Alfavita Newsroom Ας δούμε κατ' αρχήν τί αναφέρει το θέμα Δ:
"Δίνεται τμήμα DNA το οποίο κωδικοποιεί τα οκτώ πρώτα αμινοξέα του πρώτου
δομικού γονιδίου του οπερονίου της λακτόζης.
AGCTATGACCATGATTACGGATTCACTG αλυσίδα Ι.
TCGATACTGGTACTAATGCCTAAGTGAC αλυσίδα ΙΙ
Δ1. Να εντοπίσετε την κωδική αλυσίδα. (μονάδα 1) Να σημειώσετε τον
προσανατολισμό των αλυσίδων. (μονάδα 1) Να αιτιολογήσετε την απάντησή
σας. (μονάδες 4)
Μονάδες 6
Δ2. Να γράψετε το τμήμα του mRNA που θα προκύψει από τη μεταγραφή του
παραπάνω τμήματος του γονιδίου και να ορίσετε τα 5′ και 3′ άκρα του.
(μονάδες 2) Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μονάδες 3)
Μονάδες 5
Δ3. Να γράψετε το τμήμα του mRNA στο οποίο θα συνδεθεί η μικρή ριβοσωμική
υπομονάδα κατά την έναρξη της μετάφρασης.
Μονάδες 2
Δ4. Η φυσιολογική πρωτεΐνη, που παράγεται από την έκφραση του πρώτου
δομικού γονιδίου του οπερονίου της λακτόζης, αποτελείται από 1024
αμινοξέα. Μια γονιδιακή μετάλλαξη αντικατάστασης μιας βάσης στο
παραπάνω τμήμα DNA οδηγεί στην παραγωγή μιας πρωτεΐνης με 1022
αμινοξέα, δηλαδή μικρότερης κατά δύο αμινοξέα. Να εξηγήσετε με ποιο
τρόπο μπορεί να συμβεί αυτό.
Μονάδες 6
Δ5. Μια γονιδιακή μετάλλαξη που συνέβη στο ρυθμιστικό γονίδιο του οπερονίου
της λακτόζης οδηγεί στην παραγωγή ενός τροποποιημένου mRNA. Το mRNA
αυτό φέρει τέσσερις επιπλέον διαδοχικές βάσεις μεταξύ του 3ου και 4ο υ
κωδικονίου του. Να εξηγήσετε ποια θα είναι η συνέπεια στην παραγωγή των
ενζύμων που μεταβολίζουν τη λακτόζη, όταν το βακτήριο αναπτύσσεται σε
θρεπτικό υλικό απουσία λακτόζης και γλυκόζης.
Μονάδες 6"
Η λέξη "παραπάνω" γίνεται αντικείμενο διχογνωμίας. Άλλοι λένε ότι αναφέρεται στο τμήμα DNA της εκφώνησης και άλλοι ότι αφορά το πρώτο δομικό γονίδιο. Η ΚΕΕ στις αρχικές διευκρινίσεις υποστηρίζει ότι σχετίζεται με το τμήμα DNA της εκφώνησης. Να σημειωθεί για τους μη γνωρίζοντες ότι το συγκεκριμένο γονίδιο που υφίσταται την μετάλλαξη είναι τμήμα DNA. Στο λεξικό του Μπαμπινιώτη η λέξη "παραπάνω" ερμηνεύεται ως "πιο πάνω από κάτι". Άραγε στην περίπτωση αυτή εννοείται η πιο πάνω εκφώνηση του θέματος Δ ή η πιο πάνω πρόταση του υποερωτήματος Δ4; Ο καθένας ας προβληματιστεί για τη δική του ερμηνεία. Ταυτοχρόνως ας σκεφτείτε ότι εάν ισχύει η αρχική οδηγία της ΚΕΕ τότε οι υποψήφιοι που αντιλήφθηκαν διαφορετικά τη λέξη "παραπάνω" χάνουν 3-6 μόρια ανάλογα με το βαθμολογικό κέντρο και τον διορθωτή, δηλαδή 0.6 έως 1.2 μονάδες στις 20!
Επιπλέον για όσους ασχολούνται αναφέρω και τα εξής:
Τα υποερωτήματα Δ1, Δ2 και Δ3 σχετίζονται με το τμήμα DNA της εκφώνησης του θέματος Δ, ενώ το Δ5 με το ρυθμιστικό γονίδιο. Γιατί λοιπόν και το Δ4 να μην είναι αυτοτελές ως ερώτημα; Επίσης το συγκεκριμένο ζήτημα απαιτεί να εξηγηθεί με ποιό τρόπο μπορεί να συμβεί το αποτέλεσμα της μετάλλαξης, συνεπώς θα έπρεπε να αρκεί μια ερμηνεία. Άρα κάθε απάντηση έπρεπε να είναι επαρκής.
Περαιτέρω ως προς την επιστημονικότητα των ερμηνειών: Ναι, δεν είναι γνωστή η αλληλουχία του 1023 κωδικονίου και δεν είναι σίγουρο ότι αρκεί μια αντικατάσταση βάσης για να δημιουργηθεί κωδικόνιο λήξης. Ωστόσο το ερώτημα χρησιμοποιεί τη διατύπωση με ποιό τρόπο μπορεί να συμβεί αυτό. Δεν αναφέρεται σε βεβαιότητα. Επίσης η προτεινόμενη από την ΚΕΕ απάντηση για αντικατάσταση βάσης στο κωδικόνιο έναρξης και αυτή δεν είναι βέβαιο ότι έχει ως αποτέλεσμα να σχηματιστεί πρωτεϊνη μικρότερη της κανονικής κατά δύο αμινοξέα. Ο πραγματικός λόγος για τον οποίο κάτι τέτοιο δεν είναι σίγουρο σχετίζεται με την πιθανή αδυναμία ανεύρεσης από το προεναρκτήριο σύμπλοκο της μετάφρασης νέου κωδικονίου έναρξης. Φυσικά αυτή η γνώση δεν είναι στα πλαίσια της ύλης.
(ΣΧΟΛΙΟ: Στην παραπάνω κριτική του ζητήματος Δ4 δεν ελήφθη υπ' όψη ότι η επιλογή της απάντησης για αντικατάσταση βάσης στο κωδικόνιο έναρξης δεν αναφέρεται πουθενά στο σχολικό βιβλίο.)
Δημήτρης-Χριστοφ. Πούλος, βιολόγος βθμιας εκπαίδευσης
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 05/7
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
