Alfavita Newsroom Από τα όνειρα στα μόρια…
Η κυβέρνηση και ο κ. Γαβρόγλου ακολουθούν κατά γράμμα τις οδηγίες του ΟΟΣΑ. Η κατεύθυνση είναι δεδομένη στις χοντρές της γραμμές και κάθε φορά προστίθεται ένα ακόμα κομματάκι. Συνηθισμένη είναι επίσης και η κοροϊδία, εκλογές έρχονται.
Η εικόνα «επιτέλους μόνιμοι διορισμοί» είναι παραπλανητική. Όχι μόνο γιατί μπορεί να μην γίνουν ποτέ, αλλά γιατί ακόμα κι αυτοί που ίσως γίνουν, θα λειτουργήσουν περισσότερο όχι ως μοχλός ενίσχυσης του δημόσιου σχολείου αλλά αντιθέτως ως προώθηση της περαιτέρω διάλυσής του. Παράδειγμα: Ξεμπερδεύοντας με τους παλιότερους εκπαιδευτικούς, μπορεί πιο άνετα να επιβληθεί ένα νέο, πολύ χειρότερο καθεστώς εργασιακών σχέσεων στην εκπαίδευση. Παράλληλα, γίνεται πιο εύκολη και «αυθόρμητη» η επέκταση ενός νέου τύπου σχολείου, ως προς τα θεμελιώδη μορφωτικά χαρακτηριστικά του. Ακόμα και ο τρόπος των προσλήψεων έχει τη σημασία του. Ποιος θα τις διεκπεραιώσει και πώς, ποιος θα πληρώνει, το κεντρικό κράτος ή η αυτοδιοίκηση;
Έτσι: Λιγότεροι καθηγητές και δάσκαλοι μα πιο ευέλικτοι, λιγότερα σχολεία και μαθητές στα όρια της απασχόλησης, της διαχείρισης μα όχι της μόρφωσης, εμπορευματοποίηση κάθε είδους, ανταγωνισμός και αλληλοφάγωμα. Αυτό είναι το φόντο που έχουμε να αντιμετωπίσουμε, αυτό πλαισιώνει τον τέτοιο ή αλλιώτικο τρόπο προσλήψεων, εδώ σχετικοποιείται ή ακυρώνεται η σημασία τυχόν συντεχνιακών αντιπαραθέσεων, μικροβελτιώσεων ή αποκατάστασης αδικιών.
Τα παιδαγωγικά προσόντα
Η ακαδημαϊκή γνώση και τα προσόντα που «υπονοούνται» από πτυχία και σεμινάρια, δεν παράγουν αυτόματα καλύτερους εκπαιδευτικούς. Ενδέχεται να συμβαίνει και το ανάποδο: Η σκοπιμότητα και το κυνήγι για μια σχετική επαγγελματική αποκατάσταση να λειτουργεί εις βάρος της ποιότητας. Αυτό δεν ισχύει μονάχα για τους πτυχιούχους, αλλά επίσης για τους φοιτητές και τους μαθητές. Ένα μόνιμο και διαρκές «για να…» (για να περάσω στο πανεπιστήμιο, για να τελειώσω γρήγορα τη σχολή, για να πάρω επιπλέον μόρια κ.ό.κ.) παρασιτεί σε αυτό που θα ήταν μια κοπιαστική μεν, όχι αγχωτική δε, απόκτηση γνώσης και ικανοτήτων.
Το ότι ο κάτοχος μεταπτυχιακού ή διδακτορικού είναι καλύτερος δάσκαλος μέσα στη σχολική τάξη, τείνει να παγιωθεί ως λογικό, ενώ πρόκειται για μια μεγάλη και συνειδητή παρανόηση. Τι θα πει άλλωστε «καλός δάσκαλος» (έτσι, γενικώς και αορίστως); Και τι σχέση έχει η εμβάθυνση και η έρευνα σε κάποια ιδιαίτερα επιστημονικά πεδία στα πλαίσια ενός διδακτορικού με την καθημερινή παιδαγωγική πρακτική στο σχολείο; Όχι τόσο μεγάλη. Οι ιστορίες των «καλών δασκάλων» δεν συμβαδίζουν πάντα, ούτε προϋποθέτουν απαραιτήτως, το υπερφορτωμένο βιογραφικό. Όσοι εργάζονται στα σχολεία, το έχουν συναντήσει. Αυτό δεν σημαίνει απαξίωση για τη γνώση. Ακόμα και με τη μορφή των όποιων καταρτίσεων, όποιος θέλει, κάτι χρήσιμο θα αποκομίσει. Σημαίνει όμως ότι τα «απαραίτητα» για έναν εκπαιδευτικό δεν αφορούν καθόλου, ή κυρίως, τις «πολλές γνώσεις».
Το πρόβλημα εν προκειμένω δεν είναι τόσο το εάν χρειαζόμαστε περισσότερη γνώση αλλά η φιγούρα του αδιόριστου/αναπληρωτή/καθηγητή που δημιουργεί το ξέφρενο αυτό κυνήγι. Η φιγούρα του «μαζεύω τυπικά προσόντα» αλλά ουδέποτε θα μετατραπούν αυτά σε πραγματικά, δηλαδή θα αποκτήσουν αξία χρήσης. Αλλά και το καθεστώς που μπορεί να δημιουργήσει αυτός ο ανταγωνισμός μέσα στα σχολεία. Έχει σημασία το πώς νιώθεις απέναντι στον μελλοντικό ή μη συνάδελφό σου, το πώς αισθάνεσαι όταν κάνεις τη δουλειά σου. Αν δουλεύετε από κοινού ή αν θες να τον ξεπεράσεις. Αν τέλος σε όλα αυτά συνυπολογίσουμε και τον παράγοντα «πλήρωνε για το οτιδήποτε – πλήρωνε για να έχεις δουλειά», οι στοχεύσεις γίνονται ακόμα πιο εμφανείς.
Αν μια Πολιτεία ήθελε όντως να βελτιώσει τους δασκάλους της, θα προχωρούσε σε εντελώς διαφορετικά πράγματα. Από τα πιο απλά, όπως άδειες για επιμορφώσεις ή σεμινάρια ενταγμένα μέσα στο εκπαιδευτικό ωράριο, μέχρι πιο ουσιαστικά, όπως το να ενθαρρύνει ομάδες αλληλοδιδακτικής μεταξύ των ίδιων των εκπαιδευτικών. Να δώσει δηλαδή «αέρα» στην παιδαγωγική επιστήμη μέσα στα σχολεία και όχι σε εξωτερική κατάρτιση. Αλλά και να αναπτύξει τις κατά κλάδο παιδαγωγικές/διδακτικές εντός των προπτυχιακών σπουδών, να υποστηρίξει την εγχώρια έρευνα στα εκπαιδευτικά ζητήματα.
Εύκολα όλα αυτά; Καθόλου. Πρώτον, γιατί δεν είναι αυτός ο στόχος όσων κυβερνούν. Και δευτερευόντως, γιατί κι εμείς οι ίδιοι συχνά υποτιμάμε τη δουλειά μας. Δεν έχουμε κανέναν λόγο να δικαιώνουμε εαυτούς. Εξάλλου, αν κάτι μπορεί να υποστυλώσει το κύρος των εκπαιδευτικών, αυτό θα έχει σχέση με τη στάση και το χαρακτήρα της δουλειάς μας μέσα στα σχολεία. Αυτό θα δώσει και στους όποιους αγώνες μας προοπτική και βάθος. Γιατί ίσως «να μην είναι τώρα η ώρα», αλλά πολλά «στραβά» μέσα στα σχολεία δεν καταπίνονται εύκολα. Καλό είναι απέναντι στην εξουσία του εκάστοτε υπουργείου να δηλώνουμε επαρκείς, και απέναντι στους μαθητές μας διαρκώς ανεπαρκείς.
Δεν πρέπει λοιπόν η συζήτηση να περιοριστεί στις προδιαγραφές του καθενός εκπαιδευτικού και να ξεχαστεί το τι είναι αυτό που κατεξοχήν καθορίζει το εκπαιδευτικό σύστημα. Να ξεχαστεί η πολιτική του κράτους και να καθιερώνουμε προσωπικές ή συλλογικές διεκδικήσεις και δίκαια από τα ατομικά «προσόντα» και τα τυποποιημένα «αθροίσματά» τους (οι έχοντες τόση προϋπηρεσία, οι έχοντες τάδε μεταπτυχιακό κ.ό.κ). Ο Γαβρόγλου δήλωσε ότι πρέπει όλοι να μπορούν να δουν το όνομά τους στους πίνακες. «Γίνε κι εσύ ένα όνομα στους πίνακες. Σπούδασε –δηλαδή πλήρωσε– για να ανέβεις θέση. Νιώσε πως έχεις μια ελπίδα. Διάλεξε έναν λόγο για να θεωρείς ότι αξίζεις παραπάνω από τον διπλανό σου. Νιώσε αδικημένος».
Το εκπαιδευτικό πλαίσιο και η προϋπηρεσία
Το δικαίωμα στη δουλειά, δεν είναι μια λεπτομέρεια που πρέπει να μετρηθεί και να αποδοθεί στη βάση των ατομικών ικανοτήτων ή να ρευστοποιηθεί από κάποιας μορφής αξιοκρατία. Οφείλουμε γι’ αυτό να υπερασπίσουμε τα δικαιώματα που πηγάζουν από το βασικό πτυχίο αλλά και την προϋπηρεσία όλων όσων εργάστηκαν σε περίεργες συνθήκες, συχνά «από δω κι από κει». Ο εκπαιδευτικός είναι εργαζόμενος, δεν είναι εθελοντής, ασχέτως αν η δουλειά αυτή –η καλύτερη του κόσμου λένε– έχει ιδιαιτερότητες. Η αποδιοργάνωση, η αδυναμία για στοιχειώδεις προγραμματισμούς στη ζωή, η κινητικότητα, η ανασφάλεια, έχουν αρνητική επίδραση. Όχι μόνο για τον ίδιο ως άνθρωπο, αλλά και για την ποιότητα του έργου του, την όρεξή του, το «απερίσπαστο».
Δεν έχει κανένα απολύτως νόημα το να αρνούμαστε ότι μπορεί όντως κάποιος να διδάσκει «μια ζωή» και να το κάνει «λάθος». Όλοι γίναμε καλύτεροι με την εμπειρία: στο βαθμό, όμως, που τη σκεφτήκαμε, τη συζητήσαμε, τη μελετήσαμε. Είναι αλήθεια ότι ο καθηγητής στο ελληνικό σχολείο είναι πολύ μόνος του. Κάνει ό,τι καταλαβαίνει δίχως πολλές δεσμεύσεις. Σε μια «βελτιωμένη κατάσταση», η ντροπή τού να μην κάνεις σωστά αυτή τη δουλειά θα σε αναγκάζει να γίνεις καλύτερος. Αυτό όμως δεν είναι ακριβώς θεσμικό ζήτημα, αλλά περισσότερο περιρρέουσας ατμόσφαιρας και συνείδησης εντός συλλόγων και σχολείων.
Η παραδοσιακή «εκατό χρόνια καθηγήτρια» που μπορεί και λίγο να βαριέται και ο ορεξάτος νέος με τις άπειρες ιδέες των Project που νομίζει ότι «ξέρει τα πάντα», δεν είναι τα άκρα της κλίμακας, αλλά κάλλιστα μπορούν –και πρέπει– να συνυπάρξουν. Καμιά σχέση βέβαια αυτό με τις ποσοστώσεις του υπουργείου και τη συζήτηση για την αναλογία προϋπηρεσίας και προσόντων. Η συνύπαρξη σε ένα σχολείο που ξεχαρβαλώνεται πολλαπλώς, δεν μπορεί να παρουσιάζεται ως προϊόν βαθιάς σκέψης του τύπου «χρειαζόμαστε και την εμπειρία των παλιών, αλλά και τη σύγχρονη γνώση». Ωραία όλα αυτά, αλλά με ποιον προσανατολισμό;
Μόνο η διατήρηση του δημόσιου σχολείου συνάδει με μια ενδεχόμενη αποκατάσταση ή σταθερότητα, και όχι η χαμοζωή στις παρυφές του διαλυμένου. Βέβαια, σε εποχές που νιώθεις τυχερός με τα ελάχιστα –«ας δουλέψω τουλάχιστον και φέτος»– αυτό φαντάζει «γενικούρα». Δε γίνεται όμως διαφορετικά. Δημόσιο σχολείο δεν είναι ο χώρος εργασίας μας, περισσότερο ή λιγότερο εξασφαλισμένος. Είναι το σχολείο μας. Οι μαθητές μας, τα παιδιά, το μυαλό όλων μας, η χώρα μας. Και μόνο έτσι μπορούμε να το υπερασπιστούμε.
Τάσος Βαρούνης, αναπληρωτής Ειδικής Αγωγής
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 18/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
