Είναι το σύστημα Υγείας στη Σουηδία επίγειος παράδεισος όπως το εμφάνισε ο Παύλος Τσίμας;

Ο μύθος του βασιλιά που είναι όμως γυμνός

 

Από παλιότερη διαδήλωση εργαζομένων και ανέργων για την περικοπή των επιδομάτων ανεργίας

 

 

Βλέποντας την εκπομπή «Ερευνα» στο MEGA, του Π. Τσίμα, για το σύστημα Υγείας στην Ελλάδα και στη Σουηδία, στις 3 Δεκέμβρη, ακόμα κι ένας αδαής μπορεί να καταλάβει, πόσο μάλλον αν ζει κάποιος στη Σουηδία, ότι με επιφανειακές διαπιστώσεις και συγκρίσεις εμφανίζεται το σύστημα Υγείας στη Σουηδία ως επίγειος παράδεισος. Είναι όμως έτσι;

 

Στη Σουηδία, όταν το αστικό κράτος τις δεκαετίες '50 μέχρι και '80 ήθελε να αναπτύξει το σύστημα Υγείας ως αντίβαρο στις τότε σοσιαλιστικές χώρες, έκανε το σύστημα Υγείας να είναι καθολικό άσχετα αν κάποιος εργάζεται ή όχι, επένδυσε μεγάλα ποσά, προσέλαβε προσωπικό και ανέπτυξε την έρευνα. Ολες οι παρεχόμενες υπηρεσίες ήταν δωρεάν και αργότερα προσβάσιμες με ένα συμβολικό ποσό.

 

Στη συνέχεια, και ενώ εντείνονταν οι αντιθέσεις και τα προβλήματα του καπιταλιστικού συστήματος, εντάθηκε η προσαρμογή στις κατευθύνσεις της ΕΕ και ενισχύθηκαν οι καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις. Ετσι, σε συνθήκες ανατροπής του σοσιαλισμού, το δημόσιο σύστημα Υγείας αλλά και όλοι οι υπόλοιποι τομείς όπως η Παιδεία, η Πρόνοια, άρχισαν και στη Σουηδία να απαξιώνονται από την επίθεση του κεφαλαίου, με αποτέλεσμα μεγάλες περικοπές τις οποίες καλείται να πληρώσει ο σουηδικός λαός.

 

Τα αμέτρητα προβλήματα της Υγείας στην Ελλάδα υπήρχαν και υπάρχουν ως αποτέλεσμα του αντιλαϊκού χαρακτήρα του συστήματος και της πολιτικής του αστικού κράτους, ασχέτως κυβερνήσεων. Το ίδιο ισχύει για τις ελλείψεις στις υποδομές της πρωτοβάθμιας περίθαλψης, αλλά και των νοσοκομείων και για να μην αναφέρουμε και τον τομέα της έρευνας.

 

Ιδια τάση με την Ελλάδα στη Σουηδία

 

 

Οσα παρουσιάστηκαν στην εκπομπή για την Ελλάδα κινούνται στην ίδια κατεύθυνση και στη Σουηδία, σε διαφορετικές αναλογίες, αλλά η τάση είναι ίδια. Ελλειψη νοσηλευτικού προσωπικού, χαράτσια για το κοινωνικό αγαθό της υγείας, ακριβά φάρμακα, άνεργοι αλλά και εργαζόμενοι που δεν έχουν χρήματα να επισκεφθούν ένα γιατρό, ένα νοσοκομείο ή ακόμα χειρότερα έναν οδοντογιατρό και να αγοράσουν τα πανάκριβα φάρμακα, παρότι είναι γενόσημα.

 

Το συμπέρασμα είναι αναμφισβήτητο. Οι υπηρεσίες Υγείας και το φάρμακο στην Ελλάδα αλλά και στη Σουηδία είναι εμπορεύματα και πουλιούνται στις λαϊκές οικογένειες. Η λειτουργία των δημόσιων μονάδων Υγείας στηρίζεται στα ιδιωτικά - επιχειρηματικά κριτήρια. Ενισχύεται ο ιδιωτικός τομέας Υγείας και οξύνεται ο ανταγωνισμός για το κέρδος. Η τάση αυτή δυναμώνει στη Σουηδία και την επόμενη περίοδο η κατάσταση θα χειροτερεύσει για την εργατική τάξη , για τα λαϊκά στρώματα.

 

Ενώ το ρεπορτάζ περιγράφει μια κατάσταση ονειρική για το λαό της Σουηδίας, πρόβαλε σαν λύση για το σύστημα Υγείας στην Ελλάδα, ένα ελάχιστο δίχτυ παροχών Υγείας για εξαθλιωμένους, την εθελοντική εργασία όπως και στην ...καλύτερη περίπτωση τη συμβολική αμοιβή. Ως πρόβλημα που εμφανίζει η εκπομπή για την κατάσταση είναι η αξιολόγηση του νοσηλευτικού και ιατρικού προσωπικού. Βολική, βεβαίως, προπαγάνδα για να προχωρήσουν οι διαθεσιμότητες και οι απολύσεις, οι εργολαβίες στην Ελλάδα.

 

Ομως, ο λαός της Σουηδίας βλέπει την κατάσταση διαφορετικά από τους μεγαλογιατρούς, τους «οικονομολόγους υγείας» που παρέλασαν από την εκπομπή, προσπαθώντας να μας πείσουν ότι είναι πρόοδος στη Σουηδία να μην πληρώσεις μόνο κατά την εισαγωγή σου στο νοσοκομείο την 6η... φορά το χρόνο.

Τα στοιχεία μιλάνε από μόνα τους

 

Σε δημοσκοπήσεις της σουηδικής τηλεόρασης, SVT, τον Σεπτέμβρη του 2013, το 60% των Σουηδών λένε ότι η κατάσταση στην Υγεία έχει χειροτερέψει δραματικά τα τελευταία χρόνια. Το τηλεοπτικό κανάλι TV4 υπολογίζει τις μειώσεις στο νοσηλευτικό και ιατρικό προσωπικό τα επόμενα 2-3 χρόνια στις 3.000 άτομα, πέρα από τις περικοπές που έχουν γίνει ήδη.

 

Στις αρχές του Δεκέμβρη 2013, το πανεπιστημιακό νοσοκομείο του Λουντ, στη νότια Σουηδία, ανακοίνωσε ότι πρέπει να περικόψει 4 εκατομμύρια ευρώ, γιατί θα παρουσιαστεί, μέχρι το τέλος του χρόνου, έλλειμμα. Οι γιατροί διαμαρτυρήθηκαν έντονα ότι με τις περικοπές αυτές κινδυνεύει η υγεία των ασθενών. Η τοπική διοίκηση στο Vοsterbotten, στη βόρεια Σουηδία, θα περικόψει τα επόμενα δύο χρόνια 14 εκατομμύρια ευρώ από την περίθαλψη, γενικότερα από τις υπηρεσίες Υγείας, στην περιοχή. Ετσι περίπου είναι η κατάσταση σε όλη τη Σουηδία.

 

Σχεδόν καθημερινές είναι οι δημοσιεύσεις στα σουηδικά ΜΜΕ για την άσχημη κατάσταση στο σύστημα Υγείας. Ακόμα και στα προπύργια του συστήματος Υγείας στη Σουηδία, στο Καρολίνσκα και στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο της Ουψάλας, υπάρχουν τεράστιες περικοπές.

 

Οι περικοπές σε μερικούς κλάδους της Υγείας έχουν φτάσει το σύστημα σε οριακά επίπεδα.

 

Στις μαιευτικές κλινικές, εδώ και μερικά χρόνια, τα προβλήματα οξύνονται χρόνο με το χρόνο. Σε πολλές περιπτώσεις δεν υπάρχουν κρεβάτια για να γεννήσει μια μέλλουσα μητέρα και αναγκάζεται να πάει να γεννήσει εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από τον τόπο κατοικίας. Μόνο στη Στοκχόλμη το 2011 είχαμε 1.580 τέτοιες περιπτώσεις, ενώ το 2012 αυξήθηκαν στις 1.780. Οι μαίες οργάνωσαν το προηγούμενο διάστημα διαδηλώσεις, διαμαρτυρίες και επισήμαναν ότι η κατάσταση είναι οριακή και ότι η υγεία πολλών νέων μητέρων κινδυνεύει κάτω από αυτές τις προϋποθέσεις.

 

Το καλοκαίρι που πέρασε, το νοσηλευτικό προσωπικό στο Καρολίνσκα και στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο της Ουψάλας, αλλά και στα υπόλοιπα, δούλευε ασταμάτητα με τεράστιες ελλείψεις, ενώ οι διοικήσεις των νοσοκομείων για να μην υπερβούν τον προϋπολογισμό τους αρνούνταν να προσλάβουν προσωπικό. Οι μισθοί, επίσης, είναι χαμηλοί για να μπορέσουν να ζήσουν αξιοπρεπώς και έγιναν αξιοσημείωτες κινητοποιήσεις από το νοσηλευτικό προσωπικό για αυξήσεις μισθών στους νεοδιοριζόμενους.

 

Την ευθύνη για τα νοσοκομεία στη Σουηδία την έχουν οι νομαρχίες και για την Πρωτοβάθμια Υγεία οι δήμοι. Η τοπική διοίκηση, λοιπόν, κάθε χρόνο στους προϋπολογισμούς μειώνει την επιχορήγηση στο σύστημα Υγείας, ενώ ταυτόχρονα αυξάνει τα χαράτσια για την Υγεία. Σήμερα, το εισιτήριο για να επισκεφθείς ένα γιατρό στην Πρωτοβάθμια Υγεία (Κέντρα Υγείας) κάθε φορά είναι 20 ευρώ, ενώ στα επείγοντα στα νοσοκομεία είναι 35 ευρώ. Πρέπει να φτάσεις το ποσό των 150 ευρώ που έχεις πληρώσει για να μην πληρώσεις πλέον άλλο χαράτσι, αλλά ισχύει για ένα χρόνο, μετά το χαράτσι των 150 ευρώ ανανεώνεται. Τα δε παιδιά και οι νέοι δεν πληρώνουν στα Κέντρα Υγείας, ενώ το χαράτσι στα νοσοκομεία υπάρχει και σ' αυτούς αλλά «μόνο» με το ποσό των 12 ευρώ τη φορά.

 

Ο ρόλος της Πρωτοβάθμιας Υγείας είναι κύρια να σταματάει τη ροή των ασθενών προς τα νοσοκομεία και όχι αναγκαστικά να δίνει ικανοποιητική περίθαλψη. Πολλές είναι οι καταγγελίες για διαγνώσεις που γίνονται αργότερα στα νοσοκομεία και οφείλονται στο φρένο που βάζουν τα Κέντρα Υγείας, έτσι ώστε να μην «υπερθερμαίνεται» το σύστημα μιας που υπάρχει μεγάλη μείωση κλινών στα νοσοκομεία μετά το κλείσιμο αρκετών νοσοκομείων τη δεκαετία του '80 και του '90.

Κερδισμένο το ιδιωτικό κεφάλαιο

 

Η απαξίωση αυτή έχει ωφελήσει το ιδιωτικό κεφάλαιο, που έχει μπει επιθετικά στο χώρο της Υγείας τα τελευταία χρόνια. Υπάρχει ιδιωτικοποίηση μεγάλων νοσοκομειακών μονάδων, όπως το νοσοκομείο St:G'ran στη Στοκχόλμη, που ανήκει πλέον στην πολυεθνική Capio. Επίσης, έχουν ανοίξει πολλά ιδιωτικά ιατρεία που ελέγχονται από μεγάλους μονοπωλιακούς ομίλους, όπως Carema, Attendo, Aleris κι άλλες με δισεκατομμύρια ευρώ κέρδη κάθε χρόνο κλεμμένα από τα λαϊκά εισοδήματα. Κατά τα άλλα, σύμφωνα με την εκπομπή «δεν μπορεί κάποιος να πλουτίσει στον κλάδο της Υγείας στη Σουηδία»...

 

Σημαντικό στοιχείο είναι ότι ώθηση στα κέρδη των επιχειρηματικών ομίλων της Υγείας δίνει η ίδια η τοπική διοίκηση που τους εξασφαλίζει ζεστό χρήμα μέσω των εισιτηρίων (χαράτσια) που πληρώνει ο σουηδικός λαός, αλλά και από την επιχορήγηση από την τοπική διοίκηση για να εξασφαλίζουν δήθεν ένα καλό επίπεδο υγείας στον πληθυσμό.

 

Η κατάσταση είναι παρόμοια και στα επείγοντα των νοσοκομείων. Οι ασθενείς πολλές φορές, αν είναι τυχεροί, κάνουν εισαγωγή μέσα σε 2-3 ώρες, αλλά η πλειοψηφία των ασθενών περιμένει περισσότερο, 8 και 10 ώρες δεν είναι σπάνιο γεγονός. Υπάρχουν πολλές διαμαρτυρίες, επίσης, για τη μείωση των ασθενοφόρων, ιδίως στην επαρχία. Ενώ η καθυστέρηση σε εξετάσεις, όπως και στην Ελλάδα, σπρώχνει τους ασθενείς στους ιδιώτες.

 

Η κατάσταση, επίσης, στην Ψυχική Υγεία είναι καταστροφική εδώ και χρόνια. Στο όνομα της αποασυλοποίησης έκλεισαν όλες οι ψυχιατρικές κλινικές και νοσοκομεία και οι ασθενείς πετάχτηκαν στο δρόμο. Πολλοί ασθενείς ζουν σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας μιας και δεν μπορούν να φροντίσουν τον εαυτό τους, λόγω των συμπτωμάτων της ασθένειας που έχουν, και η τοπική διοίκηση δεν έχει καμιά υποχρέωση να τους περιθάλψει. Αντίθετα, προωθεί τον εθελοντισμό από Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, εκκλησίες κ.λπ., με το αζημίωτο πάντα.

 

Η οδοντιατρική περίθαλψη είναι ένας τομέας που πρέπει κάποιος να ξοδέψει μια περιουσία για να μπορέσει να έχει την περίθαλψη που πρέπει. Αν και τα παιδιά και οι νέοι δεν πληρώνουν χαράτσι, όλοι πάνω από 19 χρόνων πληρώνουν αδρά τις επισκέψεις στον οδοντογιατρό και τις θεραπείες. Ενδεικτικά μια επίσκεψη κοστίζει γύρω στα 70 - 80 ευρώ.

 

Τα έξοδα της φαρμακευτικής περίθαλψης έχουν μετακινηθεί στις πλάτες του λαού, μιας και η συμμετοχή της τοπικής διοίκησης στα φάρμακα είναι πολύ μικρή. Πρέπει να πληρώσει ο ασθενής μόνος του τα πρώτα 250 ευρώ και μετά είναι δωρεάν τα φάρμακα που βέβαια είναι συνταγογραφημένα, για ένα χρόνο, μετά ανανεώνεται και εδώ το χαράτσι. Τα υπόλοιπα φάρμακα που δεν είναι συνταγογραφημένα τα πληρώνει ο ασθενής από το δικό του βαλάντιο.

 

Στην εκπομπή, εμφανίστηκε ως υγιές φαινόμενο ο γιατρός να δουλεύει άλλες μέρες στο ιδιωτικό του ιατρείο ή στην ιδιωτική κλινική κι άλλες στο δημόσιο νοσοκομείο. Δεν απασχόλησε, βέβαια, την εκπομπή ότι μπορεί να μην υπάρχει καθόλου ιδιώτης, επιχειρηματική δράση, να μην είναι η Υγεία, η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη εμπόρευμα.

 

Οι εικόνες, λοιπόν, για τον παράδεισο της Σουηδίας στους «ιθαγενείς» στην Ελλάδα είναι εξόχως ρετουσαρισμένες. Ο λαός της Σουηδίας, παρά τις αυταπάτες που καλλιεργούν τα αστικά κόμματα, πρώτα απ' όλα η σοσιαλδημοκρατία, βλέπει ότι η κατάσταση χειροτερεύει. Στο χέρι του είναι να απεγκλωβιστεί, να πάρει τις τύχες στα χέρια του, να αλλάξει τα πράγματα. Γιατί, είναι φανερό ότι όπου υπάρχει καπιταλισμός υπάρχει εκμετάλλευση και συνεπώς και στη Σουηδία χρειάζεται συγκρότηση κοινωνικού, λαϊκού μετώπου για την ανατροπή της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, για να ανοίξει ο δρόμος ανάπτυξης που θα οδηγήσει στην ικανοποίηση των διευρυμένων λαϊκών αναγκών.

 

Τα πλεονεκτήματα του σοσιαλισμού, και στον τομέα της Υγείας, αναδεικνύονται όλο και πιο έντονα μέσα από την πείρα των λαών των καπιταλιστικών κρατών.

 

Γιάννης ΚΩΝΣΤΑΝΤΗΣ

Στοκχόλμη

 

 

Ριζοσπάστης, 7/12/2013