Μπορεί να επηρεάσει η δημοσιοποίηση και αναπαραγωγή ψευδών ειδήσεων στο Διαδίκτυο την κεντρική πολιτική σκηνή; Ας δούμε την ενδιαφέρουσα ανάλυση του Χρήστου Καλλιμάνη στην Εφημερίδα των Συντακτών
Από τις πορσελάνες στα ψεύτικα νέα
Η πόλη του Βελεσά (παλιά ονομαζόταν Τίτοβ Βέλες προς τιμήν ενός πρώην ηγέτη της Γιουγκοσλαβίας) αριθμεί περίπου 44.000 κατοίκους και κάποτε ήταν γνωστή για τα εργοστάσια που παρήγαγαν πορσελάνινα σετ. Τώρα, όμως, γίνεται παγκοσμίως γνωστή ως ένα... εργοστάσιο παραγωγής ψευδών ειδήσεων.
Εκεί εδρεύουν περισσότερες από εκατό ιστοσελίδες που ασχολούνται με την πολιτική στις... ΗΠΑ παράγοντας ψευδείς ειδήσεις, οι οποίες έφτασαν στο αποκορύφωμά τους την περίοδο των αμερικανικών εκλογών.
Η δράση των ιστοσελίδων αυτών, τις οποίες διαχειρίζονται νεαροί Σκοπιανοί, κέντρισαν το ενδιαφέρον των Financial Times, οι οποίοι έκαναν ρεπορτάζ, σημειώνοντας, πάντως, ότι τα sites αυτά δεν φαίνεται να έχουν άμεσες σχέσεις με την αμερικανική δεξιά ή με την υποτιθέμενη ρωσική παρέμβαση στις εκλογές.
Σε αρκετές περιπτώσεις, βέβαια, οι ειδήσεις που μεταδίδουν ξεφεύγουν από τα όρια. Μια από αυτές ήταν στις 6 Δεκέμβρη όταν έγραψαν ότι Σύροι τρομοκράτες πραγματοποίησαν επίθεση στη Νέα Υόρκη.
Θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις εκλογές;
Αυτή, όμως η... βιομηχανία ψευδών ειδήσεων στην ΠΓΔΜ, σύμφωνα με τους FT, συγκεντρώνει εκατομμύρια κλικς και ίσως να επηρέασε και το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών υπέρ του Ντόναλντ Τραμπ.
«Κανένας δεν μπορεί να είναι σίγουρος, αλλά είναι ωραίο να σκεφτόμαστε ότι αλλάξαμε την αμερικανική ιστορία» λέει ο δήμαρχος της πόλης, Σλάβτσο Τσάντιεφ. «Κάποιοι πιστεύουν ότι θα πρέπει να ονομάσουμε την πόλη μας Τραμπ Βέλες» αστειεύεται.
Το επιχείρημα που χρησιμοποίησε ο Ντόναλντ Τραμπ προτρέποντας τους ψηφοφόρους να μην εμπιστεύονται τα συστημικά μέσα ενημέρωσης, τονίζει ο Μπρέναν Μπίλμπερ (αντιπρόεδρος της εταιρείας πολιτικών συμβούλων Messina Group) άνοιξε μεγάλο πεδίο για τις ιστοσελίδες που παρουσιάζουν ψεύτικες ειδήσεις.
Στο Βελεσά, πάντως, οι νεαροί εμφανίζονται σκεπτικοί για τον αν επηρέασαν σημαντικά στη νίκη του Τραμπ. «Και τι γίνεται με τα 120 εκατομμύρια ανθρώπων που δεν ψήφισαν;» αναρωτιούνται.
Ακολουθούν Γαλλία-Γερμανία;
Οι δημιουργοί των ψευδών ειδήσεων κερδίζουν ακόμη τα περισσότερα από τα χρήματά τους από ειδήσεις που σχετίζονται με τον Ντόναλντ Τραμπ, αλλά οι εκλογές της επόμενης χρονιάς σε Γαλλία και Γερμανία παρουσιάζουν καινούργιες ευκαιρίες. «Νομίζω ότι αυτό το μοντέλο μπορεί να αναπαραχθεί παντού» λέει ο Μάριουζ Ντράγκομιρ, διευθυντής στο Κέντρο Μέσων, Δεδομένων και Κοινωνίας του πανεπιστημίου της Βουδαπέστης.
«Πιστεύω ότι θα συμβεί. Πολλοί θα το προσπαθήσουν, καθώς η εμπειρία έχει δείξει ότι οι ψεύτικες ειδήσεις μπορούν να αποφέρουν κέρδος και αυτό θα ωθήσει αρκετούς να επαναλάβουν την επιτυχία του Βελεσά» συμπληρώνει.
«Δεν θα ήταν δύσκολο» λέει στους FT ένας από τους ιδιοκτήτες ιστοσελίδων στον Βελεσά και συνεχίζει «Εγώ θα έπαιρνα ένα γνωστό όνομα σαν το δημόσιο γερμανικό δίκτυο ZDF και θα δημιουργούσε μια ιστοσελίδα με αυτό το όνομα. Για παράδειγμα ‘ZDFpolitik.com’.
Ετσι θα ξεκινούσα»
Το ζήτημα των ψευδών ειδήσεων προκαλεί ανησυχία στη γερμανική πολιτική σκηνή, αλλά ορισμένοι από τους διαχειριστές ιστοσελίδων στο Βελεσά υποστηρίζουν ότι οι Γερμανοί παίρνουν πολύ πιο σοβαρά την πολιτική.
Στόχος το κέρδος
Μιλώντας υπό καθεστώς ανωνυμίας τρεις έφηβοι που βρίσκονται πίσω από μερικά από τα sites του Βελεσά είπαν στους FT ότι τα κίνητρά τους ήταν καθαρά οικονομικά.
Το έντυπο του Google AdSense ενός από τους δημιουργούς δείχνει ότι τα έσοδα ήταν 7.500 ευρώ μόνο για τον Νοέμβρη, καθόλου άσχημα για μια χώρα όπου ο μέσος μισθός είναι 350 ευρώ τον μήνα. «Εάν βγάλω 100.000 ευρώ φέτος, θα πληρώσω 10.000 ευρώ φόρο, ποσό το οποίο θα πληρώσει τους μισθούς δύο καθηγητών μου για όλη τη χρονιά» είπε ένας νεαρός (κάνοντας κοπάνα από το μάθημα της Ιστορίας για να δώσει συνέντευξη) για να προσθέσει «συνεπώς αισθάνομαι ότι δίνω κάτι πίσω»
Μερικές από τις ιστοσελίδες φιλοξενούσαν εξωφρενικές ιστορίες με τους δημιουργούς να μην προσπαθούν καν να φανούν αληθινοί. «Μια από τις καλύτερες ιστορίες μου έλεγε ότι ο Τραμπ χαστούκισε έναν μουσουλμάνο σε μια συγκέντρωση» λέει ένας 17χρονος.
Άλλοι, πάντως, βασίζονται στο να παίρνουν ιστορίες από άλλα άρθρα και να δημιουργούν δημοσκοπήσεις, οι οποίες πάντα συγκεντρώνουν κλικς. «Οι δημοσκοπήσεις είναι εύκολες γιατί δεν χρειάζεται να γράψεις πολλά και οι αναγνώστες πάντα μπαίνουν» σχολιάζει άλλος νεαρός.
Ένας από τους ιδιοκτήτες ιστοσελίδας λέει ότι έχει δημιουργήσει περισσότερα από 10.000 προφίλ στο Facebook για να ποστάρει στο δίκτυο και χρησιμοποιεί ένα αυτοματοποιημένο εργαλείο για να προγραμματίζει εκατομμύρια αναρτήσεις. Μια από τις ομάδες του στο Facebook ονομάζεται «Η αμερικανική πολιτική σήμερα» και έχει περισσότερους από 85.000 ακόλουθους. Οι χρήστες κλικάρουν στα links και μεταφέροντα στις σελίδες του Βελεσά, οι οποίες βγάζουν χρήματα από τις διαφημίσεις.
Μερικοί από τους νεόπλουτους εφήβους ξοδεύουν τα χρήματα που κερδίζουν σε τηλέφωνα, πάρτι και τατουάζ. Άλλοι, όμως, επενδύουν αγοράζονται τα άδεια καταστήματα που έχει η πόλη. Το μέλλον, άλλωστε, για τους νέους στο Βελεσά δεν είναι ιδιαίτερα ευοίωνο.
«Θα μπορούσα να βγάζω 200 ευρώ το μήνα δουλεύοντας σερβιτόρος, ή θα μπορούσα να κάνω κάτι με υπολογιστές» σημειώνει χαρακτηριστικά ένας νεαρός.
Και το Facebook;
Η εταιρεία του Μαρκ Ζούκερμπεργκ έχει ήδη λάβει μέτρα για να σταματήσει την ανάδειξη ψεύτικων ειδήσεων, ενώ αυτόν τον μήνα δημιούργησε ένα κουμπί για τους χρήστες με το οποίο μπορούν να «σημαδέψουν» περιεχόμενο το οποίο θεωρούν ότι είναι ψεύτικο. Ο Ζούκερμπεργκ, επίσης, έχει ζητήσει να κοπεί η χρηματοδότηση από διαφημίσεις προς τέτοιες σελιδές, αλλά η εταιρεία επισημαίνει ότι είναι πολύ δύσκολο να αναγνωριστούν τα ψεύτικα νέα.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη