Την Τετάρτη 10 Μαΐου διεξάγονται για δεύτερη χρονιά οι εξετάσεις που το ίδιο το Υπουργείο Παιδείας αποκαλεί «ελληνική PISA». [1] Τα επιστημονικά προβλήματα αυτής της «έρευνας» επιφυλάσσομαι να τα σχολιάσω με επιστημονικό τρόπο, όπως πρέπει κι εκεί που πρέπει. Με το παρόν κείμενο απλώς θέτω κάποια απλά ερωτήματα για τους διακηρυγμένους στόχους και το κόστος των εξετάσεων.
Σύμφωνα με το Υπουργείο, οι εξετάσεις είναι διαγνωστικές (άρα έχουν χαρακτήρα έρευνας;) και στόχος τους είναι η εξαγωγή συμπερασμάτων για το επίπεδο μάθησης των μαθητών στο πλαίσιο που θέτουν τα Προγράμματα Σπουδών. Απώτερος στόχος, σύμφωνα πάντα με το Υπουργείο, είναι η βελτίωση της εκπαίδευσης.
Από επιστημονικής άποψης, αν κάποιος θέλει να κάνει μια έρευνα της οποίας τα αποτελέσματα να είναι γενικεύσιμα για τον γενικό πληθυσμό, θα πρέπει καταρχάς να επιλέξει ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα. Η έρευνα στο σύνολο του πληθυσμού δεν προτιμάται γιατί αφενός είναι οικονομικά ασύμφορη και αφετέρου δεν είναι επιστημονικά αναγκαία.
Σε αντίθεση με αυτή την καθιερωμένη πρακτική, το Υπουργείο είχε ανακοινώσει ότι από φέτος οι εξετάσεις θα γίνονταν σε όλα τα σχολεία της χώρας, δηλαδή στο σύνολο του μαθητικού πληθυσμού της Στ΄ Δημοτικού και της Γ΄ Γυμνασίου. [2] Ωστόσο, ποτέ δεν ακούσαμε από τους αρμόδιους μια εξήγηση (και μάλιστα πειστική εξήγηση) για ποιο λόγο κρίνεται απαραίτητο κάτι τέτοιο. Αν πραγματικά οι αρμόδιοι ενδιαφέρονταν για τη διεξαγωγή έρευνας και τη συλλογή αντιπροσωπευτικών δεδομένων, τότε για ποιον ακριβώς λόγο δεν αρκεί η επιλογή ενός αντιπροσωπευτικού δείγματος και απαιτείται η καθολική διεξαγωγή των εξετάσεων στο σύνολο των σχολείων;
Τελικά, λίγους μήνες πριν τις εκλογές μάθαμε ότι η καθολική διεξαγωγή των εξετάσεων αναβάλλεται και οι εξετάσεις θα γίνουν όπως πέρσι, δειγματοληπτικά. Για την υπαναχώρηση αυτή, εξήγηση και πάλι δεν ακούσαμε…
Συναφής με τα παραπάνω είναι και ο ισχυρισμός των αρμοδίων «ότι δεν θα υπάρχουν στοιχεία για συγκεκριμένα σχολεία». [3] Σε αντίθεση με αυτό, όμως, ο Ν. 4823/2021 (άρ. 104, παρ. 1) αναφέρεται ρητά σε «εξαγωγή πορισμάτων (...) σε εθνικό επίπεδο, περιφερειακό επίπεδο και σε επίπεδο σχολικής μονάδας» (η υπογράμμιση δική μου). [4] Εξήγηση γι’ αυτή την αντίφαση επίσης δεν έχει δοθεί από τους αρμόδιους. Αν το Υπουργείο πιστεύει στην ορθότητα αυτού που νομοθέτησε, γιατί σπεύδει να καθησυχάσει την εκπαιδευτική κοινότητα ότι δεν εφαρμόζει επακριβώς αυτό που νομοθέτησε; Αν, αντιθέτως, δεν πιστεύει στην ορθότητα αυτού που νομοθέτησε, τότε γιατί δεν τροποποιεί τον νόμο; Μήπως η μη εξαγωγή στοιχείων ανά σχολείο είναι μια προσωρινή επιλογή για την παρούσα φάση και αργότερα θα εφαρμοστεί ό,τι ακριβώς λέει ο νόμος; Κι αν τελικώς τα επόμενα χρόνια υπάρχουν δεδομένα ανά σχολείο, πώς ακριβώς θα χρησιμοποιηθούν; Ούτε γι’ αυτά τα ερωτήματα υπάρχουν απαντήσεις από τους αρμόδιους
Βάσει όλων των παραπάνω, τι θα απαντούσαν οι αρμόδιοι σε κάποιους που ενδεχομένως σκέφτονται ότι βρισκόμαστε απλώς σε μια μεταβατική φάση και ότι οι πραγματικές στοχεύσεις των εξετάσεων είναι σε βάθος χρόνου διαφορετικές από αυτές που προς το παρόν προβάλλονται;
Από τις πρόσφατες οδηγίες που εκδόθηκαν μαθαίνουμε επίσης ότι «την επόμενη των εξετάσεων τα απαντητικά δελτία θα παραληφθούν από εταιρεία ταχυμεταφορών». [5] Προσπαθώ να θυμηθώ αν είχαμε ποτέ τη δυνατότητα στα σχολεία να εξυπηρετούμαστε από εταιρείες ταχυμεταφορών. Όταν χρειάζεται να αποσταλούν έγγραφα σε έντυπη μορφή στις Διευθύνσεις Εκπαίδευσης, πολύ συχνά οι Διευθυντές των σχολείων αγγαρεύουν κάποιον εκπαιδευτικό να μεταβεί στη Διεύθυνση πέραν του εργασιακού του ωραρίου, να την προλάβει ανοιχτή και να παραδώσει τα έγγραφα. Το ίδιο και όταν χρειάζεται να σταλεί κάτι από τις Διευθύνσεις στα σχολεία. Ακόμα και για τα σχολικά βιβλία, θυμάμαι σε κάποιες περιπτώσεις συναδέλφους να μεταβαίνουν με το προσωπικό τους Ι.Χ. στο πλησιέστερο κέντρο διανομής για να παραλάβουν βιβλία και να τα μεταφέρουν στο σχολείο τους. Τώρα, όμως, γι’ αυτές τις εξετάσεις βρέθηκε χρηματοδότηση ώστε την επόμενη κιόλας μέρα να παραλάβει τα απαντητικά δελτία εταιρεία ταχυμεταφορών. Τι θα λέγαμε σε όσους ενδεχομένως θεωρήσουν ότι αυτή η διάθεση κονδυλίων για τις συγκεκριμένες εξετάσεις δεν συνάδει με τα χρήματα που με φειδώ διατίθενται στα σχολεία για την καθημερινότητά τους;
Μαθαίνουμε γενικότερα ότι το κόστος των εξετάσεων γι’ αυτά τα δύο χρόνια είναι 251.816 ευρώ. [6] Θα έλεγε ίσως κάποιος ότι με αυτά τα χρήματα θα μπορούσαν να εξοπλιστούν πάνω από 600 σχολικές αίθουσες με ψηφιακό προβολέα. Εναλλακτικά, εκατοντάδες σχολεία θα μπορούσαν να έχουν ένα κονδύλι αρκετών εκατοντάδων ευρώ για την προμήθεια βιβλίων για τη βιβλιοθήκη ή χειραπτικών υλικών για τα μαθηματικά ή υλικών για τη φυσική, ώστε τα πειράματα να γίνονται κατά το δυνατόν από τους ίδιους τους μαθητές, όπως έχουμε διδαχτεί στις σπουδές μας. Τότε θα μπορούσαμε πραγματικά να μιλήσουμε για αναβάθμιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, έστω και λίγο…
Σ’ ένα εκπαιδευτικό σύστημα όπου το κάθε ευρώ μετράει, καθότι υπάρχουν σοβαρά προβλήματα στις εγκαταστάσεις και μεγάλες ελλείψεις σε εξοπλισμό, υλικά και μέσα διδασκαλίας, μπορεί κάποιος να ισχυριστεί βάσιμα ότι οι συγκεκριμένες εξετάσεις και τα χρήματα που διατίθενται σε αυτές βελτιώνουν έστω και κατ’ ελάχιστο την εκπαιδευτική διαδικασία;
[1] https://www.minedu.gov.gr/rss/51397-14-02-23
[2] https://www.alfavita.gr/ekpaideysi/381392_elliniki-pisa-apo-toy-hronoy-se-ola-ta-sholeia-tha-exagontai-apotelesmata-ana
[3] https://www.minedu.gov.gr/news/52108-12-05-22-10-erotiseis-kai-apantiseis-gia-tin-elliniki-pisa
[4] https://www.e-nomothesia.gr/kat-ekpaideuse/nomos-4823-2021-phek-136a-3-8-2021-2.html
[5] https://www.alfavita.gr/ekpaideysi/415212_elliniki-pisa-ena-sholeio-adynatei-na-symmetashei-tha-antikatastathei-apo-allo
[6] https://empedu.gov.gr/wp-content/uploads/2022/02/ae_5161483_ADA.pdf
* Αναστασιάδης Ματθαίος, Δάσκαλος-Ιστορικός
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 18/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
