Alfavita Newsroom Ο Caplan (1964), όρισε την κρίση ως μια παροδική κατάσταση που αποσταθεροποιεί το άτομο, το οποίο έρχεται αντιμέτωπο με μια απειλητική περίσταση, που την αντιλαμβάνεται ως σημαντική, αλλά δεν μπορεί ούτε να την αποφύγει ούτε να την επιλύσει, σ’ αυτήν τη χρονική στιγμή, με τις συνήθεις διαδικασίες και τις δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων που διαθέτει. Συνήθως, πρόκειται για μια συναισθηματικά απειλητική κατάσταση που συνδέεται με αλλαγές και στις κοινωνικές συνθήκες.
Ας δούμε όμως αυτό που ζούμε τώρα, πώς νοηματοδοτείται και πώς επιδρά στην ψυχική μας υγεία.
Δεν είναι απλά μια μεγάλη ή μια τεράστια παγκόσμια κρίση, είναι κάτι πρωτόγνωρο για τον άνθρωπο κι αυτό ίσως αποτελεί το μεγαλύτερο θέμα. Ο εγκέφαλος μας δεν έχει καταγράψει καμία παρόμοια εμπειρία, όχι μόνο βιωματικά αλλά ούτε καν αφηγηματικά, εφόσον δεν υπάρχουν έστω παππούδες ή γιαγιάδες εν ζωή που να μπορούν να μας περιγράψουν κάτι παρόμοιο.
Εδώ είναι η δυσκολία, λοιπόν. Αδυνατεί ο εγκέφαλος μας να ερμηνεύσει και να κατανοήσει τις καταγραφές που κάνει, πόσο μάλλον να αφομοιώσει τις τεράστιες και ραγδαίες αλλαγές που υφίσταται σε όλους τους σημαντικούς τομείς της ζωής μας. Ακόμη πιο δύσκολο, να συμμορφωθεί σ’ αυτές. Συμπεριφορικές συνήθειες ετών, καθημερινότητα, τρόπος εργασίας ή εκπαίδευσης, σχέσεις, επικοινωνία και διάδραση με άλλους ανθρώπους, δραστηριότητες και χόμπι, κι άλλα πολλά, καλούμαστε να τα αλλάξουμε μέσα σε λίγες μέρες, ώρες, χτες ει δυνατόν… Δραματικές αλλαγές παντού.
Όμως, δεν έχουμε ούτε προετοιμαστεί, ούτε εκπαιδευτεί για κάτι τέτοιο. Καλούμαστε να συμμορφωθούμε στο καινούριο πλαίσιο πάραυτα, χωρίς όμως να υπάρχει ο ελάχιστος χρόνος αφομοίωσης των αλλαγών αυτών. Αλλαγών που αφορούν όρους ζωής.
Πρόκειται για μια βίαιη και ξαφνική αποκοπή απ’ τις συνήθειες και τη ρουτίνα της καθημερινότητας μας, που θα μας φέρει αντιμέτωπους με τους εαυτούς μας. Κι όλα αυτά σε απομόνωση, ως αντίμετρο για την προστασία τη δική μας και των άλλων, ως φόρος ζωής για τη ζωή μας.
Επιπλέον, όλα αυτά συμβαίνουν σε καθεστώς εγκλεισμού. Με την ψυχολογία του έγκλειστου και της απομόνωσης, δηλ. με πολλά αρνητικά, δυσφορικά και δύσκολα-διαχειρίσιμα συναισθήματα, όπως φόβος, άγχος, ανησυχία, αγωνία, αβεβαιότητα, ανασφάλεια, θλίψη, μοναξιά, ματαιότητα, απαισιοδοξία, θυμός ή ακόμα και πόνος, κλπ. Άγχος, φόβος, τρόμος για κάποιους, συνεχόμενα, καθημερινά – για πόσο;, ανασφάλεια και συνειδητοποίηση της τρωτότητας μας.
Εν μέσω καταιγισμού πληροφοριών και διάχυσης πανικού. Ο κίνδυνος, οι πιθανότητες έκθεσης στην επιδημία, ο πανδημικός της χαρακτήρας και η αίσθηση του ανυπεράσπιστου, η αγωνία θανάτου (δικού μας ή άλλων δικών μας ανθρώπων) και η αγωνία του τί μέλλει γενέσθαι, συντελούν από μόνα τους το καθένα σε ψυχική επιβάρυνση του ατόμου. Παράλληλα, γεννούνται ερωτήματα όπως, τί θα συναντήσουμε όταν βγούμε απ’ αυτή την κατάσταση, πώς θα είμαστε, τί θα κάνουμε, πώς θα το κάνουμε…
Αν και το ερώτημα είναι, ποιοι θα είμαστε! Κι εδώ είναι το κλειδί και η απάντηση μπορεί να δοθεί μόνο αν δούμε το ποιοι είμαστε πραγματικά και πώς, τί και για ποιο λόγο, θέλουμε να είμαστε.
Τώρα είναι η ευκαιρία, τώρα έχουμε το χρόνο, τώρα μπορούμε να έρθουμε κοντά στους εαυτούς μας και να μας επιτρέψουμε μια αξιολόγηση. Να δούμε τί έχουμε και τί δεν έχουμε κάνει, τί θα θέλαμε και τί θα μπορούσαμε, τί κρατάμε και τί αλλάζουμε. Θα βγούμε, κάποια στιγμή απ’ όλο αυτό και τότε θα απαντηθούν και πολλά απ’ τα ερωτήματα μας.
Στο ερώτημα αυτό, όμως, δεν θα μας απαντήσει κανείς. Μόνο εμείς μπορούμε να δώσουμε απάντηση και όσο πιο σύντομα το κάνουμε, τόσο πιο καλά μπορούμε να προετοιμαστούμε και να διαχειριστούμε ότι έρχεται.
Όλα αυτά, μπορεί να φαίνονται τρομακτικά, όμως αν συνειδητοποιήσουμε κάποια πράγματα, ίσως αλλάξουμε οπτική. Με δυο λόγια, χρειάζεται να αλλάξουμε κάποιες αντιλήψεις μας για τα πράγματα και τους τρόπους λειτουργίας τους.
Για παράδειγμα, έχοντας την αντίληψη ότι αυτό που συμβαίνει δεν είναι μόνο δικό μου πρόβλημα, αλλά αφορά όλους μας, δεν είναι απλά μια παρηγοριά, είναι μια ερμηνεία που βοηθά τον εγκέφαλο να μην το προσωποποιήσει και να καταλαγιάσει το συναίσθημα. Επιπλέον, βοηθά στο να βγούμε από το μικρόκοσμο μας και γεννά νέες αντιλήψεις, ενώ μειώνεται η αίσθηση της μοναξιάς και του αβοήθητου.
Τα απαραίτητα εφόδια για να περιορίσουμε το κόστος ψυχικής και σωματικής υγείας:
- Να δημιουργήσουμε μια νέα ρουτίνα στη νέα μας καθημερινότητα
- Να μην αποκλίνουμε, όσο γίνεται, από τις προηγούμενες συνήθειες (φαγητό, ύπνο, ατομική καθαριότητα και φροντίδα, καθαριότητα χώρου και ειδών, κλπ)
- Να φροντίσουμε τον εαυτό μας και, αν μένουμε με άλλους, να φροντίσουμε και άλλους
- Να διατηρηθούμε σε καλή φυσική κατάσταση, με φυσική άσκηση (αποδεδειγμένα, βοηθά στη σωματική υγεία, ενισχύει το ανοσοποιητικό και μειώνει τα επίπεδα στρες στον οργανισμό) και καλή διατροφή με πολλά και μικρά γεύματα (βιταμίνες όπως C, D κι ένα σύμπλεγμα B, ενισχύουν το ανοσοποιητικό)
- Να κάνουμε δημιουργικά πράγματα που θα μας δώσουν ευχαρίστηση και ικανοποίηση
- Να διαχειριστούμε το στρες (υπάρχουν πολλές ασκήσεις διαθέσιμες στο internet ή συμβουλευθείτε ειδικό - μέσω Skype)
- Να ενημερωνόμαστε σωστά και στο βαθμό που χρειάζεται από έγκυρα μέσα πληροφόρησης (καλό είναι να αποφεύγουμε την «ενημέρωση» από τηλεοράσεις)
- Να βρούμε τρόπους να ‘’σπάμε’’ τη ρουτίνα που έχουμε δημιουργήσει (παιχνίδια, μικροεκπλήξεις, δοκιμές, επικοινωνία)
- Να διαφυλάξουμε τις σχέσεις μας και την επικοινωνία μας
- Να διαφυλάξουμε τον ατομικό μας χρόνο και τις προσωπικές μας ανάγκες και να σεβαστούμε τις ανάγκες και τα συναισθήματα των άλλων
- Να επικοινωνήσουμε τα συναισθήματα και τις ανάγκες μας και να αφουγκραστούμε και των άλλων
- Να σκεφτόμαστε συλλογικά και να πράττουμε ατομικά, με συλλογική και προσωπική ευθύνη και υπευθυνότητα
Τέλος, ας σκεφτούμε λίγο πότε βρεθήκαμε σε δύσκολη κατάσταση και τί κάναμε τότε, πώς τα καταφέραμε και ίσως αντλήσουμε λίγη δύναμη, αντιλαμβανόμενοι τις δεξιότητες μας, που μπορεί και να έχουμε ξεχάσει.
Ας μην ξεχνάμε, ο άνθρωπος είναι το πιο προσαρμοστικό ον στον πλανήτη -ικανότητα και κατάρα- γι’ αυτό και θα βγούμε και από αυτή την κρίση. Αρκεί να βρούμε το εγώ μας και να διαφυλάξουμε το εμείς.
Μαριανθη Πατσελη,
Ψυχολόγος [B.Sc (Hons) in Psychology], Ψυχοθεραπεύτρια [M.Sc in CBT (Γνωσιακή-Συμπεριφοριστική θεραπεία)]
E-mail: [email protected]
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
