Alfavita Newsroom Τις τελευταίες μέρες υπάρχει έντονη κινητικότητα γύρω από το θέμα των Τεχνολογικών Ιδρυμάτων (ΤΕΙ) της χώρας. Συγκεκριμένα, οι εξελίξεις αφορούν στη μετονομασία των ΤΕΙ σε «Πανεπιστήμια Εφαρμοσμένων Επιστημών», την οποία διεκδικούν οι πρόεδροι των ΤΕΙ (τα «βαφτίσια» ήδη για κάποια Ιδρύματα έχουν γίνει, με τις προβλεπόμενες, εννοείται, φιέστες και αγιαστούρες). Από την άλλη, η Σύνοδος των Πρυτάνεων των Πανεπιστημίων προσέτρεξε κι αυτή με τη σειρά της να καταδικάσει τη μετονομασία, με το επιχείρημα ότι δεν είναι σύννομες η μετάλλαξη του τεχνολογικού χαρακτήρα και η κατάργηση του διακριτού ρόλου των ΤΕΙ, στην ουσία η εξομοίωσή τους με τα πανεπιστήμια. Αν κάποιος δεν παρακολουθεί το νήμα που συνδέει τις στρατηγικές επιλογές των ευρωενωσιακών επιτελείων με τις εξελίξεις στον τομέα της Ανώτατης Εκπαίδευσης στη χώρα μας, ή δεν μπορεί να τις ερμηνεύσει στη βάση της αντικειμενικής σχέσης οικονομίας - πολιτικής - Παιδείας, είναι πολύ εύκολο να πάρει το μέρος είτε των διοικήσεων των πανεπιστημίων είτε των ΤΕΙ.
Στόχος ο «Ενιαίος Χώρος Ανώτατης Εκπαίδευσης»
Η όλη συζήτηση στην πραγματικότητα αφορά τη συγκρότηση του περίφημου «Ενιαίου Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης και Ερευνας», που έχει καθοριστεί ως πρωταρχικός στόχος στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, σε επίπεδο χωρών Ευρωπαϊκής Ενωσης, ήδη από τη Σύνοδο της Μπολόνια το 1999. Στόχος είναι η σύγκλιση των ευρωπαϊκών εκπαιδευτικών συστημάτων, ώστε να διευκολύνεται η κινητικότητα φοιτητών και αποφοίτων - εργαζομένων υψηλής ειδίκευσης, η αντιστοίχηση των προσόντων τους, η ενιαιοποίηση τελικά της αγοράς εκπαιδευτικών και ερευνητικών προϊόντων της ΕΕ, προκειμένου να είναι πιο ανταγωνιστική σε σχέση με άλλα κέντρα (ΗΠΑ, Κίνα κ.λπ.).
Στο πλαίσιο αυτό, τα ευρωενωσιακά επιτελεία και οι αστικές κυβερνήσεις επεξεργάζονται τρόπους «εξορθολογισμού» της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, στην κατεύθυνση - όπως δηλώνουν - της αντιμετώπισης του κατακερματισμού, των αλληλεπικαλύψεων, της σπατάλης δυναμικού και πόρων. Καταρχήν, εδώ οφείλουμε να θυμίσουμε ότι τα διαπιστωμένα προβλήματα αλληλεπικαλύψεων Τμημάτων (π.χ. Νοσηλευτική Πανεπιστημίων και ΤΕΙ), ύπαρξης Τμημάτων χωρίς επιστημονικό υπόβαθρο (υπάρχουν και στα ΤΕΙ και σε επίπεδο πανεπιστημίων) είναι αποτέλεσμα της δικής τους πολιτικής, είναι τελικά απόρροια της ίδιας της αναρχίας του καπιταλιστικού συστήματος, της ανισομέρειας στην ανάπτυξη των κλάδων, της αποκλειστικής προτεραιότητας που δίνεται στο κέρδος απέναντι στις λαϊκές ανάγκες. Ποιος δε θυμάται, άλλωστε, το ανεκδοτολογικό πλέον απόφθεγμα «κάθε πόλη και ΤΕΙ ή πανεπιστήμιο», που το εφάρμοσαν απαρέγκλιτα όλες οι κυβερνήσεις μέχρι σήμερα, είτε απορροφώντας κονδύλια ΕΣΠΑ είτε ικανοποιώντας τη διεύρυνση επιμέρους συμμαχιών με τις περίφημες «τοπικές κοινωνίες»;
Σήμερα, υπάρχει ωστόσο απαίτηση «συμμαζέματος» αυτής της κατάστασης, στο πλαίσιο του οποίου εντάσσεται άλλωστε και το «Αθηνά 1», το υλοποιημένο πρόγραμμα συγχώνευσης και κλεισίματος Τμημάτων ΤΕΙ και πανεπιστημίων, που έγινε επί Αρβανιτόπουλου και κυβέρνησης ΝΔ - ΠΑΣΟΚ - ΔΗΜΑΡ. Αντίστοιχες απόπειρες έχουν γίνει αρκετές έκτοτε, με σχέδια «Αθηνά» 2 και 3, όλες ενταγμένες στο στρατηγικό στόχο αναδιάρθρωσης του χάρτη της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Εκεί εντάσσεται και η σημερινή «διαμάχη» που έχει ξεσπάσει, αφού, ενώ όλοι συμφωνούν με το στρατηγικό στόχο του Ενιαίου Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης, δεν τα βρίσκουν (...ως είθισται) στη μοιρασιά, ή αλλιώς σε ποιανού την καμπούρα θα φορτωθεί μέρος του τιμήματος της ανταγωνιστικότητας και επιχειρηματικότητας της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Βέβαια, το βαρύτερο φορτίο θα το σηκώσουν για άλλη μια φορά τα παιδιά των λαϊκών οικογενειών, όπως έγινε και με τα προηγούμενα σχέδια συγχωνεύσεων, που είχαν ως αποτέλεσμα σπουδαστές να διακόψουν σπουδές, να μην ξέρουν από ποια Σχολή θα αποφοιτήσουν και τι θα λέει το πτυχίο τους και άλλα τέτοια...
Ζητούμενό τους η εκπαιδευτική και ερευνητική αγορά
Ετσι, μέρες τώρα παρακολουθούμε ένα σίριαλ, όπου οι πρόεδροι των ΤΕΙ μετονομάζουν τα Ιδρύματα σε Εφαρμοσμένων Επιστημών και, ταυτόχρονα, διεκδικούν να μπορούν να τίθενται επικεφαλής ερευνητικών προγραμμάτων και να επιβλέπουν αυτόνομα διδακτορικές διατριβές (ο νόμος μέχρι σήμερα ορίζει τη συνεπίβλεψη με καθηγητή πανεπιστημίου). Επισημαίνουμε ότι αντίστοιχη διαδικασία είχε ακολουθηθεί και με τη λειτουργία μεταπτυχιακών κύκλων σπουδών. Αρχικά, τα ΤΕΙ έπρεπε να συνδιοργανώνουν μεταπτυχιακά προγράμματα με πανεπιστήμια της Ελλάδας ή διαφόρων τύπων πανεπιστήμια και κολέγια (!) του εξωτερικού, ενώ, μετά την άρση αυτής της προϋπόθεσης, άνοιξε ο εμπορικός δρόμος και για τα ΤΕΙ, ώστε να ιδρύσουν συλλήβδην μεταπτυχιακά προγράμματα αυτόνομα, με δίδακτρα που φτάνουν και τις 9.000 ή και 10.000 ευρώ. Ακόμα μεγαλύτερη και προσοδοφόρα είναι η αγορά των ερευνητικών προϊόντων και προγραμμάτων, στην οποία τα ΤΕΙ διεκδικούν να παίξουν... χωρίς υποχρεωτικούς συνεταίρους, ώστε να μη χρειάζεται να μοιράζονται τα λάφυρα. Προνόμιο βέβαια που για τα πανεπιστήμια είναι κατοχυρωμένο και το φυλάνε ως κόρη οφθαλμού.
Τα πανεπιστήμια, από την άλλη, μέσω των διοικήσεών τους, αρνούνται το μοίρασμα της πίτας σε περισσότερους διεκδικητές. Ζητούν πρώτα να επαναξιολογηθούν τα ΤΕΙ, αξιοποιώντας την αξιολόγηση ως εργαλείο για να περιοριστεί το εύρος των δικαιούχων, σήμερα ειδικά που η «πίτα», δηλαδή τα ευρωπαϊκά προγράμματα και η κρατική χρηματοδότηση, είναι τόσο ασφυκτικά περιορισμένη. Δεν είναι τυχαίο επίσης ότι τα ΤΕΙ δε συμπεριλήφθηκαν στον πρόσφατο νόμο για το Εθνικό Ιδρυμα Ερευνας και Καινοτομίας, ένα ΝΠΙΔ που ιδρύθηκε για να αποτελέσει την ομπρέλα των ερευνητικών προγραμμάτων και να διεξαγάγει τη σύνδεση πανεπιστημίων και επιχειρήσεων στον τομέα της Ερευνας. Αν ήμασταν βέβαια ρομαντικοί αυτού του τύπου, θα λέγαμε ότι είναι πραγματικά θλιβερό να βλέπει κανείς τους εκπροσώπους της διανόησης της χώρας μας να επιδίδονται σε τέτοιους καβγάδες...
Την ενορχήστρωση φυσικά όλης αυτής της παραφωνίας την έχει αναλάβει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, μαζί με τα υπόλοιπα αστικά κόμματα. Η κυβέρνηση δεν έχει αποφασίσει σε αυτήν τη φάση ποιανού χατίρι να χαλάσει, δε θέλει όμως επ' ουδενί να λοξοδρομήσει από το στόχο της ενίσχυσης της επιχειρηματικής και ανταγωνιστικής ταυτότητας των ΑΕΙ. Είναι διακηρυγμένη άλλωστε η πλήρης ταύτισή της με την αναδιάρθρωση του χώρου της Ανώτατης Εκπαίδευσης στην κατεύθυνση της προσέλκυσης της αποκαλούμενης «υγιούς και καινοτόμου επιχειρηματικότητας», προτείνοντας μάλιστα ό,τι προβλέπει η αντίστοιχη ατζέντα των ευρωενωσιακών επιτελείων και έχουν δρομολογήσει στο παρελθόν και προηγούμενες κυβερνήσεις: Συγχωνεύσεις και κλεισίματα, πλατφόρμες συνέργειας πανεπιστημίων, ΤΕΙ και Ερευνητικών Κέντρων με επιχειρήσεις, οριζόντια κινητικότητα δυναμικού για λόγους ευελιξίας και κάλυψης των κενών εκεί που τα μονοπώλια επενδύουν ενδιαφέρον και χρήμα.
Ολα τα παραπάνω περιλαμβάνονται άλλωστε στο πόρισμα του «Εθνικού Διαλόγου» για την Παιδεία σε σχέση με τον Ενιαίο Χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης, όπου, ειρήσθω εν παρόδω, ως λύση σε σχέση με τα ΤΕΙ, προτείνεται είτε η μετονομασία τους σε Πανεπιστήμια Εφαρμοσμένων Επιστημών είτε η κατά περίπτωση ένταξή τους σε ομόλογα πανεπιστημιακά τμήματα, κατόπιν αξιολόγησης. Είναι φανερό επομένως πως οι στοχεύσεις, ανεξαρτήτως συνταγής, συγκλίνουν στην ολοκλήρωση της εικόνας του πανεπιστημίου - επιχείρηση, με πλήρη ή μερική συμμετοχή των ΤΕΙ, για την οποία η κυβέρνηση εργάζεται με απόλυτη αφοσίωση και συνέπεια.
Απάντηση ο κοινός αγώνας φοιτητών και σπουδαστών
Μέσα σε όλα αυτά, τίθεται το ερώτημα: Ποια πρέπει να είναι η θέση των σπουδαστών και φοιτητών, των διδασκόντων που παραμένουν συνειδητά αμέτοχοι στα επιχειρηματικά σχέδια των διοικήσεων; Η συντριπτική πλειοψηφία των σπουδαστών δεν έχει να κερδίσει τίποτα από τα νέα «βαφτίσια» των ΤΕΙ, όπως δεν κέρδισε από την ονοματοδοσία του 2001, όταν τότε τα Τεχνολογικά Ιδρύματα κατέβασαν τις παλιές ταμπέλες στις εισόδους τους και ανέβασαν καινούριες με το πρόθεμα «Α(νώτατα)». Κι αυτό γιατί, όπως λέει κι ο λαός μας, το να «αλλάξει ο Μανωλιός και να βάλει τα ρούχα του αλλιώς» δε σηματοδοτεί καθόλου την ουσιαστική αναβάθμιση του κάθε Ιδρύματος, την ίδια στιγμή που δεν υπάρχουν καθηγητές, υποδομές, εξοπλισμός, δε διδάσκονται μαθήματα και εργαστήρια, κλείνουν και συγχωνεύονται Τμήματα και Σχολές με τα κριτήρια των μονοπωλίων.
Αλλωστε, ας μην ξεχνάμε ότι από αυτά τα «Ανώτατα» Τεχνολογικά Ιδρύματα, ένας στους δύο εγκαταλείπει τις σπουδές, γιατί δεν μπορεί να αντεπεξέλθει στο κόστος, γιατί αναγκάζεται να δουλέψει, γιατί δε βλέπει καμιά διέξοδο στο μαύρο τοπίο της ανεργίας που τον περιμένει. Ο σπουδαστής σήμερα έχει πείρα από την αποκαλούμενη «Ανωτατοποίηση» και τις αλλαγές των τίτλων, μπορεί να βγάλει συμπεράσματα. Παρά την αλλαγή ονόματος, ξέρουμε ότι οι απόφοιτοι της ΣΕΥΠ (νοσηλευτές κ.λπ.) δεν έχουν θέση στην εμπορευματοποιημένη Υγεία, παρά μόνο με voucher Υγείας, το ίδιο και οι απόφοιτοι των Τουριστικών, οι απόφοιτοι της ΣΔΟ (λογιστές κ.λπ.) είναι όλοι με «μπλοκάκια» ή δουλεύουν σε φαστ-φουντ, οι τεχνολόγοι γεωπόνοι, απόφοιτοι της ΣΤΕΓ, ελπίζουν στις αγροτικές επιδοτήσεις και στα προγράμματα κατάρτισης ανέργων και πάει λέγοντας...
Από την άλλη, οι φοιτητές των πανεπιστημίων δεν έχουν να χάσουν τίποτα από μια ενδεχόμενη μετονομασία των ΤΕΙ. Κι αυτό γιατί ο πραγματικός εχθρός, που τους στερεί την πρόσβαση στην ολόπλευρη μόρφωση, που αποκόπτει οριστικά το επάγγελμα από τις σπουδές, που τους αναγκάζει να πληρώνουν από την τσέπη τους για συγγράμματα, αναλώσιμα, φοιτητική μέριμνα, αλλά και για πανάκριβα προγράμματα κατάρτισης στο πλαίσιο της απόκτησης δεξιοτήτων, δεν είναι προφανώς τα ΤΕΙ και οι σπουδαστές τους. Φοιτητές και σπουδαστές αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα, τόσο κατά τη διάρκεια των σπουδών τους, όσο και ως απόφοιτοι στην περιπλάνηση ανεργίας - ημι/ετεροαπασχόλησης.
Ας μην ξεχνάμε ότι στο παρελθόν, αλλά και σήμερα, διάφορες δυνάμεις, με προεξάρχουσα τη ΔΑΠ σε ΤΕΙ και πανεπιστήμια, επιχειρούν μεθοδικά να δημιουργήσουν τέτοιες πλαστές διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα σε φοιτητές και σπουδαστές, ανάμεσα σε ειδικότητες (π.χ. με την περίφημη διαμάχη για τα «επαγγελματικά δικαιώματα»), προκειμένου να συσκοτίσουν τον κοινό εχθρό, να αποπροσανατολίσουν αιτήματα και αγώνες. Βάζουν έτσι τους πολιτικούς μηχανικούς ΤΕ (Τεχνολογικής Εκπαίδευσης) να μαλώνουν με τους πολιτικούς τοπογράφους ΤΕ ή τους πολ. μηχανικούς ΠΕ (Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης), την ίδια στιγμή που η κατασκευή έχει φτάσει στα επίπεδα της δεκαετίας του 1930 και οι μεν και οι δε αντιμετωπίζουν από κοινού τεράστια προβλήματα ανεργίας.
Το ΚΚΕ και η ΚΝΕ έχουμε επανειλημμένα τονίσει ότι η πραγματική λύση για τα Τεχνολογικά Ιδρύματα της χώρας θα έρθει μόνο μέσα από μια συνολικότερη αλλαγή της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης που, αντικειμενικά, θα προκύπτει από έναν άλλο δρόμο ανάπτυξης της οικονομίας και της κοινωνίας. Θα είναι μέρος μιας πραγματικά Ενιαίας Ανώτατης Εκπαίδευσης, χωρίς διαχωρισμούς σε εφαρμοσμένες και θεωρητικές επιστήμες, που είναι ανορθολογικοί και αντιεπιστημονικοί, αφού σε κάθε επιστημονικό αντικείμενο συνυπάρχει τόσο η θεωρία όσο και η κοινωνική εφαρμογή της.
Στις 3 Νοέμβρη, φοιτητικοί και σπουδαστικοί σύλλογοι, με πρωτοπόρους τους συλλόγους που συσπειρώνονται στο ΜΑΣ, καλούν σε παμφοιτητικό συλλαλητήριο. Είναι μια καλή ευκαιρία, από κοινού, φοιτητές των πανεπιστημίων, σπουδαστές των ΤΕΙ να βροντοφωνάξουν ότι το πανεπιστήμιο των μονοπωλίων, όπως και να το βαφτίσουν, είναι κόντρα στις δικές τους ανάγκες, κόντρα στις πραγματικές δυνατότητες της επιστήμης.
Της
Κέλλυς ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ*
*Η Κέλλυ Παπαϊωάννου είναι μέλος του Τμήματος Παιδείας και Ερευνας της ΚΕ του ΚΚΕ
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 18/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
