Alfavita Newsroom Ήταν ημέρα Σάββατο, 6 Μάρτη του 1910. Οι κολίγοι απ' άκρη σ' άκρη της θεσσαλικής γης ξεκινούν με μαύρες και κόκκινες σημαίες για τα σημεία συγκέντρωσης, απ' όπου όλοι μαζί, οργανωμένοι, θα ξεκινήσουν για το μεγάλο αγροτικό συλλαλητήριο της Λάρισας. Κύριο αίτημά τους η απαλλοτρίωση των τσιφλικιών και το μοίρασμά τους στους αγρότες.
Η αρχή
Η άθλια πολιτική κατάσταση, η βαριά φορολογία, η ''νεοκαπιταλιστική'' διαφθορά, αναγκάζουν τους νέους σε μετανάστευση. Ήδη από την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα, 200.000 γεωργοί και εργάτες εγκαταλείπουν τη χώρα. Όπως και σήμερα, οι πολιτικοί αρνούνταν βασικά δικαιώματα, δείχνοντας αλαζονεία.
Αστοί ηγέτες της εποχής όπως Χ. Τρικούπης ήταν αντίθετοι με την απαλλοτρίωση της γης εκστομίζοντας δικαιολογίες του τύπου: δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς γιατί θα χάσουμε ξένους επενδυτές.Η χώρα «κατέρρεε» από τις συνέπειες της τότε «ελεγχόμενης πτώχευσης» και την υποταγή στους ξένους (Βρετανούς). Όπως ήταν φυσικό, τοπικές εξεγέρσεις άρχισαν σταδιακά να ξεσπούν στη Θεσσαλία, ταυτόχρονα με την άρνηση των καλλιεργητών να δώσουν στους τσιφλικάδες το μέρος από τη σοδειά που διεκδικούσαν.
Κεντρική μορφή των εξεγέρσεων ήταν ο Μαρίνος Αντύπας.
Υπέρμαχος των λαϊκών ελευθεριών και των φυσικών δικαιωμάτων του ανθρώπου, κυρίως των ανθρώπων του μόχθου. Πηγαίνει στα χωριά και ξεσηκώνει στους αγρότες. Σύνθημά του η Ισότητα, η Αδελφότητα, η Ελευθερία.
«Τας ανωτέρω ιδέας προσπαθώ να φυτεύσω εις την ψυχήν των χωρικών, διά να γίνωσι μίαν ημέραν ελεύθεροι - ήδη είνε είλωτες - και επειδή η εργασία αύτη απαιτεί οικονομικήν ευρωστίαν - οιονεί λίπασμα διά το φυτόν - διά τούτο προσπαθώ το κατά δύναμιν ν' αφαιρεθώσιν από τα κακώς κτηθέντα δικαιώματα των τσιφλικιούχων, διά να δοθώσιν εις τους αδίκως εξ αυτών απογυμνωθέντας χωρικούς... Φρονώ ότι το δίκαιον είνε εκεί όπου το συμφέρον των πολλών και όχι των ολίγων, επομένως μεταχειρίζομαι τας δυνάμεις μου υπέρ της εξαφανίσεως του τσιφλικιού και της πλήρους ανεξαρτησίας του καλλιεργητού» Μαρίνος Αντύπας.
Στις 10 Μάρτη του 1907 ο αθηναϊκός Τύπος δημοσίευσε μια είδηση, που συγκλόνισε τα λαϊκά στρώματα, τη φτωχή αγροτιά και τους κύκλους των διανοούμενων σε ολόκληρη τη χώρα. Η είδηση αφορούσε τη δολοφονία του δικηγόρου Μαρίνου Αντύπα και αναγγέλθηκε στις πρώτες σελίδες των εφημερίδων, γεγονός που υπογραμμίζει τη σπουδαιότητα του προσώπου του δολοφονημένου. Οι τσιφλικάδες αποφασίζουν, μετά από ένα μεγάλο αγροτικό συλλαλητήριο, να τον δολοφονήσουν. Έπειτα από αυτά τα γεγονότα υπήρξαν πολλές μικρές εξεγέρσεις κυρίως όμως η στρατιωτική επανάσταση στο Γουδί στις 15 Αυγούστου 1909, που έφερε στο προσκήνιο δημοκρατικές δυνάμεις, αλλά και οι απεργίες των καπνεργατών του Βόλου, έδωσαν θάρρος στους αγρότες. Μέχρι που έφτασε το αποκορύφωμα στις 6 του Μάρτη.
Ένα μικρό χρονικό
6 Μάρτη του 1910, πρώτοι μπήκαν στη Λάρισα οι κολίγοι του Δήμου Κρανώνος, χωρίς να συναντήσουν ιδιαίτερα προβλήματα, αν και ο στρατός είχε κινητοποιηθεί από τα μεσάνυχτα, ενώ οι αρχές της πόλης στο σύνολό τους βρίσκονταν επί ποδός πολέμου. Σε γενικές γραμμές τίποτα δεν προμηνούσε εκείνες τις πρώτες ώρες ότι λίγο μετά θα επακολουθούσε σφαγή. Στην πραγματικότητα, όμως η ηρεμία ήταν φαινομενική. Το κράτος ήταν αποφασισμένο να χτυπήσει ανεξαρτήτως των προθέσεων των αγροτών. Κι αυτό μπορούσε να το διακρίνει κανείς τόσο από τις προετοιμασίες των δυνάμεων ασφαλείας όσο και από δημοσιεύματα εφημερίδων της Αθήνας που τις προηγούμενες μέρες επιτίθονταν με λύσσα κατά των κολίγων.
"Κινδυνεύομεν με όσα γίνονται εν Θεσσαλία έγραφε στην "ΕΣΤΙΑ" ο Αδ. Κύρου να προκαλέσωμεν επέμβασιν εξωτερικήν. Είναι καιρός να συνέλθωμεν και να αντιληφθώμεν ότι δεν είναι καιρός διά πειραματισμούς".
Και η εφημερίδα "ΑΘΗΝΑΙ" συμπλήρωνε: "Η εν Θεσσαλία εξέγερσις, η παράλογος αλλά και όντως αντιπατριωτική κατά την περίοδον ταύτην του πολιτειακού ημών βίου, πρέπει να περισταλή πάση θυσία... ".(Γ. Κορδάτος: "Μεγάλη Ιστορία της Ελλάδας", τόμος XIII, σελ. 187)
Χαρακτηριστικό πρωτοσέλιδο
Οι αγρότες, είτε γιατί αντιλαμβάνονταν τις προθέσεις των αντιπάλων τους είτε για άλλους λόγους, εκείνη τη μέρα της 6ης Μαρτίου του 1910 δεν έδωσαν την παραμικρή αφορμή, για να κατηγορηθούν ότι προκάλεσαν την επέμβαση των αρχών. Κατευθυνόντουσαν για το συλλαλητήριο της θεσσαλικής πρωτεύουσας συντεταγμένοι, πειθαρχημένοι, με τις σημαίες τους, τραγουδώντας και φωνάζοντας συνθήματα. Ακριβώς αυτή την εικόνα έδειχναν και στον τόπο, όπου έμελλε να ξεκινήσει η αιματοχυσία, στο μικρό χωριουδάκι με το όνομα Κιλελέρ που σήμερα το λένε Κυψέλη.
Το μακελειό
Στο Κιλελέρ οι κολίγοι επιβιβάστηκαν στο τρένο, για να πάνε στη Λάρισα χωρίς να βγάλουν εισιτήριο και οι σιδηροδρομικοί υπάλληλοι - ύστερα από διαταγή του διευθυντή των θεσσαλικών σιδηροδρόμων που έτυχε να ταξιδεύει με κείνη την αμαξοστοιχία - τους ζήτησαν να αποβιβαστούν. Η αποβίβαση έγινε χωρίς αντίσταση. Αλλά ο διευθυντής θέλησε να δώσει και συνέχεια, βρίζοντας χυδαία τους κολίγους, αποκαλώντας τους "σκυλολόι" και "κτήνη". Εκείνοι του ανταπάντησαν με γιουχαρίσματα και ορισμένοι άρχισαν να πετροβολούν το τρένο. Ο διευθυντής δε συνετίστηκε και ανταπέδωσε με χειρότερες βρισιές. Τα αίματα άναψαν, οι κολίγοι αγρίεψαν, αλλά η κατάσταση μπορούσε άνετα να εκτωνωθεί, αν ο Πολίτης σταματούσε τις προκλήσεις. Εκείνος όμως έκανε ακριβώς το αντίθετο. Από τη μια έριχνε συνεχώς λάδι στη φωτιά κι από την άλλη ζήτησε από τον αξιωματικό στρατιωτικής δύναμης, που βρισκόταν στο τρένο και πήγαινε στη Λάρισα για το συλλαλητήριο, να αντιμετωπίσει ένοπλα τους αγρότες. Ο καραβανάς υπάκουσε. Διέταξε ευζώνους και φαντάρους να πυροβολήσουν το πλήθος. Δύο από τους αγρότες, ο Αθ. Νταφούλης και ο Αθ. Μπόκας έπεσαν νεκροί. Πολλοί αγρότες πληγώθηκαν. Το αίμα έβαψε τον κάμπο.
Το τρένο αγκομαχώντας έφτασε στο σταθμό Τσουλάρ όπου κι εκεί είναι συγκεντρωμένοι κολίγοι για το συλλαλητήριο. Του κάνουν σήμα να σταματήσει, μ' αυτό συνεχίζει την πορεία του. Νέα ένταση και η οργή στο κατακόρυφο. Οι τσολιάδες από τα παράθυρα πυροβολούν και πάλι. Δύο ακόμη αγρότες ξαπλώνονται στη γη και πολλοί άλλοι τραυματίζονται. Νέο αίμα κυλάει άφθονο."Απας ο γεωργικός λαός απαιτεί..."
Η είδηση της αιματοχυσίας δεν άργησε να φτάσει στους συγκεντρωμένους στη Λάρισα. Οι σκλάβοι της γης εξαγριώνονται, δε δειλιάζουν, δεν το βάζουν κάτω. Διαμαρτύρονται, φωνάζουν εναντίον των δολοφόνων, ζητούν γη και δικαιοσύνη. Οι δυνάμεις καταστολής χτυπούν στο ψαχνό. Χύνεται και πάλι αίμα, γίνεται μάχη σώμα με σώμα και οι αγρότες βγαίνουν νικητές. Ο νομάρχης, ο αστυνόμος και ο φρούραρχος βλέποντας πως δεν είναι εύκολη υπόθεση η επιχείρηση καταστολής των αγροτών, ύστερα από πολλή ώρα μάχης, διατάσσουν το στρατό να σταματήσει το πυρ. Ετσι το συλλαλητήριο θα καταλήξει με την έγκριση του παρακάτω ψηφίσματος που στάλθηκε τηλεγραφικώς στην Αθήνα, στην κυβέρνηση και τη Βουλή:
"Απας ο γεωργικός λαός Λαρίσης συνελθών πανοικεί σήμερον Λάρισαν ίνα εκφράση βαθύν πόνον και πικρόν παράπονον διά την μη υποβολήν και επιψήφισιν του νόμου περί απαλλοτριώσεως των τσιφλικίων και προικοδοτήσεως γενναιοτέρας του Γεωργικού Ταμείου
Απαιτείται
α) Την άμεσον επιψήφισιν του νομοσχεδίου περί απαλλοτριώσεως των τσιφλικίων και διανομήν των Ζαππείων κτημάτων.
β) Τη γενναιοτέραν προικοδότησιν του γεωργικού ταμείου διά της διαθέσεως του όλου φόρου των αροτριώντων κτηνών και παντός ό,τι νομίζει η Κυβέρνησις καλύτερον.
γ) Εκφράζει τη βαθείαν λύπην και οδύνην του διά την εκ μέρους των αρχών της Πολιτείας άδικον επίθεσιν κατά του φιλησύχου και νομοταγούς λαού ου θύματα υπήρξαν άοπλοι και λευκοί σκλάβοι της Θεσσαλίας".
Το επαναστατικό ευαγγέλιο των κολίγων συμπυκνώθηκε στο σύνθημα της απαλλοτρίωσης της γης που έριξε πρώτη η εφημερίδα "Πανθεσσαλική" του Σοφ. Τριανταφυλλίδη, η οποία έβγαινε στο Βόλο από το 1900. Επίσης στα 1906 κατέβηκε στη Θεσσαλία και προπαγάνδιζε την ιδέα της απαλλοτρίωσης των τσιφλικιών ο Μαρίνος Αντύπας όπως αναφέραμε και πιο πάνω.
Ο "Γεωργικός Σύλλογος"
Η πρώτη πράξη συνειδητοποίησης των αγροτών ήταν να δημιουργήσουν δικές τους οργανώσεις. Ετσι φτιάχτηκε στην Καρδίτσα, αρχικά, ο "Γεωργικός Σύλλογος" και στη συνέχεια ακολούθησε η δημιουργία αντίστοιχων συλλόγων στη Λάρισα και τα Τρίκαλα. Μπαίνοντας δε το 1910 οι κολίγοι του θεσσαλικού κάμπου ήταν έτοιμοι να διεκδικήσουν δυναμικά το δίκιο τους.
Στις 27 Φλεβάρη οργανώθηκε το πρώτο μεγάλο συλλαλητήριο στην Καρδίτσα, στο οποίο πήραν μέρος γύρω στις 10.000 αγρότες από τους οποίους αρκετοί ήταν οπλισμένοι.
Την 1η Μάρτη, 400 αγρότες των Ορφανών οπλισμένοι σταμάτησαν το τρένο του Λαρισαϊκού, δηλώνοντας πως αν δε γίνει απαλλοτρίωση θα καταστρέψουν τις γραμμές.
Στα χωριά Τσαχμάκ, Κόντου και Κρύα Βρύση Φαρσάλων ο κολίγοι έκαψαν τις αχυραποθήκες των τσιφλικάδων.
Λίγες μέρες μετά, η κυβέρνηση του Στ. Δραγούμη απάντησε με τα όπλα στο Κιλελέρ, το Τσουλάρ και τη Λάρισα, παίρνοντας ανοικτά το μέρος της τσιφλικάδικης ολιγαρχίας.
Το Κιλελέρ πρέπει να μας μαθαίνει
Μετά το μακελειό της 6ης Μαρτίου του 1910, η κυβέρνηση του Στ. Δραγούμη οργάνωσε δίκες κατά των αγροτών. Η μία δίκη για τα αιματηρά γεγονότα στο Κιλελέρ, το Τσουλάρ και τη Λάρισα, με κατηγορούμενους 25 αγρότες και αγρότισσες, έγινε στη Λαμία. Οι κατηγορούμενοι αγρότες εν τέλει αθωώθηκαν. Ο αγώνας τους δεν πήγε χαμένος. Το αγροτικό κίνημα μετά το Κιλελέρ φούντωσε σε όλη την Ελλάδα και λίγα χρόνια αργότερα ο Βενιζέλος αναγκάστηκε να δημοσιεύσει διάταγμα για την απαλλοτρίωση των τσιφλικιών.
Επιμέλεια: Νικολαϊδου Κατερίνα
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Είσαι άνεργος στο κέντρο της Αθήνας; ΠΑΡΕ ΤΩΡΑ έκτακτο επίδομα 1000 ευρώ
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 24/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
