Χρήστος Κάτσικας Ενώ χιλιάδες αδιόριστοι εκπαιδευτικοί κάθονται σε αναμμένα κάρβουνα αναμένοντας τη Β΄ φάση προσλήψεων από το υπουργείο Παιδείας η νέα σχολική χρονιά έχει ξεκινήσει, για άλλη μια φορά, με χιλιάδες κενά καθώς οι διορισμοί 11.700 και οι προσλήψεις 25.000 της Α΄ φάσης αναπληρωτών δεν μπόρεσαν να καλύψουν παρά μέρος των σημαντικών κενών που υπάρχουν στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Αν η υποχρηματοδότηση του δημόσιου σχολείου, οι περικοπές και η φτωχοποίηση του πληθυσμού των εκπαιδευτικών συνιστούν μια πολύ σοβαρή κατάσταση, κι αν οι πληθωρικές τάξεις και οι ευφάνταστοι τρόποι κάλυψης των κενών στα σχολεία με το ξεχείλωμα των αναθέσεων μαθημάτων (ο φιλόλογος διδάσκει και Θρησκευτικά, ο μαθηματικός και Φυσική, ο Μηχανικός και ο Πληροφορικός Μαθηματικά και ο Κοινωνιολόγος Ιστορία), που βαθαίνουν το κράτος της αμάθειας, είναι ένα εξόχως σημαντικό ζήτημα, στο οποίο πρέπει να δοθεί απάντηση από εκπαιδευτικούς, γονείς και μαθητές, εξίσου σημαντικό θέμα είναι και μια πραγματικότητα που αθέατα και αθόρυβα έχει διαμορφωθεί στο δημόσιο σχολείο.
Αναφερόμαστε στην ύπαρξη δύο ολοένα διογκούμενων ομάδων εκπαιδευτικών που μέσα στους σχολικούς χώρους ονομάζονται υπαινικτικά «μετανάστες» και «ντελίβερι».
«Νομάδες» εκπαιδευτικοί
Τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα την περίοδο των μνημονίων, οι ελαστικές μορφές εργασίας αυξήθηκαν στη δημόσια εκπαίδευση.
Βρισκόμαστε στην εποχή των αναπληρωτών «νομάδων δασκάλων», η επινόηση των οποίων καταργεί την παιδαγωγική σχέση και την αφοσίωση, που είναι απαραίτητες στην εκπαίδευση, η οποία είναι προφανέστατο ότι έχει ανάγκη από μόνιμους διορισμούς κι όχι από πλανόδιους εκπαιδευτικούς για να κλείνουν τρύπες του συστήματος.
Πριν από 10 χρόνια, το σχολικό έτος 2011-2012, το ποσοστό των αναπληρωτών και ωρομίσθιων εκπαιδευτικών επί των μόνιμων εκπαιδευτικών ήταν 8%, για να φτάσουμε το 2015-2016 στο 14% ενώ για τη νέα σχολική χρονιά αναμένεται ποσοστό περίπου 24%!
Ακόμη και μετά το μόνιμο διορισμό 11.700 εκπαιδευτικών (μετά από μια δεκαετία απουσίας μόνιμων διορισμών) η αναλογία μόνιμου και ελαστικά εργαζόμενου προσωπικού (αναπληρωτές-ωρομίσθιοι) έχει μεταβληθεί υπέρ του δεύτερου, δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο το εργασιακό μοντέλο που αργά και συστηματικά εμπεδώνεται στις σχολικές μονάδες.
Για να έχει κάποιος μια εικόνα της μείωσης του μόνιμου εκπαιδευτικού πληθυσμού τα τελευταία χρόνια, αρκεί να πάρει υπόψη του την αναλογία αποχωρήσεων-συνταξιοδοτήσεων από τη μια και μόνιμων διορισμών από την άλλη.
Για παράδειγμα, την περίοδο 2010-2021 οι συνολικές αποχωρήσεις των εκπαιδευτικών από όλη την εκπαίδευση ανέρχονται σε περίπου 45.000
Παράλληλα, οι απανωτές ρυθμίσεις του υπουργείου Παιδείας, κυρίως από το 2010 και μετά, οδηγούν σιγά σιγά στην πλήρη ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων των μόνιμων εκπαιδευτικών, καθώς χιλιάδες καλούνται να συμπληρώνουν το υποχρεωτικό ωράριο κάνοντας… ακροβατικά για να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους μέχρι και σε πέντε διαφορετικά σχολεία.
Συγκεκριμένα, τη νέα σχολική χρονιά περίπου 15.000 καθηγητές θα διδάσκουν σε 2 σχολεία και άνω στα Γυμνάσια, Λύκεια και ΕΠΑΛ της χώρας. Πολύ χειρότερα θα είναι τα πράγματα στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, ιδιαίτερα με τους εκπαιδευτικούς ειδικοτήτων (Αγγλικών, Γαλλικών, Φυσικής Αγωγής, Πληροφορικούς, καλλιτεχνικών μαθημάτων, μουσικούς, Θεατρικής Παιδείας κ.λπ.).
Αυτό κι αν είναι εκπαιδευτικό «ντελίβερι»
Αυτό στην πραγματικότητα σημαίνει για τον εκπαιδευτικό να διδάσκει σε δύο σχολεία την ίδια ημέρα ή σε κάποιες περιπτώσεις να διδάσκει την ίδια μέρα πρωί και βράδυ στην περίπτωση που το ωράριό του μοιράζεται σε πρωϊνά και εσπερινά σχολεία. Σημαίνει, ιδιαίτερα στην επαρχία, δεκάδες χιλιόμετρα καθημερινών μετακινήσεων. Σημαίνει φυσική εξόντωση και οικονομική εξαθλίωση των εκπαιδευτικών. Σημαίνει να αγνοεί ο εκπαιδευτικός ακόμα και τα ονόματα των μαθητών του. Σημαίνει απρόσωπη εκπαιδευτική διαδικασία και διάλυση των παιδαγωγικών αλλά και των ανθρώπινων σχέσεων μεταξύ δασκάλων και μαθητών, η ανάπτυξη των οποίων είναι απαραίτητος όρος για τη διατήρηση του αναγκαίου κοινωνικού ιστού για τη διαμόρφωση της προσωπικότητας των νέων.
Κάθε χρόνο και χειρότερα
Είναι φανερό ότι από το 2010 μέχρι σήμερα όλες οι πολιτικές ηγεσίες του υπουργείου Παιδείας έχουν επέμβει στις ζωές των αναπληρωτών εκπαιδευτικών, του πιο αδύναμου κρίκου στην αλυσίδα της εκπαίδευσης.
Αυτήν ακριβώς την αίσθηση έχουν προκαλέσει στους αναπληρωτές εκπαιδευτικούς, που σαν μετανάστες μήνες και μήνες λιώνουν τα παπούτσια τους σε όλη την Ελλάδα για μια… χούφτα μόρια, αφενός οι μηδενικοί διορισμοί μέχρι πέρσι αλλά και οι 11.700 φέτος σε ένα σχολικό τοπίο Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης με πάνω από 50.000 κενά, αφετέρου οι αλλεπάλληλοι «κόφτες» προσωπικού στη δημόσια εκπαίδευση.
Από την υπουργό Αννα Διαμαντοπούλου, που συγχώνευσε και έκλεισε μέσα σε μια νύχτα πάνω από 1500 σχολικές μονάδες, τον Κ. Αρβανιτόπουλο, που αύξησε το ωράριο των εκπαιδευτικών και έβγαλε στη διαθεσιμότητα εκατοντάδες εκπαιδευτικούς τεχνικών ειδικοτήτων, μέχρι τις αλχημείες όλων των πολιτικών ηγεσιών του υπουργείου Παιδείας της περιόδου 2010-2021, που προχώρησαν σε αλλαγές στα ωρολόγια προγράμματα των Γυμνασίων, μείωσαν το ωράριο των σχολικών μονάδων και έκαναν τις αναθέσεις μαθημάτων των ειδικοτήτων λάστιχο, οι εκπαιδευτικοί στη χώρα μας, μόνιμοι και αναπληρωτές, κατανόησαν την επίσημη εκπαιδευτική πολιτική ως επίμονο και επίπονο τρύπημα σκληρών επιφανειών!
«Μια ευφυής άποψη»
Εδώ και πολλά χρόνια, πριν ακόμη από την αρχική φάση των μνημονίων ο ΟΟΣΑ έδινε «οδηγία» μείωσης του εκπαιδευτικού προσωπικού. Στην τελευταία έκθεσή του «Για ένα λαμπρό μέλλον της εκπαίδευσης στην Ελλάδα» (2018) το ζήτημα των διορισμών και της διαχείρισης του εκπαιδευτικού προσωπικού έχει κεντρική θέση. Το παρακάτω απόσπασμα είναι ενδεικτικό της αντίληψης που έχει για το θέμα της στελέχωσης των σχολείων με εκπαιδευτικούς και για τον τρόπο επίλυσής του:
«Η επίλυση του προβλήματος των λιγότερων οργανικών θέσεων ήταν ευφυής (!) και από διοικητική και από οικονομική άποψη. Η εναλλακτική λύση ήταν η χρήση αναπληρωτών εκπαιδευτικών, με τη συμφωνία και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. (…) Δεν μισθοδοτούνται κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, κι έτσι –από μια μακροοικονομική άποψη- δεν αποτελούν μια επιπλέον μακροχρόνια επιβάρυνση του εθνικού προϋπολογισμού».
Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει συμφωνήσει ότι μπορούν χρήματα του Ευρωπαϊκού Διαρθρωτικού Ταμείου να καλύπτουν μισθούς των αναπληρωτών (τυπικά, οι δαπάνες αυτές δεν αντιπροσωπεύουν μισθούς αλλά εκπαιδευτικές υπηρεσίες, γι’ αυτό δεν λαμβάνουν μισθό το καλοκαίρι).
Βρισκόμαστε ήδη στην εποχή των αναπληρωτών «νομάδων εκπαιδευτικών» (πάνω από 40.000 θα είναι τελικά τη νέα σχολική χρονιά 2021/22), η επινόηση των οποίων καταργεί την παιδαγωγική σχέση και την αφοσίωση που είναι απαραίτητες στην εκπαίδευση, ενώ ανοίγει τον δρόμο στο νέο εργασιακό μοντέλο που αργά και συστηματικά εμπεδώνεται στις σχολικές μονάδες.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
