Λεωνίδας Βουρλιώτης Η λέξη «μαργαριτάρι» στην έννοια του γλωσσικού ή λογικού σφάλματος εμφανίζεται επίσημα το 1923, όμως η ελληνική γλώσσα προπορεύτηκε. Ο Κουμανούδης ήδη το 1896 καταγράφει τα «μαργαρίται» ως σφάλματα στη «Συναγωγή νέων λέξεων», ενώ ο Τύπος της εποχής τα χρησιμοποιεί εκτενώς – από τον Ασμοδαίο (1880-1883) μέχρι το Άστυ (1888), που σατίριζε τα λάθη των σχολικών βιβλίων.
Από τότε, τα μαργαριτάρια έγιναν μέρος όχι μόνο της γλωσσικής μας κουλτούρας αλλά και της εκπαιδευτικής μας πραγματικότητας. Και σήμερα, όπως και τότε, δεν είναι μόνο ευκαιρία για χιούμορ – είναι και αντανάκλαση βαθύτερων προβλημάτων.
Τα φετινά μαργαριτάρια των Πρότυπων: Όταν το λάθος ξεκινά από το υπουργείο
Τα λάθη και οι αστοχίες που παρατηρήθηκαν προηγούμενες χρονιές στα θέματα των εξετάσεων για την εισαγωγή των μαθητών στα πρότυπα σχολεία, είναι μία ακόμη ένδειξη της προχειρότητας με την αντιμετωπίζονται θέματα που απασχολούν χιλιάδες μαθητές και γονείς.
Ωστόσο φαίνεται ότι τα μαργαριτάρια είναι παντοτινά καθώς παρατηρούνται και φέτος λάθη στα ενδεικτικά θέματα των εξετάσεων για τα Πρότυπα Σχολεία προκαλούν ανησυχία. Για παράδειγμα στη Νεοελληνική Γλώσσα Λυκείου, διατυπώσεις όπως:
«πολύ ποιοτικός αριθμός»,
«ισορροπηθεί το σχέδιο του μαθήματος»,
«ξεκίνησε πρόσφατα… τα τελευταία 40 χρόνια»,
εκθέτουν όχι μαθητές, αλλά τους ίδιους τους συντάκτες των θεμάτων.
Αυτά τα σφάλματα υπονομεύουν την αξιοπιστία της εκπαιδευτικής διαδικασίας και κλονίζουν το κύρος των θεσμών, ιδιαίτερα όταν μιλάμε για εξετάσεις υψηλού ανταγωνισμού, στις οποίες κρίνονται οι κόποι χιλιάδων μαθητών και οικογενειών.
Εξεταστικοκεντρικότητα και παραπαιδεία: Η μήτρα των μαργαριταριών
Τα «μαργαριτάρια» δεν είναι μεμονωμένα περιστατικά αφέλειας ή έλλειψης προσπάθειας. Αντιθέτως, είναι αποτέλεσμα:
της παραπαιδείας που επεκτείνεται πλέον και στο Δημοτικό,
του κόστους προετοιμασίας για εισαγωγή σε Πρότυπο Σχολείο (μέχρι και 2.000€ για μαθητές της ΣΤ' Δημοτικού),
της μοριο-λαγνείας και της φετιχιστικής σχέσης με τις εξετάσεις,
της τυποποιημένης αξιολόγησης με «κουτάκια» σωστού-λάθους που ακυρώνει την ουσία της γνώσης.
Το σημερινό σχολείο δεν μορφώνει· εκπαιδεύει για να περάσεις εξετάσεις. Δημιουργεί μαθητές «βαθμοθήρες» και εκπαιδευτικούς εγκλωβισμένους σε καλούπια. Όπως προειδοποιούσε ήδη από τη δεκαετία του 1920 ο Δημήτρης Γληνός, η αγραμματοσύνη είναι συστημική, όχι ατομική αποτυχία.
Τα μαργαριτάρια δεν είναι απλώς λάθη. Είναι καθρέφτες ενός σχολείου που βυθίζεται στον εξεταστικοκεντρισμό, στην ανασφάλεια και στη σύγχυση. Και όσο η εκπαιδευτική πολιτική εστιάζει σε νούμερα, στατιστικές και στείρους διαγωνισμούς, τόσο το «μαργαριτάρι» θα παραμένει το σύμβολο μιας γνώσης που χάθηκε στον δρόμο.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
2ος Πανελλήνιος γραπτός διαγωνισμός: Βγήκε η προκήρυξη - Αιτήσεις από 29/4 έως 14/5
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 29/04
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
