Alfavita Newsroom «ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΩΝ ΑΔΙΟΡΙΣΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 1990 – 2015. ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΕΤΗΡΙΔΑ ΔΙΟΡΙΣΜΩΝ ΣΤΟΝ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟ ΤΟΥ Α.Σ.Ε.Π.»
.Γράφει ο Δημήτρης Πολυχρονιάδης
Η εικοσιπενταετία του 1990 – 2015 υπήρξε ιδιαίτερα ταραχώδης και καθοριστική για το εργατικό κίνημα στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Ιδιαίτερα σε ότι αφορά το κίνημα των αδιόριστων εκπαιδευτικών και το εκπαιδευτικό λαϊκό κίνημα γενικότερα δόθηκαν εκτεταμένες και καθοριστικές μάχες στο πλαίσιο της υπεράσπισης και διεύρυνσης των εργασιακών δικαιωμάτων και κατακτήσεων των εκπαιδευτικών.
Μέσα σ’ αυτά τα εικοσιπέντε χρόνια στην ελληνική κοινωνία σημειώνονται ριζικές αλλαγές, αποτέλεσμα της κατάρρευσης των χωρών του πάλαι ποτέ υπαρκτού σοσιαλισμού και της παράλληλης επέλασης του νεοφιλελευθερισμού, αλλά και της διαμόρφωσης και ενίσχυσης των δομών της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπό το πρίσμα των νεοφιλελεύθερων – αγοραίων δογμάτων.
Σε όλη αυτή την περίοδο ο κόσμος της μισθωτής εργασίας στην Ελλάδα (και σε μεγάλο βαθμό και στην Ευρώπη) θα περάσει από τη φάση της καπιταλιστικής ανάπτυξης, της υπερεκμετάλλευσης των μεταναστών προερχόμενων κυρίως από τις χώρες του πρώην υπαρκτού σοσιαλισμού της ανατολικής Ευρώπης, της ψευδεπίγραφης ανάπτυξης της Ο. Ν. Ε. και των ολυμπιακών αγώνων του 2004, για να γνωρίσει, λίγα χρόνια αργότερα, τη βαθιά και γενικευμένη οικονομική – κοινωνική κρίση του καπιταλισμού, την εκτεταμένη ανεργία και φτώχεια, την κοινωνική καταστροφή που ακολουθεί ως αποτέλεσμα της ανέχειας και της συνεχούς μείωσης του βιοτικού επιπέδου των μισθωτών εργαζόμενων και των λαϊκών τάξεων.
Οι συνέπειες όλων των παραπάνω στην εκπαίδευση θα αφήσουν ορατά τα σημάδια τους σε ότι αφορά τις εργασιακές σχέσεις των εκπαιδευτικών και ιδιαίτερα τον τρόπο πρόσληψης – διορισμού τους στη Δημόσια Εκπαίδευση.
Η εκκωφαντική και καταθλιπτική πολιτική επικράτηση του νεοφιλελευθερισμού με την άνοδο του πολιτικού εκφραστή του, του κόμματος της Ν. Δ. μετά τις εκλογές του 1990 θα οδηγήσει μοιραία στην υποχώρηση του κινήματος δίνοντας την ευκαιρία να αναδυθούν και να προσπαθήσουν να επιβληθούν πολιτικές και πρακτικές που επί χρόνια το εκπαιδευτικό – λαϊκό κίνημα πάλευε για την περιθωριοποίησή τους έχοντας την ιδεολογική και πολιτική κυριαρχία τόσο στο χώρο του φοιτητικού όσο και του συνδικαλιστικού κινήματος των εργαζόμενων.
ΟΙ ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
ΣΕ ΟΤΙ ΑΦΟΡΑ ΤOΝ ΤΡΟΠΟ ΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΑΠΟ ΤΟ 1990 ΕΩΣ ΤΟ 2016
Η κυβέρνηση Κωνσταντίνου Μητσοτάκη (Ν. Δ.) που θα αναδειχθεί την άνοιξη του 1990 θα επιχειρήσει στο πλαίσιο αυτό την ριζική και εκ βάθρων «μεταρρύθμιση» της ελληνικής δημόσιας εκπαίδευσης επαναφέροντας τη σχολική ποδιά, τις εξετάσεις στο Δημοτικό Σχολείο, καταργώντας την επετηρίδα διορισμών των εκπαιδευτικών, προσπαθώντας να επιβάλλει από τα πάνω την ηγεμονία των νεοφιλελεύθερων ιδεών και απόψεων, οι οποίες εκπορεύονταν και εκπορεύονται από τις αποφάσεις των υπερεθνικών οργάνων της Ε. Ε. και του Ο. Ο. Σ. Α. και γίνονται άμεσα και άκριτα αποδεκτές από την εγχώρια αστική πολιτική ελίτ και από ένα μεγάλο μέρος της ακαδημαϊκής (πανεπιστημιακής) κοινότητας.
Το μοναδικό «αντίπαλο δέος» στην πλήρη αλλά όχι αδιαφιλονίκητη επικράτηση των ιδεών του νεοφιλελευθερισμού θα αποτελέσει ένα μεγάλο μέρος της μαχόμενης εκπαιδευτικής κοινότητας, στην πλειοψηφία τους εκπαιδευτικοί της καθημερινής διδακτικής πράξης, οι οποίοι με τους αγώνες τους θα καταφέρουν να αποτρέψουν πρόσκαιρα την πλήρη και ολοκληρωτική κυριαρχία των νεοφιλελεύθερων – νεοσυντηρητικών αντιλήψεων αναφορικά με τις εργασιακές σχέσεις των εκπαιδευτικών του Δημόσιου Σχολείου.
Έτσι η απεργία της Ο. Λ. Μ. Ε. του καλοκαιριού του 1990 (την περίοδο των εισαγωγικών εξετάσεων για τα ΑΕΙ), οι καταλήψεις των σχολείων που θα ακολουθήσουν το χειμώνα του 1990 – 1991 και η δολοφονία του καθηγητή Ν. Τεμπονέρα από παρακρατικούς (στην υπηρεσία των κυβερνητικών σχεδιασμών της Ν. Δ. προκειμένου να αντιμετωπιστεί και να καμφθεί το κίνημα αντίστασης της νεολαίας και των εργαζόμενων) θα συνθέσουν ένα εκρηκτικό παζλ φέρνοντας την πρώτη νίκη του κινήματος και την ανάσχεση της επιθετικότητας του νεοφιλελευθερισμού, αφού ο Υπουργός Παιδείας Β. Κοντογιαννόπουλος θα παραιτηθεί (Ιανουάριος 1991) και η μεταρρύθμισή του θα καταργηθεί, με τον διάδοχό του στην υπουργικό θώκο (Γ. Σουφλιά) να ξεκινά «διάλογο» από μηδενική βάση προκειμένου να κατασιγάσει τις αντιδράσεις.
Φυσικά οι προσπάθειες των πολιτικών και επιστημονικών εκπροσώπων του νεοφιλελευθερισμού να επιβάλουν τις ιδέες τους και τις πολιτικές τους δεν πρόκειται να σταματήσουν, αφού με μεθοδικό τρόπο σε όλη τη δεκαετία του 1990 – 2000 θα επιχειρηθεί να εξοπλιστεί ιδεολογικά, επιστημονικά και πολιτικά το οπλοστάσιο του νεοφιλελευθερισμού προκειμένου να επιβάλλει την απόλυτη κυριαρχία του σε ότι αφορά τις αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις και την κατάργηση – περιστολή των εργασιακών δικαιωμάτων των εργαζόμενων, αρχίζοντας από την αποσύνδεση των εργασιακών δικαιωμάτων που απορρέουν από τα πτυχία των Πανεπιστημιακών σχολών.
Έχουμε φτάσει ήδη στην εποχή της «Λευκής Βίβλου», κειμένου για την εργασία και την απασχόληση που θα εγκριθεί από τη σύνοδο κορυφής των μελών της Ε. Ε. (στις 10 και 11 Δεκεμβρίου του 1993), προδιαγράφοντας το δρόμο για το ποιες πολιτικές θα εφαρμοστούν στις χώρες – μέλη της Ε. Ε. την επόμενη τριακονταετία, ανοίγοντας το δρόμο για την κατάργηση του οχτάωρου, τις απολύσεις χωρίς όρια και χωρίς αποζημίωση, το πάγωμα των πραγματικών μισθών, το μοίρασμα της ανεργίας ανάμεσα σε εργαζόμενους και ανέργους, τη γενίκευση της μερικής απασχόλησης και τη μετατροπή όλων σε ημιαπασχολούμενους, ημιαμειβόμενους και ημιασφαλισμένους, την κατάργηση των εργοδοτικών εισφορών στο σύστημα της Κοινωνικής Ασφάλισης (οδηγώντας το έτσι στην πλήρη διάλυση), την κατάργηση κάθε είδους «ακαμψίας» στο χρόνο και στους όρους απασχόλησης και την πλήρη ελαστικοποίηση της εργασίας, ώστε ο εργοδότης να μπορεί να προσλαμβάνει όπως θέλει και για όσο θέλει, να απολύει όποτε θέλει και όσους θέλει.
Οι κατευθύνσεις της Λευκής Βίβλου είναι απόλυτα σαφής σε ότι αφορά τα εμπόδια που πρέπει, ανάλογα με τις διατάξεις που ισχύουν σε κάθε χώρα, να εξαλειφθούν αναθεωρώντας την εργατική νομοθεσία και καταργώντας εργασιακά και συνταξιοδοτικά δικαιώματα. Το χειρότερο όμως όλων ήταν η κήρυξη του πολέμου (από την πλευρά των δυνάμεων του νεοφιλελευθερισμού) ενάντια στη σταθερή και μόνιμη εργασία που κυριαρχούσε ως τις αρχές τις δεκαετίας του 1990 στο δημόσιο αλλά και στον ιδιωτικό τομέα στη χώρα μας.
Ήταν φυσικό και επόμενο να υπάρξει αντίδραση από την πλευρά των εργαζόμενων και των λαϊκών στρωμάτων, η οποία ιδιαίτερα στο χώρο της εκπαίδευσης θα εκφραστεί μαχητικά από το πιο επισφαλές και ανοργάνωτο κομμάτι των εκπαιδευτικών της εποχής εκείνης, αυτό των αδιόριστων εκπαιδευτικών.
Εγγεγραμμένοι κατά χιλιάδες στη λίστα διορισμού της επετηρίδας με κύριο και μοναδικό προσόν το πανεπιστημιακό πτυχίο της ειδικότητας τους χιλιάδες καθηγητές, δάσκαλοι και νηπιαγωγοί ηλικίας από 25 έως 35 ετών, αναμένουν το μόνιμο διορισμό τους σε κάποια βαθμίδα της εκπαίδευσης και την μετέπειτα ακώλυτη μισθολογική και βαθμολογική τους εξέλιξη έως τη συνταξιοδότησή τους, όταν συνειδητοποιούν από τις αρχές τις δεκαετίας του 1990 ότι τα πράγματα δεν θα εξελιχθούν με τον τρόπο αυτό σε ότι αφορά το σχεδιασμό του εργασιακού τους βίου.
Η ουσιαστική απουσία εργατικών – συνδικαλιστικών αγώνων που να αναδεικνύουν το πρόβλημα της συνεχούς χειροτέρευσης των όρων εργασίας χιλιάδων εκπαιδευτικών που έβλεπαν το όνειρό τους για μόνιμη και σταθερή εργασία μέσω ενός διορισμού στο Δημόσιο Σχολείο να χρονίζει επικίνδυνα ή και να αμφισβητείται, υπό το βάρος της έντονης πίεσης των νεοφιλελεύθερων δογμάτων περί «άξιων» εκπαιδευτικών που δεν οχυρώνονται πίσω από τον εξισωτισμό της επετηρίδας διορισμών και της νέας ιδεολογίας των ίσων ευκαιριών μεταξύ παλαιών και νέων αποφοίτων των παιδαγωγικών και καθηγητικών σχολών των πανεπιστημίων που φαλκιδεύονταν από την ύπαρξη της επετηρίδας διορισμών, θα οδηγήσει χιλιάδες αδιόριστους εκπαιδευτικούς στην αναζήτηση συνδικαλιστικών εκφράσεων και μορφών αγωνιστικής δράσης πέρα και έξω ή στις παρυφές των επίσημων συνδικάτων της εκπαίδευσης (ΔΟΕ – ΟΛΜΕ) που την περίοδο εκείνη ελέγχονται πλήρως από τις συνδικαλιστικές και πολιτικές δυνάμεις εκείνες που είναι φορείς και εφαρμοστές των νεοφιλελεύθερων ιδεών και αντιλήψεων στην κοινωνία και την εκπαίδευση.
Στο πλαίσιο αυτό χιλιάδες αδιόριστοι εκπαιδευτικοί από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 έως και τις αρχές της δεκαετίας του 2000 θα συστρατευθούν στο κίνημα των αδιόριστων εκπαιδευτικών με κύριο εκφραστή του την ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΑΔΙΟΡΙΣΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ (Π. Ε. Α. Ε.) υπερασπιζόμενοι την ύπαρξη και λειτουργία της επετηρίδας διορισμών, διεκδικώντας μαζικούς– μόνιμους διορισμούς σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, πτυχία με κατοχυρωμένα εργασιακά δικαιώματα, συνδικαλιστικά δικαιώματα για όλους τους ελαστικά εργαζόμενους εκπαιδευτικούς (αναπληρωτές – ωρομίσθιους) και ένταξή τους στα συνδικάτα της εκπαίδευσης (ΔΟΕ – ΟΛΜΕ), ανιχνεύοντας νέους τρόπους συνδικαλιστικής και πολιτικής δράσης, καθιερώνοντας το μαχητικό ακτιβισμό στο χώρο της συνδικαλιστικής έκφρασης των εκπαιδευτικών της Δημόσιας Εκπαίδευσης, συμμετέχοντας ενεργά και καθοριστικά σε όλες τις μεγάλες εκπαιδευτικές απεργίες και μάχες της περιόδου.
Χαρακτηριστικές στιγμές των αγώνων αυτών αποτελούν η μάχη της εισαγωγικής επιμόρφωσης των υπό διορισμό εκπαιδευτικών, δηλ. η κατάργηση των προσπαθειών της κυβέρνησης Ν.Δ. (Κ. Μητσοτάκη), με Υπουργό Παιδείας τον Γ. Σουφλιά, να καταστήσει την επετηρίδα διορισμών ουσιαστικά ανενεργή, επιβάλλοντας την υποχρεωτική αξιολόγηση ύστερα από την εισαγωγική επιμόρφωση (μέσω των ΠΕΚ) των υπό διορισμό εκπαιδευτικών (1992–1993), γεγονός που ακυρώθηκε χάρη στις πανελλήνιας εμβέλειας κινητοποιήσεις των υπό διορισμό εκπαιδευτικών σε όλα τα Περιφερειακά Επιμορφωτικά Κέντρα της χώρας, αλλά και η μάχη της υπεράσπισης της ενιαίας επετηρίδας διορισμών των δασκάλων και νηπιαγωγών από τις προτάσεις του επίσημου συνδικάτου των εκπαιδευτικών της Π. Ε. (Δ.Ο.Ε.) για διχοτόμηση της σε επετηρίδα αποφοίτων των διετών Παιδαγωγικών Ακαδημιών και Σχολών Νηπιαγωγών και αποφοίτων των Π. Τ. Δ. Ε. (Δασκάλων και Νηπιαγωγών) των πανεπιστημίων που τελικά υιοθετήθηκε από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ (1994) επιφέροντας ένα ουσιαστικό πλήγμα στον τρόπο διορισμού των εκπαιδευτικών μέσω επετηρίδας, δημιουργώντας τεχνητά διαφορετικού χαρακτήρα συμφέροντα μεταξύ των αδιόριστων εκπαιδευτικών στην προσπάθεια των κέντρων εξουσίας να κατηγοριοποιηθούν για πρώτη φορά τα πτυχία και οι εκπαιδευτικοί στη βάση των νεοφιλελεύθερων πολιτικών της Ε. Ε. για την εκπαίδευση που προαναφέραμε.
Όμως η κορυφαία μάχη του κινήματος των αδιόριστων και μόνιμων εκπαιδευτικών αποτέλεσε η μάχη της υπεράσπισης της επετηρίδας διορισμών και της κατάργησης του διαγωνισμού του ΑΣΕΠ για την πρόσληψη εκπαιδευτικών που ήρθε να αντικαταστήσει την επετηρίδα ως τρόπο διορισμού μετά την κατάργηση της το 1997 με τον ν. 2525 επί κυβερνήσεως Κ. Σημίτη με υπουργό Παιδείας τον Γ. Αρσένη. Η μαζική πολυήμερη απεργία των καθηγητών της Ο.Λ.Μ.Ε. (1997) και η αντεπίθεση της κυβέρνησης των νεοφιλελεύθερων – εκσυγχρονιστών του ΠΑΣΟΚ οδήγησαν στην επιβολή του διαγωνισμού του ΑΣΕΠ για το διορισμό εκπαιδευτικών στη δημόσια εκπαίδευση με πρώτο διαγωνισμό αυτόν του 1998. Η μάχη των εξεταστικών κέντρων του διαγωνισμού του ΑΣΕΠ του 1998 και η ουσιαστική απονομιμοποίηση του διαγωνισμού του ΑΣΕΠ θα οδηγήσουν, παρά την προσπάθεια διάσπασης του κινήματος των αδιόριστων με τη δημιουργία της Πανελλήνιας Επιτροπής Αναπληρωτών Εκπαιδευτικών (συνδικαλιστικού μορφώματος που επεδίωκε το διορισμό των αναπληρωτών εκπαιδευτικών με ειδικές ρυθμίσεις, παράλληλα με την ύπαρξη του διαγωνισμού του ΑΣΕΠ) να διαμορφωθεί ένα παράλληλο σύστημα διορισμών (μεικτό με ποσόστωση 60 – 40 υπέρ του διαγωνισμού του ΑΣΕΠ και των επιτυχόντων του, διατηρώντας όμως και τους πίνακες προϋπηρεσίας των αναπληρωτών ως ίχνος της παλαιάς επετηρίδας).
Από το 1990 έως το 2016 η συνεπής στρατηγική του κεφαλαίου και της πολιτικής του έκφρασης του νεοφιλελευθερισμού φαίνεται ότι υλοποιήθηκε με σημαντικές και ουσιαστικές καθυστερήσεις όμως χάρη στους αγώνες του εργατικού κινήματος, οδηγώντας τελικά στην εκπλήρωση του βασικού στόχου των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, που δεν είναι άλλος από το να αφαιρέσει όσα υποχρεώθηκε να παραχωρήσει στους εργαζόμενους κάτω από την πίεση των εργατικών αγώνων και της ταξικής πάλης.
Το κίνημα των αδιόριστων εκπαιδευτικών της περιόδου 1990 - 2016 αντιπαρατέθηκε και αντιπαρατίθεται με τον πυρήνα των ιδεολογικών και πολιτικών απόψεων του νεοφιλελευθερισμού για την εκπαίδευση δημιουργώντας ουσιαστικές και επιτυχείς αντιστάσεις που καθυστέρησαν σημαντικά ή και ακύρωσαν σε κάποιο βαθμό, έστω πρόσκαιρα, τις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις στην εκπαίδευση σε ότι αφορά την κατάργηση των εργασιακών δικαιωμάτων που απορρέουν από τα πτυχία, τη σταθερή και μόνιμη εργασία στην εκπαίδευση, τους χιλιάδες διορισμούς μόνιμων εκπαιδευτικών που έγιναν από το 1990 έως σήμερα (η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων έγινε εκτός του διαγωνισμού του ΑΣΕΠ) και του ουσιαστικού ιδεολογικού πλήγματος που επέφερε στη λογική της «αριστείας» και των «άξιων» δηλ. των ταξικά ευνοημένων που προωθούσε και προωθεί ο νεοφιλελευθερισμός και οι πολιτικοί του εκφραστές. Είναι λοιπόν ζητούμενο και σήμερα το να συμβάλλουμε στη δημιουργία ενός ανάλογου κινήματος με τέτοια χαρακτηριστικά και δυναμική που να μπορεί να υπερασπιστεί δικαιώματα και κατακτήσεις των εργαζόμενων που καθημερινά απειλούνται με κατάργηση. Η πρακτική και τακτική του πρόσφατου παρελθόντος μας δίνει στέρεα και καθαρά διδάγματα αναφορικά με το δρόμο που οφείλουν οι εργαζόμενοι να ακολουθήσουν για να υπερασπιστούν:
το δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα της εκπαίδευσης ενάντια στη λογική της ιδιωτικοποίησής της,
τη μόνιμη και σταθερή εργασία για τους εργαζόμενους εκπαιδευτικούς που περνάει μέσα από την επιβολή της ύπαρξης μαζικών και μόνιμων διορισμών εκπαιδευτικών ενάντια στις λογικές των ελαστικών σχέσεων εργασίας που κυριαρχούν,
Το σχολείο που θα δίνει μορφωτικά και εργασιακά δικαιώματα στους αποφοίτους του, κατοχυρωμένα στο πτυχίο τους.
Άλλωστε όλα κρίνονται από τις μάχες και τους αγώνες που δόθηκαν ή δεν δόθηκαν, θα δοθούν ή δεν θα δοθούν σε ότι αφορά τις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις στην κοινωνία και την εκπαίδευση και την ταξική πάλη που αενάως διεξάγεται γύρω από αυτές.
[*] Ο Δημήτρης Πολυχρονιάδης είναι εκπαιδευτικός της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και υπήρξε ενεργό μέλος του κινήματος των αδιόριστων εκπαιδευτικών της δεκαετίας του 1990
Πηγή: e-lesxi.gr
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 30/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
