Alfavita Newsroom Κυπριος επιστήμονας στην έρευνα που «αλλάζει το παιχνίδι» εναντίον της οξείας λευχαιμίας
Στα μέσα Οκτωβρίου η επιστημονική κοινότητα υποδέχθηκε με μεγάλο ενδιαφέρον την ανακοίνωση της επίτευξης ενός σημαντικού βήματος προς την κατεύθυνση αντιμετώπισης της Οξείας Μυελοειδούς Λευχαιμίας (AML). Πρόκειται για οξύ, επιθετικότατο τύπο του καρκίνου του αίματος που προκαλεί το θάνατο περισσότερων από δύο στους τρεις ασθενείς, με την απειλή να είναι άμεση αν δεν παρασχεθεί εγκαίρως πρόγραμμα θεραπείας.
Η σχετική δημοσίευση στην επιστημονική επιθεώρηση Cell Reports έγινε από ερευνητική ομάδα του Ινστιτούτου Sanger του Wellcome Trust στο Κέιμπριτζ, συνεπικεφαλής της οποίας είναι ο διακεκριμένος διεθνώς Λεμεσιανός αιματολόγος και ερευνητής Δρ Γιώργος Βασιλείου
«Η ανακάλυψή μας είναι αυτό που λέμε στα αγγλικά ‘game changer’, δηλαδή αλλάζει τους όρους του παιχνιδιού», λέει μιλώντας στο ΚΥΠΕ ο Κύπριος επιστήμονας.
Αυτό που έκανε η ομάδα του στο συγκεκριμένο κομμάτι της έρευνας ήταν να χρησιμοποιήσει την τεχνική γονιδιακής μεταβολής CRISPR-Cass9 για να μπλοκάρει τα γονίδια που είναι απαραίτητα για την εξάπλωση του καρκίνου.
«Πες ότι είσαι Τρώας και θέλεις να σκοτώσεις τον Αχιλλέα. Θα μπορούσες να προσπαθήσεις να χτυπήσεις κατευθείαν στη φτέρνα του ή θα μπορούσες να ρίξεις τόσα πολλά βέλη που κάποιο σίγουρα θα χτυπούσε τη φτέρνα. Στην ουσία λοιπόν εμείς χτυπάμε κάθε φορά σε κάποιο άλλο κύτταρο, αλλά επειδή στοχεύεις εκατομμύρια κύτταρα τελικά θα έχεις χτυπήσει και τα περίπου 20.000 γονίδια που είναι τα σημαντικά μέσα στο καρκινικό γονιδίωμα.
»Παρακολουθώντας στο εργαστήριο τα χτυπημένα κύτταρα βλέπουμε μετά από 15-20 μέρες ποια συνεχίζουν να ζουν και ποια έχουν χαθεί. Αυτά που έχουν χαθεί είναι οι αχίλλειες πτέρνες του καρκίνου, τα τρωτά σημεία του», εξηγεί ο Δρ Βασιλείου. Όπως σημειώνει, τα τρωτά γονίδια του καρκινικού γονιδιώματος είναι περίπου 1500, αλλά μόνο τα 200 με 300 μπορούν να αποτελέσουν θεραπευτικό στόχο χωρίς παρενέργειες, διότι ορισμένα γονίδια μπορεί να εξυπηρετούν και λειτουργία κάποιου άλλου ζωτικού οργάνου.
«Είναι η πρώτη φορά που αυτή η όλο και πιο διαδεδομένη γονιδιακή πρακτική επικεντρώνεται και προσαρμόζεται αποκλειστικά σε διάφορα είδη καλπάζουσας μυελοειδούς λευχαιμίας. Εκεί που χρειάζονταν δεκαετίες για να εντοπίσουμε ένα ευάλωτο καρκινικό γονίδιο, τώρα τα έχουμε όλα μπροστά μας. Το πλέον σημαντικό είναι ότι αφού εντοπίσαμε όλα τα τρωτά σημεία της λευχαιμίας, παρουσιάσαμε την τεχνολογία μας σε όλη την επιστημονική κοινότητα. Πλέον αυτό που απομένει είναι η επαλήθευση των αποτελεσμάτων κάθε φορά και η ανάπτυξη του κατάλληλου φαρμάκου για τα γονίδια που μπορούν να χτυπηθούν. Επομένως, η δουλειά μας τώρα έχει πολλαπλασιαστεί, τώρα πρέπει να κάνουμε τις επαφές με φαρμακευτικές εταιρείες, με χημικούς κτλ. ώστε να μπορούμε να προχωρήσουμε στη θεραπεία», προσθέτει ο Δρ Βασιλείου.
Το πρώτο ερώτημα που έρχεται στο μυαλό όλων, ιδίως των ασθενών και των οικείων τους, μετά από κάθε σημαντική επιστημονική ανακάλυψη είναι πότε θα είναι διαθέσιμη στο ευρύ κοινό η θεραπεία. «Ως γιατρός άρχισα να εκπαιδεύομαι στη λευχαιμία από το 1997. Καθαρή έρευνα στη μυελοειδή κάνω εδώ και περίπου δέκα χρόνια. Για τη συγκεκριμένη έρευνα αρχίσαμε να εργαζόμαστε μόλις πριν από δύο χρόνια. Μόνο δύο χρόνια… δε θα το ονειρευόμουν ότι θα είχαμε φτάσει εδώ τόσο γρήγορα! Θέλω να πω ότι ο ρυθμός της προόδου έχει αλλάξει.
Από την άλλη πλευρά, όμως, πρέπει να καταλάβουμε ότι ο οποιοσδήποτε καρκίνος είναι μία μετάλλαξη του DNA. Επομένως, ακόμα και όταν αναπτυχθεί ένα φάρμακο βασισμένο στην ανακάλυψή μας, πέρα από το χρόνο που θα απαιτηθεί για επιβεβαίωση της καταλληλότητάς του, η λευχαιμία θα μεταλλαχθεί ξανά και τότε πάλι θα πρέπει να βρούμε τρόπο αντιμετώπισής της. Επομένως δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι μία ανακάλυψη ή ένα φάρμακο θα σημάνει την πλήρη θεραπεία ή εξουδετέρωση της λευχαιμίας.
Βέβαια, μέχρι να γίνει η νέα μετάλλαξη εγώ θα έχω θεραπεύσει ένα ακόμα ποσοστό ασθενών με το νέο δυνατό φάρμακο. Ένας ρεαλιστικός στόχος, θα έλεγα, θα ήταν από το 33-35% των ασθενών με AML που θεραπεύονται τώρα να φτάσουμε σε ένα ποσοστό 55% την επόμενη δεκαετία», απαντά ο Δρ Βασιλείου.
Ο Κύπριος επιστήμονας έχει τη διπλή ιδιότητα του ερευνητή και γιατρού κάτι που σημαίνει ότι δεν είναι απομονωμένος σε ένα εργαστήριο. «Έχω πολύ καλή σχέση με τους ασθενείς μου. Στο νου μου όταν είμαι στο εργαστήριο έχω συγκεκριμένα άτομα που δεν τα κατάφεραν και αυτοί είναι ένας πολύς σημαντικός λόγος που σε ωθεί μπροστά. Ή σκέφτομαι εκείνους που θεραπεύθηκαν και έρχονται και τους βλέπεις με τις οικογένειές τους». Πέρα από αυτό το κίνητρο, ωστόσο, η απαιτητική δουλειά του χρειάζεται κάποιες συγκεκριμένες ιδιότητες: «Επιμονή, να δίνεις έμπνευση στην ομάδα σου, καλή συνεργασία με άλλους επιστήμονες, δημιουργία ομαδικής ατμόσφαιρας. Ό,τι έχει συμβεί δεν είναι δικό μου επίτευγμα ασφαλώς – είναι προϊόν ομαδικής δουλειάς και για την ομάδα μου είμαι υπερήφανος».
Ο Δρ Βασιλείου πέρα από το ρόλο του στο Ινστιτούτο Sanger είναι Διευθυντής του Αιματολογικού Τμήματος στα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία του Κέιμπριτζ και ιδρυτικός συνεργάτης του Κέντρου Μελέτης Αιματολογικών Κακοηθειών, αδελφού σωματείου του Καραϊσκάκειου Ιδρύματος.
Για τα κέντρο αυτό και για την καταγωγή του από την Κύπρο γενικότερα δηλώνει υπερήφανος. Όπως λέει, η ανατροφή και η παιδεία που έλαβε στην Κύπρο έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο στην εξέλιξή του. «Στην Κύπρο μεγαλώσαμε ως μαθητές χωρίς κοινωνικές, ταξικές διαφορές και αυτό σε μαθαίνει πολλά πράγματα – μαθαίνεις πως όλοι είμαστε ίσοι. Μετά από το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, μετά από την Αγγλοκρατία, μετά από την εισβολή, η κοινωνία έθεσε αξίες σημαντικές που πολλοί από εμάς τις πήραμε και τις προωθήσαμε. Να πας και να πετύχεις, σου έλεγαν και αυτό κάνουμε σήμερα. Υπάρχουν τόσοι πολλοί Κύπριοι επιστήμονες που διαπρέπουν σε όλο τον κόσμο», σημειώνει ο Δρ Βασιλείου. Ο ίδιος λέει ότι δεν ενεργεί με γνώμονα την αναζήτηση αναγνώρισης. «Θα έλεγα ότι αυτό που αισθάνομαι είναι ενθουσιασμός για το μέλλον, για τις προοπτικές που υπάρχουν. Σίγουρα είναι ωραίο να εκτιμάται η δουλειά σου, αλλά δεν επαναπαυόμαστε, αντίθετα δουλεύουμε πιο σκληρά».
Πηγή: mignatiou.com
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
