Συνθήκες εργασιακής «γαλέρας» στον Πολιτισμό μέσω των ΜΚΟ

 

Το Μάη του 2012, παραμονές των εκλογών, ο «Ρ» αποκάλυπτε προσλήψεις στην Αρχαιολογική Υπηρεσία μέσω των «Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων». Είναι το γνωστό μοντέλο της κοινωφελούς εργασίας που υλοποιείται με χρηματοδότηση του ΕΣΠΑ, αφορά δουλειά για 7 μήνες και με ανώτερο μισθό 625 ευρώ. Ενα πρόγραμμα που υλοποιείται και σε άλλους φορείς του Δημόσιου Τομέα, όπως για παράδειγμα στους δήμους. Αυτή η εξέλιξη στην Αρχαιολογική Υπηρεσία, είχε ερμηνευτεί τότε από το «Ριζοσπάστη» και ως άλμα για το πλήρες ξεπούλημα και ιδιωτικοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς στο κεφάλαιο, με παράλληλο χτύπημα σε ό,τι απέμεινε από τη δομή και το δημόσιο χαρακτήρα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και βεβαίως τσάκισμα των εργασιακών δικαιωμάτων σε αυτήν.

 

Η πραγματικότητα θα δικαίωνε την παραπάνω προσέγγιση και μάλιστα με το χειρότερο τρόπο: Πλέον, το υπουργείο Πολιτισμού, χρησιμοποιεί σε όλο και μεγαλύτερα ποσοστά «ενοικιαζόμενους», ουσιαστικά, εργαζόμενους πολλών ειδικοτήτων που χρειάζονται στον τομέα της προστασίας των μνημείων και στα μουσεία, από ΜΚΟ που διαχειρίζονται σχετικά κοινοτικά χρηματοδοτικά προγράμματα, από τα οποία παίρνουν και ποσοστό.

 

Η «πρόσκληση» του ΥΠΠΟ προς τις ΜΚΟ «Για υποβολή προτάσεων προώθησης ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης στον πολιτισμό, στο επιχειρησιακό πρόγραμμα "Ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού"», έγινε στις 23/4/2012. Από την πρώτη στιγμή, η Επιτροπή του ΠΑΜΕ στο ΥΠΠΟ έκανε σαφή την αντίθεσή της και στο νέο αυτό εργασιακό «φρούτο», καταγγέλλοντας στους εργαζόμενους στον Πολιτισμό ότι το ΥΠΠΟ «εμμένει σταθερά στις ελαστικές μορφές απασχόλησης και προσλήψεις μέσω ΜΚΟ, ενώ για βασικά ζητήματα επιρρίπτει τις ευθύνες σε τρίτους, όπως για την απασχόληση με δελτίο παροχής υπηρεσιών και την καταβολή των επιδομάτων στους συμβασιούχους (ανθυγιεινό και πολιτιστικής επιμόρφωσης)». Ετσι, στη «μία περίπτωση στηρίζει την ασυδοσία των εργολάβων - ιδιωτών» και «στη δεύτερη την άνιση μεταχείριση των εργαζομένων συμβασιούχων και μονίμων».

 

Από κινητοποίηση του ΠΑΜΕ έξω από την Ακρόπολη

Το πώς εφαρμόζονται τα παραπάνω αυτή τη στιγμή τόσο στην Αρχαιολογική Υπηρεσία, αλλά και στα ιδιωτικά μουσεία - που «βολεύονται» και αυτά μέσω των ΜΚΟ - και τι είναι αυτό το νέο, σε μορφή αλλά παλαιότατο σε στόχους, «μοντέλο» δουλειάς, μας εξηγούν τρεις νέοι επιστήμονες που δουλεύουν σε αυτή την εργασιακή «κρεατομηχανή»:

 

Η αρχαιολόγος, Γιάννα Ποθητού, που εργάζεται στην ειδικότητά της στην Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων, η Κλαίρη Καρπή, ιστορικός αλλά εργαζόμενη ως εργατοτεχνίτρια στο Μουσείο Γουλανδρή και ο Παναγιώτης Μηλιώτης, ηλεκτρονικός, αλλά εργαζόμενος ως καθαριστής στο Επιγραφικό Μουσείο.

Από εργαζόμενοι... «ωφελούμενοι»!

 

«Είμαστε αρχαιολόγοι, φύλακες, εργατοτεχνίτες, μουσειολόγοι, καθαριστές και άλλες ειδικότητες σε μουσεία, κρατικά και ιδιωτικά, καθώς και σε Εφορείες Αρχαιοτήτων σε όλη τη χώρα», λέει η Γιάννα και εξηγεί: «Οι ΜΚΟ αναλαμβάνουν τις προσλήψεις μας για λογαριασμό του ΥΠΠΟ μέσω κοινοτικού χρηματοδοτικού προγράμματος. Υπάρχουν τουλάχιστον δέκα ΜΚΟ σε όλη την Ελλάδα που κάνουν αυτή τη δουλειά. Κάθε ΜΚΟ αναλαμβάνει τα δικά "της" μουσεία, ιδιωτικά ή και δημόσια, καθώς και Εφορείες Αρχαιοτήτων. Μιλάμε για αρκετές εκατοντάδες εργαζομένων. Οι ΜΚΟ παίρνουν ποσοστό των χρημάτων, 5% του συνολικού έργου ή κατά άτομο. Η σύμβαση είναι επτάμηνη, αλλά επειδή το πρόγραμμα είναι μέχρι τις 31/12, οι εργαζόμενοι που προσλήφθηκαν πριν λίγο καιρό, δεν θα δουλέψουν επτάμηνο αλλά λιγότερο».

 

 

-- Τι συμβάσεις είναι αυτές;

 

Γιάννα: «Οι συμβάσεις αυτές είναι τριτοκοσμικές και κατάπτυστες. Δεν περιλαμβάνουν βασικά πράγματα όπως άδεια, ακόμη και αναρρωτική. Δεν μπορούμε να λείψουμε από τη δουλειά ούτε με χαρτί γιατρού. Δεν δικαιούμαστε κανένα επίδομα και καμία προσαύξηση για δουλειά τα Σαββατοκύριακα ή τη νύχτα (π.χ. στη φύλαξη). Εχουμε μόνο υποχρεώσεις χωρίς κανένα δικαίωμα. Οι ΜΚΟ λειτουργούν ως δουλεμπορικά γραφεία. Νοικιάζουν τους εργαζόμενους στο ΥΠΠΟ. Είμαστε ενοικιαζόμενοι, αλλά χαρακτηριζόμαστε ως "ωφελούμενοι"! Δηλαδή "ωφελούμαστε" του προγράμματος, ενώ καλύπτουμε νευραλγικές θέσεις».

 

-- Ποια ήταν η απάντηση των εργαζομένων;

 

Παναγιώτης: «Με το που ξεκίνησε η σύμβαση και αρχίσαμε να ασκούμε τα καθήκοντά μας ξεκίνησαν και τα προβλήματα με τις απολύσεις στο Μουσείο Γουλανδρή, με το πρόσχημα ότι οι εργαζόμενοι του προγράμματος είχαν προσκομίσει λάθος δικαιολογητικά. Οι εργαζόμενοι αντέδρασαν και επανήλθαν στις θέσεις τους. Απευθυνθήκαμε στο σωματείο ιδιωτικών υπαλλήλων που συγκάλεσε σύσκεψη και μέσα από αυτή τη διαδικασία συγκροτήθηκε η Επιτροπή Αγώνα Εργαζομένων μέσω ΜΚΟ στον τομέα του Πολιτισμού. Βγάλαμε ανακοίνωση, αρχίσαμε να τη μοιράζουμε στους συναδέλφους με εξορμήσεις στα μουσεία αλλά και άνθρωπο τον άνθρωπο, συνάδελφο το συνάδελφο και καταφέραμε να κάνουμε παρεμβάσεις στο ΥΠΠΟ αλλά και στις ΜΚΟ. Παράλληλα, έκανε παρεμβάσεις και το σωματείο των ιδιωτικών υπαλλήλων».

 

Γιάννα: «Σε όλους τους χώρους αντιμετωπίζουμε τα ίδια προβλήματα, τα οποία φάνηκαν από την αρχή. Ο καθένας διαπίστωνε στην πράξη τι σήμαινε αυτή η σύμβαση. Εχουμε πλέον εργαζομένους διαφόρων ταχυτήτων στο ΥΠΠΟ: Μόνιμοι, αορίστου, συμβασιούχοι κι εμείς. Επιπλέον, εμείς γινόμαστε "μπαλάκι" ανάμεσα στις διευθύνσεις των υπηρεσιών στις οποίες δουλεύουμε και στις ΜΚΟ με τις οποίες έχουμε υπογράψει. Για ζητήματα της δουλειάς απευθυνόμαστε στις διευθύνσεις, για οποιοδήποτε άλλο εργασιακό πρόβλημα πρέπει να απευθυνθούμε στις ΜΚΟ. Μόνο άτυπα μπορούμε να μιλήσουμε γι' αυτά τα ζητήματα με τους προϊσταμένους μας. Εχει τύχει από την αρχή της σύμβασης να μην ξέρουμε πού να απευθυνθούμε για να βρούμε το δίκιο μας. Φυσικά, οι θέσεις που θα μείνουν κενές από τις "διαθεσιμότητες" - απολύσεις στην Αρχαιολογική Υπηρεσία θα καλυφθούν από τέτοιου είδους συμβάσεις».

 

Κλαίρη: «Για τα ιδιωτικά μουσεία είμαστε μεγάλο κελεπούρι. Εχουν γίνει απολύσεις στο Γουλανδρή και στο Μπενάκη, άρα προφανώς δεν υπάρχει προσωπικό και έρχονται να καλύψουν τις θέσεις αυτές με τη δική μας εργασία. Ιδια αντιμετώπιση υπάρχει και στα ιδιωτικά μουσεία. Είμαστε παιδιά για όλες τις δουλειές. Είμαστε υπόλογοι στη διοίκηση του μουσείου, αλλά κανένας δεν έχει την ευθύνη όταν εμείς έχουμε κάποια δικαιώματα και θέλουμε να τα διεκδικήσουμε. Μας παραπέμπουν είτε στο υπουργείο είτε στις ΜΚΟ. Αυτό που έχουν δημιουργήσει ανάμεσα στους εργαζόμενους είναι ότι "ήρθαν οι νέοι με τα λιγότερα λεφτά να μας πάρουν και τη δουλειά". Γιατί υπάρχει και μέσα από τη διοίκηση και το ιδεολόγημα ότι μπορεί να μας κρατήσουν, άρα να κάτσουμε καλά, να ακούμε κ.λπ.».

 

-- Είστε λοιπόν φθηνό, «ευέλικτο» εργατικό δυναμικό, με «σύνθημα» «όλοι για όλα και τζάμπα».

 

Γιάννα: «Και έρχονται συμβάσεις με ακόμη λιγότερους μισθούς με νέα, αντίστοιχα προγράμματα».

 

Παναγιώτης: «Επιπλέον, αν κάποιος λείψει χάνει το μεροκάματό του».

 

-- Δηλαδή;

 

Γιάννα: «Κάθε ΜΚΟ έχει διαφορετική τακτική σε αυτό το θέμα. Στη δική μας περίπτωση και πριν από λίγες μέρες δεν είχαν κολλήσει ακόμη τα ένσημα. Είμαστε ουσιαστικά ανασφάλιστοι και πρέπει να πληρώνουμε αν χρειαστεί μια εξέταση. Επίσης, ακόμη και όταν το μουσείο είναι κλειστό, εμείς χάνουμε την ημέρα, δηλαδή το μεροκάματο, όσο δεν υπογράφουμε στη λίστα και ας είναι δεκαπενταύγουστος όπως έχει ήδη συμβεί. Μέχρι και πριν μερικές μέρες ήμασταν απλήρωτοι».

 

Παναγιώτης: «Εχουμε πληρωθεί μόνο μέχρι τον Αύγουστο».

 

Γιάννα: «Αν το ΕΣΠΑ για κάποιο λόγο δε δοθεί τότε λύνονται και οι συμβάσεις και δε δικαιούμαστε να διεκδικήσουμε τίποτα. Αυτά τα χρήματα, οι χρωστούμενοι μισθοί, δόθηκαν μόνο κάτω από πολλαπλές και συνεχόμενες παρεμβάσεις από την Επιτροπή Αγώνα. Μόνο η Επιτροπή του ΠΑΜΕ στο ΥΠΠΟ, το Σωματείο Ιδιωτικών Υπαλλήλων και ο ΣΕΚΑ (σ.σ. Σύλλογος Εκτάκτων Αρχαιολόγων) μας έχουν συμπαρασταθεί».

«Συνεχίζουμε δυναμικά»!

 

-- Ποια ήταν η απάντηση του υπουργείου;

 

Παναγιώτης: «Στην αρχή κάνανε ό,τι μπορούσαν για να μας αποφύγουν, εμείς όμως επιμέναμε δυναμικά. Μετά εμφανίζονταν είτε "άναυδοι", δηλαδή να μη γνωρίζουν τίποτα για το ότι είμαστε ανασφάλιστοι, π.χ. είτε μας υπόσχονται ότι θα πληρωθούμε. Για τα άλλα ζητήματα, όπως τις αργίες και τις Κυριακές λένε ότι δεν μπορούν να κάνουν τίποτα».

 

Κλαίρη: «Ενώ για το ζήτημα των συλλογικών συμβάσεων μας είπαν... να μην πολιτικοποιούμε το ζήτημα! Αυτό είναι το κύριο, ότι όταν βάζαμε εκτός από το ζήτημα του μισθού και γενικότερα ζητήματα, όπως το ότι έχει καταργηθεί η συλλογική σύμβαση και εμείς είμαστε έρμαια των ΜΚΟ, μας λένε να μην πολιτικοποιούμε και να μη βαθαίνουμε το ζήτημα».

 

-- Επιδρά και με άλλους τρόπους αυτό το εργασιακό καθεστώς στους χώρους δουλειάς; Και τι συνιστά για το δημόσιο χαρακτήρα του Πολιτισμού;

 

Γιάννα: «Και μόνο η υπογραφή σύμβασης μέσω ΜΚΟ ανοίγει το δρόμο για την ιδιωτικοποίηση του Πολιτισμού. Και αυτό το θέμα είχαμε θέσει στην πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟ και η απάντηση ήταν πάλι να μην κάνουμε το θέμα πολιτικό. Οι ελλείψεις στην Αρχαιολογική Υπηρεσία είναι μεγάλες και σε όλα τα επίπεδα. Δεν υπάρχουν στοιχειώδη μέσα. Οι καταδυτικές αποστολές δε συνεχίζονται λόγω έλλειψης χρημάτων. Το προσωπικό απειλείται άμεσα με απολύσεις. Και όλοι βρίσκονται σε αναβρασμό για το ποιος δε θα είναι την επόμενη μέρα στην εργασία του. Υπάρχει απογοήτευση στους εργαζόμενους. Την ίδια στιγμή, εμείς δουλεύουμε κανονικά όπως όλοι οι υπόλοιποι εργαζόμενοι της υπηρεσίας. Υπάρχουν μουσεία που αν δεν ήταν οι εργαζόμενοι μέσω ΜΚΟ δεν θα μπορούσαν να λειτουργήσουν. Γι' αυτό και στις διεκδικήσεις μας απαιτούμε να μην καταργηθούν οι Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας, να προσληφθεί μόνιμο προσωπικό όλων των ειδικοτήτων με πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα και το συγκεκριμένο κοινοτικό πρόγραμμα και η χρηματοδότησή του να περάσουν στο ΥΠΠΟ, να φύγουν οι ΜΚΟ από αυτά τα προγράμματα και το 5% να αποδοθεί στους εργαζόμενους».

 

-- Ποια ήταν η ανταπόκριση των συναδέλφων σας στο κάλεσμα της Επιτροπής;

 

Παναγιώτης: «Αυτή τη στιγμή συμμετέχουν συνάδελφοι από το Επιγραφικό, το Εθνικό Αρχαιολογικό, την Εφορεία Εναλίων, το Μουσείο Γουλανδρή και το Μουσείο Λαϊκών Οργάνων. Το σκεπτικό ήταν να είναι η επιτροπή σωματειακή, ώστε ο κόσμος αυτός να μείνει στο σωματείο για να συνεχίζει να αγωνίζεται. Γι' αυτό τα σωματεία πρέπει να δέχονται όλους τους εργαζόμενους ανεξαρτήτως σχέσης εργασίας».

 

Γιάννα: «Το σημαντικό είναι ότι δεν είχαν κινητοποιηθεί ποτέ πριν στο παρελθόν είτε ως εργαζόμενοι είτε ως φοιτητές και διαπιστώνουν τώρα στην πράξη την αξία της οργανωμένης πάλης. Οσο για σωματεία του χώρου, μόνο ο ΣΕΚΑ έχει πάρει απόφαση να δέχεται εργαζόμενους με όλες τις σχέσεις εργασίας».

 

Κλαίρη: «Προσπαθούμε με τις παρεμβάσεις μας και με τη συμμετοχή μας στις απεργίες, όπως την πρόσφατη μεγάλη πανελλαδική της Τετάρτης, να διεκδικήσουμε, ώστε οι επόμενοι που θα πάρουν μέρος σε αυτά τα προγράμματα, να μην ξεκινήσουν από το μηδέν, αλλά να έχουμε κατακτήσει κάποια πράγματα μέσα στη σύμβαση. Για να μπορέσουν και οι επόμενοι εργαζόμενοι πιο θαρρετά να διεκδικήσουν ακόμη περισσότερα. Μέσα από το σωματείο, συγκεκριμένα και οργανωμένα να αγωνιστούμε. Και οι επόμενοι να ξεκινήσουν πιο αγωνιστικά. Να υπάρχει μια μαγιά, να ξέρουν ότι υπάρχει η Επιτροπή που μπορούν να απευθυνθούν και να συσπειρωθούν γύρω της».

 

Παναγιώτης: «Εμείς θα συνεχίσουμε την πάλη μέσα από την Επιτροπή και το σωματείο, θα καλέσουμε σε νέες αγωνιστικές πρωτοβουλίες που θα αποφασίσουμε στις επόμενες συνελεύσεις. Καλούμε τους συναδέλφους να πυκνώσουν την επιτροπή που ήδη υπάρχει και σε άλλα μέρη της χώρας. Ο αγώνας δεν σταματάει μέσα στο επτάμηνο. Συνεχίζεται γιατί όποια δουλειά και να βρούμε τώρα θα είναι των 500 και 400 ευρώ. Δηλαδή, αυτές οι συμβάσεις είναι καθρέφτης για όλες τις μελλοντικές συμβάσεις που θα βρει μπροστά της η νέα γενιά της εργατικής τάξης».

 

Κλαίρη: «Οι συνάδελφοι και όλοι μας πρέπει μέσα από την πείρα μας και μέσα από τους χώρους δουλειάς και από την πείρα της ίδιας της επιτροπής να καταλάβουν ότι τίποτα δεν χαρίζεται, πρέπει να τα κατακτήσουμε. Οτι εν τέλει, μόνο οργανωμένα και όχι ο καθένας μόνος του ή με "πυροτεχνήματα", μπορούμε να κατακτήσουμε πραγματικά και να θεμελιώσουμε δικαιώματα. Καλούμε όλους τους συναδέλφους να συμπράξουν σε αυτό, να μαζικοποιηθεί ακόμη περισσότερο η Επιτροπή ώστε να μπορέσουμε να έχουμε και πιο απτά αποτελέσματα. Συνεχίζουμε δυναμικά».

 

Γιάννα: «Ηδη η δράση μας απέδειξε ότι κάθε φορά που συσπειρωθήκαμε είχαμε και από ένα αποτέλεσμα. Αυτό δείχνει ότι οργανωμένα και μαζικά μπορούμε να καταφέρουμε πολλά πράγματα, να διεκδικήσουμε και άλλα γενικότερα όπως οι συλλογικές συμβάσεις. Εμείς δεν έχουμε αίτημα μόνο τα δεδουλευμένα και τα ένσημα αλλά και αυτά που αφορούν ευρύτερα την ελληνικά κοινωνία. Και καλούμε τους συναδέλφους μας να μην συμβιβαστούν»!

 

Γρηγόρης ΤΡΑΓΓΑΝΙΔΑΣ - Ριζοσπάστης, 16/11/2013