Νίκος Τσούλιας Η δημοκρατία είναι θεμελιακή ιδέα, είναι μια από τις πιο βασικές έννοιες στην εξέλιξη της ιστορίας, αφού συγκροτήθηκε καταστατικά με την ανάδυση της πόλης – κράτους και με τη διαμόρφωση του πολίτη και της ελεύθερης πολιτείας. Ως εκ τούτου παραμένει πάντα αστραφτερή και γοητευτική. Προφανώς εξελίσσεται και εκσυγχρονίζεται αλλά αποτελεί πάντα την πιο προοδευτική μορφή πολιτεύματος.
Η δημοκρατία μετασχηματίζει το περιεχόμενό της και την αποστολή της ανάλογα με τη ροή της κοινωνικής και της πολιτισμικής πραγματικότητας και με τη θέληση των ανθρώπων και των κοινωνιών. Αλλά για να νοηθεί ως δημοκρατία πρέπει να τηρεί το βασικό της πυρήνα, να πηγάζει η εξουσία από το λαό, να ελέγχεται από το λαό και να καθορίζεται σε σημαντικό βαθμό απ’ αυτόν. Η δημοκρατία πρέπει να συμπεριλαμβάνει το όλον της πολιτικής και της ιστορίας: την οικονομία, τον πολιτισμό, την κοινωνία, την καθημερινή ζωή.
Όταν υπάρχουν ισχυρές και εκτεταμένες ανισότητες και έχουμε κλασματικές και έντονα ταξικές κοινωνίες, όταν δεν γίνονται σεβαστά τα πολιτικά και τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των πολιτών, όταν είναι χειραγωγημένοι οι θεσμοί της πολιτείας από την εξουσία, όταν ο πλούτος είναι συσσωρευμένος σε λίγα χέρια και μεγάλα κοινωνικά στρώματα εξαθλιώνονται στα σκοτάδια της φτώχειας και της ανέχειας, όταν η παιδεία και ο πολιτισμός δεν είναι κτήμα και έκφραση των πολιτών, δεν υπάρχει δημοκρατία.
Δίνεται λοιπόν σήμερα ο ψηφιόκοσμος με μια αίσθηση απλοχεριάς, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν μπορούμε να μιλήσουμε για ψηφιακή δημοκρατία. Γιατί ελλείπουν όλα όσα προαναφέρθηκαν. Και όχι μόνο αυτό. Το πολύ μεγάλο μέρος της ψηφιακής πληροφοριόσφαιρας, που δίνεται στην πλειοψηφία των λαών, είναι σκουπιδοπληροφόρηση και δεν έχει καμιά σχέση ούτε με τη γνώση και με τον πολιτισμό ούτε με τη δημιουργικότητα και με την ψυχαγωγία την αγωγή ψυχής. Προσφέρονται τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης αλλά στη μεγάλη τους βάση είναι πεδία αλλοτρίωσης και αποξένωσης των ανθρώπων. Είναι εμπορευματοποιημένα απόβλητα και καταναλωτικά στοιχεία. Ενισχύουν τις δυνάμεις της αγοράς, που έτσι απλώνουν όλο και περισσότερο την εξουσία τους. Είναι φανταχτερές χάντρες σε ιθαγενείς για να εξαχρειωθούν οι βασικές ανάγκες των πολιτών!
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του facebook. Εδώ δίνεται ένα νέο πεδίο ευρείας επικοινωνίας, που δεν μπορεί να προσφέρει η φυσική και η κοινωνική πραγματικότητα. Είναι όμως πράγματι επικοινωνία ή μια κίβδηλη μορφή της; Πρόκειται για μια εικονική πραγματικότητα, άυλη αλλά και μη πνευματική. Παρέχεται και ένας προνομιακός χώρος για δημιουργηθεί μια προσωπική γωνιά για τη θέαση και την λειψή ούτως ή άλλως έκφραση. Τελικά, δίνεται ένα βήμα πιο πέρα στη φαντασιακή πρόσληψη της πραγματικότητας και μια ψευδαίσθηση εκδήλωσης της υποκειμενικότητας. Όμως απουσιάζουν τα σώματα, το βλέμμα, το άγγιγμα, οι πλην της όρασης αισθήσεις. Απουσιάζουν οι άνθρωποι!
Είναι χαρακτηριστική η εικόνα των νέων (συνήθως) μιας παρέας που συναντιούνται σε έναν φυσικό χώρο αλλά ο καθένας τους είναι με ένα κινητό στο χέρι «επικοινωνώντας» με κάποιους άλλους εκτός παρέας· και μπορεί να λήξει η συνάντηση ως μια μη συνάντηση. Η ίδια η ad hoc χρήση της γλώσσας αλλοιώνει την κλασική μορφή της. Γίνονται συντμήσεις (τπτ= τίποτα, κ΄ = και…), ενώ τροποποιείται ο ίδιος ο γλωσσικός κώδικας σε μορφές αποστέρησης των πνευματικών νοημάτων και απίσχνασης των βασικών εννοιών και ιδεών. Η ταχύτητα ανταλλαγής μηνυμάτων είναι τέτοια που δεν επιτρέπει κανέναν στοχασμό και προβληματισμό και συχνά απλώς εκτυλίσσονται παράλληλοι μονόλογοι, αφού οι απαντήσεις προσπερνιούνται με σχετική ευκολία.
Μετασχηματιζόμενη η επικοινωνία μετασχηματίζει και τη γλώσσα και επομένως και τη σκέψη, αλλά και οι κοινωνικές μας σχέσεις αλλάζουν αφού «ο κοινωνικός δεσμός είναι γλωσσικός…, γιατί η γλώσσα λειτουργεί σαν μετασχηματιστής: οι προσωπικές γνώμες μετασχηματίζονται σε αποφάνσεις, οι ανάγκες και τα συναισθήματα σε κανονιστικές προσδοκίες: επιταγές ή αξίες» (Ζ.Φ. Λυοτάρ, Η μεταμοντέρνα κατάσταση). Σε αυτό το παιχνίδι της νόθας έκφρασης αποξηραίνεται εντελώς ο συναισθηματικός κόσμος των ανθρώπων και αναπτύσσεται μια στρεβλή μορφή σχέσεων. Προσφέρονται πολύ εύκολα τόποι θέασης των εικόνων της ζωής των εχόντων και κατεχόντων και έτσι οι πολίτες γίνονται παρατηρητές της απόλαυσης των υλικών κυρίως αγαθών από την κρατούσα τάξη. Μεταμορφώνονται οι άνθρωποι από την Κίρκη της εξουσίας σε καταναλωτές εικόνων και φαντασιώσεων. «Το ότι γενικά ο κόσμος γίνεται εικόνα, αυτό αποτελεί την ουσία των Νέων Χρόνων» (Heidegger).
Ο ψηφιόκοσμος είναι ένας νέος κόσμος. Κατά πόσο θα συνδεθεί με έναν διαφωτισμό ή έναν σκοταδισμό – γιατί και αυτό είναι ανοιχτό ζήτημα – θα εξαρτηθεί από την κοινωνική διαπάλη και την αντιπαράθεση ιδεών· και αυτό μόνο μέσα σε μια δημοκρατία μπορεί να συμβεί.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέα έρευνα συνδέει γνωστά μαγειρικά λάδια με κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής - Αιτήσεις έως 30/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
