Σε μία τυπική διαδρομή σε κεντρικά σημεία της Θεσσαλονίκης ο καθένας συναντάει δεκάδες μικρά παιδιά ταλαιπωρημένα, με πρησμένα μάτια και μαύρες πατούσες να παίζουν ένα μουσικό όργανο. Περπατώντας, όλο και περισσότερα θα ζητήσουν χρήματα. Ελαφρώς αιφνιδιασμένοι, οι πολίτες θα ανταποκριθούν.
Η σκηνή είναι οικεία πλέον, κι επαναλαμβάνεται συνεχώς στους δρόμους της συμπρωτεύουσας. Το ερώτημα που γεννάται όταν το παιδί απομακρυνθεί για τον επόμενο υποψήφιο, είναι ποια στάση οφείλει να κρατήσει η κοινωνία απέναντι σε έναν ανήλικο επαίτη.
Κάθε χρόνο σε κεντρικούς δρόμους της Θεσσαλονίκης βρίσκονται περίπου 400-450 παιδιά που ζητιανεύουν με οποιονδήποτε τρόπο, με το φαινόμενο να παρουσιάζει και πάλι έξαρση, παρόλο που είχε μειωθεί κατακόρυφα κατά την διάρκεια των αυστηρών μέτρων προστασίας κατά του κορωνοϊού. Το τελευταίο διάστημα εκατοντάδες ανήλικοι επαίτες τοποθετήθηκαν κι πάλι στις θέσεις τους, με τον αριθμό να αυξάνεται όσο πλησιάζουν οι γιορτές.
«Μετά από δύο χρόνια, η παιδική επαιτεία επανεμφανίστηκε ξανά κι τα Χριστούγεννα θα υπάρχουν πολλά περισσότερα παιδιά έξω στα πολύ κεντρικά σημεία της πόλης. Έχει τύχει να μας αναφέρει ανήλικος πως είχε καταφέρει να συγκεντρώσει από 80-100 ευρώ σε μία ημέρα, στην οποία βρισκόταν από το πρωί έως το βράδυ στους δρόμους. Οι κίνδυνοι για τα παιδιά που εκτίθενται είναι περισσότεροι από τους προφανείς κι δεν πρέπει να κάνουμε πως δεν βλέπουμε κι δεν ακούμε» αναφέρει στο ThessToday.gr ο δικηγόρος της ΑΡΣΙΣ, Χρυσοβαλάντης Παπαθανασίου.
Όπως εξηγεί στη συνέχεια ο ίδιος, δεν υπάρχει συγκεκριμένο ωράριο για τα παιδιά, με κάποιους εκμεταλλευτές να αντικαθιστούν ακόμη κι έπειτα από 10-14 ώρες ένα παιδί με κάποιο άλλο, ενώ αν δεν υπάρχει αυτή τη ευχέρεια, ίσως να είναι έξω από το πρωί έως το βράδυ αλλάζοντας σημεία στο κέντρο της Θεσσαλονίκης.
Οι μορφές κακοποίησης
Η μορφή κακοποίησης των παιδιών αλλάζει ανάλογα με την ηλικία τους. Κάποια από αυτά ξεκινούν ακόμη και από μωρά, που βρίσκονται στην αγκαλιά άγνωστων γυναικών που προσποιούνται τις μητέρες τους, έχοντας τα ναρκωμένα σφιχτά στα χέρια τους. Τα μικρά παιδιά κυρίως «απλώς ζητιανεύουν», ενώ τα μεγαλύτερα ηλικίας 12-14 ετών, πουλάνε μικροαντικείμενα, παίζουν κάποιο μουσικό όργανο, ή ακόμη πουλάνε και τσιγάρα που τους έδωσαν οι εκμεταλλευτές τους.
Οι περισσότεροι ανήλικοι επαίτες είναι ελληνικής καταγωγής, κυρίως από την κοινότητα των Ρομά, ενώ κάποιοι προέρχονται από την Βουλγαρία, την Ρουμανία και την Αλβανία. Τα παιδιά πηγαινοέρχονται σε αυτές τις χώρες κυρίως τις γιορτές, όποτε και αυξάνονται οι ροές από τα Βαλκάνια προς την Ελλάδα. Οι δράστες στη συμπρωτεύουσα, τα τοποθετούν σε δρόμους όπως στην Εγνατία, Τσιμισκή, Λεωφόρο Νίκης, στην πλατεία Αριστοτέλους, στην περιοχή της Βαλαωρίτου όπως και στα Λαδάδικα.
«Είχε τύχει να συναντήσουμε το ίδιο παιδί από την Θεσσαλονίκη στην Κύπρο για να ζητιανέψει. Τις περισσότερες φορές πίσω από αυτά τα παιδιά βρίσκονται οι ίδιοι οι γονείς, οι οποίοι τα αναγκάζουν σε αυτή τη βάναυση διαδικασία ή συναινούν με κάποιον εκμεταλλευτή έναντι κάποιου ανταλλάγματος. Είναι πολύ δύσκολο να καταφέρουν να ξεφύγουν όταν έχουν μεγαλώσει μόνο υπό αυτές τις συνθήκες».
«Βρήκαμε παιδί να κοιμάται πάνω σε γυαλιά, με την πιπίλα βουτηγμένη στα ναρκωτικά»
Πώς θα καταφέρουν οι εκμεταλλευτές να κρατήσουν στην αγκαλιά τους επί τουλάχιστον 10 ώρες ένα παιδί χωρίς να βγάλει άχνα; Η απάντηση είναι γνωστή εδώ και χρόνια και το φαινόμενο των ναρκωμένων παιδιών συνεχίζει να υπάρχει. Συνήθως, χωρίς να είναι μόνο αυτός ο κανόνας, ξεκινούν τις ναρκωτικές ουσίες από πολύ μικρές ηλικίες, με αποτέλεσμα να καταλήξουν να εξαρτώνται από αυτά. «Είχαμε δώσει μεγάλο αγώνα μαζί με έναν 11χρονο ώστε να καταφέρει να ξεπεράσει τον εθισμό του, ο οποίος είχε ξεκινήσει από ακόμη μικρότερη ηλικία. Ψάχναμε σε όλη την Ελλάδα για τον καταλληλότερο φορέα ώστε να βοηθήσει το συγκεκριμένο παιδί, το οποίο διέμενε σε ένα γιαπί, και το βρήκαν να κοιμάται πάνω σε γυαλιά με μία πιπίλα βουτηγμένη στα ναρκωτικά».
Αν και τα παιδιά βιώνουν ακραίες συνθήκες φτώχειας για λογαριασμό των εκμεταλλευτών τους, η καθημερινότητά τους συνεχίζει να περιστρέφεται γύρω από αυτούς και τις υποχρεώσεις που πρέπει να καλύψουν ώστε να ικανοποιήσουν, κατά κύριο λόγο, την οικογένειά τους. Αυτά τα παιδιά δεν παίζουν όπως θα έπρεπε στην ηλικία τους, δεν πηγαίνουν στο σχολείο και δεν γνωρίζουν κάτι διαφορετικό πέρα από αυτές τις καταστάσεις.
«Δυστυχώς υπάρχουν πολλές περιπτώσεις που τα παιδιά θέλουν να γυρίσουν στους γονείς τους, καθώς μόνο αυτούς έχουν και με αυτούς μεγαλώνουν. Είναι ένα σύνηθες φαινόμενο γιατί δεν έχουν να συγκρίνουν άλλα περιβάλλοντα, αυτό ζουν, αυτό έχουν γνωρίσει, αυτό βλέπουν και έτσι συνεχίζουν. Θα μπορούσαμε να πούμε πως αυτό είναι το φυσιολογικό για τα συγκεκριμένα παιδιά. Θεωρούν πως αυτή είναι η πραγματική και αληθινή αγάπη».
Τα λάθη της κοινωνίας και τα αργά αντανακλαστικά των αρχών
Αν και με το πέρασμα των χρόνων η ευαισθητοποίηση των πολιτών απέναντι σε ανήλικους που επαιτούν είναι ακόμη πιο εμφανής, δεν αρκεί μόνο αυτή. Οι συνεχείς καταγγελίες από απλούς περαστικούς που αντικρίζουν αυτά τα παιδιά, είναι και -ίσως- η μοναδική σωτηρία τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η είδηση με μία 6χρονη, η οποία επιδίδοταν σε επαιτεία με την συναίνεση της 20χρονης αλλοδαπής μητέρας της, για περισσότερες από 12 ώρες καθημερινά. Η ανήλικη ήταν απολύτως παραμελημένη και είχε ρυπαρή εμφάνιση προκειμένου να εγείρει τα φιλανθρωπικά αισθήματα των διερχόμενων και να πετύχει έτσι το μέγιστο δυνατό οικονομικό όφελος.
Το συγκεκριμένο παιδί εντοπίστηκε από τις αρχές έπειτα από καταγγελίες πολιτών που αντιλήφθηκαν πως είναι θύμα παιδικής εργασίας και εκμετάλλευσης. «Εδώ χρειάζονται και τα αντανακλαστικά των αρχών. Τέτοια περιστατικά που καταγγέλλονται από ένα και περισσότερα άτομα πρέπει να αντιμετωπίζονται έγκαιρα, με την πρέπουσα ευπρέπεια και προσοχή. Τα λάθη ξεκινούν από την κοινωνία κι έπειτα από όλες τις αρμόδιες αρχές. Για παράδειγμα αν μία κοινωνική λειτουργός δεν καταγράψει την κακοποίηση του παιδιού, τότε και η εισαγγελία θα εξακολουθεί να πιστεύει πως όλα είναι μια χαρά, κι δεν θα κινηθούν ποτέ οι διαδικασίες για την προστασία του».
Σύμφωνα με τον κ. Παπαθανασίου, το να δώσουν χρήματα οι πολίτες στα παιδιά, είναι η χειρότερη επιλογή καθώς ουσιαστικά συνεχίζεται το φαινόμενο. «Είναι σαν να λέμε στον εκμεταλλευτή να συνεχίσει να το κάνει γιατί κι εμείς συνεισφέρουμε σε αυτό. Ο κόσμος μπορεί να δώσει τροφή ή ρούχα. Το καλύτερο που μπορεί να κάνει ο καθένας είναι να μην αγνοεί τα συγκεκριμένα παιδιά και να προχωρά έστω και σε μία ανώνυμη καταγγελία ή αναφορά, στην αστυνομία ή σε αρμόδιους φορείς. Δυστυχώς όμως, παρατηρούμε πως ο κόσμος αποφεύγει να ασχοληθεί με συνέπεια να μην γίνονται τόσο συχνά καταγγελίες» εξηγεί.
Υπάρχει άμεση παρέμβαση όμως για την προστασία του παιδιού και την απομάκρυνσή του από το κακοποιητικό περιβάλλον; Γίνεται έγκαιρα η σύλληψη του δράστη; Αυτά είναι δύο ερωτήματα που δυστυχώς, σύμφωνα με τον κ. Παπαθανασίου, έχουν αρνητική απάντηση. «Δυστυχώς δεν έχουμε καλά αντανακλαστικά, πέρα από κάποια διαστήματα που γίνονται σοβαρές ενέργειες και σε αρκετές περιπτώσεις υπήρξαν συλλήψεις και τα παιδιά σώθηκαν. Έχουμε όμως πολλή δουλειά μπροστά μας. Πρέπει να υπάρξει περισσότερο ενδιαφέρουν από τους πολίτες κι έπειτα άμεση ανταπόκριση όλων των αρχών. Ακόμη και ένα παιδί να σωθεί είναι πραγματική επιτυχία. Αν βγούμε μία βόλτα στην Τσιμισκή το πρωί ή το απόγευμα, γίνεται χαμός από ανήλικα τα οποία για πολλές μέρες είναι τα ίδια σε συγκεκριμένα σημεία. Μία καταγγελία να γινόταν, μπορεί να μην ήταν εκεί την επόμενη ημέρα».
Απευθυνθείτε στα Κέντρα Υποστήριξης Νέων της ΑΡΣΙΣ για να βοηθήσετε στο εντοπισμό και την υποστήριξη του παιδιού και για να πάρετε χρήσιμες πληροφορίες σε περίπτωση που θέλετε να συνδράμετε:
Κέντρο Υποστήριξης Νέων Πτολεμαίων 40-42, 2310 22 88 50, [email protected]
Κέντρο Υποστήριξης Νέων Σπάρτης 9, 2310 22 73 11, [email protected].
Καθημερινά και σε 24ωρη βάση μπορείτε να απευθύνεστε στην Εθνική Γραμμή Παιδικής Προστασίας: 1107. Παρέχεται άμεση ενημέρωση και επείγουσα συμβουλευτική, ψυχολογική και κοινωνική στήριξη για θέματα που απασχολούν τα παιδιά ή σε περιπτώσεις που τα παιδιά διατρέχουν κίνδυνο.
Ευρωπαϊκός Αριθμός Άμεσης Ανάγκης: Καθημερινά και σε 24ωρη βάση μπορείτε να καλείτε στο 112, τον Ευρωπαϊκό Αριθμό Άμεσης Ανάγκης. Χρησιμοποιείται για δωρεάν κλήση στις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης σε όλες τις χώρες της ΕΕ.
Συγχρόνως μπορείτε να επικοινωνείτε με τις κατά τόπους Εισαγγελίες Ανηλίκων, καθώς επίσης και με το Τμήμα Ανηλίκων της Ασφάλειας.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη