Ομάδα Ιστορίας της ΠΕΦ: Η υπεράσπιση της Γενικής Ιστορίας στη Β/βάθμια Εκπαίδευση

 

Η ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

 

 

 

Η διδασκαλία της Ιστορίας στη  σημερινή εκπαιδευτική πραγματικότητα προσανατολίζεται προς μια  Γενική Ιστορία, η οποία προσεγγίζει την εξέλιξη και ανάπτυξη της οικονομικής, κοινωνικής, πολιτικής, ιδεολογικής, επιστημονικής, αισθητικής δραστηριότητας του ανθρώπου από την αρχαιότητα ως σήμερα.  Η Γενική Ιστορία αποκαλύπτει την αιτιακή και χρονική διαδοχή των γεγονότων και ιστορικών εποχών, δηλαδή   εξηγεί και ερμηνεύει την ιστορική εξέλιξη. Αποδέχεται την καθολική σχέση και σύνδεση του προηγούμενου με το επόμενο χωρίς κενά και παραλείψεις.

Ο βασικός σκοπός της  διδασκαλίας της Ιστορίας συμπίπτει με το σκοπό της ιστορικής έρευνας, που είναι η εξεύρεση της αλήθειας των γεγονότων. Στο σχολείο διδάσκουμε την Ιστορία ως επιστήμη, η οποία διατηρεί την αυτοτέλειά της, τόσο στο αντικείμενο όσο και στη μέθοδο. Συγκροτείται ως επιστημονικός-αφηγηματικός λόγος στη διδασκαλία και ταυτόχρονα εξετάζονται αποσπάσματα  από  πηγές που προέρχονται από διαφορετικές περιοχές της γνώσης, οικονομικές, κοινωνιολογικές, πολιτικές, λογοτεχνικές, λαογραφικές, ανθρωπολογικές, φιλοσοφικές, για να εξοικειωθεί  ο μαθητής με την τεκμηρίωση.  Επομένως,  το ιστορικό υλικό μπορεί να μας οδηγήσει  σε  μια γενικευτική-συνθετική διαδικασία, η οποία είναι χρήσιμη για τη διδασκαλία. Μια διάσταση της Ιστορίας  είναι η  έρευνα, που  μπορεί να διαιρεθεί σε τομείς και  να γίνουν καταγραφές και ανακοινώσεις. 

Η λεγόμενη Θεματική ή Διαθεματική Ιστορία δεν υπάρχει, είναι άκυρη  και δεν ανταποκρίνεται στην παιδαγωγική και διδακτική μεθοδολογία. Κατανοείται λαθεμένα ως αυθαίρετη παρουσίαση του ιστορικού υλικού, αφού ταυτίζεται με την επιμέρους προβληματική του κάθε ερευνητή, και όχι με  το πρόβλημα της μάθησης και της γνώσης.

Η επιλογή θέματος ή θεματικής περιοχής συνδέεται με επίκαιρες ή σημερινές ανάγκες, που είναι υποκειμενικές και, συχνά, στενά ιδεολογικές (ιδεολογήματα) και  διαμορφώνουν ψευδεπίγραφα μέτωπα ή καταλήγουν σε πολιτική εκμετάλλευση. Βέβαια υπάρχει και το  πρόβλημα  σχέσης Ιδεολογίας και Ιστορίας, αλλά αυτό είναι θέμα άλλης συζήτησης.. 

Η εμμονή στη Θεματική ή Ειδική Ιστορία, μας εμπλέκει  στην αναζήτηση που πραγματοποιείται από τους  ερευνητές, οι οποίοι δεν ξεχωρίζουν το γενικό  από το ειδικό, παραμένοντας  σε μια επαγωγική μέθοδο, διεξάγοντας σωστά την έρευνα του πεδίου τους.  

Η διδασκαλία της Γενικής Ιστορίας μπορεί να μας δώσει τη δυνατότητα να προσεγγίσουμε τα ειδικά θέματα ή την  τοπική ιστορία, που είναι ενταγμένη οργανικά μέσα στην εξέλιξη, την  αιτιακή και χρονική διαδοχή και εξήγηση. Δεν είναι δυνατόν  τα θέματα αυτά να είναι ισοδύναμα και να αποκλίνουν μεταξύ τους, ούτε να βρίσκονται σε ομόκεντρους κύκλους αφού αυτό  προκαλεί  σύγχυση στο μαθητή, γιατί  είναι ανεξάρτητα και αποσπασματικά∙ Για παράδειγμα  τίποτα δεν εξηγούν, τα θέματα:  οι γυναίκες, αγρότες, εργάτες, οι πολιτικές εξουσίες, τα παιδιά στην ιστορία, αν δεν ενταχθούν σε γενικές προβληματικές.  Πρέπει να ρωτάμε πώς γεννιούνται τα  προβλήματα σε μια συγκεκριμένη  ιστορική εποχή. 

Η σημερινή απόπειρα  σύνδεσης με τη λεγόμενη «Διαθεματικότητα», είναι μια, ακόμα, άκυρη διαδικασία. Εναρμονίζεται  με μια αντίληψη της «ερευνητικής εργασίας» (project), αφού  οι μαθητές δεν έχουν τις κατάλληλες προϋποθέσεις για να φτάσουν σε επιστημονικές-ερευνητικές συγκρίσεις, πράγμα που μπορούν να επιτύχουν ολοκληρωμένοι ερευνητές σε μεταπτυχιακές διαδικασίες. 

Προτείνουμε η διδασκαλία της Ιστορίας και το Αναλυτικό Πρόγραμμα να   συγκροτηθούν με βάση τη θέση της Ομάδας, που είναι δημοσιευμένη στη Φιλολογική, τεύχος 119, Απρίλιος-Ιούνιος 2012 και έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα της Π.Ε.Φ. 

 

ΤΑ  ΜΕΛΗ  ΤΗΣ  ΟΜΑΔΑΣ  ΙΣΤΟΡΙΑΣ  ΤΗΣ  ΠΕΦ

 Αναστασία  Αβραμίδου        Φιλόλογος, Master  Ανθρωπιστικών σπουδών  

Γιούλα  Κωνσταντοπούλου     Δρ. Ιστορίας  

Κυριακούλα  Μαμίτση            Φιλόλογος, ιστορικός

Χαράλαμπος  Μπαμπούνης    Αναπλ.  Καθηγητής Ιστορίας Πανεπιστ. Αθηνών

Μιχάλης  Παπαδόπουλος        Δρ. Ιστορίας

Μάρκος  Ρενιέρης                   D.E.A.  Ιστορίας

Σπύρος  Τουλιάτος                 Ιστορικός,  Οργανωτικός Γραμματέας ΠΕΦ