Ποιες αλλαγές φέρνει το 2014 σε ασφαλισμένους και συνταξιούχους

 

 

 

→Από το 2014 θα παίρνουν επίδομα όσοι είχαν επιδοτηθεί μέχρι 400 ημέρες συνολικά στην τελευταία 4ετία. Ετσι, αν ένας άνεργος επιδοτήθηκε στα έτη 2010-2013 για 400 ημέρες από τον ΟΑΕΔ, δεν θα δικαιούται επίδομα το 2014. Αν επιδοτήθηκε για 350 ημέρες, θα δικαιούται επίδομα ανεργίας, αλλά μόνο για 50 ημέρες, ώστε να συμπληρωθούν οι 400 μέρες της επιδότησής του.

 

 

 

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Τζώρτζης Ρούσσος

 

 

 

Αντιμέτωποι με μειώσεις στις συντάξεις, αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, αλλά και περικοπές στα εφάπαξ, που μπορεί να φτάσουν το 70%, βρίσκονται μεταξύ άλλων δυσμενών εξελίξεων ασφαλισμένοι και συνταξιούχοι, που πληρώνουν τα σπασμένα των κυβερνήσεων από το 1990 και εντεύθεν… Το 2014, λοιπόν, έρχεται ολοταχώς και φέρνει μαζί του τη θηλιά που θα σφίξει ακόμη περισσότερο τους συνταξιούχους και τους ασφαλισμένους με τις δυσμενείς και ήδη νομοθετικά κατοχυρωμένες αλλαγές. Βέβαια, υπάρχουν, αν και ελάχιστες, θετικές διατάξεις, όπως η αύξηση του αριθμού των πλασματικών ετών ασφάλισης που μπορεί κάποιος να εξαγοράσει για να εξέλθει νωρίτερα του εργασιακού βίου.

 

 

 

Οι αλλαγές αυτές δεν αφορούν νέες και υπό ψήφιση διατάξεις, αλλά είναι αποτέλεσμα ψηφισμένων νόμων, που οι από καιρού εις καιρόν… σωτήρες του ασφαλιστικού συστήματος εμπνεύστηκαν και που το μόνο που κατάφεραν είναι να δημιουργήσουν μεγαλύτερα προβλήματα στο σύστημα… Ετσι οι δυσμενείς αλλαγές έρχονται από ψηφισμένους νόμους, όπως ο 3029/2002 (νόμος Ρέππα), ο 3863/2010 και ο 3865/2010 (νόμοι Λοβέρδου), ο 3996/2011 (νόμος Κουτρουμάνη) και βέβαια ο 4093/2012 (νόμος Βρούτση).

 

 

 

Ετσι, οι σωτήρες αυτοί προσθέτουν με τις νομοθετικές παρεμβάσεις περισσότερο χρόνο εργασίας στις γυναίκες που έχουν ασφαλιστεί στο ΙΚΑ, αλλά και σε όσους μπορούν να βγουν στη σύνταξη με τις διατάξεις των Βαρέων και Ανθυγιεινών Ενσήμων, ενώ μειώνονται σε πολλές περιπτώσεις οι συντάξιμες αποδοχές όσων συνταξιοδοτηθούν εντός του 2014. Στο κύκλο των… χαμένων ασφαλισμένων συγκαταλέγονται και οι ένστολοι, που κατοχυρώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα να αυξάνεται ο χρόνος υπηρεσίας τους κατά 6 έτη! Οι αλλαγές αυτές, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικών Ασφαλίσεων, αφορούν περισσότερους από 600.000 ασφαλισμένους. Αναλυτικότερα, λοιπόν, οι αλλαγές του 2014 στο συνταξιοδοτικό καθεστώς ασφαλισμένων ως συνέπεια ήδη ψηφισμένων νόμων συμπυκνώνονται στις εξής:

 

 

 

Αύξηση ορίων ηλικίας

 

 

 

■ Αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης για όσες γυναίκες ασφαλισμένες επιλέξουν να εξέλθουν με μειωμένη σύνταξη και είναι ασφαλισμένες στο ΙΚΑ. Αυτής της κατηγορίας οι ασφαλισμένες, από την 1/1/2014 και εφόσον ασφαλίστηκαν πριν από την 1η-1-1993 (πρόκειται λοιπόν για τις παλιές ασφαλισμένες), συνταξιοδοτούνται με κατοχύρωση δικαιώματος τις 10.000 ημέρες και με όριο ηλικίας το 60ό έτος και 6 μήνες. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι όσες κατοχύρωσαν δικαίωμα εντός του 2012 μπορούσαν να εξέλθουν στο 60ό έτος της ηλικίας τους, που σημαίνει ότι οι «άτυχες» που συνταξιοδοτούνται το 2014 θα πρέπει να αναμένουν άλλους 6 μήνες για να καταθέσουν τη σχετική αίτηση (με συμπληρωμένες όμως τις 10.000 ημέρες ασφάλισης).

 

 

 

■ Αύξηση ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης για σύνταξη με βαρέα ένσημα. Αυτή η δυσμενής εξέλιξη αφορά άνδρες και γυναίκες. Ετσι αυξάνεται το όριο ηλικίας για τη συνταξιοδότηση με 10.500 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων οι 7.500 στα βαρέα και ανθυγιεινά. Συγκεκριμένα, από την 1-1-2014 το όριο ηλικίας για μειωμένη σύνταξη αυξάνεται στο 59ο έτος και 6 μήνες, ενώ για πλήρη σύνταξη το όριο ηλικίας αυξάνεται από την επόμενη χρονιά στο 61ο έτος και 9 μήνες. Υπενθυμίζεται, λοιπόν, ότι όσοι διαθέτουν 10.500 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων οι 7.500 στα ΒΑΕ, συνταξιοδοτηθούν φέτος εφόσον θελήσουν να λάβουν μειωμένη σύνταξη όταν συμπληρώσουν το 58 έτος και τους 9 μήνες της ηλικίας τους ενώ για πλήρη το αντίστοιχο χρονικό όριο είναι τα 60,9.

 

 

 

■ Σε 6 έτη ανέρχονται (σε σχέση με το 2010) τα έτη περισσότερης υπηρεσίας για τους ενστόλους, αφού στο συνταξιοδοτικό τους καθεστώς οι αλλαγές που θεσμοθετήθηκαν το 2010 τους κρατούν δέσμιους το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Ετσι, με βάση τις διατάξεις του Ν.3865/2010, για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικά δικαιώματα (24,5 έτη συντάξιμης υπηρεσίας) μέχρι την 31-12-2014, αυξάνεται σταδιακά από την 1-1-2011 η υποχρέωση συντάξιμης υπηρεσίας, δηλαδή τα έτη της συνολικής συντάξιμης υπηρεσίας που απαιτούνται για την υποβολή αίτησης για σύνταξη. Οσοι ένστολοι λοιπόν συμπληρώνουν τα 24,5 έτη συντάξιμης υπηρεσίας το 2014, μπορούν να υποβάλουν την αίτηση συνταξιοδότησης όταν συμπληρώσουν τα 30,5 έτη συντάξιμης υπηρεσίας. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι όσοι ένστολοι συμπλήρωσαν τα 24,5 έτη συντάξιμης υπηρεσίας το τρέχον έτος, μπορούν να συνταξιοδοτηθούν όταν συμπληρώσουν τα 29 έτη, δηλαδή οι… άτυχοι ένστολοι που συμπληρώνουν το 2014 τα συντάξιμα έτη των 24,5 ετών, θα πρέπει να υπηρετήσουν 1,5 έτος παραπάνω σε σχέση με τον συνάδελφο τους που τα συμπλήρωσε εντός του 2013.

 

 

 

■ Περικόπτεται το ΕΚΑΣ σε όσους συνταξιούχους είναι ηλικίας κάτω των 65 ετών. Οπως υπολογίζεται, μέσα στο επόμενο έτος θα χάσουν με αυτό τον τρόπο το επίδομα περισσότεροι από 60.000 συνταξιούχοι.

 

 

 

Μείωση στις συντάξεις

 

 

 

Η δεύτερη δέσμη των ήδη ψηφισμένων διατάξεων αφορά τη μείωση των συντάξεων. Πρόκειται για διατάξεις που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο μειώνουν τις συντάξιμες αποδοχές (δημιουργώντας μεγαλύτερο πρόβλημα στην ελληνική οικονομία, αφού στερούν πόρους από την πραγματική οικονομία μέσω της μείωσης της κατανάλωσης). Σ’ αυτή την ομάδα δυσμενών εξελίξεων συγκαταλέγονται:

 

 

 

■ Η μείωση στο 2% του ποσοστού αναπλήρωσης για τον συντάξιμο χρόνο των ετών 2013 και 2014. Με την αλλαγή αυτή επηρεάζονται όσοι είναι ασφαλισμένοι στο Δημόσιο, τον ΟΑΕΕ και τα λεγόμενα ευγενή Ταμεία (τα Ταμεία δηλαδή των ΔΕΚΟ και των τραπεζών), διότι αποχωρούν το 2014 αφού τα δύο τελευταία έτη συνταξιοδότησης θα υπολογιστούν με μικρότερο συντελεστή (που σημαίνει μείωση, έστω και ισχνή της τάξης των 15-20 ευρώ των συντάξιμων αποδοχών).

 

 

 

■ Η μείωση στο 73% του ποσοστού αναπλήρωσης της σύνταξης που αντιστοιχεί σε χρόνο ασφάλισης από την 1/1/2008 και μετά. Πρόκειται για τις ρυθμίσεις του νόμου Ρέππα και έρχεται από το μακρινό 2002. Με βάση αυτό τον νόμο κάθε χρόνο το ποσοστό αναπλήρωσης μειώνεται κατά 1%, ώστε οι παλιοί ασφαλισμένοι (μέχρι την 31η-12-1992) να εξισωθούν με τους νέους ασφαλισμένους (μετά την 1-1-1993), οι οποίοι λαμβάνουν ποσοστό αναπλήρωσης της κύριας σύνταξής τους 60%.

 

 

 

■ Η θέση σε ισχύ του αναλογικού συντελεστή, που έχει τεθεί από το 2011 και μετά και αφορά τις κύριες συντάξεις. Ουσιαστικά πρόκειται για τη μεγάλη ανατροπή που θα επέλθει στις συντάξεις το 2015 και έχει ψηφιστεί ήδη από το 2010 (με τον νόμο 3863). Οσοι λοιπόν αποχωρήσουν από το 2015 και μετά, για το τμήμα σύνταξης που αντιστοιχεί στα έτη της ασφάλισής τους μετά το 2011 και έως το 2015, θα λάβουν αναλογικό ποσό, το οποίο κυμαίνεται μεταξύ του 0,8% και 1,5% (ανάλογα με το εισόδημα).

 

 

 

■ Η αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού του εφάπαξ προκαλεί μειώσεις που μπορεί να φτάσουν και το 70% για όσους αποχωρήσουν το 2014 (η μεσοσταθμική μείωση αγγίζει το 20%-25%). Πρόκειται για τη χρησιμοποίηση νέας τεχνικής βάσης υπολογισμού, αφού θα λαμβάνεται υπόψη ο συντελεστής βιωσιμότητας του κάθε Ταμείου που χορηγεί εφάπαξ (όπως προκύπτει από αναλογιστική μελέτη) και της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος (δεν θα μπορεί ένα ασφαλιστικό ταμείο να κλείνει τη χρονιά με ελλειμματικό ισολογισμό). Με τον νέο τρόπο, δύο ασφαλισμένοι με τα ίδια έτη ασφάλισης και τις ίδιες εισφορές, αποχωρώντας με διαφορά 1 έτους, μπορεί να έχουν διαφοροποίηση στο ύψος του εφάπαξ που μπορεί να φτάσει και το 70%.

 

 

 

■ Η μείωση στις επικουρικές συντάξεις με την αλλαγή του τρόπου υπολογισμού τους. Μέσα στο 2014 και συγκεκριμένα τον Ιούνιο θα τρέξει ο νέος τρόπος υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων, με κυρίαρχη και πανταχού παρούσα τη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος. Μάλιστα οι μειώσεις στις επικουρικές συντάξεις δεν θα αφορούν μόνο τις νέες συντάξεις που θα απονεμηθούν, αλλά και τις συντάξεις που καταβάλλονται ήδη. Θα πρέπει να σημειωθεί βέβαια ότι τώρα «μαγειρεύεται» από την Εθνική Αναλογιστική Αρχή η αναλογιστική μελέτη που θα χρησιμεύσει ως μπούσουλας βιωσιμότητας. Με βάση αυτή το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ), θα καταρτίσει τις νέες καταβαλλόμενες συντάξεις. Θεωρείται βέβαιο ότι θα καταβαραθρωθούν (με το πρόσχημα των πολύ υψηλών ποσοστών αναπλήρωσης) οι συντάξεις μέσω του νέου (και ενιαίου) κανονισμού ασφάλισης και παροχών για παλαιούς και νέους ασφαλισμένους. Βέβαια, δεν τελειώνουν εδώ οι μειώσεις στις επικουρικές (μην ξεχνάμε ότι ήδη η κυβέρνηση θέλει να «δωρίσει» στην ιδιωτική ασφάλιση την επικουρική δημόσια ασφάλιση), αφού έχει θεσμοθετηθεί η αλλαγή στις επικουρικές συντάξεις (και άρα η μείωση) ανά τρίμηνο!

 

 

 

Αλλες αλλαγές

 

 

 

Οι υπόλοιπες αλλαγές που θα φέρουν στο ασφαλιστικό σύστημα ήδη ψηφισμένοι νόμοι είναι:

 

 

 

■ Η αύξηση των πλασματικών ετών που μπορούν να αναγνωρίσουν οι ασφαλισμένοι για την έξοδό τους σε καθεστώς συνταξιοδότησης ή για να για να κατοχυρώσουν και να θεμελιώσουν τις συνταξιοδοτικές προϋποθέσεις. Για το 2014 οι ασφαλισμένοι μπορούν να αναγνωρίσουν μέχρι 7 πλασματικά έτη (το 2013 μπορούσαν να αναγνωρίσουν 6 πλασματικά έτη).

 

 

 

■ Τελειώνει την 31η-12-2014 το δικαίωμα εξαγοράς πλασματικών ετών ασφάλισης όσων μπορούν να εξέλθουν στη σύνταξη με τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης του 2010. Ουσιαστικά, κυρίως οι ασφαλισμένοι των ΔΕΚΟ και των τραπεζών θα πρέπει να εξασφαλίσουν τα ποσά και να εξαγοράσουν τα πλασματικά έτη, ώστε να μπορούν να αποχωρήσουν με τα χαμηλά όρια ηλικίας συνταξιοδότησης του 2010.

 

 

 

■ Από το 2014 θα παίρνουν επίδομα όσοι είχαν επιδοτηθεί μέχρι 400 ημέρες συνολικά στην τελευταία 4ετία. Ετσι, αν ένας άνεργος επιδοτήθηκε στα έτη 2010-2013 για 400 ημέρες από τον ΟΑΕΔ, δεν θα δικαιούται επίδομα το 2014. Αν επιδοτήθηκε για 350 ημέρες, θα δικαιούται επίδομα ανεργίας, αλλά μόνο για 50 ημέρες, ώστε να συμπληρωθούν οι 400 μέρες της επιδότησής του.

 

 

 

■ Ερχεται μείωση των εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών στο ΙΚΑ κατά 1,3 ποσοστιαίες μονάδες με προϋποθέσεις που θα καθοριστούν στο επόμενο διάστημα. Η μείωση των εισφορών θα προκαλέσει μια απώλεια εσόδων της τάξης των 280 εκατ. ευρώ, την οποία το ΙΚΑ θα πρέπει να καλύψει χωρίς να καταφύγει σε έκτακτη κρατική χρηματοδότηση. Το 2015 και το 2016 θα γίνουν οι επόμενες δύο μειώσεις στις εισφορές ώστε να ολοκληρωθεί η πρόβλεψη του Μνημονίου για μια συνολική μείωση των εργοδοτικών εισφορών κατά 3,9 ποσοστιαίες μονάδες από το 2014 ώς το 2016. Τι σημαίνει αυτή η μείωση; Οτι η μείωση των εσόδων θα φέρει αναπόφευκτα και μείωση των συνταξιοδοτικών παροχών.

 

 

 

■ Ερχεται μείωση των ασφαλιστικών εισφορών που καταβάλλουν ΔΕΚΟ και τράπεζες για όλο το προσωπικό που απασχολούν. Οι εισφορές -όπως αναφέρει το Μνημόνιο- θα πρέπει να πέσουν στα επίπεδα του ΙΚΑ. Σήμερα οι ασφαλιστικές εισφορές εργοδότη σε ΔΕΚΟ και κυρίως στις τράπεζες φτάνουν στο 26%, όταν στο ΙΚΑ η εργοδοτική εισφορά είναι 13,3%.

 

 

 

Ο τρόπος που θα γίνει η μείωση των εισφορών στις ΔΕΚΟ και τις τράπεζες θα προσδιορίσει και το πόσο θα μειωθούν και οι συντάξεις, καθώς είναι βέβαιο ότι από αυτή την αλλαγή θα μειωθούν οι κύριες συντάξεις που χορηγούν τα εν λόγω (πρώην ευγενή) Ταμεία. Το μέτρο αφορά όλους τους παλαιούς (προσληφθέντες μέχρι 31/7/2008) εργαζομένους σε OTE, OΣE, HΣAΠ, στα EΛTA, στην ETE, στην πρώην ETBA, στην TτE και την Eθνική Aσφαλιστική, για τους οποίους καταβάλλονται υψηλότερες εισφορές, σε σχέση με το IKA, και μεγαλύτερες συντάξεις.

 

 

 

■ Μείωση από τα 450 στα 400 του αριθμού των ενσήμων που θα πρέπει να έχει ο εποχικά απασχολούμενος στην τετραετία, ώστε να δικαιούται να λάβει εποχικό επίδομα από τον ΟΑΕΔ. Στην πράξη σημαίνει ότι αν ένας άνεργος επιδοτήθηκε στα έτη 2010-2013 για 400 ημέρες από τον ΟΑΕΔ, δεν θα δικαιούται επίδομα το 2014. Αν επιδοτήθηκε για 350 ημέρες θα δικαιούται επίδομα ανεργίας αλλά μόνο για 50 ημέρες ώστε να συμπληρωθούν οι 400 μέρες της επιδότησής του.

 

 

 

■ Καταβολή του επιδόματος των 200 ευρώ στους μακροχρόνια άνεργους, άνω των 12 μηνών, με νέους όρους (το ετήσιο οικογενειακό τους εισόδημα να μην υπερβαίνει τα 10.000 ευρώ, προσαυξανόμενο κατά 586,08 ευρώ για κάθε ανήλικο τέκνο) και σε ηλικίες από 20-66 ετών (από 45-65 που ήταν φέτος). Βέβαια, παρότι έχει θεσμοθετηθεί, δεν έχει υπάρξει καμία εντολή προς αυτή την κατεύθυνση, με αποτέλεσμα να αμφισβητείται η επέκταση στην καταβολή του.

 

 

 

■ Πιλοτική εφαρμογή του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος. Πρόκειται για ένα συμπληρωματικό ποσό της τάξης των 70–250 ευρώ, που θα χορηγείται σε οικογένειες με χαμηλό εισόδημα, ώστε να περνούν πάνω από το όριο της φτώχειας. Το εγγυημένο εισόδημα θα αφορά περίπου 10.000 δικαιούχους και την πρώτη χρονιά (2014) θα εφαρμοστεί σε δύο περιοχές (άγνωστες προς το παρόν) της χώρας.

 

 

 

………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

 

Η παγίδα για τις ασφαλισμένες του ΙΚΑ

 

 

 

Οι ασφαλισμένες του ΙΚΑ που θέλουν να βγουν με μειωμένη σύνταξη από τον εργασιακό βίο έχουν να αντιμετωπίσουν τη «ναρκοθέτηση» του νομοθέτη… Ετσι, ακόμη και αν αυξάνεται κατά 6 μήνες το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης, βρίσκονται μπροστά σε ένα δίλημμα. Ναι μεν θα πρέπει να έχουν εξασφαλίσει τις 10.000 ημέρες ασφάλισης και ηλικία 60,5 ετών, αλλά με βάση τις μνημονιακές διατάξεις κατά τον χρόνο της συνταξιοδότησής τους θα πρέπει να έχουν συνολικά 12.000 ημέρες ασφάλισης. Στον χρόνο κατοχύρωσης υπάρχει παγίδα, καθώς οι γυναίκες θα πρέπει αφενός να έχουν συμπληρώσει τις 10.000 ημέρες ασφάλισης, αλλά κατά τον χρόνο της συνταξιοδότησής τους θα πρέπει να έχουν συνολικά 12.000 ημέρες ασφάλισης (αφού εξέρχονται στη σύνταξη μετά την 1-1-2013). Ετσι, θα πρέπει να αναγνωρίσουν το διάστημα από τις 10.000 μέχρι τις 12.000 ημέρες ασφάλισης (με πλασματικά έτη και καταβολή του αντίστοιχου αντιτίμου). Διαφορετικά θα συνταξιοδοτηθούν με άλλες προϋποθέσεις (σύνταξη γήρατος με τουλάχιστον 4.500 ημέρες ασφάλισης) και με όριο ηλικίας που είναι 62 για μειωμένη και 67 για πλήρη σύνταξη.

 

 

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ