Alfavita Newsroom Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών Γιώργος Δάσιος, ως πρόεδρος της Κεντρικής Επιτροπής Εξετάσεων, είναι ο άνθρωπος που γνωρίζει τις πανελλαδικές εξετάσεις καλύτερα από τον καθέναν μας. Μιας διαδικασίας που αφορά ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας κάθε χρόνο και που όπως εξηγεί ο ίδιος: "Μόνο οι εκλογές είναι πιο σύνθετη διαδικασία από αυτή των Πανελλαδικών". Λίγες μέρες πριν ανοίξει η αυλαία των εξετάσεων η εφημερίδα "Καθημερινή της Κυριακής" φιλοξένησε εκτενή συνέντευξή του.
Περιγράφει την κεκλεισμένων των θυρών διαδικασία επιλογής των θεμάτων, μοιράζεται τις αναμνήσεις του από τις δικές του εξετάσεις και δίνει μία συμβουλή με σημασία σε γονείς και μαθητές.
«Ο Κώστας Γαβρόγλου είναι ο δέκατος ένατος υπουργός Παιδείας με τον οποίο συνεργάζομαι για τις Πανελλαδικές Εξετάσεις. Ο πρώτος ήταν ο Γιώργος Σουφλιάς, με μία εξαίρεση επί υπουργίας Μαριέττας Γιαννάκου που ήμουν στο Κέμπριτζ», λέει ο Γιώργος Δάσιος, ο οποίος ενεπλάκη για πρώτη φορά με τις Πανελλαδικές το 1992, μετέχοντας στην Κεντρική Επιτροπή Εξετάσεων (ΚΕΕ), που κάθε χρόνο επιλέγει τα θέματα. Σήμερα βρίσκεται στη θέση του προέδρου του Εθνικού Οργανισμού Εξετάσεων. Ουσιαστικά, την περίοδο των εξετάσεων συνολικά 200 άνθρωποι περνούν από το… μπούνκερ του υπουργείου, όπως λέει ο ίδιος, για να επιλέξουν τα θέματα, σε συνθήκες άκρας μυστικότητας, διασφαλίζοντας το αδιάβλητο της διαδικασίας. Κάποιοι κλειστοφοβικοί δεν αντέχουν και παραιτούνται, η ένταση χτυπά κόκκινο, οι άνθρωποι της ΚΕΕ δεν επικοινωνούν με τον έξω κόσμο.
Και η κορύφωση της αγωνίας; «Οταν πατηθεί το κουμπί για να φύγουν τα θέματα προς τα λύκεια - εξεταστικά κέντρα», απαντά.
«Οι εξετάσεις είναι σύνθετη διαδικασία. Μόνο οι εκλογές αναφέρονται σε ένα μεγαλύτερο δίκτυο ανθρώπων, οι οποίες ωστόσο πραγματοποιούνται κάθε τέσσερα χρόνια, και δεν έχουν ούτε εξεταστικά ούτε βαθμολογικά κέντρα», παρατηρεί ο κ. Δάσιος και ξεκινάει την περιγραφή των δεδομένων που καταδεικνύουν το μέγεθος του εγχειρήματος. «Για τις Πανελλαδικές Εξετάσεις κινητοποιείται ένας τεράστιος μηχανισμός σε ολόκληρη τη χώρα, συν την αντίστοιχη Διεύθυνση του υπουργείου Παιδείας που εργάζεται σε ετήσια βάση για την προετοιμασία, με εξαιρετική αποτελεσματικότητα. Κάθε χρόνο υπάρχουν περίπου 100.000 υποψήφιοι, 1.100 εξεταστικά κέντρα, 20.000 εκπαιδευτικοί που εμπλέκονται, περίπου 50 μαθήματα που εξετάζονται και πάνω από 500.000 γραπτά. Η διαδικασία διαρκεί πάνω από δύο μήνες. Το κόστος υπολογίζεται στα 12 εκατομμύρια ευρώ. Πέρυσι μάλιστα ήταν μεταβατική χρονιά, καθώς εφαρμόστηκαν το παλιό σύστημα για τελευταία φορά και το νέο για πρώτη. Ετσι κατεγράφη ρεκόρ αφού, για τις διάφορες κατηγορίες υποψηφίων, επελέγησαν θέματα για 180 μαθήματα, οι εξετάσεις διήρκεσαν 47 ημέρες και δόθηκαν προς βαθμολόγηση πάνω από 1,3 εκατ. γραπτά. Το σύνολο των θεμάτων ήταν 720, τα οποία “έπιασαν” 1.000 σελίδες».
Ποια είναι η διαδικασία επιλογής των θεμάτων;
Η ΚΕΕ συγκεντρώνεται σε ειδικό χώρο του υπουργείου. Είναι απομονωμένος, μέσα στους τοίχους έχει φύλλα μολύβδου, λειτουργεί κόφτης για τα κινητά τηλέφωνα, τα παράθυρα έχουν μεταλλικά ελάσματα που λειτουργούν ως ηλεκτρονικοί απομονωτές. Είναι σαν μπούνκερ. Γύρω στις 6 το απόγευμα της προηγούμενης ημέρας από την εξέταση, φθάνουν οι τέσσερις καθηγητές για να προετοιμάσουν θέματα σε κάθε μάθημα. Απαιτείται τα θέματα να συντάσσονται εκεί και να είναι διαβαθμισμένης δυσκολίας με τέσσερις βαθμίδες διαβάθμισης. Επίσης, προτείνονται αρκετά θέματα σε κάθε βαθμίδα. Κατόπιν, κατά τις 12, αναλαμβάνει ο λεγόμενος λύτης, ένας καθηγητής που διδάσκει το υπό εξέταση μάθημα, ο οποίος λύνει τα τελικά προτεινόμενα θέματα, για να τα αξιολογήσει και να υπολογίσει εάν μπορεί να λυθούν από τους μαθητές μέσα στο τρίωρο της εξέτασης. Εχοντας τη γνώμη του λύτη, γύρω στις 2 τα ξημερώματα οι τέσσερις καθηγητές καταθέτουν στην ΚΕΕ την εισήγησή τους. Εάν π.χ. το εξεταζόμενο μάθημα είναι τα Μαθηματικά, οι μαθηματικοί της ΚΕΕ αξιολογούν τα θέματα, τα οποία περνούν τελικά από όλα τα μέλη της Επιτροπής, ακόμη και από τους φιλολόγους που κρίνουν εάν είναι ορθά διατυπωμένα. Ολα αυτά τελειώνουν έως τις 7 το πρωί, λίγο πριν από την εξέταση.
Τότε φεύγετε;
Καθόλου! Παραμένουμε στο μπούνκερ, για τυχόν διευκρινίσεις προς τα εξεταστικά κέντρα. Πάντα, αφού δοθούν τα θέματα, υποψήφιοι ζητούν διευκρινίσεις. Υπάρχουν 20 υπάλληλοι που φέρνουν εγγράφως τα ερωτήματα, ρίχνοντάς τα κάτω από την πόρτα. Υπήρξε περίπτωση μαθήματος με 500 ερωτήματα. Αγωνιούμε μήπως έχει πάει κάτι στραβά. Τα περισσότερα ερωτήματα βέβαια είναι παιδιών που δεν είναι καλά προετοιμασμένα. Είναι πολύ ψυχοφθόρα διαδικασία. Πριν από 20 χρόνια, όταν το υπουργείο ήταν στην οδό Μητροπόλεως, φιλόλογος κατά την επιλογή των θεμάτων των Αρχαίων υπέστη καρδιακό επεισόδιο.
Τι απεύχεσθε όταν επιλέγεται ένα νέο μέλος στην ΚΕΕ;
Τα μέλη της ΚΕΕ πρέπει να είναι συνεργάσιμα. Το κύριο πρόβλημα είναι να μη μιλούν πολύ εάν δεν έχουν κάτι ουσιαστικό να πουν. Ιδιον των Ελλήνων, όχι; Σε κάθε περίπτωση ο χρόνος είναι ο κύριος αντίπαλος αυτήν τη στιγμή. Μας περιμένει όλη η Ελλάδα…
Δύσκολα θέματα σημαίνει καλύτερο φιλτράρισμα και καλύτεροι φοιτητές
«Δεν υπάρχει καμία περίπτωση διαβλητότητας των εξετάσεων. Το σύστημα είναι οργανωμένο έτσι που δεν είναι δυνατόν να γίνει διαρροή θεμάτων», διαβεβαιώνει υποψηφίους και γονείς ο πανεπιστημιακός που έχει συνδεθεί περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο με τη διαδικασία των Πανελλαδικών από τη δεκαετία του ’90. «Από το 1837 στα τμήματα του Πανεπιστημίου Αθηνών είχαν δικαίωμα εγγραφής οι απόφοιτοι Γυμνασίου. Για πρώτη φορά εξετάσεις οργανώθηκαν στη Φυσικομαθηματική το 1924 και το 1926 γενικεύθηκαν. Οι ιστορικοί αναλυτές λένε ότι αυτό συνέβη εξαιτίας της ζήτησης από τους πρόσφυγες του 1922. Η Σμύρνη και το επίπεδο των Ποντίων μάς επέβαλαν τις εξετάσεις. Μέχρι το 1963 ίσχυε το σύστημα των εξετάσεων που οργανώνονταν από τις σχολές. Από το 1964 έως σήμερα οι εξετάσεις οργανώνονται με ευθύνη του υπουργείου».
Αφού είναι τόσο ψυχοφθόρο, γιατί να συμμετάσχει κάποιος στην ΚΕΕ;
Η αμοιβή δεν είναι το κίνητρο. Είναι η εμπειρία, η διάθεση προσφοράς στα παιδιά ή ακόμη και η καταξίωση. Και αυτό το αποδεικνύει το ότι αυτή η μηχανή του ελληνικού Δημοσίου, το οποίο όλοι έχουμε επικρίνει, λειτουργεί χωρίς αστοχίες.
Τι μπορεί να πάει στραβά στη διαδικασία των εξετάσεων;
Απειρα πράγματα, όσο και εάν προσέχουμε όλοι. Στις εξετάσεις εμπλέκεται, εκτός από το εκπαιδευτικό προσωπικό, σχεδόν όλος ο κρατικός μηχανισμός. Θυμάμαι χρονιές να έχουν χρησιμοποιηθεί ελικόπτερα και πλοία του Πολεμικού Ναυτικού, επειδή δεν έφθαναν τα θέματα σε κάποιο απομακρυσμένο εξεταστικό κέντρο.
Ως προς την επιλογή των θεμάτων;
Παρατηρούνται αστοχίες που κατά κύριο λόγο οφείλονται στο πολύ οριοθετημένο πλαίσιο της ύλης. Από την άλλη, «παγίδες» κατά τη διατύπωση των θεμάτων αποτελούν και οι επιστημονικές ασάφειες των σχολικών βιβλίων.
Είστε υπέρ των εύκολων ή των δύσκολων θεμάτων; Δεν είναι πολλά χρόνια, που τα θέματα των Μαθηματικών κρίθηκαν υπερβολικά για το επίπεδο των υποψηφίων.
Ολοι πρέπει να κατανοήσουν ότι πρόκειται για διαγωνισμό και όχι για εξέταση, άρα οι υποψήφιοι δεν πρέπει να πανικοβάλλονται εάν κρίνουν ότι τα θέματα είναι απαιτητικά, αφού είναι τα ίδια για όλους. Εάν επρόκειτο για εξέταση θα εισάγονταν λιγότεροι, γιατί θα απαιτείτο κάποιο ελάχιστο επίπεδο γνώσεων. Και να τονίσω ότι τα θέματα τα οποία –με την απαραίτητη διαβάθμιση– καταλήγουν σε υψηλό βαθμό δυσκολίας, βοηθούν να εισαχθούν οι καλύτερα προετοιμασμένοι υποψήφιοι. Δύσκολα θέματα σημαίνει καλύτερο φιλτράρισμα και καλύτεροι φοιτητές. Αντίθετα, τα εύκολα θέματα δεν επιτρέπουν στον άριστο να ξεχωρίσει. Είναι εντυπωσιακό βέβαια ότι προκαλείται αναταραχή όταν τίθενται απαιτητικά θέματα, σαν να θέλουν –υποψήφιοι και γονείς– να μπουν εύκολα θέματα σε Αρχαία, Φυσική, Βιολογία, Μαθηματικά και να εξαρτηθεί η τελική επίδοση από τον βαθμό τυχαιότητας της Εκθεσης, ένα μάθημα που το ποσοστό αναβαθμολογήσεων φθάνει το 30%! Και δυστυχώς, η Εκθεση έχει καταντήσει διδάξιμο μάθημα.
Τι συμβουλεύετε τους υποψηφίους την περίοδο των εξετάσεων;
Δεν πρέπει να έχουν άγχος, αλλά αυτό εύκολα το λες. Οπότε ας πάω σε πρακτικά ζητήματα. Για παράδειγμα, πρέπει να συνηθίσουν, λίγο πριν από τις εξετάσεις, να ξυπνούν στις 6.30 το πρωί, ώστε το μυαλό να δουλεύει κανονικά, σε πλήρη ετοιμότητα, στις 8.30 κατά τη διάρκεια της εξέτασης. Επίσης, πρέπει να έχουν ολοκληρώσει τη μελέτη της ύλης μέχρι το Πάσχα, ώστε τις τελευταίες ημέρες να κάνουν μόνο επαναλήψεις. Η επανάληψη κάποιου κεφαλαίου που γνωρίζει ο υποψήφιος ανεβάζει την ψυχολογία του. Αντίθετα, η μελέτη άγνωστων κεφαλαίων μπορεί να προκαλέσει άγχος στην προσπάθειά του να τα εμπεδώσει καλύτερα, και να μην αποδώσει ούτε σε όσα γνωρίζει καλά.
Πώς αξιολογείτε τον ρόλο των ΜΜΕ;
Τα ΜΜΕ εναρμονίζονται με τα ενδιαφέροντα του κοινού, αλλά ειδικά στο ζήτημα των Πανελλαδικών Εξετάσεων νομίζω ότι το παρακάνουν, και αγχώνουν τα παιδιά. Για παράδειγμα, δεν είναι παράλογος ο τίτλος «η μάχη των εξετάσεων»; Μα ποιον πάνε να σκοτώσουν οι 18χρονοι;
Εχετε δεχθεί επιθέσεις, ως ΚΕΕ;
Ουκ ολίγες φορές, για λόγους απογοήτευσης ή και ιδιοτέλειας. Αλλά είναι αρχή να μην απαντάμε ποτέ για να μη διαταράξουμε την ηρεμία των παιδιών. Η συμμετοχή στην ΚΕΕ και η επιλογή θεμάτων είναι πολύ ψυχοφθόρα διαδικασία, η οποία όμως αφήνει την ικανοποίηση ότι εξασφαλίζεις την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση σε όποιον έχει διαβάσει.
Ενα σχόλιο για τον ρόλο της οικογένειας; (Στο σημείο έκανε μεγαλύτερη παύση από ό,τι συνήθως έπειτα από ερώτηση, μάλλον για να ζυγίσει τα λόγια του και να ελέγξει τη δυσφορία του.)
Δεν θέλω να πω πολλά, αλλά ας θυμούνται οι γονείς ότι είναι στρεσογόνο για τα παιδιά όταν οι ίδιοι μιλούν σε πρώτο πληθυντικό για τις εξετάσεις: «Καλά πήγαμε, αύριο γράφουμε Αρχαία και τελειώνουμε…». Το άγχος δημιουργείται σε μεγάλο βαθμό μέσα στην οικογένεια.
Τo 1965 η βάση των Ιατρικών ήταν στην περιοχή του 10!
«Εδωσα εξετάσεις για το πανεπιστήμιο το 1965, κατά την πρώτη εφαρμογή του ακαδημαϊκού απολυτηρίου του Ευάγγελου Παπανούτσου. Εξεταζόμασταν σε δέκα μαθήματα, σε όλη την ύλη των έξι τάξεων του τότε Γυμνασίου, το σύστημα ανακοινώθηκε τον Απρίλιο και οι εξετάσεις άρχισαν την 1η Σεπτεμβρίου. Δεν υπήρχε ο χαρακτηρισμός «εντός» και «εκτός» ύλης, δεν υπήρχε αυστηρά οριοθετημένη ύλη. Οι αριστούχοι έπιαναν βαθμολογίες κοντά στο 15 και το 16, και οι βάσεις των Ιατρικών ήταν στην περιοχή του 10!», θυμάται ο κ. Δάσιος. «Το 1965 είχαν αποφοιτήσει περίπου 60.000 μαθητές από το Γυμνάσιο και έδωσαν εξετάσεις για τα ΑΕΙ 30.000 και εισήχθησαν 10.000, σε μία Ελλάδα με πληθυσμό 8,5 εκατομμυρίων. Σήμερα, με πληθυσμό 11 εκατομμύρια, αποφοιτούν 100.000 και εισάγονται 75.000. Η αναλογία αυτή δεν πρόκειται να διορθώσει ποτέ τις χαμηλές βάσεις εισαγωγής», συμπληρώνει, σχολιάζοντας τους πολύ χαμηλούς μέσους όρους εισαγωγής – 3 και 4.
Η ηγεσία του υπουργείου έχει εξαγγείλει νέο σύστημα εισαγωγής, με πρώτη χρονιά εφαρμογής το 2020. Πού αποδίδετε τις συνεχείς αλλαγές – υπολογίζονται 40 μεταπολιτευτικά;
Το εξεταστικό είναι πολιτικά κρίσιμο θέμα και ένας υπουργός θέλει να κάνει τις μεταβολές που πιστεύει ότι θα βελτιώσουν το σύστημα. Πόσο μάλλον που πάντα αναζητείται το σύστημα το οποίο θα εξασφαλίζει το αδιάβλητο των εξετάσεων και τον βέλτιστο έλεγχο των γνώσεων των υποψηφίων ή, ακόμη, και της ουσιαστικής θέλησής τους να σπουδάσουν.
Μπορούν να καταργηθούν οι εξετάσεις;
Το αδιάβλητο πρέπει να τηρηθεί σε όποιο σύστημα κι αν επιλεγεί. Από την άλλη, η πλήρης κατάργηση των εξετάσεων δεν πιστεύω ότι είναι εφικτή. Κάποια μορφή αξιολόγησης πάντα θα υπάρχει, όπως γίνεται σε όλο τον κόσμο – στην Ευρώπη είναι παντού εξετάσεις. Αλλωστε, οι υποψήφιοι θα διεκδικούν περιορισμένο αριθμό θέσεων στα ΑΕΙ. Συνήθως, με τις αλλαγές που έγιναν, είχαμε αλλαγή ονομασίας των εξετάσεων.
Πώς αξιολογείτε το προτεινόμενο σύστημα;
Δεν μπορώ να έχω άποψη πριν παρουσιαστεί. Ωστόσο συζητιέται έντονα, στις σχολές χαμηλής ζήτησης οι υποψήφιοι να εισάγονται με το απολυτήριο λυκείου και χωρίς εξετάσεις. Δεν έχω την ψευδαίσθηση ότι σε ένα τμήμα ΤΕΙ με 100 θέσεις δεν θα εμφανισθούν 500 υποψήφιοι με απολυτήριο 20. Οι μαθητές θα συνεχίσουν να κάνουν φροντιστήριο, και θα διεκδικούν από τους καθηγητές τους μεγαλύτερους βαθμούς. Πώς θα το αντιμετωπίσουμε αυτό;
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
