Alfavita Newsroom Της Πόλυς Κρημνιώτη
Η σύνδεση του μνημείου της Αμφίπολης με τον Ηφαιστίωνα μέσω παραγγελίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου, τα "μονογράμματα" και οι επιγραφές στις οποίες αποδίδονται, η διαφορά απόψεων της ανασκαφέως από τη δημοσιοποίηση των ευρημάτων της πέρυσι τον Αύγουστο μέχρι την εκδήλωση της περασμένης Τετάρτης που οργάνωσαν το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και ο Σύλλογος Αποφοίτων του φαίνεται πως δημιουργούν περισσότερα ερωτήματα απ' όσα περίμενε η επιστημονική κοινότητα και η κοινή γνώμη ότι θα απαντηθούν.
Σοβαρές επιφυλάξεις για τις υποθέσεις εργασίας που παρουσίασε η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Σερρών και επικεφαλής της ανασκαφής της Αμφίπολης Κατερίνα Περιστέρη εκφράζουν στην "Αυγή" ο αρχαιολόγος - αρχιτέκτονας, ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ Γιώργος Βελένης, η διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ημαθίας, Πέλλας και του νέου Μουσείου των Αιγών Αγγελική Κοτταρίδη, η πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων Όλγα Σακαλή, οι οποίοι παρακολούθησαν την εκδήλωση είτε μέσα στην Αίθουσα Τελετών του ΑΠΘ είτε μέσω Διαδικτύου, από το οποίο αναμεταδιδόταν ταυτόχρονα. Συγκλίνουν δε στη διαπίστωση για ανάγκη τεκμηρίωσης των υποθέσεων εργασίας, προκειμένου να φωτιστούν όσο το δυνατόν ευκρινέστερα όλες οι πτυχές του σημαντικού αυτού μνημείου.
Γιώργος Βελένης, αρχαιολόγος, αρχιτέκτονας, ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ:
Απαραίτητη η περαιτέρω έρευνα
"Αναφορικά με αυτό που είδα, έχω ισχυρή ένσταση ότι δεν πρόκειται για αυθεντική επιγραφή προερχόμενη από τον περίβολο του λόφου Καστά, αλλά η αναγραφή της έγινε σε πολύ υστερότερους χρόνους. Κατά πάσα πιθανότητα προέρχεται από χρήση του φορέα της επιγραφής σε άλλο κτήριο. Δηλαδή η επιγραφή είναι μεν σε μάρμαρο που προέρχεται από τον περίβολο της Αμφίπολης, αλλά θα πρέπει να χρησιμοποιήθηκε σε άλλο κτήριο που ιδρύθηκε σε ρωμαϊκούς χρόνους. Η επιγραφή στην οποία αναγράφεται 'ΠΑΡΕΛΑΒΟΝΗ' είναι ακέφαλη, δηλαδή λείπει η αρχή της. Στο τέλος υπάρχει σύμπλεγμα πολλών γραμμάτων και θα πρέπει κανείς να ζητήσει την ανάλυσή τους. Είναι επισφαλές να υποστηρίξουμε ότι η επιγραφή αναφέρεται στο όνομα Ηφαιστίωνας. Εύλογα στην εκδήλωση διατυπώθηκαν κάποια σενάρια τα οποία μπορούν να θεωρηθούν ως υποθέσεις εργασίας, αλλά θεωρείται απαραίτητη η περαιτέρω έρευνα".
Αγγελική Κοτταρίδη, διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ημαθίας, Πέλλας και του νέου Μουσείου των Αιγών:
Η ερμηνεία αντικατέστησε την ανάγνωση
"Βασικός κανόνας κάθε επιστήμης, και αυτό ισχύει και για την αρχαιολογία, είναι η διάκριση των αρχαιολογικών δεδομένων, δηλαδή τού προς έρευνα αντικειμένου, από τις υποκειμενικές προθέσεις, υποθέσεις, ερμηνείες ή επιθυμίες του ερευνητή. Όταν αυτός ο κανόνας δεν τηρείται, έχουμε αυτό που λέμε 'λήψη του ζητουμένου' και τα όποια συμπεράσματα είναι προφανώς ανασφαλή.
Στην περίπτωση του λόφου Καστά δυστυχώς αυτό το φαινόμενο έχει επαναληφθεί πολλές φορές. Φοβάμαι ότι το ίδιο συνέβη και στην εκδήλωση της Τετάρτης, όπου για επιγραφές πάνω σε λίθους που δεν βρίσκονταν στη θέση τους και οι οποίες είναι αποσπασματικές η ερμηνεία αντικατέστησε την ανάγνωση. Και εννοώ ότι, ενώ στις φωτογραφίες είδαμε τμήμα μιας λέξης 'ΕΛΑΒΟΝ' ή 'ΠΑΡΕΛΑΒΟΝ' δίπλα στην οποία φαινόταν ένα Η και πιο δίπλα ένα συμπίλημα γραμμάτων ΑΝΤ. Όλα τα γράμματα, αρκετά επιπόλαια και άσχημα γραμμένα, οπωσδήποτε όχι με την τάξη και την ποιότητα που είναι γνωστή από τις αναθηματικές επιγραφές στις όψεις των μνημείων, παραπέμπουν στα λεγόμενα τεκτονικά στοιχεία που σχετίζονται με κατασκευαστικές διαδικασίες των κτηρίων.
Από τους ομιλητές προβλήθηκε ως βεβαιότητα ότι το Η είναι το μονόγραμμα του Ηφαιστίωνα και το ΑΝΤ μονόγραμμα του Αντίγονου Μονόφθαλμου. Πάνω σ' αυτό στηρίχθηκε αυτή η εξεζητημένη ερμηνεία που για μια ακόμα φορά συσχετίζει τον Μεγάλο Αλέξανδρο με τον λόφο Καστά. Ωστόσο το Η μπορεί να είναι απλά ο αριθμός 8 ή αρχή μιας οποιασδήποτε λέξης ή ονόματος και το ΑΝΤ το αρχικό ενός ονόματος όπως Αντιγένης, Αντιμένης, Αντισθένης κ.ο.κ. Όλα μαζί τα χαρακτηριστικά που φάνηκαν στην εικόνα που προβλήθηκε δείχνουν περισσότερο κατασκευαστική διαδικασία (μαστόρους, εργολάβους κ.λπ.) παρά οποιαδήποτε βασιλική αυλή. Αντίστοιχο φαινόμενο λήψης του ζητουμένου είναι η εμμονή στον χαρακτηρισμό του υψώματος ως τύμβου, δηλαδή ενός τεχνητά κατασκευασμένου λόφου, το οποίο από την αρχή της ανασκαφικής έρευνας το 2012 θεωρήθηκε το βασικό στοιχείο, ακριβώς λόγω του μεγάλου μεγέθους του, για να συνδέσουν το μνημείο, όπως είχαν πει, 'εφόσον είναι μεγαλύτερο από τον τύμβο του Φιλίππου, με κάποιον που είναι σπουδαιότερος από τον Φίλιππο, δηλαδή τον Μεγάλο Αλέξανδρο'. Το γεγονός ότι στην κορυφή του λόφου υπήρχαν ανασκαμμένες παλαιότερες ταφές των αρχαϊκών χρόνων, πράγμα που έδειχνε σαφώς ότι πρόκειται για φυσικό ύψωμα, δεν εμπόδισε τον ισχυρισμό του Τύμβου. Τελικά, βεβαίως, τόσο η έρευνα της γεωδιασκόπησης του κ. Τσόκα όσο και η μελέτη του μηχανικού κ. Εγγλέζου έδειξαν ότι πρόκειται προφανώς για φυσικό λόφο που διαμορφώθηκε με τη δημιουργία του περιβόλου ώστε να έχει τη μορφή τύμβου. Το γεγονός ότι έτσι διαφοροποιείται πολύ το μέγεθος και συνακόλουθα το κόστος του μνημείου δεν φαίνεται να έχει οποιεσδήποτε συνέπειες για την εμμονή στην αρχική υπόθεση.
Σύμφωνα με τη θεωρία που πρότεινε η κ. Περιστέρη στην εκδήλωση, το μνημείο αυτό ήταν τάφος, κενοτάφιο ή ηρώο του Ηφαιστίωνα. Ωστόσο δεν υπήρξε κανενός είδους σχολιασμός για το γεγονός ότι, όπως έδειξε η ανθρωπολογική ανάλυση των οστών, τα πορίσματα των οποίων δημοσιεύτηκαν πριν από μερικούς μήνες, στον τάφο υπήρχαν τα οστά μιας ηλικιωμένης γυναίκας, ενός παιδιού και τριών ακόμη ανδρών. Ποιοι ήταν όλοι αυτοί; Και πώς σχετίζονται με το μνημείο; Ανοιχτά ερωτήματα, στα οποία η ανασκαφική ομάδα θα πρέπει να πάρει θέση άμεσα.
Ένα άλλο ανοιχτό θέμα, κατά τη γνώμη μου, είναι η χρονολόγηση του ταφικού συνόλου. Η κυρία Περιστέρη εμμένει στη χρονολόγηση στον 4ο αιώνα και μάλιστα γύρω 320 π.Χ., μολονότι τα στυλιστικά χαρακτηριστικά των γλυπτών (καρυάτιδες, σφίγγες), τα αρχιτεκτονικά στοιχεία και γενικότερα ο συνδυασμός όλων αυτών των θεμάτων μεταξύ τους παραπέμπει στο τέλος του 2ου π.Χ. αιώνα, εποχή στην οποία χρονολογείται και το σύνολο της κεραμικής καθώς και τα νομίσματα των Αμφιπολιτών που έδειξε η κ. Περιστέρη, ενώ είναι γνωστό ότι τα νομίσματα του Αλέξανδρου, ένα από τα οποία βρέθηκε στην ανασκαφή, κυκλοφορούσαν αιώνες μετά τον θάνατό του.
Το ίδιο το μνημείο είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον, και μάλιστα αν όντως είναι του 2ου π.Χ. αιώνα, όπως όλα δείχνουν, αποτελεί ένα μοναδικό δείγμα για τη Μακεδονία και την ευρύτερη περιοχή. Η αξιολόγησή του μέσα στα πραγματικά του συμφραζόμενα μπορεί πραγματικά να πλουτίσει εξαιρετικά τις γνώσεις μας για μια εξαιρετικά κρίσιμη μεταβατική περίοδο. Η εμμονή σε μια ανοίκεια πολιτική εκμετάλλευσης και οι μεγαλοϊδεατικές διασυνδέσεις υποσκάπτουν την αξιολόγηση του ίδιου του μνημείου αλλά και ολόκληρη την τεράστια προσπάθεια της επιστημονικής αρχαιολογικής έρευνας στη Μακεδονία. Αυτό το τελευταίο είναι πολύ σοβαρό και πρέπει όλοι όσοι υπηρετούμε αυτή την προσπάθεια να μην υπονομεύουμε οι ίδιοι την αξιοπιστία μας.
Όλγα Σακαλή, πρόεδρος Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων:
Να γίνει επιστημονικός διάλογος επί πραγματικών δεδομένων
"Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων είχε από την αρχή θέσει το ζήτημα της επιστημονικής -και όχι τηλεοπτικής- αντιμετώπισης του μνημείου και της ανασκαφής. Δυστυχώς συνεχίζει να ισχύει η ίδια κατάσταση. Εδώ και ένα χρόνο ακούμε υποθέσεις εργασίας που ανακοινώνονται χωρίς τεκμηρίωση, με αποτέλεσμα να αντιφάσκουν. Όπως η υπόθεση ότι ο τάφος δεν είναι συλημένος, που καταρρίφθηκε από τα ίδια τα δεδομένα της ανασκαφής. Όπως ο σκελετός του διάσημου νεκρού που αρχικά ανεζητείτο, ενώ τώρα ανακοινώνεται ότι πρόκειται για ταφικό μνημείο του Ηφαιστίωνα -ο οποίος είναι γνωστό ότι αποτεφρώθηκε σε τελετή στη Βαβυλώνα μετά τον θάνατό του στα Εκβάτανα-, υπόθεση που δεν δίνει καμία εξήγηση για τον κιβωτιόσχημο τάφο και τους σκελετούς στον τελευταίο θάλαμο του μνημείου.
Ακόμη και για τις επιγραφές, που στηρίζουν την υπόθεση εργασίας, δεν δόθηκαν στοιχεία για το από πού προέρχονται. Αυτό που χρειάζεται η επιστημονική κοινότητα είναι να δοθούν γραπτώς τα πορίσματα της ανασκαφικής ομάδας, οι φωτογραφίες των ευρημάτων και όσων δεδομένων θεωρεί η ανασκαφέας ότι στηρίζουν την τελική υπόθεσή της, για να μπορέσει να γίνει επιστημονικός διάλογος επί πραγματικών δεδομένων".
Πηγή: avgi.gr
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
