Είναι αυτή η μοναδική στιγμή, στο τέλος Αυγούστου, όπου η ανακοίνωση των βάσεων για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, δημιουργεί τόσα συναισθήματα, τόσες αλήθειες, τόσες αυταπάτες, . . . τόση χαρά ή τόση απογοήτευση για τους υποψηφίους και τις οικογένειες τους. Κυρίως σ΄ εκείνες τις οικογένειες – της μικρομεσαίας τάξης – που έχουν «επενδύσει» στην ελπίδα, στο όνειρο ότι οι σπουδές στο πανεπιστήμιο αποτελούν την ευκαιρία ενός καλύτερου αύριο για τα παιδιά τους.
Δυστυχώς, το καλοκαίρι του 2021 που πέρασε, αλλά και για τις επόμενες χρονιές που θα ακολουθήσουν και για όσο χρονικό διάστημα θα εφαρμόζεται η ΕΒΕ, θα παρατηρείται ο αποκλεισμός χιλιάδων υποψηφίων από την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, όταν στις πολιτικές για την Παιδεία, όλων ανεξαιρέτως των πολιτικών σχηματισμών υποστηρίζεται (;) και σχεδιάζεται (;) η περιβόητη ελεύθερη πρόσβαση.
Πριν προχωρήσω να ξεκαθαριστεί ότι:
1. Εάν το υπουργείο Παιδείας, πιστεύοντας ότι ο αριθμός των εισακτέων είναι μεγάλος σχετικά με τις ανάγκες της ελληνικής οικονομίας, προχωρούσε στην μείωση των θέσεων εισαγωγής, τεκμηριώνοντας την αναγκαιότητα μιας τέτοιας απόφασης, με παράλληλη στόχευση στην αναβάθμιση των σπουδών της λυκειακής βαθμίδας, αφενός θα απέκλειε φαινόμενα εισαγωγής με 2000 ή λιγότερα μόρια (ο βασικός ισχυρισμός της υπουργού για την θεσμοθέτηση της ΕΒΕ) και από την άλλη θα δημιουργούσε εκείνες τις πραγματικές συνθήκες ανταγωνισμού των αρίστων - θέση που επικαλείται συνεχώς. Αυτό όμως έρχεται σε αντίθεση με τις εξαγγελίες για την ελεύθερη είσοδο στα ΑΕΙ.
2. Εάν αξιολογούνταν τα προγράμματα σπουδών των περιφερειακών σχολών και ενισχύονταν οι σπουδές σε αυτά, δίνοντας τα ανάλογα κίνητρα, όπως να αποφασίσει η πολιτεία να στηρίξει τη φοίτηση στα περιφερειακά πανεπιστήμια μέσα από τη δημιουργία των απαραίτητων υποδομών (κυρίως φοιτητική στέγη), με τον συνεπακόλουθο ευνοϊκό κοινωνικό αντίκτυπο. Εύκολα μπορεί να διαπιστώσει κανείς την ύπαρξη σχολών με πολύ καλά προγράμματα σπουδών και προοπτικές επαγγελματικής αποκατάστασης των αποφοίτων από αυτές, που όμως έχουν οδηγηθεί στην αποψίλωση εξαιτίας της ΕΒΕ και τις χαμηλής αξιολόγησης στις προτιμήσεις των υποψηφίων.
3. Εάν ακόμη αποφασίζονταν η ενίσχυση της Επαγγελματικής – Τεχνικής εκπαίδευσης με κατάργηση της δυνατότητας πρόσβασης σε πανεπιστημιακές σχολές, αλλά με δυνατότητα συνέχισης σε αναβαθμισμένη μεταδευτεροβάθμια επαγγελματική εκπαίδευση, ώστε να γίνεται διακριτή η διαχωριστική γραμμή Γενικής και Τεχνικής εκπαίδευσης και ο επαγγελματικός προσανατολισμός των νέων που εντάσσονται σε αυτές.
Τότε δεν θα υπήρχε λόγος για να γραφούν οι παρακάτω γραμμές, που θα μπορούσαν να αποτελέσουν και τον επίλογο αυτού του άρθρου. Για τα παραπάνω, όμως, απαιτείται ισχυρή πολιτική βούληση που προσπερνά το όποιο διαφαινόμενο πολιτικό κόστος, όπως και το οικονομικό, τα οποία όμως είναι μικρά σε σχέση με τα πολλά μακροπρόθεσμα οφέλη από την άσκηση και εφαρμογή αυτών των πολιτικών.
Πρόθεση μου, με το συγκεκριμένο άρθρο, από τη μία πλευρά είναι να αναδειχθεί το σαθρό υπόβαθρο πάνω στο οποίο στηρίχθηκε η εφαρμογή της ΕΒΕ (Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής), να ακυρωθεί η προσχηματική επιχειρηματολογία του νομοθετήματος της ΕΒΕ που άκομψα προσπαθεί να διορθώσει, δήθεν, τις στρεβλώσεις που έχουν δημιουργήσει πολιτικές και όνειρα για τις ανώτατες σπουδές και από την άλλη, να αναδειχθεί ο τρόπος με τον οποίο η τωρινή άτεγκτη-άκαμπτη στάση της υπουργού μπορεί να αυτοαναιρεθεί και ουσιαστικά το μέτρο της ΕΒΕ να ακυρωθεί στην πράξη.
Για τις εμφανείς αρνητικές επιπτώσεις, εκτός του αριθμού των εισακτέων - αλλά και - σε άλλες συνιστώσες της κοινωνικής ευημερίας, όπως οικογενειακός προγραμματισμός, αίσθημα οικογενειακής ασφάλειας και ηρεμίας κ.ά., αναπτύχθηκε το προηγούμενο χρονικό διάστημα αρκετή φιλολογική συζήτηση και παραφιλολογία για την ΕΒΕ. Διαβάσαμε στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο σειρά από τοποθετήσεις, επιστολές, αναλύσεις και σχόλια που ανέδειξαν τις στρεβλώσεις από την εφαρμογή της.
Για την ερχόμενη χρονιά, παρότι ήδη έχουν ανακοινωθεί αλλαγές στον τρόπο πρόσβασης (συντελεστές βαρύτητας, διπλό μηχανογραφικό) που στην πράξη θα μπερδέψουν τους υποψηφίους, αφού το σύνολο των μορίων εισαγωγής θα μεταβάλλεται και θα διαφοροποιείται ανάλογα με τη σχολή προτίμησης τους, εντούτοις η συνέχιση εφαρμογής της ΕΒΕ δεν θα διαφοροποιήσει σε μεγάλο βαθμό το υπάρχον σκηνικό.
Πάρα πολλοί υποψήφιοι δεν θα έχουν δικαίωμα υποβολής μηχανογραφικού δελτίου, με αποτέλεσμα τον αποκλεισμό τους από τη συνέχιση των σπουδών τους στο δημόσιο πανεπιστήμιο.
Ας δούμε κάποια ενδιαφέροντα στοιχεία που προσφέρονται για μία διαφορετική προσέγγιση και ερμηνεία κάποιων πραγμάτων και μερικά εξηγούν τις χρόνιες παθογένειες της ελληνικής πραγματικότητας και ταυτόχρονα δείχνοντας την εικόνα απαντούν στις αιτιάσεις της υπουργού για την εφαρμογή της ΕΒΕ.
Στην περιοχή στην οποία υπηρετώ – μία μικρή επαρχιακή πόλη κάπου στη Μακεδονία - κυκλοφορεί ως ανέκδοτο, αλλά δυστυχώς περιγράφει μία πραγματικότητα.
«Ξέρετε ποια είναι η πρώτη προτίμηση των υποψηφίων στη συμπλήρωση του μηχανογραφικού; … η Ιατρική Βουλγαρίας».
Σίγουρα δεν είναι ψέμα!!! Από τους 100 περίπου υποψήφιους που συμπλήρωσαν μηχανογραφικό και πέρασαν σε μία σχολή της χώρας μας, περισσότεροι από 5, ήδη ξεκίνησαν τις σπουδές τους στη σχολή της Σόφιας ή της Φιλιππούπολης. Παλιότερα Ιταλία, Ρουμανία, ή άλλες χώρες. Η μικροαστική οικογένεια «ματώνει» οικονομικά και θυσιάζει στην εκπλήρωση του ονείρου των σπουδών. Σίγουρα δεν αποτελεί τον κανόνα για όλη την επικράτεια, αλλά η αντίληψη αυτή υπάρχει διάχυτη σε πολλούς που συνεχίζουν στο εξωτερικό. Απάντηση στον αντίλογο: οι μαθητές που συγκέντρωσαν 17000 μόρια και όχι τα 18500 που απαιτούνται για την εισαγωγή τους στην Ιατρική ή τη Νομική δεν είναι ικανοί να γίνουν γιατροί, δικηγόροι κ.λ.π.; ασφαλώς και είναι και κανένας δεν τους αφαιρεί αυτό το δικαίωμα στο κυνήγι του ονείρου και σε όποια χώρα.
Πεποίθηση είναι ότι από τη διεξαγωγής μιας μελέτης με στόχο τη φοιτητική διαρροή θα πρόκυπτε: ότι σε μεγάλο ποσοστό αυτοί που διακόπτουν ή δεν φοιτούν, παρότι εγγράφονται, είναι μαθητές που δεν πέτυχαν στις πρώτες τους επιλογές (υψηλόβαθμες σχολές) και έχουν εναλλακτικές επιλογές, επειδή οι οικογένειες τους έχουν την οικονομική δυνατότητα ή στερούνται αρκετά ώστε να τους σπουδάσουν σε σχολές του εξωτερικού, ή σε ιδιωτικά κολέγια. Όσα περιγράφονται στην προηγούμενη παράγραφο δυναμώνουν αυτή τη θέση.
Λιγότεροι είναι οι φοιτητές που διακόπτουν και προέρχονται από οικογένειες της μικρομεσαίας ή φτωχής - φτωχοποιημένης τάξης, οι οποίες δεν μπορούν να στηρίξουν οικονομικά τα παιδιά τους στην ολοκλήρωση των σπουδών. Αρκετοί είναι οι φοιτητές που εργάζονται παράλληλα με τις σπουδές τους προκειμένου να βιοποριστούν, εν όψει και της πρόσφατης οικονομικής κρίσης που έπληξε τα μικρομεσαία νοικοκυριά.
Ο κοινωνικός διαχωρισμός δεν πρέπει να διακατέχει τις εκπαιδευτικές πολιτικές, απεναντίας θα πρέπει η πολιτεία να στηρίζει τους αδύνατους δίνοντας ευκαιρίες και παρέχοντας πρόσθετη βοήθεια. Η δημόσια δωρεάν παιδεία αμβλύνει κάθε περίπτωση «ταξικών» διαφορών στον χώρο της εκπαίδευσης και μόρφωσης των νέων.
Ναι, σε όλα αυτά, αλλά να εισάγονται φοιτητές με μέσο όρο 4 ή 5 ή ακόμα μικρότερο; Επειδή το σύστημα εισαγωγής είναι συγκριτικό των επιδόσεων των υποψηφίων και όχι αξιολογικό, το επίπεδο δυσκολίας των θεμάτων προσδιορίζει και το μέσο όρο και κατά συνέπεια την ΕΒΕ και τις βάσεις εισαγωγής. Εύκολα θέματα, ανεβαίνει ο μέσος όρος, δύσκολα θέματα κατεβαίνει. Πάντα όμως θα υπάρχουν καλοί, μέτριοι ή «κακοί» μαθητές και αυτό διαπιστώνεται παρακάτω μέσα από το παράδειγμα που ακολουθεί.
Για να μην μακρηγορούμε όμως, προχωράμε στην κατάθεση μιας πρότασης, αρκετά ρηξικέλευθης.
Οι φίλοι, τα αδέλφια ακόμα και οι γονείς των υποψηφίων να δηλώσουν συμμετοχή στις πανελλαδικές εξετάσεις και να συμμετάσχουν σε αυτές σε δύο τουλάχιστον μαθήματα (προϋπόθεση για τη έκδοση βεβαίωσης συμμετοχής) και να παραδώσουν λευκό τετράδιο. Ο νόμος δεν απαγορεύει σε κανένα κάτοχο απολυτηρίου λυκείου να συμμετέχει στις πανελλαδικές. Ίσα – ίσα δικαίωμα έχουν όλοι οι κάτοχοι απολυτηρίου παρελθόντων ετών, αρκεί να υποβάλλουν τη σχετική δήλωση στην περίοδο που ανακοινώνεται από το υπουργείο.
Για να αντιληφθεί κάποιος τις συνέπειες αυτού του γεγονότος παρατίθεται το παράδειγμα με τη χρήση και αριθμητικών δεδομένων. Σημείωση: τα μεγέθη – τιμές εάν πολλαπλασιαστούν επί 10000 δεν θα απέχουν από αυτό που έγινε φέτος.
Στις εξετάσεις συμμετέχουν 8 άτομα με μέσους όρους στη βαθμολογία των τεσσάρων μαθημάτων για τον καθένα. 18, 16, 14, 11, 10, 8, 6 και 5 αντίστοιχα. Το υπουργείο (ή η πανεπιστημιακή σχολή, οι όροι είναι σχετικοί) έχει ανακοινώσει ότι ο αριθμός των εισακτέων είναι 8.
Με βάση αυτή την ανακοίνωση όλοι οι υποψήφιοι περιμένουν ότι θα περάσουν. Η ΕΒΕ όμως αποτελεί τον κόφτη. Ο μέσος όρος όλων των υποψηφίων πάνω στον οποίο υπολογίζεται η ΕΒΕ είναι 88/8 = 11. Υποθέτουμε ότι η ΕΒΕ ανέρχεται στο 0,8 του μ.ο., άρα στην ουσία διαμορφώνεται στο 8,8 (0,8 Χ 11) και με βάση αυτή την υπόθεση τελικά θα εισαχθούν οι 5 και οι 3 τελευταίοι θα αποκλειστούν από το δικαίωμα υποβολής μηχανογραφικού και δεν θα περάσουν στη σχολή.
Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που καθένας από τους υποψηφίους φέρει μαζί τους στις εξετάσεις το φίλο/φίλη, αδελφό ή γονιό. Με την υπόθεση ότι στα προηγούμενα δεδομένα προσθέτουμε οκτώ νέους υποψήφιους που γράφουν όλοι μηδέν (0) τότε το σύνολο των υποψηφίων ανέρχεται στους 16 ενώ ο μέσος όρος (88/16) μειώνεται από το 11 στο 5,5. Η ΕΒΕ διαμορφώνεται στο 4,4 (0,8 Χ 5,5) και με βάση αυτή την υπόθεση τελικά θα εισαχθούν οι 8 αρχικοί – πραγματικοί - υποψήφιοι αφού θα έχουν δικαίωμα υποβολής μηχανογραφικού.
Το παράδοξο στην περίπτωση αυτή είναι ότι ενώ όλοι οι πραγματικοί υποψήφιοι θα πετύχουν και θα περάσουν σε μία σχολή, σύμφωνα με τη στατιστική του υπουργείου θα έχει εισαχθεί μόνο το 50% των συνολικών υποψηφίων. Σίγουρα μπορούμε να μιλάμε για «δημιουργική ασάφεια».
Επισήμανση: η περίπτωση αυτή μπορεί να εφαρμοστεί πολύ εύκολα στα ειδικά μαθήματα, όπως το σχέδιο, ώστε να αποφευχθούν οι περσινές στρεβλώσεις να μην εισάγονται υποψήφιοι με 19000 μόρια. Παιδιά πάρτε κάποιον από το χέρι και πάτε να γράψετε μαζί του εξετάσεις !!!
Μια τέτοια περίπτωση θα δημιουργήσει πολλά ζητήματα.
Θα αφήσει ικανοποιημένους τους υποψήφιους και τις οικογένειες των αφού με μηδενικό κόστος θα πετύχουν την εισαγωγή τους. Στο υπουργείο όμως (πολιτικά και διοικητικά στελέχη) θα τους λούσει κρύος ιδρώτας ή θα τους ανέβει ο πυρετός.
Κόστος οικονομικό (τετράδια – χαρτί – μεταφορικά – αποζημίωση επιτροπών κ.ά.). Οργανωτικές δυσκολίες μεγαλύτερες, αριθμός εμπλεκόμενων κλπ.
Το παράδειγμα δεν είναι ουτοπικό. Εφαρμόστηκε στο σχολείο που διδάσκω. Παρόλες τις δυσκολίες το σύνολο των μαθητών της περσινής Γ΄ τάξης, με το επιχείρημα ότι θα βοηθηθούν οι συμμαθητές τους, συμμετείχε στις πανελλαδικές. Συνήθως γνωρίζουμε από την εμπειρία μας ότι αρκετοί αδύνατοι μαθητές δεν συμμετέχουν στις εξετάσεις.
Το αποτέλεσμα όπως, περίπου, περιγράφεται παραπάνω στο υποθετικό παράδειγμα. Μόνο οι μισοί από τους υποψήφιους πέρασαν, ποσοστό πολύ χαμηλό σε σχέση με τον πανελλαδικά μέσο όρο που κυμάνθηκε στο 70%.
Παρατήρηση που σχετίζεται με άλλη μία επίκαιρη περίπτωση με πολλή ρητορική από την πλευρά του υπουργείου: Εάν εφαρμόζονταν η αξιολόγηση – αποτίμηση του εκπαιδευτικού έργου στη σχολική μονάδα που διδάσκω, αυτή σίγουρα θα πάτωνε στο συγκεκριμένο δείκτη(!!!).
Κλείνοντας την παρέμβαση και δικαιολογώντας τον τίτλο του άρθρου η εφαρμογή της πρότασης αποδομεί την ΕΒΕ με έναν αλέγκρο και καλοπροαίρετο τρόπο.
Αξίζει να δοκιμαστεί μια επανάσταση με τους δικούς τους όρους; Αλλωστε τον δούρειο ίππο τον δημιούργησε ο πολυμήχανος Οδυσσέας για να πέσει τελικά η Τροία από μέσα.
* Εκπαιδευτικός ΠΕ80 Οικονομολόγος
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 6/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
