Νίκος Μάστορας «Όσον αφορά στην Ελλάδα και στην ΕΒΕ, ίσως θα μπορούσε να υπάρξει μια βελτίωση της υπάρχουσας κατάστασης αν ενεργοποιηθεί η δυνατότητα συμπλήρωσης ενός δεύτερου μηχανογραφικού, μετά τη διαπίστωση κενών θέσεων σε κάποια τμήματα των πανεπιστημίων».
Αυτή τη σκέψη διατυπώνει, μεταξύ άλλων, ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αιγαίου κ.Δημήτρης Παπαγεωργίου στη συνέντευξη που παραχώρησε στο alfavita.gr.
Ο Πρύτανης του πλέον πολυ-νησιωτικού ιδρύματος της χώρας, εκτιμά ότι η επίδραση της ΕΒΕ δεν συνδυάζεται με συγκεκριμένα πανεπιστήμια ή πανεπιστημιακά τμήματα, αλλά με συγκεκριμένα αντικείμενα σπουδών, τα οποία για κάποιους (σωστούς ή λάθος) λόγους δεν είναι ελκυστικά για τους/τις υποψήφιους/υποψήφιες φοιτητές/φοιτήτριες.
Διαπιστώνει ότι η έμφαση στην ανώτερη εκπαίδευση στρέφεται όλο και περισσότερο σε αντικείμενα που προσφέρουν άμεση σύνδεση με εφαρμοσμένες παραγωγικές διαδικασίες της αγοράς εργασίας, υποσκάπτοντας τη συνεισφορά των θεωρητικών προσεγγίσεων στη λειτουργία των πανεπιστημίων ως κέντρων γνώσης, αλλά και κουλτούρας.
Σχετικά με τις διαγραφές λιμναζόντων φοιτητών από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, εξηγεί ότι στο Παν. Αιγαίου οι φοιτητές/φοιτήτριες των 4ετών Τμημάτων που εισήχθησαν από την ίδρυση των Τμημάτων μέχρι και το ακαδ. έτος 2016-2017 και πρέπει να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους έως και τον Σεπτέμβρη του 2025 ανέρχονται σήμερα σε 5.525, ενώ των 5ετών σε 939. Ομως εκτιμά ότι ο αριθμός αυτών που τελικά ίσως διαγραφούν θα είναι μικρότερος, αφού αρκετοί/ές θα ανακηρυχθούν πτυχιούχοι στις ενδιάμεσες εξεταστικές περιόδους, ενώ υπάρχουν και δυνατότητες αναστολής σπουδών ή παράτασης για αιτιολογημένους λόγους.
«Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου θα κάνει -και κάνει ήδη- ό,τι είναι δυνατόν για να διευκολύνει την ομαλή αποφοίτηση όσων σπουδάζουν σε αυτό», υπογραμμίζει.
Μιλά για τα προβλήματα της υποχρηματοδότησης στα ΑΕΙ, τα οποία στο Αιγαίου εντοπίζονται κυρίως στην έλλειψη επαρκούς διοικητικού προσωπικού, ειδικότερα στις κεντρικές υπηρεσίες που λειτουργούν στην έδρα του Πανεπιστημίου, στη Μυτιλήνη, αλλά και για τις σημαντικές ελλείψεις όπως είναι η δωρεάν στέγαση των φοιτητών, ή, με πιο απλά λόγια, η έλλειψη επαρκούς αριθμού κλινών σε φοιτητικές εστίες.
Τονίζει ότι η λειτουργία τμημάτων και σχολών του Πανεπιστημίου Αιγαίου σε διαφορετικά νησιά προσφέρει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. «Η απόσταση αντιμετωπίζεται με τη συστηματική χρήση των νέων τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνίας (ΤΠΕ), την οποία εισήγαγε ως πρακτική το Πανεπιστήμιο Αιγαίου από πολύ νωρίς στη λειτουργία του», υπογραμμίζει.
Και θεωρεί ότι τα νέα μη κρατικά-ιδιωτικά ιδρύματα (εάν και όταν δημιουργηθούν) ΔΕΝ θα είναι σε σημαντικό βαθμό ανταγωνιστικά ως προς τα δημόσια πανεπιστήμια.
«Απαιτείται μεγάλο οικονομικό κόστος και απόκτηση εμπειρίας σε βάθος χρόνου για να αρθούν στο ύψος των δημόσιων ΑΕΙ. Φυσικά δεν θεωρώ σωστή την πριμοδότησή τους από κονδύλια που εξαρτώνται από δημόσιες πηγές χρηματοδότησης», σημειώνει.
Ολη η συνέντευξη του Δημήτρη Παπαγεωργίου στο alfavita.gr
-40 χρόνια Πανεπιστήμιο Αιγαίου, 40 χρόνια συμβολής στην εκπαίδευση, την αριστεία, την έρευνα, αλλά και στην ανάπτυξη των νησιών μας -πέραν του τουρισμού. Ποιες είναι οι στοχεύσεις για το εγγύς μέλλον και ποιο το όραμά σας για την περαιτέρω ανάπτυξη του πανεπιστημίου;
Αυτή τη στιγμή το Πανεπιστήμιο Αιγαίου διαθέτει μια πολύ αξιόλογη ερευνητική υποδομή από τη σκοπιά του εξοπλισμού των ερευνητικών και εκπαιδευτικών του εργαστηρίων, ενώ έχει την τύχη να στελεχώνεται και με εξαιρετικά μέλη ΔΕΠ, ΕΔΙΠ, ΕΕΠ, ΕΤΕΠ και διοικητικού προσωπικού, που συμβάλουν καθοριστικά στην εύρυθμη και αποδοτική εκπαιδευτική και ερευνητική λειτουργία του. Η θέση του Πανεπιστημίου Αιγαίου στα διεθνή rankings και οι διακρίσεις που έχει αποκομίσει το ακαδημαϊκό προσωπικό δείχνουν μια πολύ καλή εικόνα σε πανελλαδικό και διεθνές επίπεδο. Πέρα απ’ αυτό, η διάχυση γνώσεων και πρακτικών, καθώς και της γενικότερης πανεπιστημιακής κουλτούρας, ασκούν θετική επιρροή στις τοπικές κοινωνίες όπου εδράζονται τμήματα του Πανεπιστημίου Αιγαίου, με ορατά αποτελέσματα στη δημιουργία συνεργιών με φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης, με πολιτιστικούς και περιβαλλοντικούς οργανισμούς, με τις ευρύτερες παραγωγικές δυνάμεις των τοπικών κοινωνιών. Ο στόχος για το εγγύς μέλλον είναι να εδραιωθούν και να επαυξηθούν αυτές οι συνεργασίες, παράλληλα με την ανάπτυξη περαιτέρω δράσεων και συνεργιών με άλλα ακαδημαϊκά ιδρύματα και φορείς από την Ελλάδα και το εξωτερικό, όπως για παράδειγμα η συμμαχία ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων (ERUA) στην οποία μετέχει το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, με τελική προοπτική τη δημιουργία ενός κόμβου επιστημονικής δημιουργικότητας και καινοτομίας παγκόσμιας εμβέλειας στα νησιά του Αιγαίου, που αποτελούν το σύγχρονο όριο της επικράτειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και σημείο εστίασης διαχρονικών πολιτιστικών, κοινωνικών και οικονομικών δικτύων που συνδέουν την Ευρώπη με την Ασία.
-Ωστόσο η παράλληλη λειτουργία των σχολών του ιδρύματος σε 6 διαφορετικά νησιά, επηρεάζει σε κάποιο βαθμό τη συγκρότηση του πανεπιστημίου; Ποια είναι τα προβλήματα που προκύπτουν, αλλά και οι δυνατότητες που παρέχονται; Και γιατί ένας υποψήφιος φοιτητής να επιλέξει το Πανεπιστήμιο Αιγαίου στο μηχανογραφικό του;
Η λειτουργία τμημάτων και σχολών του Πανεπιστημίου Αιγαίου σε διαφορετικά νησιά προσφέρει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Η απόσταση αντιμετωπίζεται με τη συστηματική χρήση των νέων τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνίας (ΤΠΕ), την οποία εισήγαγε ως πρακτική το Πανεπιστήμιο Αιγαίου από πολύ νωρίς στη λειτουργία του, με αποτέλεσμα σήμερα να διαθέτει σημαντική εμπειρία και τεχνογνωσία. Παράλληλα, τα διαφορετικά και εξαιρετικά ενδιαφέροντα φυσικά και πολιτισμικά τοπία που χαρακτηρίζουν τα νησιά στα οποία εδράζεται το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, συνεισφέρουν σε μια πολυμορφία που το καθιστά μοναδικό, «απρόοπτο», και, τελικά, ελκυστικό. Αυτό δε σημαίνει ότι όλα είναι ρόδινα: η πολυδιάσπαση απαιτεί πρόσθετο (κυρίως διοικητικό) προσωπικό, αφού αρκετές από τις υπηρεσίες που προσφέρονται δεν είναι δυνατόν να υλοποιηθούν μόνο με τη χρήση των ΤΠΕ, ενώ οι διαφορετικές συνθήκες που επικρατούν στα διάφορα νησιά προσθέτουν μια ποικιλομορφία προβλημάτων που δεν είναι εύκολο να αντιμετωπιστούν με μια ενιαία στρατηγική. Πάντως, για τους/τις φοιτητές/φοιτήτριες η επιλογή τμημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου προσφέρει ορισμένα αδιαμφισβήτητα πλεονεκτήματα: α) τις στενές σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ διδασκόντων/διδασκουσών και φοιτητών/φοιτητριών, εξ’ αιτίας της καθημερινής επαφής εντός, αλλά και εκτός των χώρων του Πανεπιστημίου, αφού διαβιούν αμφότεροι/ες στο πλαίσιο σχετικά μικρών κοινωνιών, γεγονός που αναβαθμίζει τη φοιτητοκεντρική μάθηση σε δομική επιλογή και προτεραιότητα και καταργεί την έννοια της όποιας «απόστασης» β) τις σχέσεις που αναπτύσσονται στο εσωτερικό του φοιτητικού πληθυσμού με τη συνεχή και αμοιβαία αλληλόδραση την οποία δεν «διακόπτει» η απόσταση που διαμορφώνουν οι μεγάλοι αστικοί χώροι γ) την ασφαλή διαβίωση σε ένα περιβάλλον μειωμένης εγκληματικότητας δ) τη δυνατότητα χρήσης των υποδομών των ερευνητικών εργαστηρίων για την εκπόνηση εργασιών ή/και για τη συμμετοχή σε ερευνητικά προγράμματα σε συνεργασία με το ακαδημαϊκό προσωπικό, κάτι που συμβάλει στην απόκτηση εμπειριών που διευκολύνουν τη μετέπειτα επαγγελματική αποκατάσταση, η οποία παρεμπιπτόντως κυμαίνεται σε ποσοστό 70-75% εντός ενός χρόνου από την αποφοίτηση.
-Ποια είναι τα κυριότερα προβλήματα του Πανεπιστημίου Αιγαίου; Πώς εξελίσσεται η χρηματοδότηση και η στελέχωση του ιδρύματος σε καθηγητές και προσωπικό, η στέγαση (μέριμνα, γενικότερα) των φοιτητών, κλπ;
Η υποχρηματοδότηση και η υποστελέχωση αποτελούν μόνιμο πρόβλημα για όλα τα πανεπιστημιακά ιδρύματα στην Ελλάδα, τουλάχιστον την τελευταία δεκαετία. Στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου τα προβλήματα εντοπίζονται κυρίως στην έλλειψη επαρκούς διοικητικού προσωπικού, ειδικότερα στις κεντρικές υπηρεσίες που λειτουργούν στην έδρα του Πανεπιστημίου, στη Μυτιλήνη. Η κινητικότητα δεν έχει βοηθήσει προς την κατεύθυνση της επίλυσης του συγκεκριμένου προβλήματος. Όσον αφορά στη φοιτητική μέριμνα η σίτιση των φοιτητών/φοιτητριών είναι σε μεγάλο βαθμό δωρεάν, ενώ ακόμη και αυτοί/ές που δεν συμπεριλαμβάνονται στους καταλόγους δικαιούχων δωρεάν σίτισης μπορούν να έχουν πρόσβαση σε πρωινό, μεσημεριανό και βραδινό έναντι ενός μικρού αντιτίμου (2,5 ευρώ ημερησίως). Εκεί όπου καταγράφονται σημαντικές ελλείψεις είναι η δωρεάν στέγαση, ή, με πιο απλά λόγια, η έλλειψη επαρκούς αριθμού κλινών σε φοιτητικές εστίες. Το συγκεκριμένο πρόβλημα είναι άμεσης προτεραιότητας για την παρούσα πρυτανική αρχή και ήδη έχουν δρομολογηθεί διαδικασίες παραχώρησης ή αγοράς οικοπέδων ή αξιοποίησης ορισμένων που ανήκουν ήδη στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, για ανέγερση πρόσθετων φοιτητικών κατοικιών.
-Το 2025 αναμένεται και η ίδρυση των πρώτων μη κρατικών ΑΕΙ στην Ελλάδα. Συμφωνείτε με αυτή την προοπτική; Θα είναι τα νέα μη κρατικά-ιδιωτικά ιδρύματα ανταγωνιστικά προς τα δημόσια; Ιδίως το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, ως περιφερειακό ίδρυμα, θεωρείτε ότι διατρέχει κίνδυνο απώλειας τμημάτων ή ανταγωνισμού;
Δε νομίζω ότι τα νέα μη κρατικά-ιδιωτικά ιδρύματα (εάν και όταν δημιουργηθούν) θα είναι σε σημαντικό βαθμό ανταγωνιστικά ως προς τα δημόσια πανεπιστήμια. Απαιτείται μεγάλο οικονομικό κόστος και απόκτηση εμπειρίας σε βάθος χρόνου για να αρθούν στο ύψος των δημόσιων ΑΕΙ. Φυσικά δεν θεωρώ σωστή την πριμοδότησή τους από κονδύλια που εξαρτώνται από δημόσιες πηγές χρηματοδότησης, αλλά αυτό είναι κάτι που θα δούμε αν θα ισχύσει στη συνέχεια. Προς το παρόν πιστεύω ότι θα ήταν καλό να ρυθμιστεί το τοπίο των ποικίλων συνεργασιών που υλοποιούν πανεπιστήμια του εξωτερικού με διάφορους εκπαιδευτικούς οργανισμούς στην Ελλάδα, προσφέροντας πτυχία διαφόρων διαβαθμίσεων. Όσο για το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, αμφιβάλλω αν η επίδραση της ίδρυσης μη κρατικών-ιδιωτικών ιδρυμάτων θα έχει τόσο σχέση με το χώρο (δηλαδή την επικράτεια) λειτουργίας των δημόσιων πανεπιστημίων, όσο με τις ειδικεύσεις που θα προσφέρουν τα μη κρατικά-ιδιωτικά ιδρύματα. Για παράδειγμα, αν τα τελευταία προσφέρουν σπουδές στην Ιατρική, ο (όποιος) ανταγωνισμός θα επικεντρωθεί στα δημόσια πανεπιστήμια που θεραπεύουν το συγκεκριμένο αντικείμενο. Εκεί υπεισέρχεται το κριτήριο της ποιότητας των σπουδών. Από αυτή τη σκοπιά το Πανεπιστήμιο Αιγαίου δεν έχει τίποτα να φοβηθεί: διαθέτει τμήματα που θεραπεύουν με εξαιρετική επάρκεια τα αντικείμενα στα οποία ενδιατρίβουν.
- Ποια είναι η γνώμη σας για την ΕΒΕ; Επηρεάζει -και πώς- τους εισακτέους στο ίδρυμα; Τι θα προτείνατε σχετικά;
Στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου έχουν επηρεαστεί αρνητικά οι εισαγωγές νέων φοιτητών/φοιτητριών μόνο σε 2-3 τμήματα σε σύνολο 18. Το γεγονός αυτό δημιουργεί ένα προβληματισμό ως προς την επίδραση της ΕΒΕ στη λειτουργία του Πανεπιστημίου Αιγαίου, αλλά και στο σύνολο των πανεπιστημίων της χώρας. Είναι πιθανό ότι η επίδραση της ΕΒΕ δεν συνδυάζεται με συγκεκριμένα πανεπιστήμια ή πανεπιστημιακά τμήματα, αλλά με συγκεκριμένα αντικείμενα σπουδών, τα οποία για κάποιους (σωστούς ή λάθος) λόγους δεν είναι ελκυστικά για τους/τις υποψήφιους/υποψήφιες φοιτητές/φοιτήτριες. Βέβαια, αυτή η υπόθεση μπορεί να παράγει μια εξήγηση αλλά δεν επιλύει το πρόβλημα, το οποίο ίσως παρατηρείται πλέον και σε παγκόσμιο επίπεδο: η έμφαση στην ανώτερη εκπαίδευση στρέφεται όλο και περισσότερο σε αντικείμενα που προσφέρουν άμεση σύνδεση με εφαρμοσμένες παραγωγικές διαδικασίες της αγοράς εργασίας, υποσκάπτοντας τη συνεισφορά των θεωρητικών προσεγγίσεων στη λειτουργία των πανεπιστημίων ως κέντρων γνώσης, αλλά και κουλτούρας. Όσον αφορά στην Ελλάδα και στην ΕΒΕ, ίσως θα μπορούσε να υπάρξει μια βελτίωση της υπάρχουσας κατάστασης αν ενεργοποιηθεί η δυνατότητα συμπλήρωσης ενός δεύτερου μηχανογραφικού, μετά τη διαπίστωση κενών θέσεων σε κάποια τμήματα των πανεπιστημίων. Πάντως, ειδικότερα για το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, έχουν γίνει ήδη διαβουλεύσεις που μπορούν να οδηγήσουν στις απαραίτητες προσαρμογές οι οποίες θα ενισχύσουν την ελκυστικότητα των τμημάτων που αντιμετωπίζουν πρόβλημα, χωρίς να εξαλείψουν τον πυρήνα του αντικειμένου που θεραπεύουν.
-Πολύς λόγος γίνεται τελευταία για τις διαγραφές λιμναζόντων φοιτητών από το 2025 όπως προβλέπει πλέον ο νόμος. Πόσοι περίπου είναι αυτοί στο Αιγαίου; Θα προχωρήσετε σε πλήρη εφαρμογή του νόμου το ερχόμενο ακ. έτος;
Αυτό είναι ένα ακόμη πρόβλημα που καλούνται να αντιμετωπίσουν όλα τα πανεπιστήμια της χώρας.
Στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, η κατάσταση έχει ως εξής:
Οι φοιτητές/φοιτήτριες των 4ετών Τμημάτων που εισήχθησαν από την ίδρυση των Τμημάτων μέχρι και το ακαδ. έτος 2016-2017 και πρέπει να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους έως και τον Σεπτέμβρη του 2025 ανέρχονται σήμερα σε 5.525.
Οι φοιτητές/φοιτήτριες των 5ετών Τμημάτων που εισήχθησαν από την ίδρυση των Τμημάτων μέχρι και το ακαδ. έτος 2015-2016 και πρέπει να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους έως και τον Σεπτέμβρη του 2026 ανέρχονται σήμερα σε 939.
Ο αριθμός αυτών που τελικά ίσως διαγραφούν θα είναι μικρότερος, αφού αρκετοί/ές θα ανακηρυχθούν πτυχιούχοι στις ενδιάμεσες εξεταστικές περιόδους, ενώ υπάρχουν και δυνατότητες αναστολής σπουδών ή παράτασης για αιτιολογημένους λόγους.
Ελπίζουμε ότι οι φοιτητές και φοιτήτριες που έχουν καθυστερήσει την αποφοίτησή τους θα μπορέσουν να ανταπεξέλθουν με επιτυχία στη διαδικασία της επιτυχούς ολοκλήρωσης των σπουδών τους. Σίγουρα υπάρχει το θέμα των εργαζομένων που προσπαθούν να υποστηρίξουν οικονομικά τις σπουδές τους και κατά συνέπεια δυσκολεύονται να ανταποκριθούν ή ανταποκρίνονται εν μέρει στις υποχρεώσεις τους. Υπάρχουν βέβαια και άλλοι/ες που έχουν μειωμένο ενδιαφέρον για το αντικείμενο των σπουδών τους ή για τις σπουδές σε ΑΕΙ γενικά. Πάντως το Πανεπιστήμιο Αιγαίου θα κάνει -και κάνει ήδη- ό,τι είναι δυνατόν για να διευκολύνει την ομαλή αποφοίτηση όσων σπουδάζουν σε αυτό.
-Αν είχατε τη δυνατότητα μιας μόνο σημαντικής διαρθρωτικής παρέμβασης στην ελληνική Τριτοβάθμια Εκπαίδευση με άμεση εφαρμογή της, ποια θα επιλέγατε και γιατί;
Αυτή είναι μια ερώτηση που διακρίνεται από μεγάλη αφαίρεση. Μακάρι να μπορούσαμε με μια μόνο διαρθρωτική παρέμβαση να επιλύσουμε όλα ή έστω τα περισσότερα προβλήματα της ελληνικής Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Στην πραγματικότητα όμως, τα προβλήματα είναι συστημικά και πολύπλοκα, ενώ συνδέονται με πολλαπλές όψεις της ελληνικής κοινωνικής, οικονομικής και πολιτισμικής ζωής, καθώς και με τις ιδιαιτερότητες του κάθε πανεπιστημιακού ιδρύματος ξεχωριστά. Αν πάντως θα μπορούσε να υπάρξει μια προτροπή θα ήταν προς την κατεύθυνση της μεγαλύτερης αυτονομίας των ελληνικών πανεπιστημίων, σε όλα τα επίπεδα, από τον τρόπο εκλογής των διοικήσεων μέχρι τη μικρότερη λεπτομέρεια της λειτουργίας τους. Ένα δεύτερο σημαντικό σημείο, που συνδέεται με το πρώτο και γι’ αυτό αναφέρομαι και σε αυτό, είναι η μείωση της γραφειοκρατίας σε όλα τα επίπεδα των σχέσεων που αναπτύσσονται στο εσωτερικό των πανεπιστημίων, των πανεπιστημίων μεταξύ τους και με τα θεσμικά κρατικά όργανα που εποπτεύουν ή συνδέονται με οποιοδήποτε τρόπο με τη λειτουργία τους, και, τέλος, των πανεπιστημίων με την κοινωνία και των φορέων που την εκφράζουν σε θεσμικό επίπεδο.
