Η συζήτηση για την κατάργηση των εισιτηρίων εξετάσεων στα Πρότυπα Πειραματικά Σχολεία (ΠΠΣ) έχει συνδεθεί με «ιδεολογικές» παραδοχές που έχουν ρίζες στην κοινωνία.
Πριν, όμως, προχωρήσουμε στην ανάλυση αυτών των παραδοχών κρίνουμε σκόπιμο να επισημάνουμε ότι από την στιγμή που χιλιάδες μαθητές προετοιμάζονται για τις εξετάσεις των Πρότυπων Πειραματικών, καλό θα ήταν η πολιτεία να μην προχωρήσει σε μια ρύθμιση στο μέσο της χρονιάς. Όποιο μέτρο ισχύσει να ισχύσει από την επόμενη σχολική χρονιά.
Η πρώτη παραδοχή υποστηρίζει ότι, όταν υπάρχουν διακριτά σχολεία αρίστων, οι «άριστοι», οι «χαρισματικοί» μαθητές κάθε περιοχής έχουν τη δυνατότητα να ξεχωρίσουν και να συνεκπαιδευθούν σε ένα σχολείο με προσοντούχους εκπαιδευτικούς. Έτσι, το περιβάλλον του σχολείου (ανταγωνιστικοί συμμαθητές, υψηλό επίπεδο διδασκαλίας κτλ.) θα τους οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερες επιδόσεις και ανάπτυξη των ικανοτήτων τους.
Η δεύτερη παραδοχή τάσσεται υπέρ του ενιαίου σχολείου, του σχολείου της γειτονιάς, το οποίο συνεκπαιδεύει όλα τα παιδιά της περιοχής.
Στην Ελλάδα, υπήρχαν και τα δύο μοντέλα εκπαίδευσης. Υπήρχε και υπάρχει το γυμνάσιο και το λύκειο της γειτονιάς. Υπήρχαν παλιότερα τα Πρότυπα – στα οποία οι μαθητές εισάγονταν με εξετάσεις - , μετατράπηκαν σε Πειραματικά και το 2011 ( νόμος 3966/2011) μετατράπηκαν σε Πρότυπα – Πειραματικά.
Σύμφωνα με τον ν. 3966/2011 τα ΠΠΣ οφείλουν να εξελιχθούν σε σχολεία αριστείας, καινοτομίας και έρευνας και έτσι να αποτελέσουν πρότυπο για την λειτουργία των άλλων σχολείων.
Σκοπός της λειτουργίας των ΠΠΣ επιγραμματικά είναι:
- Η πρακτική άσκηση των φοιτητών Α.Ε.Ι. και Τ.Ε.Ι.
- Η επαγγελματική ανάπτυξη και αξιολόγηση των εκπαιδευτικών.
- Η υποστήριξη της δημιουργικότητας, της καινοτομίας και της αριστείας. Στο πλαίσιο της προώθησης της αριστείας μπορούν να δημιουργηθούν όμιλοι αριστείας στους οποίους έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν μαθητές από άλλα δημόσια σχολεία.
Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών ξεκίνησε ουσιαστικά από τα ΠΠΣ. Οι υπηρετούντες εκπαιδευτικοί αλλά και όσοι ήθελαν να υπηρετήσουν σε αυτά μπήκαν στη διαδικασία υποβολής φάκελου προσόντων, συγγραφικού έργου και εκπαιδευτικών επιτευγμάτων και επιδόσεων.
Η εμπειρία των Πειραματικών Σχολείων έχει δείξει ότι ποτέ δεν λειτούργησαν ως Πειραματικά. Ποτέ δεν χρησιμοποιήθηκαν για να λειτουργήσουν σε αυτά «πειραματικά» νέα αναλυτικά προγράμματα και βιβλία πριν εφαρμοστούν και διανεμηθούν στα υπόλοιπα σχολεία της χώρας. Περιπτώσεις εκπαιδευτικών που εφάρμοζαν καινοτόμες δράσεις και προσεγγίσεις στη διδασκαλία τους υπήρχαν. Η γενική κατεύθυνση, όμως, των Πειραματικών Σχολείων δεν ήταν αυτή που όριζε ο ιδρυτικός τους νόμος.
Η κλήρωση των μαθητών που φοιτούσαν σε αυτά φαινομενικά διασφάλιζε την «αντιπροσωπευτικότητα» του μαθητικού πληθυσμού. Όμως, μια πιο προσεκτική μελέτη της κοινωνικής προέλευσης των μαθητών τους (μορφωτικό κεφάλαιο γονιών) δείχνει ότι επρόκειτο για σχολεία μαθητών από τα μεσαία και ανώτερα κοινωνικά στρώματα.
Τα πειραματικά σχολεία ήταν η «δημόσια και δωρεάν λύση» για τα μεσαία κοινωνικά στρώματα πριν την προσφυγή τους σε κάποιο ιδιωτικό σχολείο ή τη μετεγγραφή τους σε κάποιο άλλο δημόσιο σχολείο από αυτό στο οποίο έπρεπε να εγγραφεί το παιδί τους με κριτήριο τη διεύθυνση της κατοικίας τους. Ιδιαίτερα τα μεσαία στρώματα που το παιδί τους έπρεπε να φοιτήσει σε σχολεία με υψηλά ποσοστά αλλοδαπών μαθητών (κέντρο της Αθήνας, Κυψέλη, Πατήσια, Κολωνός κτλ.) ήταν αυτά που έβλεπαν τα Πειραματικά παλιότερα και τα Πρότυπα τώρα ως μέσον αποφυγής του σχολείου της γειτονιάς τους. Σε αυτές τις περιοχές υπάρχει και η μεγαλύτερη πίεση και ζήτηση για «ξεχωριστά σχολεία» που θα δίνουν στο παιδί ένα πλέγμα συναναστροφών κοινωνικά διαφορετικό από αυτό που θα είχε στο σχολείο της γειτονιάς του.
Η αντικατάσταση της κλήρωσης από εξετάσεις μετέτρεψε τα σχολεία αυτά σε «καθαρά σχολεία της ελίτ του μαθητικού πληθυσμού». Οι εξετάσεις έφεραν και άλλες παράπλευρες επιπτώσεις. Ένας μαθητής που ξεκινούσε στο Πρότυπο Γυμνάσιο δεν είναι σίγουρο ότι θα μπορέσει να συνεχίσει τη φοίτηση του στο Πρότυπο Λύκειο. Πολλοί μαθητές Πρότυπων Γυμνασίων «έχασαν» τους φίλους τους και τους συμμαθητές τους κατά τη μετάβαση στο Λύκειο, όταν απέτυχαν στις εισαγωγικές εξετάσεις. Η εντατικοποίηση, η ψυχολογική αίσθηση ότι η θέση στο σχολείο είναι επισφαλής, η μόνιμη εκγύμναση για κάποια καθοριστική εξέταση, το κόστος της εκγύμνασης αυτής, η στάμπα της αποτυχίας σε περίπτωση μη εισαγωγής είτε στο Γυμνάσιο είτε στο Λύκειο είναι αρνητικά στοιχεία για την ψυχοσύνθεση των μαθητών/ -τριών.
Αν παραμείνουμε στο γράμμα του νόμου 3966/2011 που ορίζει ότι τα Πρότυπα Πειραματικά όφειλαν να γίνουν «πρότυπο» για τα υπόλοιπα σχολεία, τίθεται το ερώτημα: «τι ακριβώς έχουν να διδάξουν στα άλλα σχολεία μέχρι τώρα τα Πρότυπα Πειραματικά;».
Μόνο δύο πράγματα:
- την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών που οδηγούσε στην αποπομπή ορισμένων από το σχολείο που υπηρετούσαν
- το «φιλτράρισμα» των μαθητών μέσα από εξετάσεις, ώστε να παραμείνουν στο σχολείο οι καλύτεροι.
Το ερώτημα που τίθεται πλέον στη νέα κυβέρνηση δεν είναι αν οι μαθητές θα εισάγονται στα Πρότυπα Πειραματικά με εξετάσεις ή κλήρωση, αλλά αν είναι σκόπιμο να υπάρχουν Πρότυπα Πειραματικά σχολεία.
Αυτό πρέπει να είναι το αντικείμενο της συζήτησης και όχι ο τρόπος εισαγωγής σε αυτά. Η κατάργηση των Πρότυπων Πειραματικών, όμως, συμβαδίζει με άλλο ένα κρίσιμο ερώτημα: πώς μπορούν να οργανωθούν τα σχολεία της χώρας, ώστε να μην υπάρχει πιεστική ανάγκη από τους γονείς να προσφύγουν σε πρότυπα, πειραματικά, τεχνάσματα μετεγγραφής από το σχολείο της γειτονιάς κτλ.
Μήπως πρέπει η πολιτεία να σκύψει σοβαρά πάνω από τα σχολεία αυτών των περιοχών και να δει πώς μπορεί – ακόμη και με χωροταξικές παρεμβάσεις – να αλλάξει τη μαθητική σύνθεση του πληθυσμού; Πώς μπορεί να αναπτύξει Ζώνες Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας που θα επιτρέπουν στον αδύναμο μαθητή να προχωρήσει και στον καλό να αριστεύσει;
Ιδιαίτερα οι οικογένειες που κατοικούν στο κέντρο της Αθήνας είναι αυτές που αισθάνονται και τη μεγαλύτερη πίεση για προσφυγή σε τέτοια σχολεία. Και όχι μόνο σχολεία. Ελεύθερους χώρους για να παίξουν τα παιδιά τους, περιβάλλοντα στα οποία θα νοιώθουν ασφαλείς. Σήμερα, αναγκάζονται είτε να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη για να μετακομίσουν από αυτές τις περιοχές είτε να πληρώσουν δίδακτρα σε ιδιωτικά σχολεία (και παιδότοπους...) είτε να αναζητήσουν τρόπους μετεγγραφής του παιδιού τους σε άλλο σχολείο έχοντας, ταυτόχρονα, το πρόβλημα της μετακίνησης.
Αυτά είναι το δύσκολα ερωτήματα. Και όσο δεν δίνεται απάντηση σε αυτά, οι ανάγκες ενός τμήματος της κοινωνίας θα πιέζουν για πρότυπα – πειραματικά σχολεία αλλά και κάθε είδους «διακριτά» σχολεία είτε με εξετάσεις είτε με κλήρωση.
Κάνε εγγραφή στο newsletter στο Carrefour και κέρδισε 200€
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 19/7
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
