Με τη νέα χρονιά να σηματοδοτεί δύο χρόνια από την έλευση των μεγάλων γλωσσικών μοντέλων (LLM), τα εκπαιδευτικά ιδρύματα στην Ελλάδα εξακολουθούν να παραμένουν χωρίς επίσημους κανονισμούς και κατευθυντήριες γραμμές για τη χρήση τους, αφήνοντας ένα σημαντικό κενό στη διαχείριση των προκλήσεων και των ευκαιριών που φέρνει η τεχνολογία.
Τα εργαλεία Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ), όπως το ChatGPT, το Grammarly και πλατφόρμες ανάλυσης δεδομένων, προσφέρουν πρωτοφανείς δυνατότητες καινοτομίας στην εκπαίδευση. Μπορούν να ενισχύσουν τις μαθησιακές εμπειρίες, να βελτιώσουν τη διαχείριση και να επιτρέψουν την εξατομικευμένη διδασκαλία. Ωστόσο, η κατάχρηση αυτών των εργαλείων—μέσω λογοκλοπής, παραπληροφόρησης ή παραβιάσεων ιδιωτικότητας—εγείρει προκλήσεις που απαιτούν προνοητική αντιμετώπιση.
Η χρήση της ΤΝ από φοιτητές έχει αυξηθεί ραγδαία, με αποτέλεσμα οι καθηγητές να έρχονται καθημερινά αντιμέτωποι με εργασίες που δημιουργούνται από εργαλείαΤΝ. Σε πολλές περιπτώσεις, οι ίδιες οι διορθώσεις των εργασιών υποστηρίζονται από τεχνολογίεςΤΝ, καθιστώντας τη διασύνδεση ανθρώπινης και μηχανικής νοημοσύνης ένα κρίσιμο σημείο της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Την ίδια στιγμή, υπάρχει ένα παράδοξο που δεν μπορεί να αγνοηθεί: η αγορά εργασίας πλέον περιμένει από τους αποφοίτους να είναι εξοικειωμένοι με τη χρήση εργαλείων ΤΝ, τα οποία θεωρούνται απαραίτητα για την παραγωγικότητα και την καινοτομία. Ωστόσο, αρκετά πανεπιστήμια συνεχίζουν να απαγορεύουν ή να περιορίζουν τη χρήση αυτών των τεχνολογιών, προκαλώντας σύγχυση στους φοιτητές και θέτοντας τους αποφοίτους τους σε μειονεκτική θέση. Είναι επιτακτική ανάγκη τα εκπαιδευτικά ιδρύματα να ενσωματώσουν την υπεύθυνη χρήση της ΤΝ στα προγράμματα σπουδών, ώστε να προετοιμάσουν τους φοιτητές για τις πραγματικές απαιτήσεις του επαγγελματικού κόσμου, χωρίς να διακυβεύεται η ακαδημαϊκή ακεραιότητα.
Αναγνωρίζοντας αυτή την ανάγκη, παρουσιάζω μια ολοκληρωμένη Πολιτική Υπεύθυνης Χρήσης Τεχνητής Νοημοσύνης, ένα πρότυπο που μπορούν να υιοθετήσουν τα εκπαιδευτικά ιδρύματα για να προετοιμάσουν τους φοιτητές για το μέλλον με τεχνολογική βάση, διατηρώντας παράλληλα την ακαδημαϊκή ακεραιότητα.
Διεθνείς πρακτικές
Διεθνείς πρακτικές προσφέρουν χρήσιμα παραδείγματα για το πώς μπορούν και τα ελληνικά πανεπιστήμια να διαμορφώσουν πολιτικές που συνδυάζουν την καινοτομία με την υπευθυνότητα.
Για παράδειγμα, το Πανεπιστήμιο του Σίδνεϋ πρωτοπορεί με την εφαρμογή της πολιτικής "TwoLanesApproach", η οποία διακρίνει τη χρήση εργαλείων Τεχνητής Νοημοσύνης σε δύο κατηγορίες: "Ελεγχόμενη" και "Ανοιχτή". Στην "Ελεγχόμενη Λωρίδα" (ControlledLane), η χρήση εργαλείων ΤΝ περιορίζεται και επιτρέπεται μόνο με καθοδήγηση, όπως για αναλύσεις δεδομένων ή ερευνητικά έργα. Αντίθετα, στην "Ανοιχτή Λωρίδα" (OpenLane), οι φοιτητές έχουν μεγαλύτερη ελευθερία, αλλά με την υποχρέωση να δηλώνουν ρητά τη χρήση της ΤΝ στις εργασίες τους. Αυτή η διττή προσέγγιση διασφαλίζει ότι οι φοιτητές μαθαίνουν να χρησιμοποιούν την ΤΝ με υπευθυνότητα, διατηρώντας παράλληλα την ακαδημαϊκή ακεραιότητα.
Μια άλλη επιτυχημένη μέθοδος που υιοθετείται διεθνώς είναι η χρωματική προσέγγιση, η οποία παρέχει ένα σαφές πλαίσιο για το τι επιτρέπεται και τι όχι στη χρήση εργαλείων ΤΝ. Στην "Πράσινη Ζώνη", η χρήση ΤΝ είναι απολύτως αποδεκτή και ενθαρρύνεται, όπως για επεξεργασία κειμένων ή υποστήριξη στη μάθηση. Η "Πορτοκαλί Ζώνη" απαιτεί προσοχή, καθώς η χρήση επιτρέπεται υπό προϋποθέσεις, όπως η προηγούμενη έγκριση από καθηγητές ή η υποχρεωτική αναφορά. Στην "Κόκκινη Ζώνη", η χρήση ΤΝ απαγορεύεται αυστηρά, όπως κατά τη διάρκεια εξετάσεων ή για εργασίες που απαιτούν πρωτότυπη σκέψη χωρίς εξωτερική υποβοήθηση.
Η Προτεινόμενη Πολιτική
Τα κύρια σημεία της πολιτικής περιλαμβάνουν:
- Ακαδημαϊκή Ακεραιότητα: Οι φοιτητές πρέπει να δηλώνουν τη χρήση εργαλείων ΤΝ στις εργασίες και τα έργα τους, διασφαλίζοντας ότι η ΤΝ λειτουργεί συμπληρωματικά στην πρωτότυπη σκέψη τους.
- Προστασία Ιδιωτικότητας: Η πολιτική απαιτεί τη χρήση πλατφορμώνΤΝ που συμμορφώνονται με πρότυπα προστασίας δεδομένων, διασφαλίζοντας ευαίσθητες πληροφορίες.
- Εκπαίδευση και Υποστήριξη: Παρέχονται εργαστήρια και πόροι για φοιτητές και προσωπικό ώστε να κατανοήσουν τις δυνατότητες και τους περιορισμούς της ΤΝ.
Η υιοθέτηση μιας τέτοιας πολιτικής δεν είναι μόνο προστασία, αλλά και δέσμευση για την προετοιμασία των μελλοντικών ηγετών. Καθοδηγώντας τους φοιτητές στη χρήση της ΤΝ με ηθική, τα πανεπιστήμια παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση μιας γενιάς που συνδυάζει την τεχνολογική καινοτομία με την κοινωνική ευθύνη. Επιπλέον, οι εκπαιδευτικοί ηγέτες που υιοθετούν τέτοιες πολιτικές τοποθετούν τα ιδρύματά τους ως πρωτοπόρα στην ψηφιακή μεταμόρφωση.
Καλώ τους ηγέτες πανεπιστημίων να εξετάσουν την υιοθέτηση παρόμοιων πλαισίων. Με αυτό τον τρόπο, διαφυλάσσετε την ακαδημαϊκή ακεραιότητα, αλλά και ενισχύετε τη δυνατότητα των φοιτητών να διαπρέψουν σε έναν κόσμο που καθοδηγείται από την τεχνολογία. Προφανώς δεν θεωρώ απαραίτητο κάθε εκπαιδευτικό ίδρυμα να δημιουργήσει ξεχωριστούς κανονισμούς.
Παραθέτω ένα πρότυπο σχέδιο της προτεινόμενης πολιτικής.
Πολιτική Υπεύθυνης Χρήσης Εργαλείων ΤΝ
Ημερομηνία Έναρξης Ισχύος:
Ημερομηνία Αναθεώρησης:
Υπεύθυνος Πολιτικής:
1. Σκοπός
Ο σκοπός αυτής της πολιτικής είναι να καθοδηγήσει τους φοιτητές σχετικά με την ηθική και αποτελεσματική χρήση εργαλείων ΤΝ σε ακαδημαϊκές και μη δραστηριότητες. Αυτή η πολιτική διασφαλίζει ότι οι φοιτητές επωφελούνται από την ΤΝ διατηρώντας την ακαδημαϊκή ακεραιότητα, την ιδιωτικότητα και την υπεύθυνη ψηφιακή συμπεριφορά.
2. Πεδίο Εφαρμογής
Η πολιτική αυτή ισχύει για όλους τους φοιτητές που είναι εγγεγραμμένοι στο [Όνομα Ιδρύματος], σε όλα τα προγράμματα και επίπεδα. Καλύπτει τη χρήση εργαλείων ΤΝ για ακαδημαϊκούς σκοπούς, εξωσχολικές δραστηριότητες και οποιεσδήποτε άλλες δραστηριότητες που σχετίζονται με το ίδρυμα.
3. Ορισμοί
- Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ): Υπολογιστικά συστήματα ή εφαρμογές που μπορούν να εκτελούν εργασίες που συνήθως απαιτούν ανθρώπινη νοημοσύνη, όπως η δημιουργία κειμένου, η επίλυση προβλημάτων ή η ανάλυση δεδομένων.
- Εργαλεία ΤΝ: Παραδείγματα περιλαμβάνουν το ChatGPT, το Grammarly, το Turnitin, γεννήτριες εικόνων και άλλες πλατφόρμες με δυνατότητες ΤΝ.
4. ΚατευθυντήριεςΑρχές
- Ακαδημαϊκή Ακεραιότητα: Οι φοιτητές πρέπει να συμμορφώνονται με τα πρότυπα ακαδημαϊκής ακεραιότητας του ιδρύματος και να χρησιμοποιούν τα εργαλεία ΤΝ ως βοηθητικούς πόρους και όχι ως αντικαταστάτες πρωτότυπης εργασίας.
- Διαφάνεια: Οι φοιτητές πρέπει να δηλώνουν τη χρήση εργαλείων ΤΝ σε εργασίες, έργα ή άλλες υποβολές όπου η ΤΝ έχει συμβάλει.
- Κριτική Σκέψη: Οι φοιτητές ενθαρρύνονται να αξιολογούν κριτικά τα αποτελέσματα των εργαλείων ΤΝ, διασφαλίζοντας την ακρίβεια και τη συνάφεια.
- Ιδιωτικότητα και Ασφάλεια: Οι φοιτητές πρέπει να χρησιμοποιούν τα εργαλεία ΤΝ υπεύθυνα, αποφεύγοντας πλατφόρμες που θέτουν σε κίνδυνο προσωπικά ή ιδρυματικά δεδομένα.
5. Αποδεκτή Χρήση Εργαλείων ΤΝ
Οι φοιτητές μπορούν να χρησιμοποιούν εργαλεία ΤΝ για τους εξής σκοπούς:
- Έρευνα και παραγωγή ιδεών για εργασίες, έργα ή εκθέσεις.
- Σύνταξη, επεξεργασία ή βελτίωση της σαφήνειας γραπτών εργασιών.
- Ανάλυση δεδομένων ή δημιουργία πληροφοριών για ακαδημαϊκούς σκοπούς.
- Ενίσχυση της μάθησης μέσω εγκεκριμένων από το ίδρυμα πλατφορμών εκμάθησης.
Σημείωση: Η χρήση εργαλείων ΤΝ πρέπει να εγκρίνεται ρητά από τους καθηγητές για συγκεκριμένες εργασίες ή δραστηριότητες.
6. Απαγορευμένες Χρήσεις Εργαλείων ΤΝ
Οι φοιτητές απαγορεύεται να χρησιμοποιούν εργαλεία ΤΝ για:
- Λογοκλοπή: Υποβολή περιεχομένου που δημιουργείται από ΤΝ ως πρωτότυπη εργασία χωρίς την κατάλληλη αναφορά.
- Αντιγραφή: Χρήση εργαλείων ΤΝ κατά τη διάρκεια εξετάσεων ή για εργασίες που απαγορεύουν ρητά τη χρήση τους.
- Παραπληροφόρηση: Διαμοιρασμό ή δημοσίευση ανακριβών ή παραπλανητικών πληροφοριών που δημιουργούνται από ΤΝ.
- Μη Εγκεκριμένη Χρήση Δεδομένων: Εισαγωγή ευαίσθητων προσωπικών ή ιδρυματικών δεδομένων σε πλατφόρμες ΤΝ χωρίς την κατάλληλη έγκριση.
7. ΔήλωσηΧρήσης και Αναφορά
- Οι φοιτητές πρέπει να περιλαμβάνουν δήλωση στις υποβολές τους που να αναφέρει την έκταση της χρήσης εργαλείων ΤΝ (π.χ., "Αυτό το έργο δημιουργήθηκε/υποστηρίχθηκε από το [Όνομα Εργαλείου] για [συγκεκριμένο σκοπό]").
- Η μη δήλωση χρήσης ΤΝ θεωρείται παραβίαση της ακαδημαϊκής ακεραιότητας.
8. Ιδιωτικότητα και Ασφάλεια Δεδομένων
- Οι φοιτητές πρέπει να χρησιμοποιούν μόνο εργαλεία ΤΝ που συμμορφώνονται με κανονισμούς προστασίας δεδομένων (π.χ., GDPR) και να αποφεύγουν την εισαγωγή ευαίσθητων δεδομένων.
- Το ίδρυμα δεν φέρει ευθύνη για παραβιάσεις δεδομένων που προκύπτουν από μη εξουσιοδοτημένη ή ακατάλληλη χρήση εργαλείων ΤΝ.
9. Συνέπειες Κακής Χρήσης
Οι παραβιάσεις αυτής της πολιτικής μπορεί να οδηγήσουν σε πειθαρχικές ενέργειες, όπως καθορίζεται στην Πολιτική Ακαδημαϊκής Ακεραιότητας ή τον Κώδικα Συμπεριφοράς των Φοιτητών. Πιθανές ενέργειες περιλαμβάνουν:
- Αναθεώρηση ή εκ νέου υποβολή εργασίας.
- Μείωση βαθμού ή αποτυχία εργασίας.
- Ακαδημαϊκή επιτήρηση ή αναστολή σε σοβαρές περιπτώσεις.
10. Υποστήριξη και Πόροι
Για την υποστήριξη των φοιτητών στη χρήση εργαλείων ΤΝ, το ίδρυμα παρέχει:
- Σεμινάρια και εκπαιδεύσεις σχετικά με την ΤΝ και την ηθική χρήση της.
- Πρόσβαση σε εγκεκριμένα εργαλεία ΤΝ για ακαδημαϊκούς σκοπούς.
- Τεχνική υποστήριξη για την αντιμετώπιση προβλημάτων που σχετίζονται με την ΤΝ.
11. Αναθεώρηση και Ενημέρωση Πολιτικής
Αυτή η πολιτική θα αναθεωρείται ετησίως ή όποτε χρειάζεται για να ανταποκρίνεται στις τεχνολογικές εξελίξεις και τα ακαδημαϊκά πρότυπα.
* Ο Δρ Άγγελος Ροδαφηνός είναι Αναπληρωτής Καθηγητής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και διδάσκει Νέες Τεχνολογίες. Σπούδασε και εργάστηκε σε 13 πανεπιστήμια στην Αμερική, Αυστραλία, Κύπρο και Ελλάδα. Στο άρθρο αυτό συνεργάστηκε με τα ChatGPT, Claude, &Gemini.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής - Αιτήσεις έως 7/01
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
