Alfavita Newsroom Τα «σημεία» της τοποθέτησης του Υπουργού Παιδείας στη βουλή στη διάταξη της Ειδικής Αγωγής και τα «τέρατα» της τροπολογίας για τα μέτρα επιτάχυνσης του κυβερνητικού έργου.
(Παπαχρήστου Βασιλική -Εκπαιδευτικός Ε.Α.Ε Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης)
Πρόγραμμα ΣΥΡΙΖΑ, ΑΥΓΗ 22-06-2014
«Ο ΣΥΡΙΖΑ θα μεριμνήσει, έτσι ώστε η εκπαίδευση, που θα παρέχεται, θα συμπεριλαμβάνει και θα είναι υπέρ των μαθητών με αναπηρία οι οποίοι θα παρακολουθούν εξατομικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα σε Τμήματα Ένταξης και θα δέχονται, όταν αυτό είναι αναγκαίο, προνοιακή, ψυχολογική και ψυχιατρική στήριξη εντός του σχολείου από δημόσιες και δωρεάν υπηρεσίες, μετά από συνεργασία με τους γονείς, το σύλλογο διδασκόντων, τους Συμβούλους της Γενικής, Ειδικής και Προσχολικής Αγωγής».
Μέτρα για την επιτάχυνση του κυβερνητικού έργου και άλλες διατάξεις. 15-2-2016.
Παράγραφος 5: «Στην υποπερίπτωση αα΄ της περίπτωσης γ΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 6 του Νόμου 3699/2008 (Α΄ 199) προστίθενται εδάφια, ως ακολούθως: «Σκοπός των ΤΕ είναι η πλήρης ένταξη των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή/και αναπηρία στο σχολικό περιβάλλον μέσα από ειδικές εκπαιδευτικές παρεμβάσεις. Ο εκπαιδευτικός του ΤΕ υποστηρίζει τους μαθητές εντός του περιβάλλοντος της τάξης τους, σε συνεργασία με του εκπαιδευτικούς των τάξεων, με στόχο τη διαφοροποίηση των δραστηριοτήτων και των διδακτικών πρακτικών καθώς και την κατάλληλη προσαρμογή του εκπαιδευτικού υλικού και του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος. Η υποστήριξη σε ιδιαίτερο χώρο υλοποιείται εφόσον το επιβάλλουν οι ιδιαίτερες εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών, με απώτερο στόχο τη δυνατότητα μελλοντικής υποστήριξης αυτών εντός του περιβάλλοντος της τάξης τους».
Η προαναφερόμενη αυτή τροπολογία προφανέστατα εντάσσεται στη λογική του 3ου μνημονίου για «εξορθολογισμό του κόστους της εκπαίδευσης», αλλά και στη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μια «ένταξη χωρίς όρους και προϋποθέσεις». Σε έναν τόσο «ευαίσθητο και ταλαιπωρημένο» τομέα όσο εκείνο της εκπαίδευσης και πολύ πιο συγκεκριμένα της Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, που επί σειρά συναπτών ετών, μέσω των αποσπασματικών και ασυνεχών κυβερνητικών ενεργειών, οι δομές και το προσωπικό υπολείπεται των πραγματικών αναγκών, αίφνης «αναβαθμίζονται» υποβαθμιζόμενα! Τα Τμήματα Ένταξης (Τ.Ε[1]) αναβαθμίζονται, όχι μόνο αυτά, που λειτουργούν και δεν επαρκούν, αλλά κι αυτά που έχουν ιδρυθεί και υποβαθμιστεί «άμα τη γενέσει τους» παραμένοντας «αδρανή» σε επίσημες υπουργικές αποφάσεις. Όσο για τις σχολικές μονάδες της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, οι οποίες δεν «χαίρουν» της «πολυτέλειας» των «θεωρητικά» ιδρυμένων ή ενεργών Τ.Ε, με τη συνδρομή των οικείων διευθύνσεων και λοιπών αρμοδίων φορέων και προσώπων διεργάζονται, επεξεργάζονται και απεργάζονται τρόπους εφαρμογής και υλοποίησης του «κατακερματισμένου- λόγω πενιχρών πιστώσεων- θεσμού της Παράλληλης Στήριξης (Π.Σ[2])», ο οποίος, με τη νέα τροπολογία θα «ενισχυθεί» μέσω της «διάχυσης-διάλυσης» του εκπαιδευτικού του Τ.Ε για να αναβαθμιστεί, κι εκείνου ο ρόλος, όπως αναβαθμίστηκε και των υπολοίπων συναδέλφων του εκπαιδευτικών στο Ν. 3848/2010 κι όλα αυτά -να τονιστεί εκ νέου- σε μια χρονιά, που χιλιάδες αιτήματα για Π.Σ δεν καλύφτηκαν.
Ερώτημα 1ο
Τώρα, που ολοκληρώθηκε το ευρωπαϊκό πενταετές πρόγραμμα ΕΣΠΑ για την Παράλληλη Στήριξη (Π.Σ), άραγε να ξεκινά η «αποδόμηση» των Τ.Ε για την κάλυψη αναγκών της Π.Σ;
Η Π.Σ ένας αμφιλεγόμενος -και για πολλούς μελετητές- αποτυχημένος θεσμός, που όπως λειτουργεί στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια με τις ελάχιστες πιστώσεις και τις επακόλουθες δυσκολίες, που αυτές συνεπάγονται, στην εφαρμογή της στα πλαίσια του αναλυτικού και ωρολογίου προγράμματος της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, έχει σχεδόν «μετατρέψει» τον/την επαγγελματία εκπαιδευτικό σε παρα-επαγγελματία βοηθό (paraprofessional/paraeducational/aid[3]) με αποτέλεσμα να «από-ειδικεύει» και να χάνεται με αυτό τον τρόπο, η όποια ειδικευμένη λειτουργία θα μπορούσε να «προσφέρει» ο εκπαιδευτικός Ειδικής Αγωγής. Επιπλέον, τείνει να «διαφθείρει» νέους ανθρώπους, που πληρώνονται ως εκπαιδευτικοί για να καταλήγουν σε ρόλο «βοηθού».
Ερώτημα 2Ο
Γιατί, άραγε, να είναι σημαντική η ύπαρξη και η λειτουργία των Τ.Ε;
Κι , όμως, η διατήρηση των Τ.Ε κρίνεται σημαντική, γιατί παρέχουν ουσιαστική εκπαιδευτική παρέμβαση με ατομικά ή ομαδικά προγράμματα εκπαίδευσης στους μαθητές με αναπηρία ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (Ε.Ε.Α[4]), εντός του σχολικού ωραρίου. Το Τ.Ε. παρέχει εξειδικευμένη παρέμβαση με στόχο την ανάπτυξη βασικών δεξιοτήτων μάθησης ώστε, οι μαθητές με Ε.Ε.Α. να καταφέρουν να αγγίξουν τα επίπεδα των αυτοματοποιημένων γνωστικών ικανοτήτων, που απαιτούνται από τη βαθμίδα φοίτησής τους και προϋποτίθενται της ηλικίας τους. Όση ώρα ο μαθητής με Ε.Ε.Α. παραμένει και διδάσκεται στο Τ.Ε. ουσιαστικά δουλεύει «επικεντρωμένα» στις εντοπισμένες μαθησιακές του δυσκολίες αναπτύσσοντας, για παράδειγμα, την ικανότητα ορθογραφημένης γραφής, ικανοποιητικής ανάγνωσης, στρατηγικών κατανόησης για επαρκέστερη κειμενική επεξεργασία, μεταγνωστικών προσεγγίσεων κ.ά. και αυτό θα έχει θετικό αντίκτυπο σε όλα τα μαθήματά του.
Το Τ. Ε θεωρείται από πολλούς μελετητές ως μίας πολύ ήπιας απομάκρυνσης [«pull-out»] θεσμός, που παρείχε, παρέχει και θα πρέπει να εξακολουθεί να παρέχει στήριξη εξυπηρετώντας μορφωτικές ανάγκες. Η «αποδόμησή» τους και η μετατροπή τους σε μια «απροσδιόριστης μορφής δομής» ίσως και σε «γκρίζα εκπαιδευτικά ζώνη» αποτελεί μια νεοφιλελεύθερη πρακτική «καταπάτησης» των δικαιωμάτων των παιδιών με αναπηρίες.
Χωρίς να παραβλέπονται:
α) οι ελλείψεις, ιδίως στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση με την πλειοψηφία των ιδρυμένων Τ.Ε -τόσο για την περιοχή της Ανατολικής Αττικής όσο και για την Αθήνα και την ευρύτερη περιοχή της Αττικής- σε αδράνεια και την «ισχνότατη» λειτουργία τους να αγγίζει αναντίστοιχο των αναγκών του μαθητικού πληθυσμού αριθμό (Ενδεικτική Αναφορά: 15 Τ.Ε στη Δ΄ Αθήνας, 4 Τ.Ε στη Β’ Αθήνας, 6 Τ.Ε στην Α’ Αθήνας, 2 Τ.Ε. στη Δυτική Αττική, 1-ανολοκλήρωτο- Τ.Ε στην Ανατολική Αττική)
και β) οι αδυναμίες του θεσμού του Τμήματος Ένταξης, στο βαθμό που το επιτρέπουν:
ι. οι συνθήκες του αναλυτικού και ωρολόγιου προγράμματος συνδυαστικά με τα σχολικά τμήματα ανά σχολική τάξη και ειδικότητα, ιι. ο αριθμός των μαθητών, ιιι. οι ελλείψεις σε διδακτικό προσωπικό και v. οι υλικοτεχνικές ελλείψεις, το Τ.Ε. επιτελεί σοβαρό παιδαγωγικό και επιστημονικό έργο, επικουρικά σε αυτό της τυπικής σχολικής τάξης.
Η λειτουργία και η αυτονομία του χώρου, με λίγους μαθητές, όπου για κάποιες ώρες ο καθένας θα διδάσκεται και θα μορφώνεται ανάλογα με τις ανάγκες του, δεν αποτελεί, ούτε επιτρέπεται να ερμηνεύεται ως «γκετοποίηση» ή «απένταξη», τουναντίον αποτελεί και είναι ΔΙΚΑΙΩΜΑ και ΑΝΑΓΚΗ του μαθητή με αναπηρία, ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και ειδικές μαθησιακές δυσκολίες.
Σε περιοχές πληθυσμιακά και κοινωνικοοικονομικά τόσο ανομοιογενείς και μάλιστα φτωχές όσο εκείνες της Ανατολικής Αττικής, όπου οι οικογένειες κατώτερων κοινωνικοπολιτισμικών στρωμάτων υποφέρουν από την κρίση και την ανεργία, τα παιδιά αυτών των οικογενειών και συνάμα μαθητές με δυσκολίες μάθησης και Ε.Ε.Α. των σχολείων αυτών των ίδιων των περιοχών, θα μπορούσαν, όχι να «γκετοποιηθούν» ή να «απενταχθούν», αλλά μάλλον να στηριχθούν σημαντικά μέσα από αυτή τη δομή.
Μια δομή κι έναν θεσμό, μάλλον καινοτόμο, κι όχι αναχρονιστικό για τα δεδομένα της ειδικής αγωγής. Εκτός, αν ως «απώτερος στόχος» των «ιθυνόντων νοών» προβάλλει: α) η «ιδιωτικοποίηση της ειδικής αγωγής» για όλους τους μαθητές, ακόμη και της νηπιακής και δημοτικής σχολικής βαθμίδας, γιατί για τους μαθητές της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης η αποδυναμωμένη παρουσία των Τ.Ε. αποτελεί αντικειμενικό γεγονός εδώ και πολλά χρόνια, β) η εγκαθίδρυση ιδιωτικών κέντρων ειδικής αγωγής, γ) η επισφράγιση της ταξικότητας της εκπαίδευσης, αρχής γενομένης από την ειδική εκπαίδευση, δ) η ουσιαστική απομάκρυνση των οικονομικά και κοινωνικά αδύναμων μαθητών από το μορφωτικό αγαθό και ε) η αναγωγή της αναπηρίας σε ακόμη πιο διακριτό και ταξικό «φαινόμενο» !
Ερώτημα 3ο
Διάχυση ή Διάλυση του Εκπαιδευτικού Ειδικής Αγωγής;
Ουσιαστικά, ο εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής που υπηρετεί (σ)το θεσμό τόσο της Π.Σ όσο και του Τ.Ε., όχι μόνο παραμένει, αλλά επισημοποιείται εφεξής ως «ο μόνιμα περιπλανώμενος», ο «εισερχόμενος και εξερχόμενος» εκπαιδευτικός στη σχολική τάξη «εξυπηρετώντας» και ανάγκες «διπλανών» σχολείων. Η καταγραφή μιας, ήδη, αρνητικής εμπειρίας στην υλοποίηση και λειτουργία της Π. Σ στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση συνηγορεί στο γεγονός ότι η «εκπαιδευτική στήριξη» έχει καταλήξει σε «περιπατητική» και «κατά περίσταση σύμπραξη» του ειδικού εκπαιδευτικού με τον κάθε μαθητή!
Με την ίδια πρακτική επιθυμούν «αναβαθμίζοντας» τα Τ.Ε. να υποβαθμίσουν και τη σημαντική εκπαιδευτική προσέγγιση-παρέμβαση ανά εκπαιδευτική ανάγκη μαθητή- που εφαρμόζεται στα Τ.Ε.;
Αλήθεια, αν ψηφιστεί η τροπολογία κι αρχίσει η εφαρμογή των διατάξεών της, τι θα προλαβαίνει να «πράττει» ο «περιπλανώμενος» εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής ενός αποδομημένου, αν όχι ανύπαρκτου, πλέον Τ.Ε.;
Με ποιο τρόπο θα εφαρμόσει την επιστημονική, παιδαγωγική και εξατομικευμένη παρέμβαση, με βάση τις ιδιαίτερες μαθησιακές ανάγκες κάθε μαθητή του με Ε.Ε.Α σε πολυπληθείς σχολικές τάξεις με κυριολεκτικά στοιβαγμένους τους 20 με 25 μαθητές τους;
Μήπως να συνδράμει στο έργο των επίσης «περιπλανώμενων», «αστήρικτων» και «υποστελεχωμένων», αλλά κατά τ’ άλλα πολύφερνων Ε.Δ.Ε.Α.Υ[5] διενεργώντας «αυτοψία», «αναγνώριση» ή «καταγραφή» και προσφέροντας «συμβουλευτική υποστήριξη» σε αντίστοιχα απελπισμένους συναδέλφους τους της τυπικής σχολικής τάξης που «παλεύουν» να διδάξουν σε συνθήκες, όπου και ο τυπικά «αναπτυσσόμενος» μαθητής δυσκολεύεται να παρακολουθήσει;
Ερώτημα 4ο
[……] Η κάλυψη των Ειδικών Εκπαιδευτικών Αναγκών των μαθητών εντός του φυσικού και οικείου περιβάλλοντος της τάξης-ομάδας τους, αποτελεί μέρος των θεμελιωδών δικαιωμάτων των μαθητών και υποχρεώσεων της πολιτείας για ισότιμη πρόσβαση στη γνώση χωρίς διακρίσεις και περιθωριοποιήσεις [….] (Δελτίο Τύπου του Υπουργείου Παιδείας στις 15/2/2016 Θέμα: Αναβάθμιση και όχι κατάργηση των Τμημάτων Ένταξης στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση ) .
Η «ένταξη» νοείται μόνο στη γενική/ τυπική σχολική τάξη και η γενική/ τυπική τάξη είναι το εκπαιδευτικό πλαίσιο ισότιμης και χωρίς διακρίσεις πρόσβασης στη γνώση;
Το βέβαιο είναι ότι προχωρώντας σε περικοπές του κοινωνικού δικαιώματος της μόρφωσης σε μαθητές με Ε.Ε.Α. «χρυσώνεται το χάπι» με επικλήσεις «ανθρωπιστικών αρχών», όπως εκείνες των σύγχρονων παιδαγωγικών κατευθύνσεων, που προβάλλουν την ανάγκη ανάπτυξης των συνεργατικών μεθόδων, την προσαρμογή του σχολείου στις ανάγκες του μαθητή και την προάσπιση των δικαιωμάτων των παιδιών για ένα σχολείο για όλους χωρίς διακρίσεις, αλλά, τελικά, μήπως δεν κατανοείται η «φύση» και η «έκταση» της κάθε αναπηρίας σε σχέση με το ζήτημα της εκπαίδευσης και μάθησης του μαθητή αναπηρία και Ε.Ε.Α., η οποία και υπαγορεύει τη δομή εκπαίδευσής του, κι όχι έτσι απλά να κατηγοριοποιούνται σε μικρά, μεσαία προβλήματα των τυπικών τάξεων ή βαριές περιπτώσεις των ειδικών σχολείων; (Το τέταρτο από τα εννιά σημεία της τοποθέτησης Υπουργού Παιδείας στην ομιλία του στη Βουλή για τη διάταξη της Ειδικής Αγωγής).
Ερώτημα 5ο
[….] ανάγκη καθιέρωσης στη χώρα μας του προηγμένου και δημοκρατικά αποδεκτού παιδαγωγικά αυτή τη στιγμή σε όλη την Ευρώπη συστήματος της συμπερίληψης, της συνεκπαίδευσης στο χώρο της ειδικής αγωγής και του γενικότερου σχολείου […] (Το πρώτο από τα εννιά σημεία της τοποθέτησης Υπουργού Παιδείας στην ομιλία του στη Βουλή για τη διάταξη της Ειδικής Αγωγής)
Αντιδημοκρατικός ο θεσμός των Τ.Ε και ενάντια στα ανθρώπινα δικαιώματα;
Τα τμήματα ένταξης και γενικότερα οι δομές της ειδικής αγωγής δεν αποτελούν ούτε αναχρονιστικό/ καθυστερημένο θεσμό, ούτε αντιδημοκρατικό θεσμό, ακριβώς, γιατί στοχεύουν σε εξειδικευμένη και επικεντρωμένη εκπαιδευτική παρέμβαση, η οποία υπαγορεύεται από τη φύση και την έκταση της κάθε αναπηρίας , εκπαιδευτικής ανάγκης και δυσκολίας μάθησης.
Ερώτημα 6Ο
[….] Δεν διαλύεται η ειδική αγωγή, αλλά διαλύεται μια αντίληψη γκετοποίησης των παιδιών με ειδικές ανάγκες έξω από το σχολείο [..](Το τρίτο από τα εννιά σημεία της τοποθέτησης του Υπουργού Παιδείας στην ομιλία του στη Βουλή για τη διάταξη της Ειδικής Αγωγής)
Το υπουργείο παιδείας «δεσμεύεται» να αλλάξει «εν μια νυκτί» στερεότυπα, προκαταλήψεις και ευρύτερες κοινωνικές αντιλήψεις, που απηχούνται αιώνες-σαφώς και στο χώρο του σχολείου- και σχετίζονται με την καλλιέργεια, την κουλτούρα, τη στάση και την παιδεία ενός λαού ως προς την αναπηρία; Ο σεβασμός, λοιπόν, στα ανθρώπινα δικαιώματα και στην ποικιλομορφία της ανθρώπινης ύπαρξης προϋποθέτει βαθιά γνώση τόσο των δικαιωμάτων όσο και των υποχρεώσεών μας ….παραφράζοντας τα λόγια του παραολυμπιονίκη Scott Hamilton “The only disability in life is…the bad attitude…” και στην περίπτωσή μας προϋποθέτει και βαθιά γνώση της αναπηρίας, της φύσης και της έκτασής της σε προσωπικό, διαπροσωπικό, εκπαιδευτικά λειτουργικό και κοινωνικό επίπεδο, αλλά και της δυνατότητας μιας εκπαιδευτικής παρέμβασης να «λειτουργήσει» λιγότερο ή περισσότερο στιγματικά και να ενισχύσει ή να μειώσει διακρίσεις, τουλάχιστον στο σχολικό χώρο.
Ερώτημα 7ο
[…] και τα παιδιά που δεν θα έχουν προβλήματα ειδικής αντιμετώπισης θα αντιλαμβάνονται την αξία στη διαφορετικότητα [..](Το πέμπτο από τα εννιά σημεία της τοποθέτησης του Υπουργού Παιδείας στην ομιλία του στη Βουλή για τη διάταξη της Ειδικής Αγωγής)
[…] πολλοί γονείς αρνούνται να στείλουν τα παιδιά τους στα τμήματα ένταξης θεωρώντας ότι αυτό δημιουργεί κάποιο στιγματισμό και φέρνουν μια υπεύθυνη δήλωση [..](Το έκτο από τα εννιά σημεία της τοποθέτησης του Υπουργού Παιδείας στην ομιλία του στη Βουλή για τη διάταξη της Ειδικής Αγωγής)
[…] Τώρα όλα τα παιδιά θα έχουν τη δυνατότητα να απολαμβάνουν της αναγκαίας ειδικής αγωγής [..](Το έβδομο από τα εννιά σημεία της τοποθέτησης του Υπουργού Παιδείας στην ομιλία του στη Βουλή για τη διάταξη της Ειδικής Αγωγής)
Σε συνάρτηση και πάλι με τη βαθιά γνώση των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων, αλλά και το σεβασμό στην ποικιλομορφία της ανθρώπινης ύπαρξής μας δεν αρκεί μόνο η «επαφή» ή ο «συναγελασμός» των μαθητών «χωρίς αναπηρία» με τους «υπόλοιπους-παρίες» μαθητές με «αναπηρία» για να προωθηθεί η αξία της διαφορετικότητας. Αξίζει να σημειώσουμε ότι πολλοί από τους μαθητές με αναπηρία αρνούνται την «ένταξή» τους στην τυπική σχολική τάξη, αφού κι αυτοί «τρομοκρατούνται» από το «άγνωστο» που πρόκειται να συναντήσουν ή την επικείμενη ταπείνωση που θα βιώσουν.
Βάσει της ελληνικής νομοθεσίας, η οποία διαφέρει από αντίστοιχη άλλων ευρωπαϊκών κρατών ή αμερικανικών πολιτειών, η υπεύθυνη δήλωση του γονέα αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη φοίτηση ενός μαθητή στο Τ.Ε ,όπως και η ενυπόγραφη συναίνεση ή μη του γονέα στη γνωμάτευση- αξιολόγηση- διάγνωση του παιδιού του και τη μελλοντική υποστηρικτική παρέμβαση στην εκάστοτε εκπαιδευτική δομή, αφού ο ίδιος ο γονέας τελεσιδικεί με την επιλογή του να φοιτήσει ή όχι το παιδί του σε υποστηρικτικές δομές του τύπου των Τ.Ε ή της Π.Σ και οπωσδήποτε, όταν τα δημόσια αυτά έγγραφα κατατίθενται από το γονέα στο σχολείο, δεν ενέχουν θέση «κοινοποιήσεων» σε πίνακες ανακοινώσεων!
Όσο για τη δήλωση του υπουργού παιδείας «όλα τα παιδιά θα έχουν τη δυνατότητα να απολαμβάνουν της αναγκαίας ειδικής αγωγής» να επιδέχεται άραγε υποκειμενικών ερμηνειών ή μιας και μοναδικής ερμηνείας; Να «θωρούμε» ή να «θεωρούμε»; Οι τροπολογίες δυστυχώς δεν «πατρονάρονται» και δεν «προωθούνται» έτσι «απλά» και «αβίαστα» πάνω σε «πανευρωπαϊκά προηγμένα και αποδεκτά δημοκρατικά συστήματα συμπερίληψης και συνεκπαίδευσης» ώστε να θυμίζουν αποσπασματικές «εκθέσεις» ιδεών, αλλά πρέπει να αποτελούν πραγματικά και σοβαρά πονήματα συνεχών και συνεχόμενων διαβουλεύσεων με την εμπλοκή φορέων και προσώπων, που δύνανται να μετουσιώνουν τη διδακτική πράξη σε θεωρία κι όχι το αντίστροφο. Τα λόγια ή περισσεύουν ή περιττεύουν. Αν όχι όλες τις φορές, τότε τις περισσότερες οι εικόνες συμπυκνώνουν ή συνοψίζουν τα νοήματα…..
Για όλους εμάς, που υπηρετούμε (σ)την ειδική αγωγή και εκπαίδευση..
[1] Για λόγους οικονομίας του κειμένου, όπου Τ.Ε., τα Τμήματα Ένταξης
[2] Για λόγους οικονομίας του κειμένου, όπου Π.Σ., η Παράλληλη Στήριξη
[3] Anastasiou Dimitrios (Southern Illinois University Garbondale)
[4] Για λόγους οικονομίας του κειμένου όπου Ε.Ε.Α., οι Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες
[5] Ε.Δ.Ε.Α.Υ : Επιτροπές Διαγνωστικής Εκπαιδευτικής Αξιολόγησης και Υποστήριξης (17812/Γ6/12-2-2014/Αρ. Φ. 315)
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
