Alfavita Newsroom Πέρασαν 145 χρόνια από την Κομμούνα του Παρισιού, μία από τις πιο τρανές εποποιίες των εργατών και εργατριών του Παρισιού.
Η εξέγερση των κομμουνάρων είναι η πρώτη στην Ιστορία προλεταριακή επανάσταση και η Κομμούνα η πρώτη εργατική εξουσία. Η «ζωή» της μπορεί να κράτησε μόνο 72 μέρες, από τις 18 Μάρτη έως τις 28 Μάη του 1871 οπότε ανατράπηκε, αλλά το ιστορικό της έργο, τα διδάγματά της είναι τεράστια. Οπως έγραψε ο Μαρξ στον «Εμφύλιο πόλεμο στη Γαλλία», «ήταν η πρώτη επανάσταση, με την οποία η εργατική τάξη αναγνωρίστηκε ανοιχτά, σαν η μόνη τάξη που ήταν ακόμα ικανή για κοινωνική πρωτοβουλία».
Παρουσιάζουμε, ένα απόσπασμα του προλόγου του Β. Ι. Λένιν στη ρωσική έκδοση των «Γραμμάτων του Μαρξ στον Κούγκελμαν», («Απαντα», τόμ. 14, σελ. 390 - 394). Το απόσπασμα φιλοξενεί στη σημαρινή του έκδοση ο Ριζοσπάστης.
***
«Η εκτίμηση του Μαρξ για την Κομμούνα είναι η κορωνίδα των γραμμάτων προς τον Κούγκελμαν. Κι αυτή η εκτίμηση είναι ιδιαίτερα διδακτική, αν τη συγκρίνουμε με τις μεθόδους των Ρώσων σοσιαλδημοκρατών της δεξιάς πτέρυγας. Ο Πλεχάνοφ που ύστερα από το Δεκέμβρη του 1905 αναφωνεί λιγόψυχα: "Δεν έπρεπε να πάρουμε τα όπλα", είχε τη μετριοφροσύνη να συγκρίνει τον εαυτό του με τον Μαρξ. Και ο Μαρξ, λέει, φρενάριζε την επανάσταση του 1870.
Ναι, και ο Μαρξ τη φρενάριζε. Κοιτάξτε όμως πόση άβυσσος ανοίγεται εδώ μ' αυτή τη σύγκριση που κάνει ο ίδιος ο Πλεχάνοφ, ανάμεσα στον Πλεχάνοφ και στον Μαρξ.
Το Νοέμβρη του 1905, ένα μήνα πριν από το απόγειο του πρώτου ρωσικού επαναστατικού κύματος, ο Πλεχάνοφ όχι μόνο δεν προειδοποίησε αποφασιστικά το προλεταριάτο, αλλά αντίθετα, μιλούσε ανοιχτά για την ανάγκη να μάθουμε να χειριζόμαστε τα όπλα και να εξοπλιστούμε. Κι όταν ύστερα από ένα μήνα ξέσπασε η μάχη, ο Πλεχάνοφ, χωρίς να αναλύσει έστω και στο ελάχιστο τη σημασία αυτής της μάχης, το ρόλο της στη γενική πορεία των γεγονότων, τη σύνδεσή της με τις προηγούμενες μορφές πάλης, έσπευσε να παίξει το ρόλο του μετανιωμένου διανοούμενου: "Δεν έπρεπε να πάρουμε τα όπλα".
Το Σεπτέμβρη του 1870, μισό χρόνο πριν από την Κομμούνα, ο Μαρξ προειδοποίησε ανοιχτά τους Γάλλους εργάτες: Μια εξέγερση θα είναι παραφροσύνη, έλεγε στη γνωστή έκκληση της Διεθνούς.1 Ο Μαρξ αποκάλυψε από τα πριν τις εθνικιστικές αυταπάτες σχετικά με τη δυνατότητα ενός κινήματος κατά το πρότυπο του 1792. Ηξερε να πει: "Δεν πρέπει να πάρετε τα όπλα" όχι εκ των υστέρων, αλλά από πολλούς μήνες πριν.
Και ποια ήταν η στάση του, όταν αυτή η καταδικασμένη, σύμφωνα με τη δική του δήλωση του Σεπτέμβρη, υπόθεση άρχισε να πραγματοποιείται το Μάρτη του 1871; Εκμεταλλεύτηκε μήπως ο Μαρξ αυτή την ευκαιρία (όπως ο Πλεχάνοφ εκμεταλλεύτηκε τα γεγονότα του Δεκέμβρη) μόνο για να "χτυπήσει" τους αντιπάλους του, τους προυντονιστές και τους μπλανκιστές που καθοδηγούσαν την Κομμούνα; Αρχισε, μήπως, να γκρινιάζει σαν παιδαγωγός παρθεναγωγείου: Εγώ σας είπα, εγώ σας προειδοποίησα, ορίστε ο ρομαντισμός σας, τα επαναστατικά σας παραληρήματα; Ξεπροβόδισε μήπως τους κομμουνάρους, όπως ο Πλεχάνοφ τους αγωνιστές του Δεκέμβρη, με νουθεσίες αυτοϊκανοποιημένου Φιλισταίου: "Δεν έπρεπε να πάρετε τα όπλα";
Οχι. Στις 12 του Απρίλη 1871 ο Μαρξ γράφει ένα ενθουσιώδες γράμμα προς τον Κούγκελμαν, γράμμα που θα το τοιχοκολλούσαμε με προθυμία στο δωμάτιο κάθε Ρώσου σοσιαλδημοκράτη, κάθε Ρώσου εγγράμματου εργάτη.
Ο Μαρξ, που το Σεπτέμβρη του 1870 χαρακτήρισε την εξέγερση σαν παραφροσύνη, τον Απρίλη του 1871, βλέποντας το λαϊκό, μαζικό κίνημα, φέρνεται απέναντί του με τη μεγαλύτερη προσοχή ανθρώπου που μετέχει στα μεγάλα γεγονότα, τα όποια σημαίνουν ένα βήμα μπρος στο κοσμοϊστορικό επαναστατικό κίνημα.
Είναι μια προσπάθεια, λέει ο Μαρξ, να συντριβεί η γραφειοκρατική - στρατοκρατική μηχανή κι όχι απλώς να παραδοθεί σε άλλα χέρια. Και ο Μαρξ ψάλλει πραγματικούς ύμνους στους ηρωικούς εργάτες του Παρισιού που καθοδηγούνται από τους προυντονιστές και τους μπλανκιστές. "Τι ευλυγισία, - γράφει ο Μαρξ, - τι ιστορική πρωτοβουλία, τι ικανότητα για αυτοθυσία έχουν αυτοί οι Παριζιάνοι!» (σελ. 88)... "Η Ιστορία δεν γνωρίζει ακόμη παράδειγμα παρόμοιου ηρωισμού".
Πάνω απ' όλα εκτιμά ο Μαρξ την ιστορική πρωτοβουλία των μαζών.Ω! τι καλά θα ήταν, αν οι Ρώσοι σοσιαλδημοκράτες μας διδάσκονταν από τον Μαρξ να εκτιμούν την ιστορική πρωτοβουλία των Ρώσων εργατών και αγροτών τον Οχτώβρη και το Δεκέμβρη του 1905!
Υπόκλιση, από τη μια μεριά ,του βαθιού στοχαστή, ο οποίος πριν από μισό χρόνο είχε προβλέψει την αποτυχία, μπροστά στην ιστορική πρωτοβουλία των μαζών, κι από την άλλη, το νεκρό, το άψυχο, το σχολαστικό: "Δεν έπρεπε να πάρουμε τα όπλα"! Δεν απέχουν άραγε αυτά μεταξύ τους, όσο απέχει ο ουρανός από τη γη;
Και ο Μαρξ σαν άνθρωπος ο οποίος συμμετέχει στη μαζική πάλη, που την έζησε με όλη τη φλόγα και το πάθος που τον χαρακτήριζαν, μένοντας εκπατρισμένος στο Λονδίνο, καταπιάνεται να κάνει κριτική στις άμεσες ενέργειες των "μέχρι τρέλας τολμηρών" Παριζιάνων, που είναι "έτοιμοι να εκπορθήσουν τον ουρανό".
Ω, πόσο θα ειρωνεύονταν τότε τον Μαρξ οι σημερινοί "ρεαλιστές" σοφοί μας μαρξιστές, που βρίζουν στη Ρωσία του 1906 - 1907 τον επαναστατικό ρομαντισμό! Πόσο θα κορόιδευαν οι άνθρωποι αυτοί τον υλιστή, τον οικονομολόγο, τον εχθρό των ουτοπιών, που υποκλίνεται μπροστά στην "απόπειρα" να εκπορθηθεί ο ουρανός! Πόσα δάκρυα θα έχυναν, τι συγκαταβατικά γέλια θα έκαναν ή πόση συμπόνια θα εκδήλωναν όλοι αυτοί οι άνθρωποι οι κλεισμένοι στο καβούκι τους, απ' αφορμή τις επαναστατικές διαθέσεις, τον ουτοπισμό κ.τ.λ. κ.τ.λ., απ' αφορμή την εκτίμηση αυτή του κινήματος που εφορμά προς τον ουρανό!
Ο Μαρξ δεν άφησε να διαποτιστεί με τη σοφία των δειλών και κλεισμένων στον εαυτό τους ανθρώπων που φοβούνται να συζητήσουν την τεχνική των ανωτάτων μορφών επαναστατικής πάλης. Συζητεί ακριβώς τα τεχνικά ζητήματα της εξέγερσης. Αμυνα ή επίθεση; - ρωτάει, λες κι οι πολεμικές επιχειρήσεις διεξάγονταν κοντά στο Λονδίνο. Και αποφασίζει: Οπωσδήποτε επίθεση, "έπρεπε να βαδίσουν αμέσως κατά των Βερσαλλιών...".
Αυτά γράφτηκαν τον Απρίλη του 1871, λίγες εβδομάδες πριν απ' το μεγάλο αιματοβαμμένο Μάη...
"Επρεπε να βαδίσουν αμέσως κατά των Βερσαλλιών", - λέει ο Μαρξ - για τους εξεγερμένους που άρχισαν το "παράφρονο" (Σεπτέμβρης του 1870) έργο της εκπόρθησης του ουρανού.
"Δεν έπρεπε να πάρουν τα όπλα" το Δεκέμβρη του 1905, για να αποκρούσουν με τη βία τις πρώτες απόπειρες για την αφαίρεση των κατακτημένων ελευθεριών...
Ναι, ο Πλεχάνοφ δεν σύγκρινε τον εαυτό του με τον Μαρξ στα χαμένα!
"Δεύτερο λάθος", - συνεχίζει την τεχνική του κριτική ο Μαρξ, - "η Κεντρική Επιτροπή" (η στρατιωτική διοίκηση - σημειώστε το αυτό - πρόκειται για την ΚΕ της εθνοφρουράς), "η ΚΕ πολύ νωρίς κατάθεσε τα πληρεξούσιά της...".
Ο Μαρξ ήξερε να προειδοποιεί τους ηγέτες για τον κίνδυνο της πρόωρης εξέγερσης. Απέναντι στο προλεταριάτο όμως, που εκπορθούσε τον ουρανό, ο Μαρξ φέρθηκε σαν ένας πρακτικός σύμβουλος, σαν άνθρωπος που παίρνει μέρος στην πάλη των μαζών, οι οποίες ανεβάζουν ολόκληρο το κίνημα σ' ένα ανώτερο επίπεδο, παρ' όλες τις ψεύτικες θεωρίες και τα λάθη των Μπλανκί και Προυντόν.
"Οπως κι αν έρθουν τα πράγματα, - γράφει ο Μαρξ - η εξέγερση του Παρισιού, κι αν ακόμη καταπνιγεί από τους λύκους, τα γουρούνια και τα παλιόσκυλα της παλιάς κοινωνίας, αποτελεί τον ενδοξότερο άθλο του κόμματός μας από τον καιρό της εξέγερσης του Ιούνη".2
Και, χωρίς να κρύβει από το προλεταριάτο κανένα λάθος της Κομμούνας, ο Μαρξ αφιέρωσε σ' αυτόν τον άθλο ένα έργο που παραμένει ως σήμερα ο καλύτερος οδηγητής στην πάλη για την εκπόρθηση του "ουρανού" και το πιο τρομερό σκιάχτρο για τα φιλελεύθερα και ριζοσπαστικά "γουρούνια".3
Ο Πλεχάνοφ αφιέρωσε στην εξέγερση του Δεκέμβρη ένα "έργο", το οποίο έγινε σχεδόν το ευαγγέλιο των καντέτων.
Ναι, ο Πλεχάνοφ δεν σύγκρινε τον εαυτό του με τον Μαρξ στα χαμένα!
Ο Κούγκελμαν απάντησε στον Μαρξ, όπως φαίνεται, με κάποιες εκφράσεις αμφιβολίας, με υποδείξεις για το μάταιο της υπόθεσης, για ρεαλισμό σε αντίθεση προς το ρομαντισμό. Πάντως, σύγκρινε την Κομμούνα - εξέγερση με την ειρηνική διαδήλωση της 13 του Ιούνη 1849 στο Παρίσι.
Αμέσως (στις 17 του Απρίλη 1871) ο Μαρξ κάνει αυστηρή επίπληξη στον Κούγκελμαν.
"Θα ήταν, βέβαια, πολύ εύκολο - γράφει ο Μαρξ - να δημιουργεί κανείς την παγκόσμια Ιστορία, αν αναλάβαινε τον αγώνα μόνο κάτω από τον όρο αλάθητα - ευνοϊκών πιθανοτήτων επιτυχίας".
Ο Μαρξ το Σεπτέμβρη του 1870 ονόμαζε την εξέγερση παραφροσύνη. Οταν όμως οι μάζες εξεγέρθηκαν, ο Μαρξ θέλει να πάει μαζί τους, να διδαχτεί μαζί μ' αυτές, στην πορεία της πάλης κι όχι να δίνει συμβουλές από το γραφείο. Καταλαβαίνει ότι το να προσπαθείς να προβλέψεις από πριν με απόλυτη ακρίβεια όλες τις πιθανότητες θα ήταν τσαρλατανισμός ή μάταιος σχολαστικισμός. Ο Μαρξ βάζει πάνω απ' όλα το γεγονός ότι η εργατική τάξη δημιουργεί την παγκόσμια Ιστορία, παλεύοντας με ηρωισμό, αυτοθυσία και πρωτοβουλία. Ο Μαρξ έβλεπε αυτή την ιστορία από την άποψη εκείνων που τη δημιουργούν, χωρίς να έχουν τη δυνατότητα να προβλέψουν αλάθητα από τα πριν όλες τις πιθανότητες κι όχι από την άποψη του διανοούμενου μικροαστού που ηθικολογεί: "ήταν εύκολο να προβλεφτεί... δεν έπρεπε να πάρουμε τα όπλα...".
Ο Μαρξ ήξερε να εκτιμήσει και το ότι υπάρχουν στην Ιστορία στιγμές που ο απεγνωσμένος αγώνας των μαζών, ακόμη και για μια καταδικασμένη σε αποτυχία υπόθεση, είναι αναγκαίος για την παραπέρα διαπαιδαγώγηση αυτών των μαζών και την προετοιμασία τους για τον επόμενο αγώνα.
Για τους σημερινούς ψευτομαρξιστές μας που αγαπούν να δίνουν περικοπές του Μαρξ στα χαμένα, για να παίρνουν απ' αυτόν μόνο την εκτίμηση του παρελθόντος, όχι όμως και την ικανότητα να δημιουργούν το μέλλον, είναι εντελώς ακατανόητη, μάλιστα κατ' αρχήν ξένη, μια τέτοια τοποθέτηση του ζητήματος. Ο Πλεχάνοφ ούτε καν σκέφτηκε γι' αυτήν, όταν ύστερα από το Δεκέμβρη του 1905 καταπιανόταν με το σκοπό "να φρενάρει...".
Ο Μαρξ όμως βάζει ακριβώς αυτό το ζήτημα, χωρίς να ξεχνά καθόλου ότι το Σεπτέμβρη του 1870 ο ίδιος χαρακτήρισε την εξέγερση σαν παραφροσύνη.
"Οι αστοί κανάγιες των Βερσαλλιών - γράφει - βάλανε μπροστά στους Παριζιάνους το δίλημμα: ή να δεχτούν την πρόκληση για αγώνα ή να παραδοθούν χωρίς αγώνα. Η αποθάρρυνση της εργατικής τάξης στην τελευταία περίπτωση θα ήταν ασύγκριτα μεγαλύτερη συμφορά από το χαμό ενός οποιουδήποτε αριθμού ηγετών.4
Μ' αυτό τελειώνουμε τη σύντομη ανασκόπηση των διδαγμάτων μιας πολιτικής, αντάξιας του προλεταριάτου, που δίνει ο Μαρξ στα γράμματα προς τον Κούγκελμαν.
H εργατική τάξη της Ρωσίας απόδειξε ήδη μια φορά και θα αποδείξει πολλές φορές ακόμη ότι είναι ικανή να "εκπορθήσει τον ουρανό"».
Παραπομπές:
1. Ο Λένιν έχει υπόψη του τη «Δεύτερη έκκληση του Γενικού Συμβουλίου της Διεθνούς Ενωσης Εργατών για το γαλλοπρωσικό πόλεμο», που είχε γραφτεί από τον Κ. Μαρξ (βλ. Κ. Μαρξ και Φρ. Ενγκελς. «Διαλεχτά Εργα σε δύο τόμους», τόμ. Ι, ρωσ. εκδ. 1955, σελ. 450 - 457).
2. Βλ. Κ. Μαρξ και Φρ. Ενγκελς. «Διαλεχτά γράμματα», ρωσ. εκδ. 1953, σελ. 262 - 264.
3. Ο Λένιν έχει υπόψη του το έργο του Κ. Μαρξ «Ο εμφύλιος πόλεμος στη Γαλλία» (βλ. Κ. Μαρξ και Φρ. Ενγκελς. «Διαλεχτά Εργα σε δύο τόμους», τόμ. Ι, ρωσ. εκδ. 1955, σελ. 433 - 503).
4. Βλ. Κ. Μαρξ και Φ. Ενγκελς. «Διαλεχτά γράμματα», ρωσ. εκδ. 1953, σελ. 264 - 394.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 2/9
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
