Alfavita Newsroom Το Δίκτυο για την Υπεράσπιση της Δημόσιας Εκπαίδευσης, παρουσιάζει τις προτάσεις του για τα φοιτητικά θέματα και τη φοιτητική μέριμνα, όπως η σίτιση, η στέγαση, οι υπηρεσίες υγείας, η ασφάλεια, τα επιδόματα και οι υποτροφίες.
Σκοπός της ανάλυσης
Εξ ορισμού οι φοιτητές αποτελούν το δημιουργικό αντικείμενο οποιασδήποτε προσπάθειας ανάπτυξης ή αναβάθμισης του εκπαιδευτικού χώρου της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Αποτελούν τον καθρέφτη αναφοράς της ποιότητας της παρεχόμενης παιδείας και, κατ’ επέκταση, δείκτη ευημερίας και πολιτισμού μίας κοινωνίας.
Μακριά από συντηρητικές οπτικές (η εκπαίδευση ως μηχανισμός κοινωνικής αναπαραγωγής και προνόμιο των «λίγων»), από φιλελεύθερες αξιοκρατικές προσεγγίσεις (εκπαίδευση για τους άξιους που προσπαθούν) και από τεχνοκρατικές θεωρήσεις περί «ανθρωπίνου κεφαλαίου» (η απόκτηση δεξιοτήτων ως κεφάλαιο, άρα μέσο για οικονομική ανάπτυξη), η προοδευτική και κοινωνικά προσανατολισμένη οπτική τοποθετεί στο επίκεντρο της εκπαιδευτικής διαδικασίας την απόκτηση γνώσεων, την ανάπτυξη κριτικής σκέψης, την αυτοπραγμάτωση και τη συγκρότηση ενεργών πολιτών. Παράλληλα, μια προοδευτική οπτική που μπορεί να χειραφετήσει την κοινωνία πρέπει επίσης να εκκινεί από την παραδοχή ότι η ανάδειξη των «άξιων» δεν μπορεί να είναι μόνο αποτέλεσμα ατομικής προσπάθειας, αλλά προϋποθέτει συντονισμένες δράσεις από την πολιτεία.
H προοδευτική και κοινωνικά προσανατολισμένη οπτική θέτει το περιβάλλον ανάπτυξης των φοιτητών ως κύρια προτεραιότητα στις πολιτικές δημόσιας εκπαίδευσης και προϋποθέτει τις δράσεις εκείνες από την Πολιτεία που θα στοχεύουν στη δημιουργία του κατάλληλου υποστηρικτικού πλαισίου, έτσι ώστε να διασφαλίζονται ίσες ευκαιρίες πρόσβασης στη γνώση και την παρεχόμενη εκπαίδευση για όλους τους φοιτητές, ιδιαίτερα για αυτούς που προέρχονται από ευάλωτα περιβάλλοντα. Η συνισταμένη των πολυποίκιλων όψεων του φοιτητικού περιβάλλοντος κωδικοποιείται ως φοιτητική μέριμνα.
Σκοπός της παρούσας ανάλυσης είναι ο προσδιορισμός μιας αποτελεσματικής μεθοδολογίας ανάπτυξης του προοδευτικού και κοινωνικά προσανατολισμένου εκείνου πλαισίου φοιτητικής μέριμνας, που θα διασφαλίζει τις κατάλληλες συνθήκες εκπαίδευσης και διαβίωσης των φοιτητών. Ερωτήματα που θα προσπαθήσει να απαντήσει είναι:
Α. Σε τι συνίσταται η φοιτητική μέριμνα (ανάγκες φοιτητών, διαστάσεις μέριμνας, φορείς υλοποίησης των πολιτικών μέριμνας)
Β. Ιστορική αναδρομή του θεσμικού πλαισίου (νομικό πλαίσιο και εφαρμογή από τη μεταπολίτευση και μετά)
Γ. Η παρούσα κατάσταση της φοιτητικής μέριμνας στα Ελληνικά Πανεπιστήμια (παρούσα εφαρμογή, θετικά-αρνητικά σημεία, κριτική προσέγγιση)
Δ. Η ευρωπαϊκή εμπειρία (η φοιτητική μέριμνα στα δημόσια και ιδιωτικά πανεπιστήμια της Ευρώπης, πρόνοιες από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή)
Ε. Η διεθνής εμπειρία (η φοιτητική μέριμνα στα δημόσια και ιδιωτικά πανεπιστήμια των χωρών εκτός της Ε.Ε., φορείς συντονισμού της μέριμνας)
ΣΤ. Καλές πρακτικές (χαρακτηριστικά παραδείγματα και επιτυχημένες πρακτικές, διερεύνησή τους κατά πόσο ταιριάζουν στην ελληνική πραγματικότητα)
Ζ. Πολιτικές ανάπτυξης της φοιτητικής μέριμνας (υιοθέτηση καλών πρακτικών, εργαλεία και μέσα πολιτικής για την αναμόρφωση του παρόντος θεσμικού πλαισίου)
Η. Μία πρώτη κοστολόγηση – Πηγές χρηματοδότησης
Στην απάντηση των ερωτημάτων θα αντληθούν πληροφορίες από βιβλιογραφικές πηγές, ιστοσελίδες ελληνικών, ευρωπαϊκών και διεθνών πανεπιστημίων, νομικά κείμενα, οικονομικές μελέτες.
Στη συνέχεια, στο παρόν κείμενο εργασίας παρατίθεται η ανάλυση που αφορά το μέρος Α του παραπάνω καταλόγου.
Σε τι συνίσταται η φοιτητική μέριμνα (ανάγκες φοιτητών, συνιστώσες μέριμνας, φορείς υλοποίησης των πολιτικών μέριμνας)
Ως συνιστώσες της φοιτητικής μέριμνας οι οποίες θα αναλυθούν είναι:
1. Υπηρεσίες Εισαγωγής
Οι υπηρεσίες αυτές συνίστανται στις παρεχόμενες διευκολύνσεις προς τους εισερχόμενους, πρωτοετείς φοιτητές. Πιθανώς να περιλαμβάνουν κάποια συνέντευξη εισαγωγής (οδηγίες σχετικά με τη λειτουργία της Γραμματείας, την έκδοση φοιτητικής ταυτότητας, λογαριασμούς e-mail, E-class, λειτουργία Διόνυσου, τη δήλωση μαθημάτων και συγγραμμάτων), τη διαδικασία εγγραφής, γιορτή υποδοχής από τους καθηγητές και τα μέλη της διοίκησης του Τμήματος/Σχολής/Πανεπιστημίου, ξενάγηση στους χώρους του Τμήματος/Σχολής/Πανεπιστημίου, ξενάγηση στην πόλη, συμπλήρωση κάποιου ερωτηματολογίου από την ΟΜΕΑ, καθώς και την κατάθεση του εγχειριδίου φοιτητών το οποίο μπορεί να περιλαμβάνει τον Οδηγό Σπουδών, το ακαδημαϊκό ημερολόγιο, στοιχεία επικοινωνίας καθηγητών, κ.ά.
2. Υπηρεσίες Καριέρας και Τοποθέτησης
Δύνανται να περιλαμβάνουν υπηρεσίες που μπορεί να συνδιοργανώνονται από το Γραφείο Φοιτητικών Υποθέσεων και το Γραφείο Διασύνδεσης και περιλαμβάνει μία πρώτη διερεύνηση εκ μέρους των φοιτητών των δεξιοτήτων και ικανοτήτων που αναπτύσσουν κατά τις σπουδές τους σε σχέση με τον επιμέρους επαγγελματικό προσανατολισμό που επιθυμούν. Η καθοδήγηση σταδιοδρομίας δίνει τη δυνατότητα στους φοιτητές να επιλέξουν το κατάλληλο πρόγραμμα κατά τη διάρκεια των σπουδών τους, όπως μαθήματα επιλογής, σεμινάρια από επαγγελματικούς κλάδους, summer schools, εκπαιδευτικές εκδρομές σε φορείς απασχόλησης.
Δημιουργία Συλλόγων Αποφοίτων σε όλα τα Τμήματα και συντονισμός δράσεων από το γραφείο διασύνδεσης.
Εκπόνηση μελετών απασχολησιμότητας για την υποστήριξη των αποφοίτων στην ένταξή τους στο επαγγελματικό περιβάλλον
3. Ανάπτυξη Ιδεών Επιχειρηματικότητας και Καινοτομίας
Δύναται να λειτουργεί Εργαστήριο Επιχειρηματικότητας και Καινοτομίας, όπου θα εκκολάπτονται επιχειρηματικές προτάσεις των φοιτητών όπως και κάποια βασικά σημεία των business models, σε ένα πλαίσιο κυκλικής οικονομίας. Θα παρέχονται οι βασικές ιδέες για την ανάπτυξη της επιχειρηματικής ιδέας και θα παρέχεται εκπαίδευση, καθοδήγηση και κατάρτιση απαραίτητες για την υλοποίηση. Επιπλέον, θα επιχειρείται η ανάπτυξη του Κοινωνικού Συνεταιριστικού πνεύματος και της κοινωνικής οικονομίας.
Δημιουργία ‘Διεπιστημονικών Φοιτητικών Κοιτίδων’ για την προώθηση της διεπιστημονικής συνεργασίας μεταξύ των φοιτητών από διάφορα Τμήματα κυρίως σε θέματα καινοτομίας.
4. Σίτιση
Η σίτιση των φοιτητών αποτελεί σημαντική πρόνοια της μέριμνας. Στόχος είναι η διασφάλιση διαθέσιμων, ασφαλών και υγιεινών τροφίμων με άμεση και αποτελεσματική εξυπηρέτηση μέσω επαρκούς αριθμού προσωπικού σίτισης, αλλά και συντήρηση της υγιεινής κατά την προετοιμασία και εξυπηρέτηση των φοιτητών.
Καθορισμός όρων, προϋποθέσεων και διαδικασίας για την παροχή δωρεάν σίτισης στους φοιτητές των Α.Ε.Ι. (ΦΕΚ 1965-18/06/2012-ΤΕΥΧΟΣ Β΄).
5. Υπηρεσίες Καθοδήγησης και Συμβουλευτικής
Η καθοδήγηση και η συμβουλευτική δύναται να περιλαμβάνει διεξαγωγή δραστηριοτήτων προσανατολισμού, σεμινάρια τοποθέτησης για αποφοίτους φοιτητές, καθοδήγηση ομάδας και ατομική συμβουλευτική, ψυχολογική δοκιμή (test νοητικής ικανότητας, test προσωπικότητας, δοκιμή ικανοτήτων κ.λπ.), καθώς και επαγγελματική καθοδήγηση. Προσφέρονται οι βασικές πληροφορίες και οι κατευθυντήριες γραμμές για υποτροφίες, επιχορηγήσεις και ευκαιρίες για επιπλέον σπουδές.
6. Υπηρεσίες Υγείας
Οι ιατρικές και οδοντιατρικές υπηρεσίες δύνανται να προσφέρονται από μονάδες υγείας (ή Τμήματα Υγειονομικής Περίθαλψης) εντός των Πανεπιστημίων για τη φροντίδα της διατήρησης της υγείας των φοιτητών. Οι μονάδες θα πρέπει να διαθέτουν εγκαταστάσεις, υλικά και εξοπλισμό, ιατρικό και οδοντιατρικό προσωπικό πλήρους απασχόλησης, επαρκή χρόνο για την κάλυψη των αναγκών υγείας, να διοργανώνουν τακτικούς και έγκαιρους προληπτικούς ελέγχους καθώς και εθελοντική αιμοδοσία, να οργανώνουν παραπομπές σε νοσοκομεία και να παρέχουν συμβουλές πρώτων βοηθειών, πρόληψης, διατήρησης και προαγωγής της υγείας μέσω επιμορφωτικών σεμιναρίων και ενημερωτικών εκδηλώσεων σε συνεργασία με άλλους φορείς (Υπουργείο Υγείας – Νοσοκομεία – ΚΕΕΠΝΟ). Διασφάλιση της πλήρους κάλυψης της ιατροφαρμακευτικής και νοσοκομειακής περίθαλψης των ανασφάλιστων φοιτητών (παρ. 3, άρθρ. 31, Ν. 4452/2017 (Α΄17)).
7. Υπηρεσίες για Διεθνείς Φοιτητές
Οι υπηρεσίες για τους διεθνείς φοιτητές δύνανται να παρέχονται από το Γραφείο Φοιτητικών Υποθέσεων. Οι υπηρεσίες μπορεί να περιλαμβάνουν δραστηριότητες πολιτιστικού περιεχομένου στην πανεπιστημιούπολη και εκτός, την ανάπτυξη υπηρεσιών κοινωνικής, πολιτιστικής και εκπαιδευτικής υποστήριξης, παροχή βοήθειας και εμπειρογνωμοσύνης στην εκπαιδευτική κοινότητα σε ζητήματα που σχετίζονται με την κατάσταση των διεθνών φοιτητών (έθιμα, ειδικές ανάγκες, πολιτισμική δυναμική κ.λπ.), βοήθεια στους διεθνείς φοιτητές σε θέματα διαβίωσης, υπηρεσίες υποστήριξης στην προσαρμογή τους στον πολιτισμό της χώρας υποδοχής, παροχή ενημερωτικών και εκπαιδευτικών προγραμμάτων σχετικά με διεθνή θέματα, καθώς και τον εντοπισμό οικονομικών αναγκών και την παροχή σχετικής βοήθειας. Διασφάλιση της πλήρους κάλυψης της ιατροφαρμακευτικής και νοσοκομειακής περίθαλψης των ανασφάλιστων φοιτητών (παρ. 3, άρθρ. 31, Ν. 4452/2017 (Α΄17), Ευρωπαϊκή Κάρτα Ασφάλισης Ασθένειας (Ε.Κ.Α.Α.), εγκύκλιος 171598 /Ζ1/12-10-2017).
8. Ασφάλεια
Παροχή ασφαλούς ακαδημαϊκού περιβάλλοντος, όπως διατύπωση κανόνων και κανονισμών για τη διατήρηση και προστασία της ασφάλειας των φοιτητών, του προσωπικού και των περιουσιακών τους στοιχείων, διατήρηση ειρήνης, προσωπικό ασφαλείας και φύλαξης.
Θέσπιση και τήρηση προδιαγραφών για τις αίθουσες διδασκαλίας, τακτική συντήρηση όλων των χώρων του Πανεπιστημίου.
9. Επιδόματα, Υποτροφίες και Οικονομική Βοήθεια
Δημιουργία, διαχείριση και κατανομή κεφαλαίων για υποτροφίες και οικονομική βοήθεια σε φοιτητές, μέσω της εφαρμογής ενός λειτουργικού και οργανωμένου προγράμματος υποτροφιών. Σαφές πλαίσιο και κριτήρια απονομής επιδομάτων, υποτροφιών και οικονομικής βοήθειας σε πρωτεύσαντες και άτομα που πληρούν κοινωνικά κριτήρια.
Θέσπιση προγράμματος με το οποίο θα χορηγούνται υποτροφίες διάρκειας 3 ετών στον πρώτο αριστούχο φοιτητή κάθε Τμήματος του Πανεπιστημίου που αποφοιτά στην κανονική διάρκεια σπουδών, για την εκπόνηση διδακτορικής διατριβής στο οικείο Πανεπιστήμιο.
10. Υπηρεσίες Φοιτητών με Ειδικές Ανάγκες
Οι υπηρεσίες σχετίζονται με προγράμματα και δραστηριότητες που έχουν σχεδιαστεί για να παρέχουν ίσες ευκαιρίες σε φοιτητές με αναπηρίες, φοιτητές που είναι γονείς μονογονεϊκών οικογενειών, κ.λπ. Στοχεύουν ώστε οι φοιτητές με ειδικές ανάγκες να είναι σε θέση να ανταγωνίζονται εξίσου με τους συμφοιτητές τους που διαβιούν στο ακαδημαϊκό περιβάλλον, να αποκτήσουν πρόσβαση σε όλα τα προγράμματα, στις υπηρεσίες και στις δραστηριότητες που υποστηρίζονται από το πανεπιστήμιο, και να μπορούν να διασφαλιστούν οι κατάλληλοι πόροι για τις ομάδες αυτές, ενημέρωση της κοινότητας για θέματα πρόσβασης, βοήθεια στους φοιτητές στην απόκτηση εναλλακτικών μορφών διδακτικού υλικού (Braille, ηχητικά εγχειρίδια, μεγάλα έντυπα κείμενα), ρύθμιση των διαδικασιών αξιολόγησης και εξέτασης, ενημέρωση των διδασκόντων επί των αναγκών, οργάνωση των εθελοντών αναγνωστών βιβλίων.
Δημιουργία πλατφόρμας τηλεκατάρτισης και ενημέρωσης με συνεχή λειτουργία.
11. Ανάπτυξη Εγχειριδίων/Κανονισμών Φοιτητών
Διάθεση του εγχειριδίου των φοιτητών σε ηλεκτρονική και έντυπη μορφή που περιέχει όλες τις σχετικές πληροφορίες για πρόσβαση στις υπηρεσίας μέριμνας, πληροφορίες σχετικά με τα προγράμματα σπουδών, τα δικαιώματα των φοιτητών, κ.ά.
12. Στέγαση
Tο Γραφείο Φοιτητικών Υποθέσεων (ή Τμήμα Διοικητικής Υποστήριξης Θεμάτων Φοιτητικής Εστίας) δύναται να (α) οργανώσει την παροχή πληροφοριών σχετικά με τη δυνατότητα στέγασης των φοιτητών στα καταλύματα του Πανεπιστημίου, βάση συγκεκριμένων προϋποθέσεων και (β) παρέχει πληροφορίες για τη διασφάλιση της πρόσβασης σε ασφαλή, άνετα, καλά διατηρημένα και υποστηρικτικά εξωπανεπιστημιακά καταλύματα για φοιτητές γ) οργανώνει συντονίζει και προωθεί θέματα που αφορούν την εύρυθμη λειτουργία, την καθαριότητα και την φύλαξη των Φοιτητικών Εστιών του Πανεπιστημίου, σε συνεργασία με το ΙΝΕΔΙΒΙΜ και δ) συντονίζει παρακολουθεί και ελέγχει την εφαρμογή των κριτηρίων και διαδικασιών στους δικαιούχους σίτισης και στέγασης φοιτητών.
Καθορισμός διαδικασίας και δικαιολογητικών για τη χορήγηση του στεγαστικού επιδόματος στους φοιτητές (ΦΕΚ 2993-31/08/2017-ΤΕΥΧΟΣ Β΄).
13. Πολιτιστικές/Θρησκευτικές/Αθλητικές/Εθελοντικές/Περιβαλλοντικές Ομάδες
Η δημιουργία θεματικών ομάδων φοιτητών σε δράσεις όπως πολιτιστικές, αθλητικές, θρησκευτικές ή περιβαλλοντικές πρέπει να προωθείται στο πλαίσιο της ακαδημαϊκής ζωής. Το Γραφείο Φοιτητικών Υποθέσεων σε συνεργασία με την Επιτροπή Πολιτιστικής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου δύναται να συντονίζει τέτοιες ομάδες.
Ενίσχυση των θεματικών ομάδων με την χορήγηση δωρεάν χώρων των Συνεδριακών Κέντρων του Πανεπιστημίου για εκδηλώσεις.
14. Βιβλιοθήκη
Παρεμβάσεις εκσυγχρονισμού στην Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου για να αποτελέσει μια ζωντανή εστία μελέτης, έρευνας και πολιτισμικής κοινωνικοποίησης των φοιτητών.
15. Φοιτητικές Κατασκηνώσεις
Το Πανεπιστήμιο μπορεί να οργανώνει θερινές ή και χειμερινές κατασκηνώσεις για τους φοιτητές του. Οι θέσεις μπορούν να πληρώνονται από φοιτητές βάση συγκεκριμένων κοινωνικών, εισοδηματικών και άλλων κριτηρίων.
16. Μετακίνηση Φοιτητών
Μέτρα για την διευκόλυνση της μετακίνησης των φοιτητών από και προς το Πανεπιστήμιο, καθώς και μέσα στο Πανεπιστήμιο.
Δημιουργία ποδηλατόδρομου στην Πανεπιστημιούπολη που θα λειτουργεί και ως οικολογικό υπόδειγμα για την πανεπιστημιακή κοινότητα, τους κατοίκους της πόλης και της ευρύτερης περιοχής
17. Έρευνα-Παρακολούθηση-Αξιολόγηση Φοιτητικών Υποθέσεων και Υπηρεσιών
Η έρευνα, παρακολούθηση και αξιολόγηση των φοιτητικών υποθέσεων και υπηρεσιών είναι βασική συνιστώσα της φοιτητικής μέριμνας, καθώς τροφοδοτεί συνεχώς με πληροφορίες για πιθανούς ανασχεδιασμούς της. Αποτελεί τον μηχανισμό ανατροφοδότησης σχετικά με την αποτελεσματικότητα των φοιτητικών θεμάτων και των παρεχόμενων υπηρεσιών, της σωστής εφαρμογής τους, προωθώντας έτσι τη βελτίωσή τους μέσω της αξιολόγησης και της χρήσης προτύπων, αξιολόγηση της μάθησης, του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος, των μαθησιακών αποτελεσμάτων, των προγραμμάτων ανάπτυξης φοιτητών, των υπηρεσιών ακαδημαϊκής υποστήριξης και του βαθμού ικανοποίησης των φοιτητών.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 05/7
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
