Alfavita Newsroom «Δεν έφταιγεν ο ίδιος – Τόσος ήταν». Τον στίχο του Θεσσαλονικιού ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη – απήγγειλε, σχολιάζοντας πρόσφατα την ομιλία του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης στη Βουλή, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας...
Σε ομιλία του στην Καβάλα ο πρόεδρος της ΝΔ, Κυριάκος Μητσοτάκης, επικαλέστηκε το τραγούδι «της γενιάς του '80», όπως είπε, του Βασίλη Παπακωνσταντίνου – το "θρυλικό" «Φοβάμαι», (στίχοι Ανδρέα Πανταζή, μουσική Γιάννη Ζουγανέλη, 1982), καλώντας τους ψηφοφόρους τους να ενισχύσουν το κόμμα του, προκειμένου να μην...συμβούν όσα περιγράφουν οι στίχοι (Φοβάμαι όλα αυτά που θα γίνουν για μένα χωρίς εμένα...).
Λίγες μέρες νωρίτερα η υποψήφια ευρωβουλευτής της ΝΔ, Βασιλική Φλέσσα, σε προεκλογική της ομιλία στην Πρέβεζα επιχείρησε (μάλλον ατυχώς), λογο-ποιητικο-παίγνιο και επικαλούμενη στίχους του ποιητή (που ανέσυρε απο τη φιλολογική της φαρέτρα ), δήλωσε πως «δεν κατάλαβα ποτέ γιατί ο Καρυωτάκης ήταν τόσο πολύ λυπημένος, σε αυτή την υπέροχη πόλη», προκαλώντας τη ...διαδικτυακή μήνι των χρηστών μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Στίχους Ελλήνων και ξένων ποιητών επικαλούνται, παλαιόθεν εντός και εκτός Βουλής, αρκετοί εκ των βουλευτών του ελληνικού κοινοβουλίου προκειμένου να τεκμηριώσουν την επιχειρηματολογία τους, και συχνά επιβεβαιώνοντας την άποψη πως: «Αναπαράγουμε περισσότερη ποίηση απ' όση μπορούμε να καταναλώσουμε».
Κωνσταντίνος Καβάφης, Μανόλης Αναγνωστάκης, Ντίνος Χριστιανόπουλος, Νικηφόρος Βρεττάκος, οι νομπελίστες Γιώργος Σεφέρης και Οδυσσέας Ελύτης, αλλά και T. S. Eliot, Ντύλαν Τόμας, είχαν κατα καιρούς την ...τιμητική τους από πολλούς φιλολόγους, φιλολογίζοντες ή απλώς ποιητικά ενημερωμένους πολιτικούς.
«"Αν με ρωτούσε ένας νέος άνθρωπος "τι είναι κομμουνισμός" θα του έλεγα είναι η νιότη του κόσμου, η άνοιξη της ανθρωπότητας» είπε ο γγ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας, σε πρόσφατη τηλεοπτική συνέντευξη-συζήτηση. Ο στίχος του Γιάννη Ρίτσου (...Ο κομμουνισμός είναι η νιότη του κόσμου/ η λευτεριά και η ομορφιά του κόσμου / Ορκιστείτε.) - γραμμένος στον Αϊ-Στράτη το 1952 με τίτλο «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο» με αφορμή την εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη, έγινε σύνθημα στους τοίχους, έγινε τίτλος διεθνών συνεδρίων κομμουνιστικών νεολαιών κ.α
Δεν πέρασε χρόνος από το...”tweet” με τον παραποιημένο στίχο του Ντίνου Χριστιανόπουλου («βαθιά να με θάψουν θέλησαν, ξέχασαν ότι είμαι σπόρος» - «και τι δεν κάνατε για να με θάψετε όμως ξεχάσατε πως ήμουν σπόρος» - γράφει στη συλλογή «Το κορμί και το σαράκι» ο ποιητής) που ανάρτησε ο πρώην υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς, σχολιάζοντας την αποδοχή της παραίτησής του από τον πρωθυπουργό.
Τον ίδιο στίχο (επίσης παραποιημένο) είχε επικαλεσθεί προ ετών και ο πρώην πρόεδρος της Βουλής, Βύρων Πολύδωρας -αντιδρώντας "ποιητικά" στην αποπομπή του (το 2013) απο την κοινοβουλευτική όμαδα του κόμματος του.
Τον "κύκλο των τετράστιχων" του Κωστή Παλαμά (ποίημα γραμμένο το 1929) επικαλέστηκε κατά την απολογία του στη δίκη της τρομοκρατικής οργάνωσης "17 Νοέμβρη" τον Ιούλιο του 2003 ο Δημήτρης Κουφοντίνας. ("Παιδί, το περιβόλι μου που θα κληρονομήσεις/ Όπως το βρεις κι όπως το δεις να μη το παρατήσεις/...Κι αν είναι κι έρθουνε χρόνια δίσεχτα,/ πέσουν καιροί οργισμένοι, /...μη φοβηθείς το χαλασμό. Φωτιά! τσεκούρι! τράβα!).
Στίχους του Νίκου Εγγονόπουλου (“Τούτη η εποχή/ του εμφυλίου σπαραγμού/ δεν είναι εποχή για ποίηση και άλλα παρόμοια/ σαν πάει κάτι να γραφεί,/ είναι ως αν να γράφονταν από την άλλη μεριά/ αγγελτηρίων θανάτου/ γι' αυτό και τα ποιήματα μου είν΄τόσο πικραμένα (και πότε- άλλωστε-δεν ήσαν;)/ κι είναι -προ πάντων- και τόσο λίγα” - “Ελευσις| Ποίηση 1948) απήγγειλε τον Δεκέμβριο του 2016 στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης, όπου βρέθηκε ο υπουργός Εξωτερικών τότε- Πρόεδρος σήμερα της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, Φρανκ- Βάλτερ Στάινμαϊερ, για τα εγκαίνια έκθεσης με τίτλο «Διαιρεμένες Μνήμες».: «Η μνήμη μπορεί να πονά. Αυτό το ξέρουμε εμείς οι Γερμανοί και είναι κάτι που νιώθεις και στην Ελλάδα και ειδικά εδώ στη Θεσσαλονίκη», έλεγε τότε χαρακτηριστικά, εξηγώντας: «Ξεκίνησα με ένα ποίημα του Νίκου Εγγονόπουλου γραμμένο το 1948. Μας κάνει να νιώσουμε πόσο δύσκολο είναι να βρεις τα λόγια γι αυτό που πέρασε. Δύσκολο να βρεις τα λόγια για τη μνήμη. Αυτή η Έκθεση προσπαθεί να κάνει αυτό που παλεύει και ο ποιητής μας. Αποκαλύπτει, δηλαδή, το παρελθόν».
«Σημασία έχει τώρα τι λές»
Πολιτική και ποίηση ίσως φαίνονται ασύμβατες έννοιες. Το "επιβεβαίωσε" προ τριακονταετίας σχεδόν (σε συνέντευξή του σε περιοδικό των αρχών της δεκαετίας του '90 ) ο -επί λιγότερο από τρεις μήνες (23/11/1989 - 13/02/1990 ) υπουργός Πολιτισμού Σωτήρης Κούβελας, αποκαλώντας τους ποιητές "λαπάδες" και επιβεβαιώνοντας την "ασυμβατότητα".
«Η ποιητική ηθική επιβάλλει την πολιτική ηθική και η πολιτική ηθική ελέγχει την ποιητική ηθική εκμαιεύοντας το ποίημα», γράφει ο καθηγητής Δημήτρης Μαρωνίτης στα "Απολίτιστα μονοτονικά" του «Βήματος» το Σεπτέμβριο του 2011, καταλήγοντας πως: «Η αλήθεια ωστόσο είναι ότι πολιτική και ποίηση δεν τα πήγαν ποτέ πολύ καλά µεταξύ τους, ακόµη και όταν κινούνται στον ίδιο ιδεολογικό χώρο (ειδικότερα µάλιστα της Αριστεράς), διαφέροντας προπαντός στην εξ ορισµού αποκλίνουσα ηθική τους».
Αν και υπό μία έννοια "πολιτικός" (διπλωμάτης) ο Γιώργος Σεφέρης - διαφαίνεται μάλλον να απεχθάνεται τους πολιτικούς ("Κύριε Κύριε, όχι μ΄ αυτούς/, η φωνή τους δε βγαίνει καν από το στόμα τους/ Στέκεται εκεί κολλημένη σε κίτρινα δόντια" -γράφει ο Σεφέρης το Σεπτέμβρη του 1941 για "όλους αυτούς" - τους πολιτικούς-μέλη της εξόριστης ελληνικής κυβέρνησης- που ταξίδευαν μαζί του με το πλοίο από το Σουέζ στο Ντουρμπάν της Νοτίου Αφρικής).
«...Μιλώντας για διασταύρωση ποίησης και πολιτικής, εννοούµε σταθερά ή µεταβαλλόµενα τα δύο µεγέθη, τόσο από άποψη υποκειµένων όσο και αντικειµένων. Αν ισχύει το δεύτερο, τότε ενδέχεται, αλλάζοντας στον χρόνο και στον χώρο οι δύο όροι, να µεγαλώνει ή να µικραίνει και η µεταξύ τους απόσταση, παίζοντας ανάµεσα στην αµοιβαία απώθηση και έλξη...
...Στα χρόνια της επτάχρονης δικτατορίας, η αντιπολιτευτική ποίηση υπήρξε ευπρόσδεκτη, και όποιος την απωθούσε θεωρούνταν ή σύµµαχος της χούντας ή φυγόµαχος και δειλός. Ενώ σήµερα, για κάποιους λόγους (που δεν είναι της ώρας να συζητηθούν) η πολιτική ποίηση εµφανίζει µερική ή ολική υποστολή».
«...Παράδειγµα πάντως προηγούµενης αµοιβαίας έλξης πολιτικής και ποίησης αποτελεί σίγουρα η προµετωπίδα στον «Στόχο» του Μανόλη Αναγνωστάκη, δηµοσιευμένο καταρχήν στα «∆εκαοχτώ Κείµενα», που κυλοφόρησαν το καλοκαίρι του 1971 και γνώρισαν πυκνές ανατυπώσεις. Αντιγράφω: Το θέµα είναι τ ώ ρ α τι λες / Καλά φάγαµε καλά ήπιαµε / Καλά τη φέραµε τη ζωή µας ως εδώ / Μικροζηµίες και µικροκέρδη συµψηφίζοντας / Το θέµα είναι τ ώ ρ α τι λες.»...σημειώνει ο καθηγητής Μαρωνίτης.
«O Αναγνωστάκης είναι σπουδαίος ποιητής, εκτός των άλλων, επειδή η πολιτική του ανησυχία δεν χειραγωγεί την ποίησή του, αλλά τη διαπερνά γόνιμα, καθώς μετουσιώνεται με ευαισθησία σε Τέχνη», υπογράμμιζε ο πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων, Νικόλαος Βούτσης, εγκαινιάζοντας την έκθεση με τίτλο: «Το θέμα είναι τώρα τι λες - Η ζωή και το έργο του Μανόλη Αναγνωστάκη».
«Γιατί πιστεύω πως τούτος ο σύγχρονος κόσμος όπου ζούμε, ο τυραννισμένος από το φόβο και την ανησυχία, τη χρειάζεται την ποίηση», έλεγε ο διπλωμάτης Γιώργος Σεφέρης στην ομιλία του κατά την απονομή του Νόμπελ Λογοτεχνίας του 1963 στη Στοκχόλμη.
«Δεν αρκεί να ονειροπολούμε με τους στίχους. Είναι λίγο. Δεν αρκεί να πολιτικολογούμε. Είναι πολύ. Κατά βάθος ο υλικός κόσμος είναι απλώς ένας σωρός από υλικά. Θα εξαρτηθεί από το αν είμαστε καλοί ή κακοί αρχιτέκτονες το τελικό αποτέλεσμα. Ο Παράδεισος ή η Κόλαση που θα χτίσουμε. Εάν η ποίηση παρέχει μια διαβεβαίωση και δη στους καιρούς τους durftiger (ενδεείς) είναι ακριβώς αυτή: ότι η μοίρα μας παρ' όλ' αυτά βρίσκεται στα χέρια μας». Είναι η -ακροτελεύτια παράγραφος ομιλίας του Οδυσσέα Ελύτη κατά την παραλαβή του Νόμπελ το Δεκέμβρη του 1979.
«Τουλάχιστον προσπαθήσαμε», απαντά στην έσχατη ερώτηση του ευφυούς και συχνά προκλητικού Γερμανού κινηματογραφιστή Βέρνερ Χέρτσογκ (Werner Herzog), ο 89χρονος, πλέον, πρόεδρος της ΕΣΣΔ Μιχαήλ Γκορμπατσόφ. Ο Βέρνερ Χέρτσογκ «κρατά», στο τέλος της ταινίας («Συναντώντας τον Γκορμπατσόφ» (Meeting Gorbachev) -2018) το πλάνο με τα υγρά μάτια του πρώην κραταιού ηγέτη, ενώ αντί απάντησης στην ερώτηση «τι θα θέλατε να γραφτεί στο επιτύμβιο σας;», ο Γκορμπατσόφ απαγγέλλει στίχους του Μιχαήλ Γιούρεβιτς Λέρμοντοφ, του Ρώσου ποιητή του 19ου αιώνα με τη βραχύβια ζωή και το μακρόβιο έργο, που μιλούν για ...«τίποτε πια εγώ δεν περιμένω απ' τη ζωή/ μα ούτε για το παρελθόν δεν μετανιώνω.../ Θα ήθελα να ξεχαστώ και ν' αποκοιμηθώ ... και πάνω μου να πρασινίζει πάντα/ να σκύβει, να θροΐζει η σκούρα δρυς»...
Στις Ηνωμένες Πολιτείες η ποίηση στις τελετές ορκωμοσίας των νέων προέδρων έχει συνδεθεί αποκλειστικά με το Δημοκρατικό Κόμμα. Πρώτος ο Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι είχε ζητήσει να ακουστεί ποίηση στη δική του τελετή ορκωμοσίας, το 1961. Ο ποιητής ήταν ο Ρόμπερτ Φροστ, από τους μεγαλύτερους αμερικανούς ποιητές του 20ού αιώνα. Πέρασαν τριάντα και πλέον χρόνια ως το 1993 της εποχής του Κλίντον για να ακουστεί και πάλι ποίημα σε τελετή ορκωμοσίας. Στην πρώτη ορκωμοσία του κλήθηκε η αφροαμερικανίδα ποιήτρια και πεζογράφος Μάγια Αγγέλου (απήγγειλε το ποίημα της «On the Pulse of the Morning»). Μετά τον θάνατο του Νέλσονα Μαντέλα, ο οποίος είχε διαβάσει το ποίημα της (Αγγέλου) «Still I Rise» κατά την τελετή ορκωμοσίας του το 1994, η ποιήτρια έγραψε το ποίημα «His Day Is Done» προς τιμήν του εκλιπόντα Νοτιοαφρικανού ηγέτη, μετά από παραγγελία του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών. Για την τελετή ορκωμοσίας της δεύτερης προεδρικής θητείας του, ο Κλίντον διάλεξε έναν άλλον ποιητή, τον Μίλερ Γουίλιαμς, που απήγγειλε «Οf Ηistory and Ηope».
Λίγο καιρό πριν από την ορκωμοσία του Ομπάμα κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ ένα βιβλίο με τίτλο «Ποίηση και προεδρία». Ο συγγραφέας του, Ε. Φερλάτσο, καθηγητής Λογοτεχνίας, απαριθμεί αρκετούς Αμερικανούς προέδρους, οι οποίοι ασχολήθηκαν με ρίμες. Θυμάται τα ερωτικά ποιήματα του Ουάσιγκτον, τους μελαγχολικούς στίχους του Λίνκολν, τα δοκίμια του Ρούσβελτ, αναφέρεται στην προτίμηση του Τζέφερσον στους κλασικούς, και κυρίως τον Όμηρο και τον Οβίδιο, μιλά για την αγάπη του Τρούμαν για τον Τένισον, αναδημοσιεύει ποιήματα του Τζίμι Κάρτερ και νεανικά έργα του Ομπάμα. «Είναι πολύ σημαντικό» αποφαίνεται «που τόσοι Πρόεδροι μας ασχολήθηκαν με ποιήματα αφού αυτό δείχνει παιδεία και βάθος συναισθημάτων»...
Στην κηδεία της Τζάκι Κένεντι-Ωνάση, το 1994, ο σύντροφός της Μορίς Τέμπλσμαν απήγγειλε, ως επικήδειο, την «Ιθάκη» του Κ.Π. Καβάφη. Καθώς όλη η νεκρώσιμη ακολουθία και η απαγγελία του ποιήματος μεταδόθηκαν από το ραδιόφωνο, σε λίγες ημέρες εξαντλήθηκε η αγγλόφωνη έκδοση των καβαφικών ποιημάτων σε μετάφραση των Κίλι και Σέραρντ και έγιναν δύο ακόμη επανεκδόσεις. Η ποίηση, και μάλιστα η οικουμενική ποίηση του Κ.Π. Καβάφη, είχε γίνει μιντιακό γεγονός ‘οπως και στις 20 Ιανουαρίου, με το παγκόσμιο μιντιακό γεγονός της ορκωμοσίας του Μπαράκ Ομπάμα.
«Κανένας στίχος δεν κινητοποιεί τις μάζες» -
«μα σίγουρα ζούνε πιο πολύ/απ’ όλες τις καθεστωτικές αφίσες»
«Στίχοι που κραυγάζουν/ στίχοι που ορθώνονται τάχα σαν ξιφολόγχες/ γιατί κανένας στίχος σήμερα δεν ανατρέπει καθεστώτα/ κανένας στίχος δεν κινητοποιεί τις μάζες./ (Ποιες μάζες; Μεταξύ μας τώρα –ποιοι σκέφτονται τις μάζες;/ Το πολύ μια λύτρωση ατομική, αν όχι ανάδειξη.)», γράφει ο Τίτος Πατρίκιος τον Αύγουστο του 1957, αλλα με μια απόσταση 25 χρόνων "επιστρέφει" και επεξηγεί πως: «Οι στίχοι δεν ανατρέπουν καθεστώτα/ μα σίγουρα ζούνε πιο πολύ/ απ’ όλες τις καθεστωτικές αφίσες».
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 18/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
