Alfavita Newsroom Μία από τις βασικές εξαγγελίες του πρώην υπουργού Παιδείας Κυριάκου Πιερρακάκη, κατά την ανάληψη των καθηκόντων του το 2023, ήταν η εισαγωγή ολοκληρωμένων λογοτεχνικών βιβλίων στη σχολική ύλη. Η ανακοίνωση αυτή δημιούργησε αρχικά αισιοδοξία, καθώς για χρόνια η λογοτεχνία είχε υποβαθμιστεί στο μάθημα της Γλώσσας, αντικαθιστώμενη από αποσπάσματα ή και εντελώς άσχετα κείμενα, όπως συνταγές μαγειρικής και μικρές αγγελίες. Η κίνηση αυτή φάνηκε να αναγνωρίζει τη σημασία της φιλαναγνωσίας, ιδιαίτερα σε μια εποχή όπου η σχέση των νέων με το βιβλίο είναι πιο αδύναμη από ποτέ.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΙΕΠ Σπύρο Δουκάκη προβλέπονταν αλλαγές σε δύο μαθήματα από τον Σεπτέμβριο του 2024, στη Λογοτεχνία και την Πληροφορική.
Αρκετούς μήνες αργότερα, στα τέλη του 2024 ανακοινώθηκε ότι ο Κυριάκος Πιερρακάκης ενέκρινε τα λογοτεχνικά βιβλία που θα διανεμηθούν στα σχολεία όλης της χώρας τον Φεβρουάριο του 2025, στο πλαίσιο της απόφασης του ΥΠΑΙΘΑ για την ενίσχυση φιλαναγνωσίας και τη διδασκαλία ολόκληρων λογοτεχνικών έργων, από τη τρέχουσα σχολική χρονιά. Μάλιστα ο υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης επισήμανε ότι εκτός από τα έντυπα θα διανεμηθούν στους μαθητές και audiobooks.
Συγκεκριμένα, ο υπουργός Παιδείας αποφάσισε την έγκριση προμήθειας, εκτύπωσης και διάθεσης ολόκληρων λογοτεχνικών βιβλίων στο πλαίσιο του μαθήματος της Γλώσσας και της Λογοτεχνίας για τους/τις μαθητές/τριες της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης αντιστοίχως, για το σχολικό έτος 2024-2025. Η προμήθεια θα γινόταν από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής και η εκτύπωση και η διάθεση από το «Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων "Διόφαντος"» (Ι.Τ.Υ.Ε.).
Ωστόσο ο Φεβρουάριος πέρασε, ο Μάρτιος "τρέχει" ήδη στο τελευταίο του 10ήμερο και τα σχολικά βιβλία παραμένουν άθικτα από τις υποσχέσεις.
Εδώ βιβλία, εκεί βιβλία, που είναι τα βιβλία που θα είχαν, σύμφωνα με τις εξαγγελίες, έρθει στα σχολεία τον Φεβρουάριο έτσι ώστε ...να υλοποιηθεί αυτό που με τυμπανοκρουσίες από το 2023 εξαγγέλλει και ξανα εξαγγέλλει το υπουργείο Παιδείας;
Από το βιβλίο… στο ηχητικό αρχείο
Αντί για άμεση διάθεση έντυπων βιβλίων, το υπουργείο αποφάσισε να τα προσφέρει σε ηχητική μορφή, μέσω audiobooks που θα είναι διαθέσιμα στις ψηφιακές πλατφόρμες. Ενώ η συγκεκριμένη τεχνολογία είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για άτομα με προβλήματα όρασης ή για όσους θέλουν να αξιοποιήσουν τον χρόνο τους ακούγοντας λογοτεχνία, η εφαρμογή της ως κύριας μεθόδου διδασκαλίας στα σχολεία εγείρει ερωτήματα.
Κοντολογίς πετάει μια εφαρμογή και το «μπαλάκι» της ...ατομικής ευθύνης να κάτσουν οι μαθητές από μόνοι τους να ακούσουν ολόκληρα βιβλία.
Η φιλαναγνωσία δεν καλλιεργείται απλώς με την ακρόαση κειμένων. Η ανάγνωση απαιτεί ενεργή συμμετοχή, επεξεργασία του γραπτού λόγου, ερμηνεία, φαντασία και κριτική σκέψη. Στην προσχολική και πρωτοβάθμια εκπαίδευση, η διαδικασία ανάγνωσης ενός βιβλίου, η επαφή με τις σελίδες, οι εικόνες, ακόμη και η αφήγηση από τον δάσκαλο ή τον γονιό, αποτελούν αναντικατάστατα στοιχεία της γλωσσικής και γνωστικής ανάπτυξης των παιδιών. Η μετατροπή του βιβλίου σε απλό ηχητικό περιεχόμενο ενδέχεται να αφαιρέσει αυτές τις πολύτιμες διαστάσεις.
Η διεθνής εμπειρία και η ελληνική πραγματικότητα
Η σημασία της λογοτεχνίας στη σχολική εκπαίδευση έχει αναγνωριστεί διεθνώς. Στη Φινλανδία, για παράδειγμα, οι μαθητές διαβάζουν ολόκληρα έργα και ενθαρρύνονται να συζητούν και να αναλύουν τα βιβλία στην τάξη, προκειμένου να αναπτύξουν τόσο τη γλωσσική τους δεξιότητα όσο και την κριτική τους σκέψη. Στη Γαλλία, η λογοτεχνία αποτελεί βασικό άξονα της διδασκαλίας της γλώσσας, με τους μαθητές να διαβάζουν έργα από τη σύγχρονη και κλασική λογοτεχνία και να γράφουν εκτενείς αναλύσεις.
Στην Ελλάδα, η έλλειψη ολοκληρωμένων λογοτεχνικών έργων από τη διδακτέα ύλη για χρόνια έχει οδηγήσει σε μια γενιά μαθητών που δεν είναι εξοικειωμένοι με τη βαθιά ανάγνωση. Η ενίσχυση της λογοτεχνίας απαιτεί σχεδιασμό, επιμορφωμένους εκπαιδευτικούς και ένα σύστημα που δεν αρκείται σε ημίμετρα.
Οι γονείς αναλαμβάνουν πρωτοβουλία
Εν μέσω αυτής της αδράνειας, η Ομοσπονδία Γονέων Αττικής έχει ξεκινήσει μια καμπάνια για την προώθηση του λογοτεχνικού βιβλίου. Η πρωτοβουλία αυτή δείχνει ότι η ανάγκη για ενίσχυση της φιλαναγνωσίας είναι υπαρκτή και επιτακτική, και ότι η κοινωνία αναλαμβάνει δράση εκεί όπου το κράτος εμφανίζεται ανεπαρκές.
Η λογοτεχνία δεν είναι πολυτέλεια, αλλά βασικό εργαλείο εκπαίδευσης. Εάν το Υπουργείο Παιδείας θέλει πραγματικά να ενισχύσει τη φιλαναγνωσία, θα πρέπει να περάσει από τις εξαγγελίες στην πράξη, δίνοντας στους μαθητές τη δυνατότητα να πιάσουν ένα βιβλίο στα χέρια τους και να ταξιδέψουν μέσα από τις σελίδες του – και όχι απλώς να το ακούσουν από ένα ηχείο.
Να τι σημειώνει, σοφά, η Ομοσπονδία Γονέων Αττικής:
«Οι γονείς συνεχώς προβληματιζόμαστε για την πορεία εξέλιξης των παιδιών μας, θέλουμε να τα βοηθήσουμε ώστε να γίνουν όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωμένοι ενήλικες, να στηρίξουμε αυτήν την όμορφη πορεία προς την ενηλικίωση.
Εχουμε διαπιστώσει τη δυσκολία που υπάρχει με το διάβασμα. Σαφώς δεν αφορά μόνο τα παιδιά, είναι δυσκολία που αφορά και εμάς ως γονείς. Εχει δυσκολέψει ο τρόπος ζωής, τα άστατα ωράρια εργασίας, η κούραση από τις υποχρεώσεις, το γεγονός ότι είμαστε σε ένα διαρκές κυνήγι για να καλύψουμε τις ανάγκες των παιδιών σε δραστηριότητες πολιτισμού και αθλητισμού που τόσο έχουν ανάγκη, να τους παρέχουμε την όποια στήριξη χρειάζονται, και δυστυχώς από το κράτος δεν βοηθιόμαστε.
Ολα αυτά έχουν επιδράσει και στη δική μας σχέση με το διάβασμα. Ομως χρειάζεται να προβληματιστούμε.
Εχουμε διαπιστώσει από την πείρα μας ότι υπάρχει ζήτημα με τη συγκρότηση του προφορικού και γραπτού λόγου στα παιδιά. Ερευνες έχουν δείξει ότι ακόμα και προβλήματα που αντιμετωπίζουν μαθητές και μαθήτριες στα μαθήματα των θετικών επιστημών (φυσική, χημεία, μαθηματικά) δεν αφορούν σε πολλές περιπτώσεις αδυναμία κατανόησης των επιστημονικών εννοιών αλλά αδυναμία κατανόησης της εκφώνησης. Τα παιδιά δεν κατανοούν τι τους ζητάει ένα πρόβλημα, μία άσκηση, ζήτημα που σχετίζεται με κενά στην κατανόηση της γλώσσας.
Ταυτόχρονα βλέπουμε ότι και δυστυχώς το ίδιο το πρόγραμμα του εκπαιδευτικού συστήματος σπρώχνει στην "πρόχειρη χρήση" της γλώσσας (συνταγές μαγειρικής και σύνταξη e-mail, περιορισμός της έκθεσης σε 350 λέξεις) ενώ το γενικότερο περιβάλλον που μεγαλώνουν τα παιδιά τα ωθεί σε μία γρήγορη και επιφανειακή πρόσβαση στην πληροφορία, χωρίς να τους δίνει τη δυνατότητα να σκύψουν με μια ηρεμία στον πλούτο και την αφομοίωση της γνώσης, της πιο ουσιαστικής γνωριμίας με τα επιτεύγματα του ανθρώπινου πολιτισμού.
Θεωρούμε ότι η διάδοση του λογοτεχνικού βιβλίου θα συμβάλει ουσιαστικά και σε αυτές τις πλευρές, διαδραματίζοντας ταυτόχρονα τον ουσιαστικότερο ρόλο που μπορεί να αποτελέσει το λογοτεχνικό βιβλίο στην ανάπτυξη του παιδιού: Να ανοίξει τους ορίζοντες, να καλλιεργήσει τον συναισθηματικό του κόσμο, τη φαντασία, το αισθητικό του κριτήριο και, ειδικά φτάνοντας στην περίοδο της εφηβείας, να δώσει απαντήσεις σε προσωπικούς προβληματισμούς και αναζητήσεις, να ενισχύσει και το συνολικότερο κριτήριο για τη ζωή».
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
2ος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ τον Ιούνιο: Ανακοινώθηκε ΕΠΙΣΗΜΑ η ύλη!
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 21/03
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
