Στη Β´ Γυμνασίου είχα καθηγητή στη Χημεία τον κ. Τσεκούρα. Γνώριζε σε βάθος το αντικείμενό του, ήταν ιδιότροπος και έβαζε πολύ δύσκολα τεστ. Το τελευταίο είχε ως αποτέλεσμα να μην γράφει κανένας μας 20. Και επειδή η λέξη «δύσκολα» έχει πολλές αναγνώσεις, θα γίνω λίγο πιο συγκεκριμένος. Είτε έβαζε μια εντελώς διαφορετική άσκηση από αυτές που είχαμε λύσει και είχε το βιβλίο, είτε υπήρχε μια ασάφεια σ’ ένα θέμα, είτε ο χρόνος δεν έφτανε, είτε υπήρχε κάποιο λάθος στην εκφώνηση (που δεν το καταλαβαίναμε), είτε όλα αυτά μαζί. Ο ίδιος δεν ανησυχούσε για τα αποτελέσματα και ανοίγοντας τα χέρια του συνήθισε να λέει μ’ ένα πλατύ, σαρδόνιο χαμόγελο, «Καλά μου παιδιά, το 20 είναι για τον Θεό!». Οι τριάντα μαθητές, περίπου, που ήμασταν στην τάξη τον κοιτούσαμε αποσβολωμένοι και φανταζόμασταν τον Χριστό (που βλέπαμε πάνω από τον μαυροπίνακα) να κρατά ένα μεγάλο, χρυσό 20αρι στα χέρια του και να γελά δυνατά!
Κάπως έτσι πέρασε η χρονιά και πιστέψαμε ότι το 20 είναι μόνο για κάποια υπερδύναμη και κανείς μας δεν θα το δει ποτέ. Τα χρόνια πέρασαν, μεγαλώσαμε και ο Μανώλης πέρασε στην Ιατρική, η Όλγα στη Γεωπονία, η Ρέα στο Οικονομικό, η Αιμιλία στη Νομική, ο Γιάννης στους Μηχανολόγους Μηχανικούς, ο Παναγιώτης στο ΤΕΙ Τροφίμων, εγώ στο Χημικό και φυσικά μέχρι τότε, έχοντας αλλάξει καθηγητή, είδαμε και το απλησίαστο 20αρι.
Από τότε που διορίστηκα και παρακολουθώ από κοντά τις Πανελλαδικές εξετάσεις, παρατηρώ πως οι θεματοδότες των Μαθηματικών και της Φυσικής συναγωνίζονται για το ποιος θα βάλει τα δυσκολότερα θέματα, ποιος θα έχει τους περισσότερους μαθητές κάτω από τη βάση και ποιος τους λιγότερους αριστούχους (πάνω από 18). Ευτυχώς, οι θεματοδότες των άλλων δυο μαθημάτων της Θετικής Κατεύθυνσης, της Χημείας και της Βιολογίας, δεν έμπαιναν σε αυτό τον «αγώνα» και έβαζαν λογικά και διαβαθμισμένα θέματα (αρκετές φορές, βέβαια, ευκολότερα από ό,τι έπρεπε). Όμως, πέρσι –για πρώτη φορά στα χρονικά– η Χημεία έκανε την «έκπληξη» και είχε το μικρότερο ποσοστό αριστούχων (βλ. Παράρτημα).
Τα φετινά θέματα της χημείας μου θύμισαν τον κ. Τσεκούρα και μάλιστα στην ηλικία που είναι τώρα. Στριφνά, γερασμένα, πολλά και λανθασμένα. Όπως ορθά καταλήγει και ο σχολιασμός της Ένωσης Ελλήνων Χημικών, «τα φετινά θέματα χαρακτηρίστηκαν από ασάφειες, χρονική ασφυξία και αρκετά εκτός της λογικής της διδασκαλίας του μαθήματος».[1] Όταν κάθισα να τα λύσω το πρωί στο βαθμολογικό κέντρο, ήταν σαν να έβλεπα τον κουρασμένο, συνταξιούχο Τσεκούρα –που έχει να μπει σε τάξη πολλά χρόνια– να επιλέγει ασκήσεις που κανείς δεν θα τις λύσει όλες.
Εννοείται πως κάποια υποερωτήματα στις εξετάσεις πρέπει να είναι δύσκολα. Πρέπει, όμως, να είναι σαφή, σωστά διατυπωμένα και να υπάρχει κλιμακούμενη δυσκολία, ώστε να ξεχωρίσουν οι μέτριοι, οι καλοί, οι πολύ καλοί και οι εξαιρετικοί. Αν οι μισοί γράφουν κάτω από τη βάση, οι καλοί γράφουν 13-15 και αν σε όλη τη χώρα (ανάμεσα σε 26.000 υποψηφίους) υπάρχει μονοψήφιος ή ένας μικρός διψήφιος αριθμός από εικοσάρια, δεν φταίνε οι μαθητές, αλλά τα θέματα.
Το πρόβλημα με τους πανεπιστημιακούς και εκπαιδευτικούς που επέλεξαν φέτος τα θέματα χημείας (και μαθηματικών και φυσικής τα προηγούμενα έτη [2]), είναι πως πιστεύουν ότι θα αποδείξουν πως είναι σημαντική –και ανώτερη από τις άλλες– η επιστήμη τους και μεγάλοι επιστήμονες οι ίδιοι, βάζοντας πολύ δύσκολες ασκήσεις σε μαθητές. Είναι σαν να προσπαθεί ο Μέσι να αποδείξει ότι το ποδόσφαιρο είναι το καλύτερο άθλημα και ο ίδιος μεγάλος ποδοσφαιριστής, κάνοντας εντυπωσιακές ντρίπλες στον Ματέο, τον πεντάχρονο γιό του!
Οι Πανελλαδικές είναι μια ψυχοφθόρος διαδικασία για έναν/μια έφηβο και τα μέλη της Κεντρικής Επιτροπής Εξετάσεων θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικά στις επιλογές των θεμάτων. Αυτά που, κυρίως, καταφέρνουν τέτοιου είδους θέματα είναι να ρίξουν το ηθικό και την αυτοπεποίθηση των τελειόφοιτων μαθητών (τις περισσότερες φορές, βέβαια, μέχρι την ανακοίνωση των βάσεων) και να κάνουν τους μικρότερους να φοβούνται το εκάστοτε μάθημα. Το 20 δεν είναι για τον Θεό.
*Αναστάσιος Βαφειάδης
Δρ. Χημείας, ΜSc Διδακτικής της Χημείας
Καθηγητής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης
Παράρτημα
Έτος | Μαθηματικά | Φυσική | Χημεία | Βιολογία |
2011 | 39,2 | 41,2 | 19,4 | 17,2 |
2012 | 40,6 | 45,1 | 25,6 | 15,3 |
2013 | 47,8 | 37,4 | 26,4 | 16,0 |
2014 | 28,5 | 35,0 | 23,7 | 10,5 |
2015 | 39,0 | 47,4 | 21,5 | 16,3 |
2016 | 46,8 | 30,5 | 24,7 | 24,5 |
2017 | 56,3 | 27,9 | 24,8 | 31,7 |
2018 | 56,2 | 39,8 | 26,3 | 31,4 |
2019 | 46,6 | 39,4 | 42,1 | 31,4 |
2020 | 58,8 | 43,0 | 48,3 | 28,3 |
Ποσοστά (%) υποψηφίων των Ημερησίων Γεν. Λυκείων Θετ. Κατεύθυνσης που έγραψαν κάτω από τη βάση.[3-10]
(Με έντονους αριθμούς είναι το μεγαλύτερο ποσοστό της χρονιάς)
Διάγραμμα με τα ποσοστά (%) των υποψηφίων των Ημερησίων Γεν. Λυκείων Θετ. Κατεύθυνσης που έγραψαν κάτω από τη βάση.
Ποσοστά (%) υποψηφίων των Ημερησίων Γεν. Λυκείων Θετ. Κατεύθυνσης που έγραψαν μεγαλύτερο ή ίσο βαθμό του 18.[3-10]
Έτος | Μαθηματικά | Φυσική | Χημεία | Βιολογία |
2011 | 11,1 | 13,8 | 36,5 | 19,9 |
2012 | 9,8 | 9,1 | 28,6 | 31,0 |
2013 | 2,5 | 9,8 | 22,3 | 22,6 |
2014 | 15,1 | 18,0 | 27,0 | 33,4 |
2015 | 4,5 | 5,2 | 34,9 | 20,1 |
2016 | 6,6 | 27,9 | 35,3 | 22,7 |
2017 | 4,4 | 25,6 | 23,9 | 19,5 |
2018 | 5,0 | 16,6 | 23,1 | 15,4 |
2019 | 9,7 | 12,7 | 4,4 | 28,1 |
2020 | 6,7 | 15,9 | 5,5 | 15,2 |
(Με έντονους αριθμούς είναι το μικρότερο ποσοστό της χρονιάς)
Διάγραμμα με τα ποσοστά (%) υποψηφίων των Ημερησίων Γεν. Λυκείων Θετ. Κατεύθυνσης που έγραψαν μεγαλύτερο ή ίσο βαθμό του 18.
Πηγές
[1] Ένωση Ελλήνων Χημικών, Πανελλήνιες Εξετάσεις στο μάθημα «Χημεία Προσανατολισμού» 2020 του νέου συστήματος. (https://is.gd/frrjlM)
[2] Α. Βαφειάδης, Δεν είναι καλύτερος παίχτης αυτός που βαράει τα πιο δυνατά σουτ, 2015 (https://is.gd/vrRZ9y)
[3] Υπουργείο Παιδείας, Στατιστικά στοιχεία των βαθμολογιών των Πανελλαδικών Εξετάσεων 2014. (https://is.gd/8yc49c)
[4] Υπουργείο Παιδείας, Στατιστικά Πανελλαδικών 2015 (ΓΕΛ & ΕΠΑΛ Β'). (https://is.gd/wREqDS)
[5] Υπουργείο Παιδείας, Στατιστικά στοιχεία πανελλαδικών ΝΕΟ και ΠΑΛΑΙΟ Σύστημα 2016. (https://is.gd/ZHTEkH)
[6] Υπουργείο Παιδείας, Στατιστικά στοιχεία Πανελλαδικών Εξετάσεων 2017. (https://is.gd/PCaEnq)
[8] Υπουργείο Παιδείας, Ανακοίνωση στατιστικών στοιχείων για τις βαθμολογικές επιδόσεις ΓΕΛ και ΕΠΑΛ 2018. (https://is.gd/16XWpl)
[9] Υπουργείο Παιδείας, Ανακοίνωση στατιστικών στοιχείων Πανελλαδικών Εξετάσεων ΓΕΛ και ΕΠΑΛ 2019. (https://is.gd/wNyOpR)
[10] Υπουργείο Παιδείας, Ανακοίνωση βαθμολογιών Πανελλαδικών Εξετάσεων ΓΕΛ και ΕΠΑΛ 2020. (https://is.gd/VavfR1)
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
