Γράφει ο Βαγγέλης Δήμας
Θα μιλήσω για τρία πράγματα και, βεβαίως, θα κάνω και τη σύνδεση: πρώτα-πρώτα για τη (δια)φθορά των πολιτικών, μετά για την ανάγκη εμείς, οι εκπαιδευτικοί, να επικοινωνούμε τις απόψεις μας στην κοινωνία και τρίτον για ποιο λόγο είμαι κατά της αξιολόγησης, έτσι όπως επιβάλλεται.
Πρώτα πρώτα οι πολιτικοί. Θέλουμε τους πολιτικούς ανιδιοτελείς εμψυχωτές, να έχουν όραμα, να έχουν θάρρος και αποφασιστικότητα, ένα πνεύμα ενωτικό, να υπηρετούν την κοινωνία, να νοιάζονται. Αντίθετα, στην εποχή μας και στον τόπο μας και όχι μόνο, δείχνουν να έχουν αφιερωθεί σε έναν αδιάλειπτο αγώνα με κάθε τρόπο, νομιμο(φανή) κατά προτίμηση, να αρπάξουν κέρδη, είτε άμεσα είτε έμμεσα (πληροφορίες, γνωριμίες, διασυνδέσεις και λοιπά), ιδίως αν δεν καταφέρουν να κρατήσουν ή και να αναβαθμίσουν τη θέση τους, που είναι και η βασική τους επιδίωξη. Η ομαδικότητα τους και η αλληλεγγύη εξαντλείται στα στενά όρια του κόμματος που το υπηρετούν, όσο αυτό τους υπηρετεί. Όσο μάλιστα πιο υψηλό το αξίωμα του πολιτικού, τόσο περισσότερες, συνήθως, και οι υποχωρήσεις. Έχει (δια)φθαρεί περισσότερο, έχοντας χάσει την αρχική ίσως προαίρεση(;), κάτι να προσφέρει στον τόπο και τους ανθρώπους του, εξαιτίας μηχανισμών διαπλοκής που νόμισε ότι τον (εξ)υπηρετούν, αλλά μάλλον εν τέλει τους (εξ)υπηρετεί. Πολλά μπορεί να προσθέσει κανείς, αρκούν αυτά σε αυτή τη φάση.
Άρα, η επικοινωνία μαζί τους - και στην περίπτωσή μας η επικοινωνία με το υπουργείο Παιδείας και την κυβέρνηση - δεν έχει τόση σημασία. Περισσότερο νόημα και κέρδος βρίσκω στην προσπάθεια να πείσουμε για το δίκαιο των αιτημάτων μας και γενικότερα για τις απόψεις μας την υπόλοιπη κοινωνία και πρώτα-πρώτα αυτούς που περισσότερο σχετίζονται με το σχολείο, τους μαθητές, τους γονείς/κηδεμόνες τους και έμμεσα όσους συνδέονται συγγενικά με τα παιδιά. Αν τους έχουμε με το μέρος μας, αυξάνουμε την πίεσή μας προς το υπουργείο για την ικανοποίηση των αιτημάτων μας με απώτερο σκοπό ένα εκπαιδευτικό σύστημα που θα το χαιρόμαστε μαθητές, γονείς και δάσκαλοι. Να τους πλησιάσουμε με διάθεση αυτοκριτικής, να ομολογήσουμε τα λάθη μας, τις ελλείψεις μας, τους δισταγμούς και τους φόβους μας, αλλά να τους δείξουμε και το όραμά μας. Και να διατυπώνουμε την άποψή μας με ατομικά, αλλά κυρίως με συλλογικά κείμενα κάθε φορά που προκύπτει ανάγκη, για παράδειγμα καταλήψεις, τηλεκπαίδευση, άρνηση κατάθεσης βαθμολογίας τώρα, εσωτερική και εξωτερική αξιολόγηση στη συνέχεια. Κείμενα με δέκτη την κοινωνία. Και να ενθαρρύνουμε να γράφουν κείμενα και οι σύλλογοι γονέων. Προχθές με χαρά διάβασα την ανακοίνωση-απάντηση από την Ανώτατη Συνομοσπονδία Γονέων Μαθητών Ελλάδας (ΑΣΓΜΕ) προς την υπουργό Παιδείας σχετικά με την αξιολόγηση («Κυρία Κεραμέως σας αξιολογήσαμε και πήρατε μηδέν»).
Όσον αφορά την αξιολόγηση, χρειάζεται να διατρανώσουμε στην κοινωνία ότι είμαστε ναι, βεβαίως, βεβαιότατα, υπέρ της αξιολόγησης. ΟΧΙ όμως ΣΕ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ. Δεν είμαστε χαραμοφάηδες, δεν είμαστε τεμπέληδες, δεν είμαστε ανίκανοι. Δεν είμαστε αρνητές της προόδου. Η συντριπτική πλειοψηφία των εκπαιδευτικών την επιζητεί, γιατί μας βοηθάει να προχωρήσουμε και εμείς (στόχοι, διδακτικές ενέργειες, παιδαγωγική διαχείριση κλπ) και τα παιδιά. Να εντοπίσουμε τα θετικά, να τα διατηρήσουμε και να τα ισχυροποιήσουμε, αλλά και να επισημάνουμε τα λάθη και τις ελλείψεις και να προχωρήσουμε στη βελτίωσή τους μέσα σε ένα κλίμα αποδοχής και ενθάρρυνσης. Άλλωστε συνεχώς αξιολογούμαστε από τους πιο σκληρούς αλλά και πιο δίκαιους κριτές: τους μαθητές μας.
Ωραία μας τα λέει και το υπουργείο, δε λέω : σκοπός της αξιολόγησης, λέει, η συνεχής βελτίωση της ποιότητας του εκπαιδευτικού έργου και σε επίπεδο σχολικής μονάδας και κατ΄επέκταση στο σύνολο του εκπαιδευτικού συστήματος, λέει. Καλές και οι προτάσεις (έτσι τις εννοώ), λοιπόν, της πρόσφατης υπουργικής απόφασης (Υπουργική απόφαση 6603 / ΓΔ 4 2021 ΦΕΚ 140/ Β / 20 Ιανουαρίου 2021). Για παράδειγμα μιλάει για τη συγκρότηση ομάδων εργασίας. Είναι μία πρακτική που, κατά τη γνώμη μου, θα βοηθήσει να σχεδιαστούν και να δοκιμαστούν πραγματικά ενδιαφέρουσες δράσεις για τα παιδιά. Δυστυχώς, συχνά λείπει η συνεργασία. Και εδώ χρειάζεται να κάνουμε την αυτοκριτική μας. Επίσης, ωραία μας λέει προγραμματισμός, καθορισμός εκπαιδευτικών στόχων (και σχεδιασμός των αντίστοιχων δράσεων). Ο προγραμματισμός που σε όλα τα σχολεία γίνεται, ίσως χρειάζεται να γίνει πιο συγκροτημένος, πιο στοχευμένος και πιο γρήγορος (για παράδειγμα να προλάβεις να κλείσεις ημερομηνίες για εκπαιδευτικά προγράμματα μουσείων και άλλων φορέων που συχνά, επειδή υπάρχει μεγαλύτερη κινητοποίηση από ιδιωτικά σχολεία, τα προλαβαίνουν εκείνα). Άρα, αγαπητό υπουργείο ευχαριστούμε για τις προτάσεις σου!
Κάτω όμως από τα όμορφα τα λόγια, τα γενικά και θεωρητικά, τα διπλωματικά (είναι και πολλά τα αθεόφοβα: έχουμε πήξει στα ΦΕΚ και στις οδηγίες), υπάρχουν αντιφάσεις, αν όχι κοροϊδίες, θα σταθώ σε δύο μόνο. Πρώτα-πρώτα μιλάει το υπουργείο για ανάπτυξη δράσεων που επιδιώκουν την ισόρροπη και ολόπλευρη ανάπτυξη των μαθητών μαθητριών. Αν θεωρούμε ολοκληρωμένη προσωπικότητα έναν άνθρωπο που εκτός από γνώσεις θέλουμε να έχει ένα υγιές σώμα, διαθέτει και κριτική σκέψη, συναίσθημα και φαντασία, τότε είναι ανάγκη να διδάσκονται τα εικαστικά, οι κοινωνικές επιστήμες, μαθήματα που εκδιώχθηκαν από το πρόγραμμα του Λυκείου, αλλά και μαθήματα ψυχολογίας (ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης, διαχείριση συναισθημάτων και καταστάσεων, κλπ) που χρειάζεται κατά τη γνώμη μου να ενταχθούν στα προγράμματα Γυμνασίου και Λυκείου τουλάχιστον. Και περισσότερες ώρες φυσική αγωγή (σε βάρος της τεχνητής αγωγής που προωθείται). Άρα, προτείνεις αγαπητό υπουργείο την ολόπλευρη ανάπτυξη ως στόχο, αλλά έχεις κάνει ό,τι μπορείς, για να την υπονομεύσεις. Προσθέτω τις ελλείψεις όσον αφορά τις υλικοτεχνικές υποδομές ( στο σχολείο μου οι τέσσερις από τις δέκα αίθουσες είναι ή λυόμενο ή μέρος διαδρόμου που έχει διαμορφωθεί σε ψευδοτάξη), τα κενά καθηγητών που καλύπτονται μετά από παρακάλια και διαμαρτυρίες και, αφού περνά ουκ ολίγος καιρός. Και την έλλειψη επιμόρφωσης: ένας εκπαιδευτικός με διαρκή επιμόρφωση δε βοηθάει περισσότερο ένα μαθητή να αποκτήσει την ολόπλευρη και ισόρροπη ανάπτυξη;
Δεύτερον θεωρώ απαράδεκτη την αξιολόγηση της λειτουργίας ενός σχολείου με αριθμούς, με βαθμούς. Δεν μπορείς να εκτιμήσεις με αριθμούς ποιοτικά δεδομένα, όπως θεωρώ και λάθος τη βαθμολόγηση-αξιολόγηση των μαθητών (και εις βάρος της περιγραφικής αξιολόγησης και καλλιεργεί τον ανταγωνισμό) και απορώ με το συμβιβασμό μας για το θέμα αυτό ( νομίζω θα έπρεπε η κουβέντα να γίνεται για την κατάργηση των βαθμών στο σχολείο ή έστω να έχει το δικαίωμα ο διδάσκων να επιλέγει τον τρόπο αξιολόγησης). Ακόμη περισσότερο διαφωνώ με την καταχώρηση των στοιχείων σε μία ενιαία βάση, που στόχο φαίνεται να έχει την κατάταξη των σχολείων σύμφωνα με τη βαθμολογία τους, αν και, υποτίθεται, λαμβάνει υπόψη και τους κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες. Η χρήση αριθμών, η χρήση βαθμολογίας δεν μπορεί παρά να γίνεται με σκοπό την καταμέτρηση, την ποσοτικοποίηση, τη σύγκριση, εν τέλει τον ανταγωνισμό. Αλλιώς, αν δεν υπήρχε αυτή η σκέψη σε αυτούς που την προωθούν, θα αρκούσε η αξιολόγηση με σχόλια και περιγραφές. Η αξιολόγηση θα λαμβάνει υπόψη τα χαρακτηριστικά της σχολικής μονάδας, τις διαθέσιμες υποδομές και τις ιδιαίτερες συνθήκες λειτουργίας της, άρα η βαθμολογία θα είναι σχετική, γιατί δεν ξεκινούν όλα τα σχολεία από την ίδια αφετηρία. Αυτό που μένει - πιο σωστά διατυπωμένο: καρφώνεται στο μυαλό - είναι ο βαθμός. Όταν για παράδειγμα ακούσεις ότι ένας μαθητής είναι του 19 και ένας είναι το 13 αμέσως σκέφτεσαι είναι πιο έξυπνος ( ή μπορεί να μην είναι χαζός αλλά είναι τεμπέλης), μελετάει περισσότερο, είναι πιο συνεπής. Δεν αρχίζεις να αναζητάς ποιοι είναι οι κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες που οδήγησαν σε αυτή τη διαφορά, ίσως δεν σε νοιάζει κιόλας.
Κάτι παρόμοιο θα γίνει και με τα σχολεία. Δηλαδή ο γονιός που θα ελέγχει την βαθμολογία των σχολείων και θα κάνει τις συγκρίσεις του δεν θα ταλαιπωρήσει το μυαλό του για ποιο λόγο το ένα σχολείο έχει βαθμό υψηλό και το άλλο χαμηλό, αλλά θα του καρφωθεί το γεγονός, η αριθμητική δήλωση, η αποτύπωση της αξίας του με βαθμό. Οι άνθρωποι επιζητούμε τις απλουστεύσεις. Οι αριθμοί στην περίπτωση αυτή βολεύουν, κάτι σαν τις τιμές στα προϊόντα που εύκολα μπορείς να τις συγκρίνεις.
Υ.Γ. Στη γραφειοκρατία του υπουργείου μπορούμε να απαντάμε με καταιγισμό κειμένων με αιτήματα, ενστάσεις, απορίες. Σύμφωνα με τον νόμο οφείλουν να τα πρωτοκολλήσουν και να μας απαντήσουν (έχω προσωπική εμπειρία).
Βαγγέλης Δήμας, φιλόλογος
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 18/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
