Κοινωνία 27.09.2017 - 20:19

Kingsman II: Η χρυσή μετριότητα

Πολιτικά μη-ορθός χαβαλές

Το 2014 ο Άγγλος παραγωγός και σκηνοθέτης Matthew Vaughn μας χάρισε ένα εμπνευσμένο camp ανέκδοτο, με τίτλο Kingsman: The Secret Service. Η ταινία αυτή μάλιστα είχε συμπληρώσει μια πολύ ιδιαίτερη φιλμογραφία: Ο Vaughn είχε ξεκινήσει με το απολαυστικό Layer Cake (με τον Daniel Craig), είχε ένα πετυχημένο πέρασμα στην φαντασία με το Stardust (Robert de Niro, Michelle Pfeifer, Charlie Cox), είχε απαντήσει στην ανάλαφρη επέλαση των κόμικ με το ξέφρενο Kick-Ass (Nicholas Cage) και τελικά, είχε αναλάβει τον τεράστιο προυπολογισμό της ανανέωσης των X-Men με το First Class που γνώρισε καθολική επιτυχία.

Το εντελώς πολιτικά-μη-ορθό χιούμορ, η αναπάντεχη βια, η εντελώς καρτουνίστικη και στερεοτυπική σκιαγράφηση χαρακτήρων και η γενικότερη troll αισθητική του σκηνοθέτη είναι υλικά που σίγουρα προσφέρουν μια διασκεδαστική κινηματογραφική απόδραση. Η πρώτη ταινία Kingsman μάλιστα έμοιαζε να ανεβάζει την ένταση σε όλα αυτα τα επιμέρους στοιχεία- ήταν σαν είκοσι σεσημασμένα troll του ιντερνετ να απέκτησαν έναν προυπολογισμό 80 εκατομυρίων και αφέθηκαν να φτιάξουν μια ταινία με κατασκόπους, συνωμοσίες και χαβαλέ. Με μια μόνο υποσημείωση: είκοσι σεσημασμένα δεξιά troll.

Εντάξει, η λατρεία του Vaugnh για την Θάτσερ και η έχθρα του σε αυτό που εχθρεύεται σύσσωμη η αγγλόφωνη δεξιά, δηλαδή την πολιτική ορθότητα και πολυπολιτισμικότητα που εκπροσωπεί η φιλελεύθερη πτέρυγα, είναι γνωστά από τις κατά καιρούς συνεντεύξεις του. Ωστόσο θα μπορούσε κάποιος να τα ανιχνεύσει και στις ταινίες του: Ο κακός του Kingsman είναι ένας επιχειρηματίας που θέλει να πολεμήσει την κλιματική αλλαγή (!), ενώ κατά την διάρκεια της ταινίας το κεφάλι του Obama εκρήγνυται (!) –όλα αυτά λίγο πριν μια παλιομοδίτικη, πιστή στη british gentlemen φιλοσοφία ομάδα κατασκόπων σώσει τον κόσμο.

Όπως όμως θα έλεγε και ένας μέσος Άγγλος gentleman, «so fucking what?». Άλλωστε αυτή ακριβώς η έχθρα πως οτιδήποτε liberal και πολιτικά ορθό είναι που οδηγεί τον Vaughn σε έναν σχεδόν εφηβικό παροξυσμό χαβαλέ και απολαυστικών σκηνών που ισορροπούν με χάρη ανάμεσα στην φάρσα και την σοβαροφάνεια.To Kingsman είναι ταυτόχρονα ένας φόρος τιμής στον James Bond και μια ασυγκράτητη παρωδία του. Μια ταινία υβριδική σε τόσα πολλά επίπεδα, που σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί πολιτικό σχόλιο.

Διαβάζοντας όμως την liberal κριτικογραφία, πηγαίνεις υποψιασμένος να δεις ένα δεξιό λαϊκιστικό μανιφέστο. Κάτι τέτοιο όμως είναι αδύνατο. Ακόμα και αν υπήρχαν προθέσεις του σκηνοθέτη, η ταινία (η πρώτη) μοιάζει να ξεφεύγει από τα χέρια του. Όχι τυχαία, το Kingsman είναι βασισμένο στην σειρά κόμιξ ενός άλλου δημιουργού, ενός δημιουργού που έχει επανιδρύσει κυριολεκτικά την φυσιογνωμία των υπερ-ηρωικών κόμικ και έχει δείξει να εχθρεύεται πολύ διαφορετικά πράγματα από τον Vaughn και να τα εχθρεύεται με πολύ διαφορετικό τρόπο: Ο κύριος Mike Millar, μια αδυναμία ετούτης εδώ της στήλης, είναι ο βασικός υπεύθυνος και για το Kick-Ass, και για το Kingsman αλλά και για πολλάακόμα πράγματα: Π.χ. το ότι ο Nick Fury της Marvel είναι πλέον μαύρος αλλά και για αναρίθμητα cult στιγμιότυπα της σύγχρονης ιστορίας των κόμιξ.

Όμως αρκετά για το πρώτο Kingsman και τις εντελώς διασκεδαστικές αντιφάσεις και αντιθέσεις του: Στην δεύτερη εκστρατεία του Matthew Vaughn στον κόσμο του Kingsman, όλα τα επιμέρους υλικά που έφτιαξαν το πρωτότυπο σπαρταριστό μίγμα μοιάζουν εντελώς ασύνδετα τρικ φτηνού εντυπωσιασμού.

Απαριθμώντας τι πήγε στραβά

Το πρώτο πράγμα που πήγε στραβά είναι φυσικά η γνωστή κατάρα των sequel, που λίγες ταινίες έχουν καταφέρει να ξεπεράσουν. Ή για την ακρίβεια, την έχουν ξεπεράσει μονάχα ταινίες που οι συνέχειές τους δεν ήταν «επανάληψη» μιας επιτυχίας αλλά αυτοτελείς «συνέχειες» του πρωτότυπου μύθου (όπως π.χ. στον Νονό ή στις περισσότερες τριλογίες). Φτιαγμένη με μόνο στόχο να επαναλάβει την επιτυχία της πρώτης (θέλει μια προσοχή αυτή η λέξη: Άλλο μια ταινία που φτιάχνεται με στόχο να βρει το κοινό της, και άλλο μια ταινία που τρια χρόνια μετά προσπαθεί να ξαναβρεί τα εισιτήρια που έκοψε), η ταινία μοιάζει να έχει μαζέψει όλες τις καλές και κακές κριτικές του προκατόχου της και να έχει «προσαρμοστεί» αναλόγως. Εδώ όμως μιλάμε για άγαρμπες και εντελώς προσχηματικές προσαρμογές, που οδηγούν την ταινία σε μια κρίση ταυτότητας: όχι στο τι ταινία είναι (και αυτή έχει μόνο δόγμα τον χαβαλέ) αλλά στο γιατί ακριβώς φτιάχτηκε.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα #1. Τι αγάπησε το κοινό στον πρώτο Kingsman; Μα φυσικά, την εκπληκτική παρουσία του απόλυτα Άγγλου Colin Firth, που πέρα από 100% Άγγλος στην όψη έχει και το δεύτερο πιο αγγλικό όνομα ηθοποιού, μετά το Benedict Cumberbatch. Όμως ο αγαπητός Colin έπεσε νεκρός στην πρώτη ταινία, σε μια μάλιστα αξέχαστη και εμβληματική σκηνή (της σφαγής στην Εκκλησία, για όσους θυμούνται). Τι κάνουμε λοιπόν;

Μα φυσικά το χειρότερο δυνατό: Τον ανασταίνουμε. Και αφού τον αναστήσουμε, τον χαραμίζουμε.

Είναι βέβαια σύνηθες να ανασταίνονται οι κεντρικοί ήρωες, ειδικά στα κόμικ. Για την ακρίβεια, είναι μια συνήθεια που έχει σε μεγάλο βαθμό «πληγώσει» τόσο τα κόμικ όσο και το σινεμά. Ας θυμηθούν οι παλαιότεροι το εκπληκτικό εξώφυλλο του Superman με τίτλο «The day the hero died». Ναι, κάποια στιγμή το ’90 η DC είχε «σκοτώσει» τον Superman, από τα χέρια του κακού Doomsday, κάνοντας μεγάλο ντόρο (εκτοξεύοντας ταυτόχρονα τις πωλήσεις).

Μια πολύ θαρραλέα επιλογή, αν μη τι άλλο, όπως και ο θάνατος του Colin στην πρώτη ταινία. Όμως το θάρρος που κρατάει λίγο δεν είναι ακριβώς θάρρος, ή ίσως είναι ακόμα χειρότερα προσποιητό θάρρος: Ο Σούπερμαν αναστήθηκε, όμως κατά την ανάστασή του πέθανε μια εκδοχή της αθωότητας της ανάγνωσης ενός κόμικ: Της αγωνίας ότι ο ήρωας μπορεί και να χάσει. Του άγχους πως μπορεί και να πέσει μαχόμενος. Μετά από εκείνον τον μη-θάνατο του Σούπερμαν, το άγχος αυτό εξαφανίστηκε δια παντός: Οποιοσδήποτε μπορεί κάλλιστα να πεθάνει, καθώς μετά από λίγο καιρό θα αναστηθεί. Το αυτό και στο Kingsman: Golden Circle.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα #2. Στην πρώτη ταινία, ο νεαρός πρωταγωνιστής Taron Egerton (ένα μίγμα DiCaprio και Gordon-Levitt με οπαδό της Liverpool) προσπαθεί να σώσει μια σκανδιναυή πριγκίπισσα προς το φινάλε του έργου. Εκεί, στον άκρατο εφηβικό παροξυσμό του, ο σκηνοθέτης την βάζει να πει μια ατάκα που προκάλεσε αρκετές αντιδράσεις: «Αν σώσεις τον κόσμο, θα σου επιτρέψω το...από πίσω» (ναι, αναγνώστη/ια, αυτή είναι η ιδέα sexy χιούμορ της πρώτης ταινίας). Ο σκηνοθέτης δήλωσε πως διάφορες φεμινίστριες χωρίς χιούμορ έπεσαν να τον φάνε και πως ο ίδιος θεωρεί αυτήν την ατάκα αρκετά...χειραφετημένη. Έτσι, στην δεύτερη ταινία, «διορθώνεται» με δυο τρόπους: Αφενός υπενθυμίζει το αστείο (η πριγκίπισσα λέει στον μικρό: Αν ξανασώσεις τον κόσμο, ισχύει όπως και την πρώτη φορά η ανταμοιβή) και αφετέρου βάζει την Halle Berry σε ένα μικρό άχαρο ρόλο μονάχα για να ‘’προβιβαστεί’’ στο τέλος της ταινίας σε κανονική πράκτορα. Go girl!

Από εκεί και πέρα, οποιαδήποτε συζήτηση για το σενάριο είναι μάλλον αχρείαστη: Σκεφτείτε την κάτοχο του μονοπωλίου ναρκωτικών στον κόσμο (η Julianne Moore σε ρόλο psycho νυκοκοιράς) να ‘’φυτεύει’’ στα ναρκωτικά της ένα δηλητήριο και να διαπραγματεύεται με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ για το αντίδοτο. Αίτημά της; Να γίνει νόμιμο το εμπόριο ναρκωτικών. Με άλλα λόγια να καταργηθεί η αυτοκρατορία της (καθώς το εμπόριο ναρκωτικών ανθεί ακριβώς επειδή είναι παράνομο...). Και τι κάνει ο Πρόεδρος των ΗΠΑ (Bruce Greenwood); Την αφήνει να σκοτώσει εκατομύρια πολίτες για να τερματίσει μια καλή τον πόλεμο των ναρκωτικών (χωρίς χρήστες, λέει, δεν υπάρχει προϊόν). Και στη μέση, ο αναστημένος Colin Firth με κάποια θεματάκια αμνησίας, να προσπαθεί να σώσει για άλλη μια φορά τον κόσμο με τον μικρό του μαθητευόμενο.

Από εκεί και πέρα, αν πάντα θέλατε να δείτε έναν άνθρωπο να μπαίνει στην μηχανή του κιμά και από αυτόν να φτιάχνεται ένα μπέργκερ, αυτή είναι η ταινία σας. Αν αναρωτιόσασταν πως είναι ο Elton John ντυμένος εξωτικό πτηνό καθώς μονομαχεί με ρομπότ-ντόπερμαν, αυτό είναι το έργο που θα σας ανοίξει τα μάτια. Αν θέλατε να δείτε τον Channing Tatum ως πράκτορα-καουμπόι από το Κεντάκι και τον αδικοχαμένο Oberyn Martell του GoT να χειρίζεται ένα ηλεκτρικό λάσο που κόβει ανθρώπους στα δυο, μην αναζητήσετε άλλη ταινία πλην αυτής. Αν θέλετε να περάσετε ένα απόγευμα βλέποντας εξωφρενικές σκηνές δράσης την ώρα που οι ήρωες τραγουδούν χαοζτράγουδα του αμερικάνικου νότου, look no further.

Το Kingsman: Golden Circle είναι μια ανούσια, χαβαλεδιάρικη φάρσα, λίγο παραπάνω μεγάλη σε διάρκεια από όσο χρειαζόταν και στην οποία παίζει, έστω και για λίγα λεπτά, ο Jeff Bridges. Το πρόβλημά της ήταν πως είχε το γνώθι σ’αυτόν στην πρώτη ταινία, και έτσι ήταν μια φάρσα που ήξερε πως είναι φάρσα και διασκέδαζε με τον εαυτό της. Αυτή τη φορά, ο σκηνοθέτης αντιμετωπίζει την έννοια της φάρσας πολύ σοβαρά. Και επειδή το τρίτο kingsman φαίνεται να είναι προ των πυλών, οφείλει κάποιος να του πει να σταματήσει: Ένα πρωτότυπο ανέκδοτο με μερικά τόσο-κρύα-που-γελάς αστεία είναι καλό μια φορά, αλλά αν την επόμενη απλά το επαναλάβεις υπογραμμίζοντας αυτά που άρεσαν στους ακροατές σου την πρώτη φορά, τότε μάλλον αντί για γέλια, θα προκαλέσεις μερικά χασμουρητά.