Alfavita Newsroom Του Νίκου Τσούλια
Αναφέραμε σε προηγούμενο άρθρο μας (Νέο εξεταστικό σύστημα 2015-2016: Σύστημα αποδόμησης του λυκείου) τα βασικά σημεία κριτικής του εξεταστικού συστήματος για την εισαγωγή των μαθητών / μαθητριών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Υπάρχουν όμως και άλλα στοιχεία που ναι μεν αξιολογικά μπορεί να υπολείπονται σε σχέση με ό,τι ονομάσαμε «βασικά στοιχεία» αλλά είναι αυτά που κυρίως κρίνουν και δοκιμάζουν τη βιωσιμότητα ενός εξεταστικού συστήματος.
Εδώ συνάπτεται και η γνωστή αναφορά των εκπαιδευτικών της σχολικής πράξης και της καθημερινής εκπαιδευτικής πραγματικότητας, στην οποία αναφέρεται συχνά – πυκνά ότι τα μέτρα του Υπουργείου Παιδείας δεν έχουν σχέση με τις ανάγκες και τις προτεραιότητες των σχολείων, ότι «άλλο θεωρία και άλλο πράξη»… Μόνο που στην περίπτωσή μας είναι πολύ εύκολο να προσεγγιστούν αρκετά ζητήματα και θεωρητικά, αρκεί να υπάρχει στοιχειώδης επαφή με το τι συμβαίνει στη σχολική αίθουσα. Ας δούμε επιμέρους σημεία του εξεταστικού συστήματος, τα οποία είναι αντιεκπαιδευτικά, αντιεπιστημονικά και αντιπαιδαγωγικά και υπονομεύουν με θεσμικό τρόπο (!) τις ίσες ευκαιρίες μεταξύ των υποψηφίων και γι’ αυτό το εν λόγω σύστημα θα συναντήσει πολύ γρήγορα την απόρριψη από την εκπαιδευτική κοινότητα, και όχι μόνο.
α. Στα μαθήματα των Ομάδων Προσανατολισμού, όπου προφανώς πρέπει να γίνεται επιστημονική εξειδίκευση και εμβάθυνση στα γνωστικά αντικείμενα, υπάρχουν δύο κατηγορίες μαθημάτων, τα πανελλαδικά εξεταζόμενα και τα ενδοσχολικά εξεταζόμενα. Τα τελευταία προφανώς παίρνουν ούτως ή άλλως το χαρακτήρα των μαθημάτων γενικής παιδείας. Δηλαδή ο προσανατολισμός (εξειδίκευση) αφορά ένα μέρος κάθε πεδίου και όχι το σύνολό του και επομένως η κατάταξη κάποιων μαθημάτων εδώ είναι χωρίς καμιά ουσία.
β. Το άνοιγμα του Δεύτερου πεδίου γίνεται άλλοτε με μάθημα Γενικής Παιδείας και άλλοτε με μάθημα της Ομάδας Προσανατολισμού. Αλλά ο βαθμός εξειδίκευσης και εμβάθυνσης αλλά και δυσκολίας προφανώς δεν είναι ο ίδιος μεταξύ των μαθημάτων Γενικής Παιδείας και Προσανατολισμών. Προφανώς εδώ έχουμε μια εκπαιδευτική ασυναρτησία για το ίδιο το περιεχόμενο του Λυκείου αλλά και για τον τρόπο εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, αφού οι «δρόμοι επιλογής» δεν είναι ισοδύναμοι.
γ. Το άνοιγμα του Δεύτερου πεδίου γίνεται με αντιεπιστημονικό τρόπο. Ας πάρουμε ένα παράδειγμα για να δούμε την εκτρωματική δομή και λειτουργία του συστήματος. Οι υποψήφιοι της «Ομάδας Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών» αν θέλουν να επιλέξουν μόνο ως δεύτερο πεδίο το 3ο επιστημονικό πεδίο (Επιστήμες Υγείας και Ζωής), θα υπολογιστούν οι βαθμοί των στα τρία μαθήματα της δικής τους Ομάδας (Αρχαία Ελληνικά Ομάδας Προσανατολισμού, Ιστορία Ομάδας Προσανατολισμού, Λατινικά Προσανατολισμού και Νεοελληνική Γλώσσα Γενικής Παιδείας) και στη Βιολογία Γενικής Παιδείας. Το βιβλίο Βιολογίας Γενικής Παιδείας όμως δεν έχει σχετικό περιεχόμενο για τις Επιστήμες Υγείας και Ζωής, δεν κάνει καμιά επιστημονική εμβάθυνση (γιατί γράφτηκε και χρησιμοποιείται στο λύκειο ως μάθημα γενικής παιδείας) και δεν έχει καμιά απολύτως σχέση (στο περιεχόμενο και στη δυσκολία) με τη Βιολογία της Ομάδας Προσανατολισμού, στην οποία εξετάζονται οι άλλοι υποψήφιοι. Δηλαδή ένας υποψήφιος μπορεί να εισαχθεί στις Σχολές αυτές χωρίς να έχει εξεταστεί σε κανένα μάθημα από αυτά που η ίδια η πολιτεία (ομού και τα πανεπιστήμια) έχει προσδιορίσει εδώ και πολλές δεκαετίες! Οι υποψήφιοι τελικά δεν εξετάζονται και προφανώς δεν μαθαίνουν τίποτα κυριολεκτικά από τα προαπαιτούμενα μαθήματα για την εν λόγω σχολή (Φυσική, Χημεία, Βιολογία Προσανατολισμού) παρά μόνο τη Νεοελληνική Γλώσσα. Παρόμοια τερατουργήματα υπάρχουν σ’ όλες τις Ομάδες Προσανατολισμού, όταν ανοίγουν 2ο πεδίο! Είναι δηλαδή μια γενικευμένη αντιεπιστημονική και αντιπαιδαγωγική εικόνα το άνοιγμα του δεύτερου πεδίου, εκτός της περίπτωσης των Παιδαγωγικών (4ο πεδίο).
δ. Στη διδασκαλία των μαθημάτων των Ομάδων Προσανατολισμού συνυπάρχουν σε μερικά μαθήματα μαθητές που εξετάζονται σ’ αυτά πανελλαδικά – άρα είναι κρίσιμα γι’ αυτούς – και μαθητές που εξετάζονται ενδοσχολικά και επομένως δεν μπορούν εκ των πραγμάτων να δίνουν το ανάλογο βάρος με την πρώτη κατηγορία μαθητών. Και εδώ ανακύπτουν βασικά προβλήματα και στη διδασκαλία και στην αξιολόγηση. Ας πάρουμε ένα παράδειγμα από τη Βιολογία Προσανατολισμού. Στη διδασκαλία του εν λόγω μαθήματος κατά κανόνα ένα μικρό μέρος των μαθητών της Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών θα έχει επιλέξει τη Βιολογία για να εισαχθεί στις Ιατρικές Σχολές κλπ. Τι θα κάνουν στη διάρκεια του μαθήματος οι άλλοι μαθητές, όταν
αυτονόητα δεν τους ενδιαφέρει το εν λόγω μάθημα και όταν δεν μπορούν εκ των πραγμάτων να παρακολουθήσουν το μεγάλο βαθμό δυσκολίας του μαθήματος και τα προβλήματα Γενετικής και Βιοτεχνολογίας που αντιστοιχούν στο 3οκαι στο 4ο θέμα των πανελλαδικών εξετάσεων; Το ζήτημα γίνεται ακόμα πιο δύσκολο, γιατί διαχρονικά και απόλυτα στα μαθήματα εξειδίκευσης – όπως και αν ονομάζονταν Δέσμες, Κατευθύνσεις και τώραΠροσανατολισμοί – η διδασκαλία γίνεται με πολύ απαιτητικό τρόπο και με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Δεν μπορεί δηλαδή ο εκπαιδευτικός να έχει τη διδακτική συμπεριφορά που έχει στις άλλες τάξεις του Λυκείου. Αν τώρα με τα νέα «βαρίδια» που τίθενται επιλέξει να κάνει μάθημα γι’ όλους, θα χάσει απόλυτα τους μαθητές που το έχουν πανελλαδικά εξεταζόμενο. Με αυτό τον τρόπο το Υπουργείο Παιδείας επισημοποιεί το ρόλο των φροντιστηρίων – τα οποία ήδη εφαρμόζουν μαθησιακά επίπεδα στους υποψήφιους – την ίδια στιγμή που το λύκειο φορτώνεται με πληθωρικό τρόπο μαθητές που εξ ορισμού δεν ενδιαφέρονται.
Κοντά στη γενική στρέβλωση της διδασκαλίας έρχεται αναγκαστικά και η στρέβλωση της αξιολόγησης. Εδώ υπάρχει και το καινούργιο αγκάθι που έβαλε το Υπουργείο Παιδείας και που το προσδιόρισε μάλιστα και ως «προοδευτικό»! Το απολυτήριο του λυκείου (σύμφωνα με τις προφορικές ερμηνείες του Υπουργείου Παιδείας…) θα προκύπτει μόνο από ενδοσχολικά εξεταζόμενα μαθήματα, θα είναι δηλαδή απόρροια εύκολης υπόθεσης αφού ο βαθμολογικός πληθωρισμός θα τινάξει στον αέρα την εγκυρότητά του και την περαιτέρω χρήση του είτε για πανεπιστήμια του εξωτερικού (που δεν θα τα δέχονται) είτε για στοιχείο τυπικού προσόντος. Τα επαναληπτικά διαγωνίσματα που μέχρι τώρα ετίθεντο στα μαθήματα ειδίκευσης της Γ΄ λυκείου ήταν απαιτητικά και έτειναν να προσομοιάζουν με εκείνα των πανελλαδικών εξετάσεων στο όλο περιεχόμενό τους. Τώρα, αν ο εκπαιδευτικός βάλει τέτοιας ποιότητας θέματα, θα έχει τους περισσότερους μαθητές κάτω από τη βάση! Αντίθετα, αν βάλει εύκολα θέματα για τη συνολική εικόνα της τάξης, τότε έχει περιθωριοποιήσει τους άμεσα ενδιαφερόμενους. Προφανώς δεν μπορεί να βάλει θέματα δύο επιπέδων. Ήγουν, είναι μπροστά σε αδιέξοδο…
ε. Οι ώρες διδασκαλίας των πανελλαδικώς εξεταζόμενων μαθημάτων πάντα ήταν οι ίδιες για όλους τους μαθητές και γι’ όλες τις ομαδοποιήσεις των εξεταζόμενων μαθημάτων (Δέσμες παλιότερα ή Κατευθύνσεις μεταγενέστερα). Ο λόγος είναι προφανής, αφού έτσι προκρίνεται η ισοτιμία των διάφορων δρόμων επιλογής των υποψηφίων και εξασφαλίζονται «ίσες ευκαιρίες», φυσικά στη θεσμική αναφορά τους. Τι γίνεται όμως τώρα με την εισαγωγή των Ομάδων Προσανατολισμού του παρόντος εξεταστικού συστήματος; Ας δούμε ένα παράδειγμα. Αν ένας υποψήφιος της Ομάδας Προσανατολισμού επιλέξει τελικά το δικό του πεδίο (το 2ο), για την εισαγωγή του στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, θα έχει κάνει 13 ώρες μαθημάτων πανελλαδικά εξεταζόμενων (Μαθηματικά 5 ώρες, Φυσική 3 ώρες, Χημεία 3 ώρες, Νεοελληνική Γλώσσα 2 ώρες). Αν όμως επιλέξει μόνο ένα άλλο πεδίο, για παράδειγμα, το 4οπεδίο, θα έχει κάνει 10 ώρες μαθημάτων πανελλαδικά εξεταζόμενων (Φυσική 3 ώρες, Χημεία 3 ώρες, Νεοελληνική Γλώσσα 2 ώρες, Ιστορία Γενικής παιδείας 2 ώρες). Και αυτή η παιδαγωγική και επιστημονική «ανορθογραφία» δεν είναι εξαίρεση, αλλά αφορά το σύνολο των σχέσεων μεταξύ των διάφορων δρόμων / επιλογών!
Οι εκπαιδευτικές ασυναρτησίες ιδιαίτερα στο σύστημα πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι μείζονος σημασίας. Είναι απολύτως βέβαιο ότι θα προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα στο πεδίο εφαρμογής και θα δημιουργήσουν «θεσμικές αδικίες» μεταξύ των υποψηφίων. Γι’ αυτό προτείνω το Υπουργείο Παιδείας να ασχοληθεί επειγόντως και επιμελώς με όλο αυτό το σκηνικό των αντιεκπαιδευτικών ρυθμίσεων του εξεταστικού συστήματος, γιατί απ’ αυτές θα επηρεαστεί αρνητικά η εισαγωγή των μαθητών στα πανεπιστήμια και στα Τ.Ε.Ι. και κατά συνέπεια και η επαγγελματική τους πορεία. Είναι δηλαδή μείζον κοινωνικό θέμα και όχι απλά και μόνο εκπαιδευτικό.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 19/7
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
