Alfavita Newsroom Το βίντεο που κυκλοφόρησε στις 6 Δεκεμβρίου με έναν άνδρα των ΜΑΤ να ουρλιάζει στους δρόμους των Εξαρχείων "Που είναι ο Αλέξης τώρα ρε μαλάκα;" ακαριαία με έκανε να σκεφτό την λέξη γουρούνια από το γνωστό σύνθημα "μπάτσοι γουρούνια δολοφόνοι". Μετά αναρωτήθηκα όμως για ποιους λόγους ιστορικά και από άρχισε να φωνάζετε το σύνθημα αυτό, δεσπόζων κυρίως στον αναρχικό πολιτκο χώρο και σε κάθε αυθόρμητη κινητοποίηση απέναντι στην αστυνομία ή αλλιώς κατασταλτικό μηχανισμό του κράτους.
Γράφει ο Λεωνίδας Βουρλιώτης
Ψαχνοντας στο διαδίκτυο με μια γρήγορη ματιά αυτό που βρήκα ήταν ένα δημοσίευμα στην εφημερίδα Καθημερινή το 2009.
Γιατί άραγε δεν επικράτησε να ταυτίζονται οι αστυνομικοί με τους λύκους, τις κατσαρίδες ή τους σκυλους; Τα γουρούνια δεν ειναι δολοφόνοι, τα κουνάβια είναι πιο βρώμικα, και το θέμα της ασχήμιας ή του γριλίσματος δεν θα το έπιανα καν ως σοβαρό επιχείρημα
Σύμφωνα με μαρτυρία του Στέργιου Κατσαρού το 1976 πρωτακούστηκε το σύνθημα από ένα κομμάτι του αντιεξουσιαστικού χώρου και πιθανότατα από την οργάνωση Κ.Ο. Μαχητής και από μέλη της ΑΑΣΠΕ. Ήταν η χρονιά του πρώτου νεκρού της μεταπολίτευσης του μαθητή Σιδέρη Ισιδωρόπουλλο μέλος της «Μαθητικής Πρωτοπορίας», κολλούσε αφίσες της οργάνωσης «Κ.Ο. Μαχητής» (Κομμουνιστική Οργάνωση Μαχητής).
Γιατί άραγε δεν επικράτησε να ταυτίζονται οι αστυνομικοί με τους λύκους, τις κατσαρίδες ή τους σκύλους; Τα γουρούνια δεν είναι δολοφόνοι, τα κουνάβια είναι πιο βρώμικα, και το θέμα της ασχήμιας ή του γρυλίσματος δεν θα το έπιανα καν ως σοβαρό επιχείρημα.
Εδώ να τονίσουμε πως το "pigs" είχε χρησιμοποιηθεί πάρα πολύ ενάντια στην αστυνομία στις φοιτητικές διαδηλώσεις κατά του πολέμου του Βιετνάμ.
Το σύνθημα "μπάτσοι γουρούνια" έχει ακουστεί σύμφωνα με μαρτυρίες και σε εκδήλωση της Νεολαίας Λαμπράκη το 1996.
Όπως αναφέρει το Τάκης Καμπύλης στο άρθρο του στην Καθημερινή "Η ιστορία ενός συνθήματος (ή από την τραγωδία στη φάρσα)" η ιστορία τόσο του «μπάτσου» όσο και του «γουρουνιού» έχει τη δική της περιπέτεια. Το «μπάτσος» σύμφωνα με την κυρίαρχη εκδοχή προκύπτει ετυμολογικά από τον ήχο του χαστουκιού. «Μπατς». Αντίθετα, το «μπασκίνας» δέχεται δύο εξηγήσεις, μία μάλλον τυχαία (από το «μπας κι είναι εδώ») και μία μάλλον πιο πιθανή, από το τουρκικό baskir (επιδράμω).
(Ο Μάρκος Βαμβακάρης χρησιμοποίησε και τη λέξη «μαύρος» για τους αστυνομικούς - πιθανότατα ως συνδυασμό της στολής και της ιδιότητας, τουλάχιστον εκείνα τα χρόνια.)
Ισως το πιο ενδιαφέρον, σημειολογικά, κομμάτι του συνθήματος έχει να κάνει με το «pigs». Μία εκδοχή αναφέρει πως όλα ξεκίνησαν το 1820, στο Λονδίνο, με τη γειτνίαση ενός αστυνομικού σταθμού (ιδιαίτερα σκληρού ως προς τις μεθόδους των αστυνομικών του) με μια μεγάλη χοιροτροφική μονάδα. Πιθανόν.
Ωστόσο, το 1492, εκτός από την ανακάλυψη της Αμερικής, οι (καθολικοί) Ισπανοί ανακάλυψαν και τους «Μαρράνος», τους «βρωμερούς» ή «ρυπαρούς» εκχριστιανισθέντες διά της βίας και απειλών Σεφαρδίτες Εβραίους. Οπως εξηγεί η ιστορικός Ρένα Μόλχο, το «Μαρράνος» ήταν η χειρότερη βρισιά για τους Εβραίους, αφού η ταύτισή τους με τα γουρούνια λειτουργούσε απολύτως απαξιωτικά για έναν λαό που είχε ως συνήθεια να ταυτίζει τον χοίρο με το ρυπαρό και το ανίερο.
Στην κοινωνική ανθρωπολογία η ιστορία του «γουρουνιού» δεν είναι απλή. Οπως εξηγεί ο Γιάννης Μάνος (λέκτορας Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας), «το γουρούνι αποτελεί ένα φυσικό σύμβολο, το οποίο αναφέρει η Βρετανίδα ανθρωπολόγος Mary Douglas στο κείμενό της «Purity and Danger» (1966) ως ένα παράδειγμα για τη μελέτη και την κατανόηση των εννοιών της φύσης, καθαρότητας και μιαρότητας σε διάφορες κοινωνίες. Συνοπτικά, οι «πολιτισμοί» ή οι «κοινωνίες» προσπαθούν να κατανοήσουν τον κόσμο ταξινομώντας τον. Στη διαδικασία ταξινόμησης τα ζώα ομαδοποιούνται κατά κοινά χαρακτηριστικά και κάποια από αυτά έχουν σημαντική θέση τόσο στη μυθολογία όσο και στην τελετουργική ζωή των κοινωνιών. Ωστόσο, υπάρχουν κάποια ζώα που δεν μπορούν εύκολα να κατηγοριοποιηθούν. Οι άνθρωποι διακρίνουν με αυτούς τους τρόπους την τάξη από την αταξία, το μέσα από το έξω, το καθαρό από το μιαρό».
«Το γουρούνι θεωρείται στη Μέση Ανατολή ακάθαρτο ζώο και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι είναι ένα μη μηρυκαστικό ζώο που έχει δίχηλες οπλές και, ως εκ τούτου, δεν ταιριάζει με το σύστημα ταξινόμησης των ζώων. Οι «ανωμαλίες» αυτές συνδέονται συνήθως με τον κίνδυνο και τη μόλυνση. Η «ανωμαλία» απειλεί την καθιερωμένη τάξη πραγμάτων».
«Σε αυτό το πλαίσιο», λέει ο Γιάννης Μάνος, «η χρήση του όρου στο σύνθημα μπορεί να αποτελεί, γι' αυτούς που το διατυπώνουν, μια αντιμετάθεση νοημάτων και συμβόλων, όπου η συμπεριφορά της αστυνομίας νοείται ως μια βίαιη και «ζωώδης» συμπεριφορά που γι' αυτόν το λόγο κατατάσσονται έξω από τον πολιτισμό. Πρόκειται για μία αντιπαράθεση (αστυνομία εναντίον αυτών που διατυπώνουν το σύνθημα) σε επίπεδο συμβόλων και λόγου, η οποία προκύπτει μέσα από κινηματική δράση, χρησιμοποιεί έναν κοινό κώδικα νοημάτων αντιστρέφοντας τις σημασίες τους, με σκοπό να καταγγείλει με τον ίδιο τρόπο αυτό που εισπράττει από την αστυνομία».
Το σύνθημα αυτό είναι τόσο διαδεδομένο που μέχρι και ο φοιτητικός σύλλογος του τμήματος Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων & Συστημάτων έχει αναρτήσει στην σελίδα του χιουμοριστικές παραλλαγές του συνθήματος.
Όταν έχω εμπνευση η λίστα μεγαλώνει...Μπάτσοι, γουρούνια, δολοφόνοι
Και τώρα ένα σύνθημα που όλους μας ενώνει, Μπάτσοι γουρούνια δολοφόνοι.
Σφαίρα με τη σφαίρα το μίσος μεγαλώνει, Μπάτσοι γουρούνια δολοφόνοι.
Μέρα με τη μέρα το μίσος μεγαλώνει, Μπάτσοι γουρούνια δολοφόνοι.
Από όλα τα εσώρουχα το μαύρο με φουντώνει, Μπάτσοι γουρούνια δολοφόνοι.
Από όλα τα ψάρια μ’ αρέσει το καπόνι, Μπάτσοι γουρούνια δολοφόνοι.
Από όλα τα ξύλα μ’ αρέσει το Μαόνι. Μπάτσοι γουρούνια δολοφόνοι.
Σφαίρα με τη σφαίρα η φλόγα θα φουντώνει, Μπάτσοι γουρούνια δολοφόνοι.
Θα πάω στο περίπτερο να πάρω τσιγάρωνι, Μπάτσοι γουρούνια δολοφόνοι.
Γυρνάω στο περίπτερο να πάρω και μπυρόνι, Μπάτσοι γουρούνια δολοφόνοι.
Έχει πολύ ήλιο όταν ξημερώνει, Μπάτσοι γουρούνια δολοφόνοι.
Από όλα τα ξινά μ’ αρέσει το λεμόνι, Μπάτσοι γουρούνια δολοφόνοι.
Από όλα τα φρούτα μ’ αρέσει το πεπόνι Μπάτσοι γουρούνια δολοφόνοι.
Από όλα τα έντομα μ' αρέσει το τριζόνι, Μπάτσοι γουρούνια δολοφόνοι.
Από όλα τα πουλιά μ’ αρέσει το τρυγόνι, Μπάτσοι γουρούνια δολοφόνοι.
Όταν κάνω κέικ ποτέ του δεν φουσκώνει, Μπάτσοι γουρούνια δολοφόνοι. (με απορία)
Όταν κάνω αντίσταση ο μπάτσος με σκοτώνει, Μπάτσοι γουρούνια δολοφόνοι.
Να πέσει η κυβέρνηση από το μπαλκόνι, Μπάτσοι γουρούνια δολοφόνοι.
Η λέξη μπάτσος αναφέρεται, μάλλον, για πρώτη φορά σε τραγούδι στο “τούτοι οι μπάτσοι που ήρθαν τώρα” σε ηχογραφημένο το1928, Νέα Υόρκη από τον Γιαννάκη Ιωαννίδη και στο μπουζούκι τον Μανώλη Καραπιπέρη
Υπάρχει και ένα άλλο τραγούδι αρκετά πιο αθυρόστομο και με την πασίγνωστη κατάληξη “μάγκες πιάστε τα γιοφύρια/ μπάτσοι κλ…”. Η παρακάτω εκτέλεση, όμως, πρέπει να θεωρείται νεότερη και δε συνάδει με το ρεμπέτικο πνεύμα της δεκαετίας του 1930
Από τα παραπάνω καταλαβαίνουμε ότι ο μπάτσος δε συνδέεται άμεσα με τον χωροφύλακα (γι αυτό και το “μπάτσοι και χωροφυλάκοι”. Ίσως, ο μπάτσος να ήταν ο χαφιές, ο παρακρατικός, που συνεργαζόταν με την αστυνομία για να δέρνει τον κοσμάκη με την ανοχή και την εποπτεία της αστυνομίας.
Το 1934 η λέξη “μπάτσος” αναφέρεται και στο τραγούδι με τίτλο “μάγκες” του Μπάτη (αναφέρεται ως ερμηνευτής του τραγουδιού, αλλά στην πραγματικότητα τραγουδά ο Παγιουμτζής). Πρόκειται, στην πλειοψηφία τους, για παλιά μουρμούρικα δίστιχα της φυλακής
Το 'Μπάτσοι, γουρούνια, δολοφόνοι' έγινε διεθνές σύνθημα
Στον κοινωνικό αναβρασμό που υπήρξε στην Γαλλία τον Μάρτιο - Απρίλιο του 2016 με το κίνημα Nuit Debout ακούστηκε από γάλλους διαδηλωτές το σύνθημα "μπάτσοι γουρούνια δολοφόνοι"
Δείτε τι φώναζαν οι διαδηλωτές την Μεγάλη Δευτέρα έξω από το ODEN
Πληροφορίες από Καθημερινή, 24grammata.com
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 27/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
