Alfavita Newsroom Mαρτυρίες του Παντελή Γούτη (συνοδοιπόρου του Λαμπράκη στο Μαραθώνιο) και του Μιχάλη Περιστεράκη. Από το βιβλίο του Νάσου Μπράτσου «Εργατικές Ιστορίες» (Συνεντεύξεις με πρωταγωνιστές του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα από το 1920 ως το 1967) εκδ. bux.
Παντελής Γούτης συνοδοιπόρος του Γρηγόρη Λαμπράκη στη Μαραθώνια πορεία ειρήνης της 25/5/1963
«Με τον Λαμπράκη γνωριστήκαμε την δεκαετία του 1930, στον Πειραϊκό Σύνδεσμο. Οι δυό μας και ο αδελφός μου ήμασταν συναθλητές και αναπτύξαμε μια φιλία η οποία επεκτάθηκε και πέραν των αθλητικών χώρων.
Όλοι οι αθλητές ήταν από φτωχές οικογένειες και έκαναν βαριές δουλειές για να ζήσουν, π.χ. ο αδερφός μου δούλευε στα καράβια.
Ο Λαμπράκης είχε ενεργό ανάμιξη στο κίνημα ειρήνης και μάλιστα είχε πάρει μέρος στον παγκόσμιο μαραθώνιο ειρήνης που είχε γίνει στην Αγγλία στο Λονδίνο.
Εκεί κράταγε το ίδιο πανώ που κράτησε αργότερα στην πορεία από τον τύμβο του Μαραθώνα.
Να πάμε όμως λίγο στην κατοχή, όπου οι αθλητές με επικεφαλής τον Λαμπράκη, πήγαν στον κατοχικό «πρωθυπουργό» Τσολάκογλου και απαίτησαν συσσίτιο, παίρνοντας τελικά ένα φτωχό συσσίτιο σούπας με καλαμποκάλευρο και σταφίδες.
Οι αθλητές μπήκαν από τους πρώτους στο ΕΑΜ.
Συνεδρίαζαν μέσα στα αποδυτήρια του σταδίου και ο αδερφός μου ο Κώστας με έπαιρνε και κράταγα τσίλιες, γι’ αυτό το θυμάμαι καλά.
Μέναμε τότε στην Κοκκινιά και ο αδερφός μου ήταν γραμματέας του ΕΑΜ. Ο Λαμπράκης έρχονταν σπίτι για ξεκούραση, γιατί εκεί ήταν ελεύθερη περιοχή.
Ακούγαμε το δελτίο του ΒΒC γιατί είχα κάνει ένα κόλπο στο σφραγισμένο ραδιόφωνο κι ερχόταν ένας ΕΠΟΝιτάκος με το ποδήλατο κι ένα χωνί κι έπαιρνε το δελτίο.
Είχαμε κάνει σκαλοπάτια από μπετόν, κούφια και κρύβαμε όπλα.
Ο Λαμπράκης μας έφερνε φάρμακα από το νοσοκομείο της Έλενας όπου δούλευε και τα διοχετεύαμε στους αντάρτες.
Ο αδερφός μου που ήταν ριψοκίνδυνος, είχε πιάσει επαφή με Ιταλούς φαντάρους κομμουνιστές. Σε βλέπανε στο δρόμο και σου έκαναν με το παπούτσι ένα σφυροδρέπανο στο χώμα. Αυτοί μας έστελναν μέχρι και όπλα.
Με την απελευθέρωση και μετά με τα Δεκεμβριανά οι παρακρατικοί που στην Κατοχή ήταν συνεργάτες των Γερμανών, εξοπλίστηκαν από τους Άγγλους.
Ο Λαμπράκης συνελήφθη, αλλά λόγω του ότι ήταν επώνυμος και σαν αθλητής (σημαιοφόρος της εθνικής ομάδας) και σαν γιατρός που συχνά βοηθούσε δωρεάν φτωχό κόσμο, τον άφησαν γρήγορα. Το 1961 εκλέχθηκε βουλευτής της ΕΔΑ. Ήταν τέτοιο παλικάρι που όταν ένας βουλευτής ονόματι Παπαδόπουλος που στην κατοχή ήταν συνεργάτης των Γερμανών, χειροδίκησε σε βάρος ενός αντιπολιτευόμενου βουλευτή, ο Λαμπράκης τον άρπαξε και του έριξε ένα χαστούκι που τον παραμόρφωσε.
Την άλλη μέρα ήταν μεγάλο θέμα στις εφημερίδες και μας έκανε περήφανους μέσα στο κλίμα τρομοκρατίας.
Άνοιξε ιατρείο στον Πειραιά κι όχι μόνο δεν έπαιρνε λεφτά, αλλά έδινε χρήματα στους φτωχούς για ν’ αγοράζουν φάρμακα.
Ο Λαμπράκης ήταν αντιπρόεδρος της πανελλήνιας επιτροπής ειρήνης και είχε πάει στο Λονδίνο (Απρίλης ’63) για την μαραθώνια πορείας ειρήνης, εκεί είχε μια έντονη λογομαχία με την βασίλισσα Φρειδερίκη που συνάντησε στα μαγαζιά, μ’ αφορμή την άρνηση της να δεχθεί την σύζυγο του φυλακισμένου ηγέτη της ΟΕΝΟ, Αμπατιέλου, η οποία είχε αγγλικό διαβατήριο.
Να πάμε τώρα στην περιβόητη μαραθώνια πορεία του Λαμπράκη.
Είχαν έρθει στην Αθήνα κορυφαία στελέχη του παγκόσμιου κινήματος ειρήνης, όπως ο πρόεδρος του Μπέρναρντ Ράσσελ, από την Κύπρο ο Ανθίας Τεύκρος, λογοτέχνης και πρόεδρος του εκεί κινήματος ειρήνης, αλλά και πολλοί άλλοι από άλλες χώρες.
Ο Καραμανλής όχι μόνο απαγορεύει την πορεία, αλλά απελαύνει τις ξένες αντιπροσωπείες. Φτιάχνει μάλιστα και τα πρώτα ΜΑΤ της εποχής και αρχίζει τα μπλόκα από την Αγία Παρασκευή μέχρι τον Μαραθώνα.
Τα γραφεία της επιτροπής ειρήνης ήταν Ασκληπιού και Ακαδημίας. Ξύπνησα νύχτα και πέρασα το πρώτο μπλόκο που βρήκα στο Γ’ νεκροταφείο, θα ήταν 4-5 το πρωί. Το είχαν εκεί για να μην μπορέσει να πάει κόσμος από την περιοχή.
Επειδή ήμουν ηλεκτρολόγος και με ήξεραν τους κορόιδεψα ότι πάω για δουλειά στην Αθήνα. Εκεί είδα τους παρακρατικούς να σπάνε τα γραφεία της επιτροπής ειρήνης.
Μπήκα στο λεωφορείο και ο εισπράκτορας μου είπε ότι μέχρι την Αγ. Παρασκευή που ήταν το τέρμα, υπήρχαν ήδη δύο μπλόκα, ένα στους Αμπελόκηπους κι ένα στο Πεντάγωνο.
Κατέβηκα πριν το μπλόκο και το παρέκαμψα κι έκανα το ίδιο και με το δεύτερο.
Στην Αγ. Παρασκευή ήταν ζούγκλα με την χωροφυλακή να κυνηγάει με μεγάλα γκλόμπς όσους ειρηνοδρόμους είχαν φτάσει μέχρι εκεί. Ο κόσμος για να σωθεί έμπαινε σε σπίτια και σε καφενεία.
Πήγαινα από στενά και με μεγάλη προφύλαξη, γιατί έκαναν και περιπολίες με τζιπ και μοτοσυκλέτες. Πέρασα από μια τρυπά στο συρματόπλεγμα της περιοχής του στρατιωτικού ασυρμάτου της περιοχής. Μέσα από αμπέλια και χωράφια προχωρούσα κι έβλεπα κίνηση στο δρόμο από αστυνομία.
Όταν ησύχασαν λίγο τα πράγματα πήρα το λεωφορείο βγαίνοντας στο δρόμο και είπα του εισπράκτορα να με αφήσει πριν το μπλόκο της Ραφήνας, το οποίο το παρέκαμψα μέσα από χωράφια. Από εκεί και πέρα είχε αραιώσει η επιτήρηση και αρχίζω να τρέχω, ήμουν και παλιός αθλητής.
Είχα όμως χάσει τον προσανατολισμό μου και ρώτησα έναν τσοπάνο που ήταν ρουφιάνος και είδα ότι έστειλε τον γιό του προς την Ραφήνα.
Λίγο μετά ήρθε ένα τζιπ της χωροφυλακής κι αρχίζει να με ψάχνει, όμως κρύφτηκα σ’ ένα χαντάκι. Βλέπω λίγο μετά ένα πολιτικό αμάξι, εφημερίδας ήταν με δημοσιογράφους μέσα και αρχίζω να φωνάζω «αίσχος, τι πράγματα είναι αυτά, ζούμε μια νέα κατοχή, δεινοπάθησα να έρθω μέχρι εδώ».
Βγάζει ένας το κεφάλι του από το παράθυρο του αυτοκινήτου και μου λέει «έρχεται ο Λαμπράκης».
Κοιτάζω στον ορίζοντα της ασφάλτου να εμφανίζεται σιγά -σιγά το κεφάλι του και μετά να ξεπροβάλλει το σώμα του.
Πήγα κοντά του, αγκαλιαστήκαμε και συνεχίσαμε ενώ πίσω ερχόταν η γυναίκα του με το αμάξι. Μου είπε να μπω σ’ αυτό γιατί θα με λιάνιζε η χωροφυλακή, επειδή εγώ δεν ήμουν βουλευτής. Αρνήθηκα. Λίγο πιο πίσω ερχόταν ένας νέος, ο Μαμμωνάς, που κράταγε μια αφίσσα για την ειρήνη. Λίγο μετά βγάλαμε το πανώ που το είχε στο αμάξι. Λόγω του αέρα περάσαμε δυό βεργούλες στο πανώ. Συνέχεια μοτοσικλετιστές της χωροφυλακής μας έφερναν βόλτα και ειδοποιούσαν το αρχηγείο τους, ότι ο Λαμπράκης πραγματοποιεί πορεία με ελάχιστους φανατικούς οπαδούς του.
Στην πορεία είχε προστεθεί και ο Παπαδόπουλος.
Έκανα είκοσι χρόνια να μιλήσω για όλα αυτά, γιατί είχα ασχοληθεί με τα συνδικαλιστικά των ηλεκτρολόγων.
Ο Μαμμωνάς είχε πατέρα εργολάβο και δεξιό και τον είχε φύλακα σε μια οικοδομή τους, αν προσέξεις καλά τις φωτογραφίες φαίνονται οι ασβέστες στα ρούχα του και τις αρβύλες του. Μου είπε ότι αν τον δει σε καμιά φωτογραφία ο πατέρας του θα τον σπάσει στο ξύλο.
Ο Παπαδόπουλος δούλευε νυχτερινή βάρδια στα δημόσια σφαγεία της Ραφήνας. Έχω ακούσει σενάρια ότι δήθεν αυτοί οι δύο γνωρίζονταν και ξεκίνησαν μαζί, αλλά δεν είναι αλήθεια, παρ’ ότι έχουν γραφτεί πολλές φορές.
Ο Λαμπράκης ανοίγει τον διασκελισμό και μου λέει «πάμε με τέμπο» ενώ οι χωροφύλακες μας ρίχνουν καυσαέρια από τις εξατμίσεις για να μας μπαφιάσουν.
Από μακριά βλέπουμε στη διασταύρωση της Ραφήνας παρακρατικούς και χωροφύλακες μαζί με ανώτατους αξιωματικούς.
Έπεσαν σαν λυσσασμένοι να πάρουν το πανώ από τον Λαμπράκη ο οποίος ανθίσταται και είναι τόσο άντρακλας που δεν τον κάνουν καλά, ενώ οι αξιωματικοί παρακολουθούν με ικανοποίηση. Υπάρχει μια βιντεοκασσέτα με τα γεγονότα, ήταν κινηματογραφικό υλικό του ΒΒC, πρέπει να πω ότι οι χωροφύλακες κατέστρεψαν αρκετά υλικά δημοσιογράφων.
Η σύζυγος του Λαμπράκη, η Ρούλα, διαμαρτυρήθηκε ύστερα από δική μου προτροπή και λίγο μετά σταμάτησαν την επίθεση.
Του φώναζαν σαν βουλευτής μπορείς να περάσεις, όχι όμως σαν ειρηνοδρόμος, άσε το πανώ και πέρνα και θα στο στείλουμε μετά με την γυναίκα σου, του το είπαν σε φιλικό τόνο αυτό.
Περνάει και ζητάει να του περάσουν μια αφίσσα.
Να πω ότι μετά το μπλόκο υπήρχαν ορισμένοι από αυτούς που τους είχαν σταματήσει για να μην βαδίσουν μαζί του.
Στο αμάξι του είχε αφίσσες και η γυναίκα του που ήταν μέσα έδωσε με τρόπο δυο από αυτές σ’ έναν νεαρό που τις πέρασε.
Φτάσαμε στο Χαρβάτι όπου υπήρχε ένα μνημείο για 54 εκτελεσμένους από τους Γερμανούς.
Θελήσαμε να βάλουμε λουλούδια, έκοψα μερικά και βάλαμε ένα μπουκέτο στη βάση του σταυρού, σταθήκαμε προσοχή και ψάλαμε το «πέσατε θύματα αδέρφια εσείς».
Είμασταν πια μετά το μπλόκο και όταν πήγαμε να ξεκινήσουμε, ένας χωροφύλακας με τις αρβύλες του πάτησε κι έλιωσε τα λουλούδια.
Λίγο πιο κάτω έγινε μια επίθεση από τους χωροφύλακες στους δημοσιογράφους και πολλές φωτογραφικές μηχανές καταστράφηκαν και δημοσιογράφοι χτυπήθηκαν.
Κοντά στον Γέρακα, βλέπουμε να έχουν βάλει κάθετα στο δρόμο μια κλούβα. Εκεί του ρίχτηκαν και τον πήραν στην κλούβα κι έφυγαν. Η γυναίκα του η Ρούλα με πήρε με το αμάξι και πήγαμε στην «Αυγή» και τους ενημερώσαμε.
Η Ρούλα ήταν κόρη ανώτερου αξιωματικού σε σύνταξη και δεν την πείραζε εύκολα η χωροφυλακή.
Μια μέρα μετά μου τηλεφώνησε ο Λαμπράκης. Μου είπε ότι επειδή ήταν βουλευτής και δεν μπορούσαν να τον βάλουν φυλακή τον γύριζαν με το αμάξι όλη νύχτα και τον άφησαν το πρωί. Με φώναξε στο ιατρείο (και σπίτι του) Ηπείρου και Πατησίων, τα είπαμε και μου έδωσε και μια φωτογραφία από την πορεία, απ’ αυτές που δεν καταστράφηκαν από τους χωροφύλακες.
Λόγω μιας εγχείρησης δεν τον ακολούθησα στην Θεσσαλονίκη που με είχε προσκαλέσει να πάω μαζί του. Εκεί τον δολοφόνησαν οι παρακρατικοί. Μετά ιδρύθηκε η νεολαία Λαμπράκη και στην Κοκκινιά μου έδωσαν την ταυτότητα με τον αριθμό ένα».
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
