογο με τους πρυτάνεις, από διαβούλευση με τα Πανεπιστήμια ή που είναι ήδη μέσα στα προγράμματα πολλών από τα κόμματα τα οποία αυτή τη στιγμή βρίσκονται στα έδρανα της αντιπολίτευσης, σας καλώ στο όνομα του εθνικού συμφέροντος να τα στηρίξουμε. Γιατί; Γιατί είναι σημαντικότερο να είναι κτήμα πολλών και όχι ενός. Είναι σημαντικό και συμβολικά και ουσιαστικά. Επειδή ακουμπάνε τις ζωές πολλών ανθρώπων που τα ζητάνε τα ίδια τα Πανεπιστήμια, ειδικά για τα Δημόσια, είναι πάρα πολύ ουσιαστικό να δείξουμε όλοι μαζί ότι τους νοιαζόμαστε.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 18/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
