Νίκος Τσούλιας Στο άρθρο του Νίκου Τσούλια, τονίζεται η σύγκρουση μεταξύ της εμπορευματοποίησης και των αξιών της εκπαίδευσης στη σύγχρονη κοινωνία. Ο συγγραφέας αναρωτιέται αν το σχολείο μπορεί να διατηρήσει τον εκπαιδευτικό του ρόλο ή αν θα κυριαρχήσουν οι επιχειρηματικές γνώσεις. Επισημαίνει την ανάγκη για μια παιδεία που να συνδέει τις νέες γνώσεις με τα κοινωνικά ζητήματα και να διαμορφώνει πολίτες ικανούς να συμμετέχουν ενεργά στις κοινωνικές και πολιτισμικές εξελίξεις.
Ακολουθεί αναλυτικά το άρθρο:
Σήμερα, η πολιτική εικόνα της χώρας μας χαρακτηρίζεται από ταχεία εμπορευματοποίηση σε πολλές κοινωνικές λειτουργίες, φαινόμενα διεθνοποιήσεων, ανάδυση της άυλης και χρηματιστηριακής οικονομίας, ραγδαίες τεχνολογικές και επιστημονικές εξελίξεις που αλλάζουν όχι μόνο τη ροή της ιστορίας μας αλλά και τη ματιά που ρίχνει ο άνθρωπος τον εαυτό του.
Υπάρχει ένα κρίσιμο ερώτημα: Στις αναδυόμενες κοινωνίες της μάθησης το σχολείο και η θεσμική εκπαίδευση θα βρεθούν σε πιο καθοριστικούς ρόλους από ό,τι παραδοσιακά είχαν ή θα αναπτυχθούν οι επιχειρηματικού τύπου γνώσεις / πληροφορίες;
Αναδύεται μια «επιχειρηματική κουλτούρα» του ανταγωνισμού και του καταναλωτισμού ως απόρροια της περαιτέρω ισχυροποίησης των δυνάμεων της αγοράς και της εμπορευματοποίησης, η οποία σαφώς αντιστρατεύεται την «εκπαιδευτική κουλτούρα» της αλληλεγγύης και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Και ταυτόχρονα οι γνώσεις αποικίζονται όλο και πιο έντονα από τον χαοτικό κόσμο των εν πολλοίς ανούσιων πληροφοριών.
Πριν πολλά χρόνια το περιοδικό «Nation» είχε αναδείξει την «εκπαιδευτική πρόταση του μέλλοντος» με την πρωτοβουλία μιας αμερικανικής εταιρείας, που είχε ως στόχο τη δημιουργία ενός αριθμού «υποδειγματικών» σχολείων υψηλής τεχνολογίας, που θα διαμορφωθούν πλήρως για έννοιες όπως ηθική ευαισθησία και κοινωνική ευθύνη.
Μάλιστα είχε διατυπωθεί η εξής άποψη. «Δεν υπάρχει καμιά έμφυτη σύγκρουση μεταξύ κέρδους και εκπαίδευσης. Η μεγαλύτερη δυνατή συμβολή της business στην εκπαίδευση είναι να κάνει την εκπαίδευση business»! Αλλά για να θυμηθούμε και τη Ρωσωϊκή θέση του διαχωρισμού της ηθικής από τη γνώση, τότε ποιος ξέρει τι τέρατα θα προκύψουν, τι καινούργιες βαρβαρότητες θα εμφανιστούν;
Όμως, η παιδαγωγική είναι πολιτική πράξη, όπως και ο πολιτικός λόγος είναι παιδαγωγικός. Μια θεωρία της διδασκαλίας είναι πολιτική θεωρία. Καμιά όψη του σχολείου δεν είναι ιδεολογικά ουδέτερη ούτε επιδέχεται μονοσήμαντες τεχνοκρατικές προσεγγίσεις. Ως εκ τούτου, η ροή των εξελίξεων δεν θα ναι μονοπαραγοντικά συναρτημένη με τους συσχετισμούς και τα προτάγματα των δυνάμεων της αγοράς.
Γύρω από την εκπαίδευση θα συμβούν αναπόφευκτα οι μεγάλες διεργασίες στις επόμενες δεκαετίες, γιατί εδώ θα μορφοποιηθούν πρώτα οι νέες γνωσιοκεντρικού τύπου ανακατατάξεις στο παραγωγικό εποικοδόμημα και οι μεταβολές στις διαμορφούμενες καινούριες κοινωνικές διαστρωματώσεις.
Η ανάπτυξη των νέων γνώσεων πρέπει να συνδεθεί με τα κρίσιμα κοινωνικά ζητήματα, να οδηγήσει τελικά σε ένα νέο Διαφωτισμό, σε ένα νέο κύμα ουμανισμού.
Εμείς οι εκπαιδευτικοί γνωρίζουμε ότι μόνο μια δημοκρατική παιδεία, μια παιδεία που αγωνίζεται κατά της αδικίας και της ανισότητας, μπορεί να συναφθεί με τις αξίες τις παιδαγωγικής και της κοινωνικής ηθικής. Αν το σχολείο αναπαράγει μονοσήμαντα τις οικονομικές ανισότητες και επιτείνει τον κατανεμητικό του χαρακτήρα, τότε θα αποξηραίνει τη γονιμοποιητική πολιτισμική του λειτουργία και θα αλλοιώνει το δημοκρατικό του είδωλο.
Πρέπει να δώσουμε έμφαση στη σχολική ζωή, στην αυταξία της, στη σπουδαιότητά της για τη διαμόρφωση συνειδήσεων συλλογικής δράσης στους μαθητές μας. Να μην κορφολογούμε μόνο ό,τι είναι ορατό στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Το σχολείο πρέπει να μιλήσει για όλα τα ζητήματα, γιατί από τα εκπαιδευτικά προσόντα του πολίτη θα κριθεί το αν ο αυριανός πολίτες θα μπορεί να γευτεί όλα τα αγαθά του πολιτισμού και να συμμετέχει στις εξελίξεις.
Αν πράγματι έχουμε συνειδητοποιήσει τον βαθύτερο πυρήνα των κοινωνιών της γνώσης, πρέπει να αναθεωρήσουμε τις πολιτικές μας αντιλήψεις για τη χρηματοδότηση της εκπαίδευσης. Γιατί στην παραδοσιακή ερμηνεία αυτής της χρηματοδότησης ως ενίσχυση του κοινωνικού κράτους, πρέπει τώρα να προστεθεί ο ουσιαστικός αναπτυξιακός χαρακτήρας της εκπαίδευσης.
Ο σύγχρονος πολίτης διαθέτει όλοι και διαρκώς μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στους εκπαιδευτικούς θεσμούς για να μπορεί να συμμετάσχει ενεργά στις διεργασίες του σύγχρονου πολιτισμού. Ως εκ τούτου, η εκπαιδευτική πολιτική πρέπει να αποκτήσει χαρακτηριστικά διαφωτιστικής πνοής, με ό,τι αυτό σημαίνει στον πολιτικό μας πολιτισμό, στην οικονομία και στην κοινωνική ανάπτυξη.
Αλλά το σχολείο πρέπει να γεφυρώσει τις δύο παράλληλες κουλτούρες: της επιστήμης αφενός και της τέχνες αφετέρου. Να μιλήσει για τη Δημοκρατία των Γραμμάτων, αφού αυτή η δημοκρατία θα καθορίσει τη σχέση του κάθε πολίτη με τον πολιτισμό και την κοινωνία.
Ο παλιός μύθος του Δέντρου της Γνώσης μαρτυρεί ότι το δέος της γνώσης είναι αρχαίο δέος. Μπορεί όμως να είναι και πεδίο αμφισβήτησης και δημιουργίας, αυτογνωσίας και ετερογνωσίας, χειραφέτησης και ελευθερίας. Εδώ δεν έχουμε εμείς οι Έλληνες άλλωστε το Προμηθεϊκό είδωλο και αρχέτυπο;
Εδώ θα κριθεί το αυριανό σχολείο: Να διαμορφώσει πολίτες, που να μην χορταίνουν ποτέ τη γνώση, που θα αναζητούν το Νόημα της ζωής στα μεγάλα συλλογικά οράματα της ανθρώπινης ιστορίας.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής - Αιτήσεις έως 7/01
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
