Εκπαίδευση 29.06.2017 - 16:04

Το σχολείο είναι συναίσθημα!

Το σχολείο ως ιστορικός θεσμός και ως μικροκοινωνία που ταξιδεύει στο χωροχρόνο, ως εκπαιδευτική κοινότητα και ως οργανισμός μάθησης και διαπαιδαγώγησης εκφράζει συναίσθημα – θέλει συναίσθημα. Το σχολείο είναι συναίσθημα!

Ένας ολόκληρος κόσμος εκπαιδευτικών και εκπαιδευομένων κινείται στο συγκεκριμένο φυσικό περιβάλλον αλλά και ένας πολύ μεγαλύτερος απ’ αυτόν, ένας συναισθηματικός κόσμος δημιουργείται στο φαντασιακό σύμπαν των ανθρώπων που κινούνται σ’ αυτό το φυσικό χώρο: κυρίως μαθητών και μαθητριών αλλά και εκπαιδευτικών και κάπου ...πιο μακριά γονέων.

Αν ισχύει ότι απείρως περισσότερα πράγματα γεννιούνται στις σκέψεις και στη φαντασία των ανθρώπων απ’ όσα πράττονται, ακόμα και απ’ όσα εκφράζονται δια του λόγου, αυτό το φαινόμενο είναι πολύ πιο «ακραίο» και οριακό στην περίπτωση του σχολείου.

Αν στο χώρο ενός λυκείου συστεγάζεται και το αντίστοιχο γυμνάσιο, ας σκεφτούμε για μια στιγμή και μόνο αν μπορούσαν να αποτυπωθούν από τη λογοτεχνική ματιά (που μόνο αυτή ψυχανεμίζεται έντονα και αυθεντικά) όλοι αυτοί οι κόσμοι των κόσμων (κάθε παιδί και νέος και ένας ξεχωριστός κόσμος) που απλώνονται με φοβερή ένταση και σε άπειρη έκταση, τι αριστούργημα θα δημιουργείτο!

Φόβοι και συστολές, πόθοι και επιθυμίες, όνειρα και φιλοδοξίες, σχεδιασμοί και προβληματισμοί, φιλίες και έχθρες, σκιρτήματα ολοκληρωτικής αγάπης και ερωτικές απογοητεύσεις, κοινωνικοποιήσεις και απομονωτισμοί, συλλογικότητες και συνεργατικότητες, ομαδοποιήσεις και αντεγκλήσεις, φαντασιώσεις και ονειροπολήσεις, χαμόγελα και κακίες, πίκρες και στεναχώριες, προσδοκίες και επιθυμίες, έντονοι ψυχισμοί και ακατανόητες εκστάσεις: όλα ένα ασύνορο σύμπαν που κανένας δεν αποτολμάει να αγγίξει γιατί ξέρει ότι το Όλον είναι χαοτικό και απροσδιόριστο. Από πού να αρχίσει και πώς να βρει στέρεο έδαφος για να ταξιδέψει σε έναν κόσμο που έχει άπειρο μέλλον και άγνωστες εποχές;

Είναι τόσο φτωχές οι δυνάμεις των αισθήσεων και τόσο τυποποιημένες οι προσλαμβάνουσες του ορθολογισμού για να ανιχνεύσουν τα τόσα και τόσα ονειρεμένα απεικάσματα παιδιών και εφήβων που δεν ξέρουν καν καταπού να τραβήξουν και απλώς παρατηρούν ένα σχεδόν απόλυτα απροσέγγιστο αλλά και φοβερά κλειστό σύμπαν.

Αλλά και μέσα στη σχολική αίθουσα που υπάρχουν περιορισμοί και προσανατολισμοί μέσα στους οποίους ανά πάσα στιγμή πρέπει να βρίσκεται ο καθένας στον απτό κόσμο της πραγματικότητας, τι και τι δεν φουντώνει στην ψυχή και στο πνεύμα εκπαιδευτικού και μαθητών; Καθένας βιώνει τα συμβαίνοντα της αίθουσας και την ίδια στιγμή ζει τις απόλυτα προσωπικές του στιγμές, που μπορεί να εμπεριέχουν θαύματα και πράγματα: ανυπέρβλητες δυσκολίες ή σοβαρά προβλήματα στην οικογένεια, ανασφάλειες και φοβίες, ταξιδέματα ονείρων και φιλοδοξιών, σκέψεις και στοχασμούς, χαζέματα και αφηρημάδες, στοχασμούς και φιλοσοφίες, πόθους και επιθυμίες, απίθανες αναπολήσεις και κρυφές αφηγήσεις…

Υπάρχει και άλλη όψη. Δεν μπορεί ο εκπαιδευτικός να κάνει μάθημα αν δεν νιώθει ένταση του συναισθήματός του, αν δεν βιώνει το άγγιγμα του παιδαγωγικού έρωτα. Με τι δυνάμεις μπορεί να αναμετρηθεί με όλο αυτό το στερέωμα του συναισθήματος του σχολικού κόσμου; Όχι, δεν αρκεί η επιστημονική και η παιδαγωγική αρτιότητα. Χρειάζεται αλλά δεν είναι καθόλου αρκετή. Αν δεν έχει μαθησιακό πάθος και μόνιμο διδακτικό οίστρο, έντονη επιθυμία και ασίγαστο πόθο για διδασκαλία, δεν μπορεί να πάει πουθενά! Νομίζει ότι κάνει μάθημα, αλλά απλώς μιλάει, μιλάει, μιλάει...

Είναι ακίνητος σε μια χώρα που είναι διαρκώς εκτατή και θεωρεί ότι τη βιώνει και τη διαμορφώνει. Βρίσκεται σε πλάνη, σε παιδαγωγική πλάνη. Αν δεν καταφέρει να εμπνεύσει τους μαθητές του και τις μαθήτριές του στην αγάπη για τη γνώση, για τον ασίγαστο πόθο κάθε ανθρώπου για συνεχή κατανόηση του κόσμου και του εαυτού του, μπορεί να …κάνει το μάθημά του αλλά δεν θα έχει κάνει και πολλά πράγματα. Οφείλει να εισάγει τους μαθητές / τις μαθήτριές του στην ομορφιά του κόσμου της μάθησης. Να αγγίξουν οι μαθητές και οι μαθήτριες το συναίσθημα του σχολείου και να απελευθερωθούν σ’ αυτό, να νιώσουν την ομορφιά της νεότητάς των μέσα στο ιερό μεγαλείο του σχολείου!

Δεν μπορεί ο μαθητής / η μαθήτρια να περάσει το κατώφλι της γνώσης, αν δεν βιώνει ψυχική διέγερση και πνευματική έκσταση, αν δεν διαπιστώνει κάθε στιγμή ότι το σώμα του / της γέρνει προς τον πίνακα, προς τον εκπαιδευτικό συνεπαρμένο από του πνεύματος την επιθυμία, αν δεν γεύεται την ομορφιά της μάθησης, των πρωτόγνωρη εμπειρία της ανακάλυψης του εαυτού του / της που δεν θα τη βρει αλλού!

Δεν έχει σημασία αν αυτό που παίζεται μέσα στην αίθουσα είναι ένας γεωμετρικός τόπος ή μια άσκηση της φυσικής, ένα πρόβλημα της γενετικής ή μια ανάλυση ποιήματος, μια κοινωνιολογική θεώρηση ή μια ιστορική ανασκόπηση. Όλα αυτά είναι τα εξωτερικά στοιχεία, προβολές ενός κόσμου πνευματικού κάθε μαθητή που πρέπει να επανα-ανακαλυφθεί από τον ίδιο το μαθητή. Όλα αυτά είναι η αφορμή και το σκηνικό, η πράξη βρίσκεται στο υποκείμενο, στο μαθητή, στο τι συμβαίνει στη σκέψη του.

Μόνο έτσι θα ενεργοποιηθεί η γνώση για περισσότερη γνώση, η θέληση για περισσότερη θέληση κατανόησης και επινόησης του «εαυτού» από κάθε μαθητή. Η γνώση και η μάθηση δεν είναι κυρίως ταξίδι κατάκτησης ενός εξωτερικού κόσμου – είναι πρωτίστως ταξίδι στον εαυτό μας. Αν αυτό δεν το αισθανόμαστε, δεν έχουμε καν βρει την πύλη εισόδου. Και αν σ’ αυτό το ταξίδι δεν υπάρχει συναίσθημα, δεν πάμε πουθενά. Είμαστε ακίνητοι.

Η γνώση θέλει αγάπη, γιατί αφορά τον εαυτό μας. Ποιος μπορεί να κατανοήσει κάτι αν δεν το αγαπήσει; Αν ο μαθητής δεν νιώθει φοβερά όμορφα κάθε στιγμή που παίζεται το παιχνίδι της γνώσης είτε στο σχολείο είτε στο προσωπικό του διάβασμα, τότε δεν είναι μέσα στον κόσμο της γνώσης - δεν τον έχει καν βρει. Κάτι πρέπει να κάνει, να αγγίξει το συναίσθημά του, να το οδηγήσει ακέραιο και αυθεντικό στη στιγμή της διδασκαλίας. Γιατί το σχολείο είναι συναίσθημα!