Alfavita Newsroom Ο αυτισμός είναι μια διαταραχή που θεωρείται μία από τις πιο συχνές διαταραχές της παιδικής ηλικίας, πιο συχνή από τον καρκίνο, τον διαβήτη και το σύνδρομο Down. Διεθνείς στατιστικές δείχνουν ότι 1 στα 68 παιδιά έχει αυτισμό και τα στοιχεία δείχνουν συνεχή αύξηση του αριθμού τους. Λόγω του εύρους των συμπτωμάτων που παρουσιάζουν τα άτομα με αυτισμό, κατά βάση μιλούμε για Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος (Δ.Α.Φ.).
Για πολλά χρόνια, οι ειδικοί αναζητούν τρόπους να εντοπίσουν πρώιμα σημάδια αυτισμού στα παιδιά, αφού η έγκαιρη διάγνωση και παρέμβαση μπορεί να έχει μεγάλο αντίκτυπο στην ανάπτυξή τους.
Παρόλο που οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί παρατηρούν συχνά διάφορες συμπεριφορές που τους ανησυχούν, όπως η έλλειψη βλεμματικής επαφής ή η έμφαση σε λεπτομέρειες αντί για το γενικό νόημα, η αναγνώριση των πρώιμων ενδείξεων του αυτισμού παραμένει δύσκολη και περίπλοκη.
Τα παιδιά με αυτισμό συχνά παρουσιάζουν δυσκολίες στην κατανόηση κοινωνικών κανόνων και μη λεκτικών σημάτων, όπως εκφράσεις του προσώπου ή χειρονομίες. Επίσης, μπορεί να εστιάζουν σε λεπτομέρειες και να δυσκολεύονται να κατανοήσουν τη γενική ιδέα μιας συνομιλίας. Η κατανόηση αυτών των χαρακτηριστικών από νωρίς είναι σημαντική, προκειμένου να τους δοθεί η κατάλληλη υποστήριξη.
Ο Dr Punit Shah, καθηγητής Ψυχολογίας και ειδικός στη Νευροδιαφορετικότητα, από το Πανεπιστήμιο του Bath, αναλύει μερικά από τα έξι πιθανά σημάδια.
Αποφυγή οπτικής επαφής
Ορισμένα βρέφη εμφανίζουν ενδείξεις αυτισμού ακόμα και κατά τους πρώτους μήνες της ζωής τους. Σε άλλα, οι συμπεριφορές δεν γίνονται εμφανείς μέχρι να γίνουν νήπια. Ορισμένα δεν παρουσιάζουν καθόλου σημάδια. Η αποφυγή οπτικής επαφής είναι ένα αποκαλυπτικό σημάδι, και αυτό μπορεί να συμβεί από πολύ μικρή ηλικία. Ο λόγος για τον οποίο πολλά παιδιά με αυτισμό αποφεύγουν την οπτική επαφή είναι επειδή βοηθά στη μείωση του άγχους, εξηγεί ο Δρ Shah, ο οποίος εμφανίστηκε στο πρώτο επεισόδιο του 2023 της ντοκιμαντέρ του BBC «Inside Our Autistic Minds».
«Οι λόγοι για τους οποίους ορισμένα αυτιστικά άτομα αποφεύγουν την οπτική επαφή ποικίλλουν και δεν την αποφεύγουν όλα τα αυτιστικά άτομα», πρόσθεσε.
«Κάποια που το κάνουν, είναι για να μειώσουν το άγχος και τους βοηθά να τα καταφέρνουν καλύτερα σε συγκεκριμένες κοινωνικές καταστάσεις».
Αισθητηριακή ευαισθησία
Η ανάπτυξη συναισθημάτων όπως η στενοχώρια στους δυνατούς θορύβους είναι μια αισθητηριακή διαφορά που συχνά παρατηρείται στα παιδιά με αυτισμό.
Αυτές οι αισθητηριακές ευαισθησίες μπορεί να δυσχεράνουν το φιλτράρισμα άσχετων θορύβων, καθιστώντας δύσκολο να μην αισθάνονται άβολα ή να μην αποσπάται η προσοχή τους. «Σε γενικές γραμμές, τα αυτιστικά παιδιά έχουν αισθητηριακές ευαισθησίες σε διάφορα πράγματα», δήλωσε ο Δρ Shah.
«Αυτό μπορεί συχνά να συμβαίνει σε προβλέψιμα πράγματα, όπως τα έντονα φώτα και οι δυνατοί ήχοι, αλλά και σε ασυνήθιστα χρώματα και μοτίβα. «Εξαρτάται πραγματικά από το άτομο», σημείωσε.
Δυσκολία στην ομιλία
Ο Δρ Shah δήλωσε: «Η ομιλία είναι γενικά λίγο καθυστερημένη στα αυτιστικά παιδιά, αλλά όχι πάντα. Ένα άλλο σημάδι μπορεί να είναι οι επαναλαμβανόμενοι ήχοι ή η ομιλία – μερικές φορές γνωστή ως ηχολαλία – η οποία μπορεί να είναι χαρακτηριστικό του αυτισμού».
Το να παίρνουν τη «γλώσσα» πολύ κυριολεκτικά είναι επίσης μια επικοινωνιακή δυσκολία με την οποία τα αυτιστικά παιδιά συχνά δυσκολεύονται, σύμφωνα με το NHS.
Για παράδειγμα, μπορεί να μην καταλαβαίνουν παρομοιώσεις ή μεταφορικές φράσεις, όπως και να τις λαμβάνουν κυριολεκτικά. Το να επικοινωνήσουν τι θέλουν μπορεί επίσης να αποδειχθεί πρόκληση για ορισμένα αυτιστικά παιδιά.
Καθημερινή ρουτίνα
Η προτίμηση μιας πολύ αυστηρής καθημερινής ρουτίνας και η αναστάτωση αν αυτή αλλάξει είναι ένα σημάδι αυτισμού στα παιδιά, λέει το NHS.
Ο Dr Shah εξηγεί ότι αυτή η ανάγκη για ρουτίνα μπορεί να παρουσιαστεί με διαφορετικούς τρόπους και μπορεί να είναι ιδιόμορφη, πράγμα που σημαίνει ότι τα παιδιά θα έχουν ασυνήθιστες συνήθειες ή τρόπους συμπεριφοράς. Ωστόσο, αυτό εξαρτάται από τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες των ατόμων.
«Τυπικά, αυτό μπορεί να πάρει τη μορφή της ανάγκης η καθημερινή ρουτίνα να είναι προβλέψιμη με βάση το χρονοδιάγραμμα των καθημερινών δραστηριοτήτων», είπε.
Τα παιδιά με αυτισμό που τους αρέσει η ρουτίνα και παρουσιάζουν σημάδια επαναλαμβανόμενης συμπεριφοράς μπορεί να παίζουν με ένα παιχνίδι με τον ίδιο τρόπο κάθε φορά ή να βάζουν τα αντικείμενα σε σειρά, σύμφωνα με το Child Autism UK.
Τα σημάδια μπορεί επίσης να περιλαμβάνουν «περιορισμούς σε ορισμένες δραστηριότητες, όπως το να τρώνε μόνο κίτρινο φαγητό, να βλέπουν το ίδιο πρόγραμμα ξανά και ξανά ή να φορούν μόνο ένα αγαπημένο πουλόβερ».
Επανάληψη συγκεκριμένων κινήσεων
Τα παιδιά με αυτισμό μπορούν επίσης να κάνουν τις ίδιες κινήσεις σε επανάληψη. Στα μικρά παιδιά αυτό θα μπορούσε να παρουσιαστεί ως χτύπημα των χεριών τους, τίναγμα των δακτύλων τους ή κούνημα του σώματός τους, αναφέρει το NHS, σύμφωνα με δημοσίευμα της Daily Mail.
Ωστόσο, τα παιδιά μπορεί επίσης να θέλουν να αναζητήσουν συγκεκριμένες οπτικές ή ακουστικές εμπειρίες, αναφέρει το Child Autism UK. Η φιλανθρωπική οργάνωση προτείνει ότι αυτές θα μπορούσαν να είναι σχετικές ενέργειες, όπως το να γυρίζουν οι ρόδες σε ένα παιχνίδι τρενάκι, να κοιτάζουν τα κάγκελα ενός φράχτη ή να ακούν συνεχώς τα μουσικά θέματα των αγαπημένων τους προγραμμάτων.
Η αδυναμία να κατανοήσουν συναισθήματα
Σύμφωνα με το Child Autism UK, τα παιδιά με αυτισμό δυσκολεύονται να κάνουν φίλους και συχνά επιλέγουν να παίζουν μόνα τους. Ορισμένα παιδιά μπορεί επίσης να δυσκολεύονται να πουν πώς αισθάνονται και μερικές φορές δεν καταλαβαίνουν τι αισθάνονται οι άλλοι, αναφέρει το NHS.
Ωστόσο, η παρανόηση των συναισθημάτων και το να μη φαίνεται να καταλαβαίνουν τι σκέφτονται ή αισθάνονται οι άλλοι μπορεί να είναι σημάδι διαφόρων παθήσεων.
Ο Dr Shah υπογράμμισε ότι «αυτό εξαρτάται πραγματικά από το άτομο και μπορεί συχνά να σχετίζεται με καταστάσεις που επικαλύπτονται με τον αυτισμό, όπως η αλεξιθυμία (ή συναισθηματική “τύφλωση”) και όχι με τον ίδιο τον αυτισμό».
Αυτό μπορεί επίσης να παρουσιαστεί διαφορετικά στα νεαρά κορίτσια με αυτισμό, καθώς μπορεί να κρύβουν κάποια σημάδια αυτισμού αντιγράφοντας τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρονται και παίζουν τα άλλα παιδιά, αναφέρει το NHS.
Πολλά κορίτσια με αυτισμό φαίνεται επίσης να αντιμετωπίζουν καλύτερα τις κοινωνικές καταστάσεις, αλλά αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι αντιγράφουν άλλα παιδιά.
Καθυστερήσεις σε Αναπτυξιακά Ορόσημα
Η διαταραχή του φάσματος του αυτισμού είναι μια αναπτυξιακή διαταραχή, που σημαίνει ότι τα σημάδια γίνονται εμφανή καθώς ένα παιδί δεν αναπτύσσεται όπως αναμένεται. Οι καθυστερήσεις στην επίτευξη ορισμένων ορόσημων μπορεί επίσης να είναι σημάδι αυτισμού:
- 9 μηνών: δεν ανταποκρίνεται στο όνομά του
- 9 μηνών: δεν δείχνει εκφράσεις του προσώπου που σχετίζονται με βασικά συναισθήματα όπως χαρά, λύπη, θυμό ή έκπληξη
- 12 μηνών: μη συμμετοχή σε απλά διαδραστικά παιχνίδια
- 12 μηνών: χρησιμοποιεί λίγες ή καθόλου σωματικές χειρονομίες
- 15 μηνών: δεν μοιράζεται ενδιαφέροντα με άλλους, όπως να δείχνει στον φροντιστή του ένα αντικείμενο που του αρέσει
- 18 μηνών: δεν κοιτάζει κάτι όταν το δείχνει κάποιος άλλος
- 24 μηνών: δεν παρατηρεί πότε οι άλλοι είναι πληγωμένοι ή λυπημένοι
- 30 μηνών: δεν ασχολείται με την προσποίηση και μιμιτικές συμπεριφορές όταν παίζει, όπως να «ταΐζει» μια κούκλα
- 3 ετών και άνω: δυσκολεύεται να κατανοήσει τα συναισθήματα των άλλων ή να μιλήσει για τα δικά του συναισθήματα
- 5 ετών: δεν παίζει παιχνίδια με άλλα άτομα
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 18/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
