Alfavita Newsroom Η ιατρική βιβλιογραφία και οι βάσεις δεδομένων των Διεθνών Οργανισμών εμπλουτίζονται συστηματικά με πολλά άρθρα σχετικά με τον νέο κορωνοϊό (SARS-Cov-2). Καθηγητές από διάφορες Σχολές και Τμήματα του ΕΚΠΑ πραγματοποιούν περιοδική αποδελτίωση των πιο σημαντικών δημοσιεύσεων και ανακοινώσεων:
- Επιδημιολογικά δεδομένα των Ισχαιμικών Αγγειακών Εγκεφαλικών Επεισοδίων κατά τη διάρκεια πανδημίας COVID-19
Έγινε αποδεκτή στο περιοδικό Stroke (με συντελεστή απήχησης 6) ένα άρθρο σχολιασμού (editorial commentary) από τον εκδότη σχετικά με την επίπτωση των ισχαιμικών αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων (ΑΕΕ) κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19. Οι συγγραφείς του άρθρου σχολιάζουν δύο πρόσφατες πρωτότυπες δημοσιεύσεις στο περιοδικό Stroke οι οποίες διερευνούν τη συσχέτιση των ισχαιμικών ΑΕΕ με τη λοίμωξη από τον ιό SARS-CoV-2. Στην συγγραφή του άρθρου σχολιασμού συμμετείχε ο Καθηγητής Νευρολογίας της Β’ Νευρολογικής Κλινικής του ΕΚΠΑ, ο κ. Γεώργιος Τσιβγούλης.
Συνοπτικά, στο άρθρο παρουσιάζονται και σχολιάζονται δύο σημαντικές αναδρομικές μελέτες κοόρτης από νοσοκομεία της Κίνας (Qin και συν.) και της Νέας Υόρκης (Yaghi και συν.). αναλύοντας τα χαρακτηριστικά και την έκβαση των ασθενών με ισχαιμικό ΑΕΕ που είχαν συνυπάρχουσα λοίμωξη με τον ιό SARS-CoV-2. Οι συγγραφείς των μελετών αυτών καταλήγουν ότι οι ασθενείς με ιστορικό παλαιού ισχαιμικού ΑΕΕ και πρόσφατη λοίμωξη από τον ιό SARS-CoV-2 έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα για κακή έκβαση και θάνατο κατά τη διάρκεια της νοσηλείας τους λόγω αυξημένου κινδύνου διασωλήνωσης και εισαγωγής στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας.
Επιπλέον, όσον αφορά την αιτιοπαθογενετική ταξινόμηση των ισχαιμικών ΑΕΕ, τα κρυπτογενή ή αδιευκρίνιστης αιτιολογίας εγκεφαλικά έμφρακτα είχαν διπλάσια συχνότητα σε ασθενείς με συννοσηρότητα με COVID-19. Βάσει των εργαστηριακών ευρημάτων των ασθενών αυτών, έγινε αντιληπτό ότι η υποκείμενη διαταραχή υπερπηκτικότητας σε ασθενείς με πρόσφατη λοίμωξη από τον ιό SARS-CoV-2 είναι ένας πιθανός μηχανισμός για την εκδήλωση ισχαιμικού ΑΕΕ. Στο άρθρο σχολιασμού επισημαίνεται ότι περίπου στα 2/3 (66%) των ασθενών με Ισχαιμικό ΑΕΕ και νόσο COVID-19 που νοσηλεύθηκαν σε νοσοκομεία της Νέας Υόρκης δεν ανευρέθηκε σαφής αιτιοπαθογενετικός μηχανισμός (όπως για παράδειγμα αθηροθρόμβωση, καρδιοεμβολισμός, νόσος των μικρών αγγείων του εγκεφάλου). Το αντίστοιχο ποσοστό ανάμεσα σε ασθενείς με Ισχαιμικό ΑΕΕ και απουσία λοίμωξης από τον ιό SARS-CoV-2 που νοσηλεύθηκαν στα ίδια νοσοκομεία κατά το ίδιο χρονικό διάστημα ήταν 30%.
Εκτός από το σχολιασμό των συγκεκριμένων μελετών, οι συγγραφείς του άρθρου διεξήγαγαν και παρουσιάζουν μια μετά-ανάλυση 5 πρόσφατων μελετών κόορτης, στην οποία υπολογίζεται ότι η επίπτωση τω ισχαιμικών ΑΕΕ στο σύνολο 4466 νοσηλευόμενων ασθενών με COVID-19 είναι 1.6% (95% διάστημα εμπιστοσύνης 0.8%–2.5%). Η παρουσία ετερογένειας μεταξύ των αποτελεσμάτων των 5 μελετών εκτιμήθηκε ως μέτρια (I2=47%).
Η άμεση διαχείριση των ασθενών με ισχαιμικό ΑΕΕ και συννοσηρότητα με COVID-19, η πλήρης αιτιοπαθογενετική διερεύνησή τους και η χορήγηση της κατάλληλης θεραπείας απαιτούν την αγαστή συνεργασία μεταξύ των νευρολόγων και άλλων ιατρικών ειδικότητων (λοιμωξιολόγων, εντατικολόγων, καρδιολόγων, παθολόγων, ακτινολόγων, επεμβατικών νευροακτινολόγων, κ.α.) σε αυτήν την περίοδο αβεβαιότητας, όπως τονίζεται στο άρθρο. Η πιθανότητα εκδήλωσης Ισχαιμικού ΑΕΕ σε ασθενείς με νόσο COVID-19 φαίνεται να είναι μικρότερη σε σχέση με αυτή που είχε υπολογισθεί αρχικά στις πρώτες σχετικές μελέτες που δημοσιεύθηκαν από την Κίνα
- Η χορήγηση υδροξυχλωροκίνης δεν ελαττώνει τον κίνδυνο εκδήλωσης Covid-19 μετά από επαφής υψηλού κινδύνου με γνωστό κρούσμα
H τρέχουσα στρατηγική για την αντιμετώπιση της πανδημίας του COVID-19 βασίζεται στην ταχεία αναγνώριση, την απομόνωση των επιβεβαιωμένων και ύποπτων περιπτώσεων, τον εντοπισμό των επαφών, και τον αυτο-περιορισμό (καραντίνα) των ατόμων που έχουν εκτεθεί. Σε περίπτωση έκθεσης, συνήθως ακολουθεί μια περίοδος καραντίνας 14 ημερών με βάση το χρόνο επώασης της λοίμωξης. Υπολογίζεται ότι ο κίνδυνος δευτερογενούς μετάδοσης εντός του ίδιου νοικοκυριού είναι περίπου 10% έως 15%. Αυτά τα μέτρα φαίνεται να αποδίδουν σε σημαντικό βαθμό, όμως μέχρι σήμερα, δεν υπάρχει κανένα φάρμακο που να αποτρέπει τη μετάδοση του SARS-CoV-2, ενώ δεν υπάρχει ακόμα εγκεκριμένο εμβόλιο. Σχετικά πρώιμα στην έναρξη της πανδημίας είχε αναγνωριστεί ότι τόσο η χλωροκίνη όσο και η υδροξυχλωροκίνη μπορεί να έχουν δραστικότητα έναντι του ιού SARS-CoV και του SARS-CoV-2 στο εργαστήριο. Τα ερευνητικά δεδομένα υποστηρίζουν ότι η υδροξυχλωροκίνη παρεμβαίνει στους μηχανισμούς με τους οποίους ο ιός εισέρχεται στο κύτταρο. Με βάση αυτά τα δεδομένα, αρκετές κλινικές μελέτες διερεύνησαν την δραστικότητα της υδροξυχλωροκίνης σε ασθενείς με ήπια, μέτρια ή σοβαρή νόσο COVID-19. Τα αποτελέσματα δεν ήταν όλα θετικά. Πιθανόν όμως η υδροξυχλωροκίνη να μπορούσε να είναι αποτελεσματική στην μείωση της μετάδοσης του ιού, καθώς δρα σε αρκετά πρώιμο στάδιο στον κύκλο της ζωής του. Μικρές, μη τυχαιοποιημένες, μη ελεγχόμενες μελέτες παρατήρησης έχουν δείξει ότι η χρήση υδροξυχλωροκίνης μπορεί να μειώσει ή ακόμη και να εξαλείψει τον κίνδυνο μετάδοσης εντός του ίδιου νοικοκυριού.
Έτσι με βάση την υπόθεση ότι η χρήση της μετά από έκθεση υψηλού κινδύνου θα μπορούσε να προλάβει την νόσο, ερευνητές στις ΗΠΑ και τον Καναδά, πραγματοποίησαν μια προοπτική, τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη. Τα αποτελέσματα δημοσιεύθηκαν σήμερα στο έγκυρο ιατρικό περιοδικό New England Journal of Medicine (Boulware, DR June 3, 2020, DOI: 10.1056/NEJMoa2016638). Οι Καθηγητές της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Ευστάθιος Καστρίτης και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ), συνόψισαν τα ευρήματα αυτής της μελέτης. Σε αυτήν συμμετείχαν άτομα που είχαν γνωστή έκθεση σε άτομο με εργαστηριακά επιβεβαιωμένο Covid-19, είτε ως οικιακή επαφή, σε επαγγελματία υγείας ή σε άτομο με άλλη επαγγελματική εκθέση. Τα κριτήρια για να χαρακτηριστεί υψηλού κινδύνου η επαφή ήταν η οικιακή ή επαγγελματική έκθεση σε άτομο με επιβεβαιωμένη Covid-19 σε απόσταση μικρότερη από 2 μέτρα για περισσότερο από 10 λεπτά, ενώ δεν φορούσαν ούτε μάσκα προσώπου, ούτε ασπίδα ματιών (έκθεση υψηλού κινδύνου) ή φορούσαν μάσκα προσώπου αλλά χωρίς ασπίδα ματιών (έκθεση μέτριου κινδύνου). Τα άτομα εντάσσονταν στην μελέτη εντός 3 ημερών μετά την έκθεση.
Οι συμμετέχοντας έλαβαν υδροξυχλωροκίνη 800 mg (4 δισκία) μία φορά, στη συνέχεια 600 mg (3 δισκία) 6 έως 8 ώρες αργότερα, στη συνέχεια 600 mg (3 δισκία) ημερησίως για 4 ακόμη ημέρες για συνολική πορεία 5 ημερών (συνολικά 19 δισκία) ή εικονικό φάρμακο. Το πρωταρχικό καταληκτικό σημείο ήταν η συμπτωματική νόσος επιβεβαιωμένη με μοριακό τεστ ή συμπτώματα συμβατά με Covid-19.
Εντάχθηκαν 821 ασυμπτωματικοί ενήλικες από τους οποίους έλαβαν υδροξυχλωροκίνη οι 414 και εικονικό φάρμακο οι 407. Η διάμεση ηλικία ήταν 40 έτη, 51.6% ήταν γυναίκες ενώ 27.4% των συμμετεχόντων ανέφεραν υποκείμενα νοσήματα (υπέρταση: 12.1%, άσθμα 7.6%). Οι περισσότεροι συμμετέχοντες ήταν εργαζόμενοι στην υγεία (γιατροί , νοσηλευτές κλπ). Στην περίπτωση των εργαζομένων στην υγεία, η έκθεση ήταν κατά κύριο λόγο σε ασθενείς ή σε ασθενείς συναδέλφους. Περίπου το 60% των συμμετεχόντων ανέφεραν ότι δεν φορούσαν κανένα προσωπικό προστατευτικό εξοπλισμό (π.χ. μάσκα) κατά την έκθεσής τους στο αντίστοιχο κρούσμα.
Η συχνότητα εμφάνισης νόσου Covid-19 (είτε επιβεβαιωμένη με PCR είτε με βάση συμβατά συμπτώματα) κατά τη διάρκεια των 14 ημερών παρακολούθησης ήταν παρόμοια μεταξύ εκείνων που έλαβαν υδροξυχλωροκίνη (11.8%) και εκείνων που έλαβαν εικονικό φάρμακο (14.3%). Αναφέρθηκαν μόλις δύο νοσηλείες (μία σε κάθε ομάδα). Δεν σημειώθηκαν αρρυθμίες ή θάνατοι. Δεν υπήρχε ουσιαστική διαφορά στην αποτελεσματικότητα ανάλογα με το χρόνο έναρξης της προφύλαξης μετά την έκθεση. Όμως από τα 113 άτομα στα οποία αναπτύχθηκε συμπτωματική νόσος μόνο οι 16 είχαν νόσο επιβεβαιωμένη με PCR. Οι υπόλοιποι είχαν συμπτώματα συμβατά με Covid-19 ή πιθανή Covid-19. Τέσσερις επιπλέον συμμετέχοντες είχαν θετικό τεστ με PCR και ήταν ασυμπτωματικοί κατά τη διάρκεια της περιόδου των 14 ημερών και σε 3 από αυτούς εμφανίστηκαν συμπτώματα αργότερα. Η βαρύτητα και η συχνότητα των συμπτωμάτων μεταξύ των συμμετεχόντων ήταν παρόμοια είτε έλαβαν είτε δεν έλαβαν υδροξυχλωροκίνη.
Η συμμόρφωση μεταξύ των συμμετεχόντων στη δοκιμή ήταν μέτρια: 75.4% των συμμετεχόντων στην ομάδα υδροξυχλωροκίνης (και το 82.6% αυτών στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου) έλαβαν και τα 19 δισκία για μια περίοδο 5 ημέρων. Ο πιο συνηθισμένος λόγος που σταμάτησαν να λαμβάνουν την υδροξυχλωροκίνη ή το εικονικό φάρμακο ήταν παρενέργειες που ήταν συχνότερες με την υδροξυχλωροκίνη, καθώς 40,1% αυτών που έλαβαν υδροξυχλωροκίνη ανέφερε ανεπιθύμητη ενέργεια την 5η ημέρα, έναντι 16.8% που έλαβαν εικονικό φάρμακο. Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν γαστρεντερικές διαταραχές (ναυτία, διάρροιες, πόνος στην κοιλιά) αλλά δεν υπήρχαν σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες που να σχετίζονται με καρδιακές αρρυθμίες.
Γενικά οι συμμετέχοντες ήταν νεότεροι και υγιέστεροι από εκείνους που διατρέχουν κίνδυνο σοβαρής Covid-19. Ένας άλλος σημαντικός περιορισμός αυτής της μελέτης είναι ότι επιβεβαίωση με μοριακό τεστ (PCR) έγινε σε μόνο σε λίγα από τα άτομα που εμφάνισαν συμπτώματα. Έτσι δεν ήταν δυνατό να αξιολογηθεί η επίδραση της υδροξυχλωροκίνης σε ήπιες ή ασυμπτωματικές λοιμώξεις. Παρόλο που δεν μπορεί να αποκλειστεί ένα πιθανό οριακό όφελος από την χορήγησης προφύλαξης σε μια ομάδα υψηλότερου κινδύνου, οι πιθανές σοβαρές τοξικότητες της υδροξυχλωροκίνης μπορεί επίσης να αυξηθούν σε ομάδες υψηλού κινδύνου.
- Ο δρόμος της επανόδου στην κανονικότητα τον Σεπτέμβριο για σχολεία και κατασκηνώσεις
Το άνοιγμα των σχολείων αυτό το φθινόπωρο αποτελεί σαφή προτεραιότητα. Σύμφωνα με τους Joshua M. Sharfstein και Christopher C. Morphew (JAMA. June 1, 2020. doi:10.1001/jama.2020.10175) για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος όσο το δυνατόν ασφαλέστερα και να μειωθούν οι πιθανότητες να κλείσουν ξανά τα σχολεία, θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο υιοθέτησης ενός πλαισίου δράσης που να περιλαμβάνει τα ακόλουθα 6 στοιχεία. Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιωάννης, Ντάνασης, Μαρία Γαβριατοπούλου και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ), συνόψισαν τα ευρήματα αυτής της δημοσίευσης.
1. Δημιουργία προϋποθέσεων για ασφαλή λειτουργία των σχολείων μέσω ελέγχου της λοίμωξης COVID-19 στην κοινότητα
2. Διασφάλιση συνθηκών κοινωνικής αποστασιοποίησης στο σχολικό περιβάλλον
3. Προτεραιότητα επιστροφής στο σχολείο για τα παιδιά που υφίστανται τις περισσότερες επιπτώσεις όπως τα παιδιά με ειδικές ανάγκες ή όσα δεν έχουν πρόσβαση σε ηλεκτρονικά μέσα για εξ αποστάσεως εκπαίδευση
4. Προετοιμασία ισχυρού συστήματος δημόσιας υγείας με άμεση ανταπόκριση και αντιμετώπιση ύποπτων και επιβεβαιωμένων περιστατικών στο σχολικό περιβάλλον συμπεριλαμβανομένης της ιχνηλάτησης των επαφών
5. Δημιουργική αξιοποίηση των ανησυχιών των οικογενειών και των εκπαιδευτικών
6. Διασύνδεση προγραμμάτων σπουδών, στρατηγικών διδασκαλίας και τεχνολογιών τηλεκπαίδευσης
Το Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων (CDC) των ΗΠΑ εξέδωσε οδηγίες για τα σχολεία και τις καλοκαιρινές κατασκηνώσεις σχετικά με τους άξονες δράσεις κατά τη σταδιακή επάνοδο στην κανονικότητα (https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/community/schools-day-camps.html).
• Τήρηση των ορθών πρακτικών υγιεινής
• Συστηματικός καθαρισμός, απολύμανση και εξαερισμός των χώρων
• Εφαρμογηή των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης
• Περιορισμός της κοινής χρήσης αντικειμένων
• Εκπαίδευση όλου του προσωπικού
• Έλεγχος για ύποπτα σημεία και συμπτώματα
• Σχεδιασμός για την αντιμετώπιση θετικού κρούσματος σε εκπαιδευτικό ή μέλος του προσωπικού ή μαθητή ή επισκέπτη
• Πρόβλεψη για διαδικασίες κλεισίματος σχολείων και κατασκηνώσεων για μικρό χρονικό διάστημα (1-2 ημέρες) για καθαρισμό και απολύμανση όταν αυτό κρίνεται σκόπιμο.
Το CDC σημειώνει 3 βασικά βήματα
1. Βήμα 1: Πρέπει να παρέχεται η δυνατότητα διαδικτυακής μάθησης και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης σε όλους τους μαθητές όταν θα χρειαστεί τα σχολεία να παραμείνουν κλειστά. Θα πρέπει να υποστηρίζονται οι παρεχόμενες υπηρεσίες στους μαθητές στο σχολικό περιβάλλον. Η φυσική παρουσία των μαθητών είναι εντελώς απαραίτητη μόνο στην περίπτωση εργαζομένων που πρέπει υποχρεωτικά να εργάζονται πχ επαγγελματίες υγείας και θα πρέπει να αποφεύγεται η μετακίνηση μαθητών σε περιοχή διαφορετική από τον τόπο κατοικίας.
2. Βήμα 2: Τα σχολεία παραμένουν ανοικτά με ενισχυμένα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης και μόνο για τα παιδιά που έχουν μόνιμη κατοικία στην ίδια γεωγραφική περιοχή.
3. Βήμα 3: Τα σχολεία παραμένουν ανοικτά με ενισχυμένα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης. Επιτρέπεται η μετακίνηση μαθητών σε περιοχή διαφορετική από τον τόπο κατοικίας τους εφόσον η δραστηριότητα της λοίμωξης COVID-19 παραμένει σε χαμηλά επίπεδα.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 18/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
