Εκπαίδευση εκτός τάξης: «Τα βουνά υπάρχουν για να μας δώσουν τη δυνατότητα να δείξουμε στον εαυτό μας πόσο πολύ θέλουμε κάτι!»
Οι κρίσεις οδηγούν σε νέες ευκαιρίες. Ο εγκλεισμός, σε νέα μονοπάτια διαφυγής. Έτσι και ο εγκλεισμός λόγω της COVID-19 πανδημίας οδήγησε στην ανάπτυξη μίας νέας παιδαγωγικής ειδικότητας, που μέχρι τώρα πριν ήταν άγνωστη στην Ελλάδα, της Ταξιδιωτικής Παιδαγωγικής.
Η Ταξιδιωτική Παιδαγωγική (Τ.Π.) , είναι μια αυτόνομη επιστημονική/παιδαγωγική προσέγγιση που δραστηριοποιείται στον τομέα της εκδρομικής περιπέτειας με ψυχοπαιδαγωγικό χαρακτήρα. Αφορά σε συγκεκριμένες δράσεις με στόχο την εξοικείωση, την πεζοπορία και τη δραστηριοποίηση των παιδιών στο αστικό, περιαστικό και φυσικό περιβάλλον, και την ταυτόχρονη εκμάθηση δεξιοτήτων ζωής, εκτός σχολικού πλαισίου.
Απώτερος στόχος της Τ.Π. είναι η ψυχολογική ενδυνάμωση των παιδιών, όταν αυτά δυσκολεύονται να διαχειριστούν το θυμό τους, όταν αντιμετωπίζουν έντονο άγχος και φοβίες, όταν έχουν έλλειψη αυτοπεποίθησης ή κοινωνικότητας ή όταν είναι συναισθηματικά φορτισμένα ή πιεσμένα.
H Τ.Π. συνδυάζει την εκπαίδευση στις δεξιότητες της ζωής και τις εμπειρίες της φύσης. Οι δεξιότητες της ζωής είναι χρήσιμες και διδάσκονται σε όλο τον κόσμο ενώ η Τ.Π. ως παιδαγωγική προσέγγιση δίνει τη δυνατότητα να διδάσκονται εκτός τάξης, έξω από κλειστούς χώρους. Η Τ.Π. βασίζεται στην αρχή ότι η φύση έχει να μας διδάξει πολύτιμες δεξιότητες για την αντιμετώπιση και τη διαχείριση καταστάσεων στη ζωή μας και δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά να μαθαίνουν να εκφράζουν τα συναισθήματά τους, να συζητούν τους προβληματισμούς τους, να γίνονται εξωστρεφείς και κοινωνικοί.
Οι κατάλληλες δεξιότητες που υλοποιούνται στα πλαίσια των εξορμήσεων μετατρέπουν τα παιδιά σε ανθεκτικούς χαρακτήρες σωματικά και ψυχολογικά και δραστηριοποιούνται να αγαπούν και να φροντίζουν τον εαυτό τους. Μαθαίνουν να ζητούν βοήθεια όταν αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα κι η οποία τους παρέχεται κατάλληλα, διακριτικά, εξατομικευμένα και άμεσα.
Η μοναδικότητα της Τ.Π. έγκειται στο συνδυασμό της εκπαίδευσης στις βασικές ψυχοκοινωνικές δεξιότητες και της εκπαίδευσης στις δεξιότητες της φύσης. Δεξιότητες που επιτυγχάνονται μετά από τις ανάλογες δράσεις είναι ενσυναίσθηση, αυτογνωσία, συνεργασία, θετική στάση ως προς τη ζωή, αισιόδοξη σκέψη, έλεγχος των δυσάρεστων σκέψεων, διαχείριση δύσκολων καταστάσεων μέσω της συμπαράστασης και της συντροφικότητας.
Οι δράσεις της Ταξιδιωτικής Παιδαγωγικής (Τ.Π.) που για πρώτη φορά οργανώνονται στην Ελλάδα, στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, περιλαμβάνουν:
- Οργάνωση και υλοποίηση κατάλληλων προγραμμάτων εξορμήσεων και δραστηριοτήτων για παιδιά ηλικίας από 6 έως 16 ετών
- Γνωριμία των παιδιών με την ελληνική φύση, το περιαστικό και το αστικό περιβάλλον, τα φυτά και τα ζώα
- Αξιολόγηση της έννοιας του ρίσκου ή του επικίνδυνου τολμήματος
- Εκπαίδευση στην ομαδικότητα, τη συνεργασία και την αναζήτηση βοήθειας
- Αναγνώριση και αξιοποίηση της διαφορετικότητας για επίτευξη του στόχου
- Διαχείριση της ματαίωσης, θυμού, άγχους, και της απογοήτευσης
- Διαπραγμάτευση σε συνθήκες κρίσης και σύγκρουσης
Οι επαγγελματίες της Τ.Π. oφείλουν να διαθέτουν επαρκή παιδαγωγική κατάρτιση, διαπιστευμένη επιμόρφωση, πεζοπορική γνώση και ταξιδιωτική εμπειρία. Είναι εκπαιδευτικοί πρώτης ή δεύτερης βαθμίδας, οι οποίοι επιπλέον εκπαιδεύονται έτσι ώστε να αποκτήσουν:
- Την οργανωτική δεξιότητα, θετική διάθεση και την κατάλληλη συνεργασία και υποστήριξη με εξειδικευμένους συνεργάτες (όπως ψυχολόγους, παιδιάτρους, πεζοπόρους, ορειβάτες, ξεναγούς), με πολιτιστικούς και ορειβατικούς συλλόγους, με κρατικούς φορείς (όπως η δασική υπηρεσία και σχετικά τμήματα του πανεπιστημίου)
- Γνώσεις των πρώτων βοηθειών για παιδιά
- Εξειδικευμένη προετοιμασία της πεζοπορικής διαδρομής που κρίνεται ως κατάλληλη για τη συγκεκριμένη (κάθε φορά) πεζοπορική ομάδα των παιδιών
- Πρόγραμμα εκπαίδευσης των παιδιών με διαβαθμισμένη ποιότητα δυσκολίας, όπως τεχνικές πεζοπορίας, κανόνες συνεργασίας της ομάδας, πρωτόκολλο καλής συμπεριφοράς
Ζητήματα που οφείλει η ομάδα των επαγγελματιών της Τ.Π. να προετοιμάσει κατάλληλα είναι τα τρόφιμα της εξόρμησης, το ταξιδιωτικό κουτί των πρώτων βοηθειών, είδη πεζοπορίας κατάλληλα για παιδιά, επιλεγμένες διαδρομές, κατάλληλος ρουχισμός και εξοπλισμός, ορθή χρήση και συντήρηση του εξοπλισμού, κατάλληλος τρόπος πεζοπορίας σε ανηφορικό ή κατηφορικό μονοπάτι, αναρρίχηση ή κατάβαση απότομης πλαγιάς με σχοινιά, ασφάλεια στην πεζοπορία, αλληλοϋποστήριξη στην ομάδα, διανυκτέρευση στην ύπαιθρο.
Η Τ.Π. ως επιστημονική προσέγγιση αναπτύσσεται δυναμικά στην εποχή μας, αφού η ανάγκη εξοικείωσης των παιδιών με τη φύση και το περιβάλλον αυξάνεται και ως φυσική αντίδραση λόγω του πολυήμερου εγκλεισμού τους στο σπίτι και της διαρκούς απειλής του κορωνοϊού σε σχολικά κτήρια και εσωτερικούς χώρους.
Η Τ.Π. σκοπεύει να ενθουσιάσει τα παιδιά μέσα από κατάλληλες δεξιότητες να αναπτύξουν νατουραλιστική νοημοσύνη (του Η. Gardner) μέσω της συστηματικής παρατήρησης, της κατηγοριοποίησης των ερεθισμάτων που δέχονται κατά την πεζοπορική τους εμπειρία και την αξιοποίηση της εμπειρίας που αποκτούν. Η νατουραλιστική νοημοσύνη αφορά στην ικανότητα του παιδιού να αντιλαμβάνεται το γεωφυσικό χώρο ως προέκταση του ανθρώπινου υποσυνόλου και να αναπτύξει ως ενεργός πεζοπόρος τη δεξιότητα να σέβεται την ύπαρξη των φυτικών και ζωικών οργανισμών χωρίς να προκαλεί με οποιοδήποτε τρόπο τη φθορά τους. Τα παιδιά που αναπτύσσουν τη νατουραλιστική νοημοσύνη συχνά την αποδεικνύουν μέσα από συλλογές («θησαυρούς») πετρωμάτων, καρπών, λουλουδιών, υλικών του δάσους, οργανικών υπολειμμάτων οστών ζώων…
Τα παιδιά που μπαίνουν στον κόσμο της Ταξιδιωτικής Παιδαγωγικής λαμβάνουν το πράσινο φως στο φωτεινό σηματοδότη της φύσης και ύστερα δεν θα ξανακοιτάξουν ποτέ ένα δέντρο, ένα ζωάκι την πόλη τους, ή τον εαυτό τους με τον ίδιο τρόπο…
*Παιδαγωγός, Ειδικός Ταξιδιωτικής Παιδαγωγικής, Επιστημονικός Συνεργάτης Πρόγραμμα Προαγωγής Ψυχοσωματικής Υγείας Παιδιών ΑΠΘ
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
