Φίλης προς Κεραμέως: Επαναφέρετε όλες τις προϋποθέσεις για μια μεγάλη κρίση στην εκπαίδευση

Ακολουθεί η ομιλία του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Νίκου Φίλη στη Βουλή:

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, είναι βασικό μότο, των όσων είπε η κυρία Υπουργός, ότι ήρθε ένα νομοσχέδιο με το οποίο υλοποιεί τις προεκλογικές δεσμεύσεις, το προεκλογικό πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας και συνεπώς, τι άλλο θέλετε, είμαστε συνεπείς. Δεν είμαστε παλαιοπολιτικοί, άλλα πριν, άλλα μετά τις εκλογές. Καταρχήν, θα παρακαλούσα να έρθει αυτό το πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας για την εκπαίδευση.

Είναι κάτι σαν το πρόγραμμα για τον πολιτισμό, που είχε πει πριν λίγες μέρες ο γνωστός μουσικοσυνθέτης, κ. Ξαρχάκος. Είπε, ότι δεν υπήρχε ο πολιτισμός στο πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας και η παιδεία υπήρχε ως ένα λακωνικό power point, σημεία. Δεν είναι πρόγραμμα αυτό, ήταν εκδήλωση κάποιων διαθέσεων, αλλά είναι σίγουρο ότι δεν κρύψατε την επιδίωξη σας και πριν τις εκλογές και μετά, το πρόγραμμα στην παιδεία να είναι με ένα σύνθημα «επιστροφή στο παρελθόν».

Αυτό το ακούσαμε και από τους εκπροσώπους των διάφορων φορέων, που το πρωί τους ακροάστηκε η Επιτροπή μας. Οι μεγάλες οργανώσεις που εκπροσωπούν τα κοινωνικά συμφέροντα και τις δημοκρατικές αξίες της εκπαίδευσης, η ΟΛΜΕ, η ΔΟΕ, η ΟΙΕΛΕ, όλοι οι εκπρόσωποι των εκπαιδευτικών ειδικής αγωγής, η ΕΣΑΜεΑ, όλοι οι φορείς που εκπροσωπούν την κοινωνική ευαισθησία για ένα δημοκρατικό σχολείο στη χώρα μας, διαφώνησαν κατηγορηματικά με το νομοσχέδιό σας. Έχουν δικαίωμα να διαφωνούν; Θα πείτε και εσείς έχουν, αλλά εμείς κάνουμε την πολιτική μας. Αυτό δεν είναι διαβούλευση. Θα ήταν επίσης, διπλό το λάθος σας με αυτή την τακτική που έχετε, διότι την ίδια ώρα συμφώνησαν μαζί σας οι εκπρόσωποι των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων στο χώρο της εκπαίδευσης.

Οι εκπρόσωποι των ιδιοκτητών ιδιωτικών σχολείων, των μεγαλο –φροντιστών, των κατ’ επάγγελμα κατηγόρων, οιασδήποτε εκπαιδευτικής πολιτικής προοδευτικής μεταρρυθμιστικής στη χώρα μας. Τέσσερα πρόσωπα, αυτοί διαφώνησαν. Δείτε, λοιπόν, τι εκπροσωπείτε και δείτε ποιους έχετε απέναντί σας. Δεν είναι τυχαίο, ότι δεν έχετε κανέναν φορέα μαζί σας, δεν έχετε τους εκπαιδευτικούς, δεν έχετε τα πολιτικά κόμματα, είσαστε μόνοι και παρότι εναβρύνεστε και επαίρεστε και υπερηφανεύεστε, ότι εφαρμόζετε ένα νόμο, που περίπου είναι ο νόμος της κυρίας Διαμαντοπούλου, ο γνωστός αλήστου μνήμης νόμος, ούτε την πλειοψηφία της κυρίας Διαμαντοπούλου έχετε κατορθώσει να συμπληρώσετε. Είστε μόνοι, εδώ μέσα στη Βουλή και αυτό κάτι σημαίνει, προβληματιστείτε.

Ένα νομοσχέδιο, το οποίο μιλάει κατά δύο τρίτα για τα πρότυπα και πειραματικά σχολεία, που αφορούν μερικές χιλιάδες παιδιών στην Ελλάδα και ξεχνάει οιαδήποτε αναφορά για τα ζητήματα που αφορούν την ειδική αγωγή, δηλαδή δεκάδες χιλιάδες παιδιά στην εκπαίδευση, είναι ένα νομοσχέδιο το οποίο οδηγεί σε κοινωνικές διακρίσεις. Ένα  νομοσχέδιο, το οποίο επικεντρώνεται στα ζητήματα που αφορούν μερικές χιλιάδες μαθητές και μαθήτριες και αφήνει στη γωνία τη μεγάλη πλειοψηφία των σχολείων, είναι ένα νομοσχέδιο το οποίο δημιουργεί επιπλέον κοινωνικές ανισότητες. Δεν θα ήθελα να μιλάω χωρίς επιχειρήματα. Ακούσαμε και τον κύριο εκπρόσωπο, τον πρόεδρο της ΔΟΕ. Διέψευσε το επιχείρημά σας, ότι σε 14 χώρες της Ε.Ε. υπάρχουν στα νηπιαγωγεία αγγλικά.

Δεν υπάρχει, έφερε το πρόγραμμα, την ενημέρωση από την Ευρυδίκη και μας είπε, ότι σε δυόμισι χώρες υπάρχει, στην Πολωνία, στους Φλαμανδούς του Βελγίου, γι’ αυτό λέω μισή χώρα και στην Κύπρο, με την ιδιομορφία της διπλής γλώσσας που υπάρχει στην Κύπρο, ελληνικά - αγγλικά. Υπάρχει όμως, η ελληνική παλαιστινιακή κοινότητα, οι ειδικοί που λένε άλλα, εσείς επιμένετε. Σας τα λέει αυτά ένα πρόσωπο που ως Υπουργός Παιδείας, έφερα τα αγγλικά και την ξένη γλώσσα στην α΄ και β΄ τάξη του δημοτικού, ακούγοντας τους ειδικούς το διάλογο και τα πορίσματα της παγκόσμιας παιδαγωγικής επιστήμης, ότι κάποιο από τα 6 το να διδάσκεις μια γλώσσα που δεν είναι μητρική ή που δεν ακούγεται στο περιβάλλον του παιδιού, δημιουργείς συνθήκες γλωσσικής σύγχυσης και όχι μόνο. Ακούστε λοιπόν, τους ειδικούς μια φορά τουλάχιστον.

Αξιολόγηση, που είναι υποτίθεται και από τα μεγάλα φλάμπουρα του νομοσχεδίου, ψευδώνυμη, τιμωρητική. Με το καταργούμενο άρθρο 47 του ν.4547/2018 της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, για πρώτη φορά θεσμοθετήθηκε η διαδικασία του προγραμματισμού και της αποτίμησης του εκπαιδευτικού έργου και μετά από διαβούλευση με τις ομοσπονδίες εκπαιδευτικών, στις 11 Ιανουαρίου του 2019 εκδόθηκε και η σχετική υπουργική απόφαση, η οποία όριζε τους θεματικούς άξονες αναφοράς και τις διαδικασίες σύνταξης των σχετικών εκθέσεων. Είναι έργο ΣΥΡΙΖΑ η αποτίμηση του εκπαιδευτικού έργου, μετά από διαβούλευση με τους φορείς. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ συνολικά, με το ν.4547/2018 και ειδικότερα, με το άρθρο 47, αλλά και με την υπουργική απόφαση για τον προγραμματισμό και αποτίμηση του εκπαιδευτικού έργου, εξέδωσε με σαφή πολιτική επιλογή, την ενίσχυση της παιδαγωγικής αυτονομίας των σχολικών μονάδων.

Απέδωσε ενισχυμένες παιδαγωγικές αρμοδιότητες στο σύλλογο διδασκόντων και στον διευθυντή, με τη θεσμοθέτηση του προγραμματισμού και της αποτίμησης του εκπαιδευτικού έργου, που αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα του συλλόγου των διδασκόντων και ενδυνάμωσε την παρουσία του σχολικού συμβουλίου. Δηλαδή, όλων των μελών της σχολικής κοινότητας στο εκπαιδευτικό γίγνεσθαι, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του κάθε φορέα, σύλλογος γονέων μαθητικά συμβούλια, τοπική αυτοδιοίκηση. Εσείς προσθέτετε σ’ αυτό το σχολικό συμβούλιο - που αλλάζετε και τις αρμοδιότητες του - και κάποιες προσωπικότητες της γειτονιάς. Όλοι καταλαβαίνουμε τι σημαίνει προσωπικότητες της γειτονιάς, πόσο είναι τα κριτήρια πολύ σχετικά και πολλές φορές πολύ επικίνδυνες οι επιλογές.

Με στόχο το σχολείο να καταστεί ικανό να αξιοποιεί τις σύγχρονες μεθόδους της παιδαγωγικής ένταξης, να ενσωματώνει την τεχνολογία και τον πειραματισμό στη διδακτική πρακτική, να αναβαθμίζει τη σημασία και το κύρος του, να βελτιώνει την αυτοτελή ικανότητά του να εκπαιδεύει, να παιδαγωγεί και να αποτιμά το έργο του, προωθήσαμε ως Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ένα θεσμικό πλαίσιο με σαφή προσανατολισμό.

Πρώτον, στην ενίσχυση του οράματος ενός σχολείου δημόσιου, δημοκρατικού και συνεργατικού. Δεν άρεσε αυτός στους σχολάρχες και τους φροντιστηριάρχες.

 Δεύτερον, στην ενδυνάμωση της ικανότητας του εκπαιδευτικού συστήματος να ανταποκρίνεται στην ετερογένεια των αναγκών όλων των μαθητών.

 Τρίτον, στη δημιουργία ενός περισσότερο αποκεντρωμένου εκπαιδευτικού συστήματος θεσμοθετώντας την έννοια του περιφερειακού εκπαιδευτικού σχεδιασμού.

Όλα αυτά παράνομα και παράτυπα, κατά τη συνήθειά σας, όπως έγινε προχθές με το ολοήμερο σχολείο, επιλέξατε να μην τα εφαρμόσετε κατά την τρέχουσα σχολική χρονιά. Αφήσατε για ακόμα μία σχολική χρονιά τα σχολεία χωρίς πλαίσιο οργάνωσης και αποτίμησης του έργου τους, μετά την αποτυχημένη και τραυματική για την εκπαιδευτική κοινότητα προσπάθεια εφαρμογής του πλαισίου αυτοαξιολόγησης που προβλεπόταν με το Προεδρικό Διάταγμα 152 της εποχής Διαμαντοπούλου.

Τώρα η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, με το παρόν νομοσχέδιο, καταργεί και επίσημα το θεσμικό πλαίσιο του προγραμματισμού και της αποτίμησης ως διαδικασία που ενεργοποιεί και κινητοποιεί την εκπαιδευτική κοινότητα και επαναφέρει τη λογική του ελέγχου και της επιτήρησης. Επιδιώκοντας πρώτον, τον κατακερματισμό της διαδικασίας σε τρία διακριτά επίπεδα. Συλλογικός πραγματισμός, αυτοαξιολόγηση, εξωτερική αξιολόγηση.

Δεύτερον, την υποβάθμιση της ενεργούς και αποφασιστικής συμμετοχής των εκπαιδευτικών στη διαδικασία.

Τρίτον, την επαναφορά του κλίματος φόβου που κυριάρχησε στα σχολεία την περίοδο 2013- 2014, αποσάρθρωσε τη σχολική διαδικασία και διατάραξε τις σχέσεις συνεργασίας μεταξύ των μελών της σχολικής κοινότητας.

Είναι λυπηρό αυτό που συνέβη και αυτό που θέλετε τώρα να κάνετε. Δυστυχώς, επαναφέρετε όλες τις προϋποθέσεις για μια μεγάλη κρίση στην εκπαίδευση.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, είναι προφανές ότι για να κάνεις αξιολόγηση, που είναι αναγκαίο ως αποτίμηση συλλογικά του έργου της σχολικής κοινότητας, πρέπει να έχεις διαδικασίες συνεχούς επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών. Επίσης, πρέπει να έχεις και σταθερό εκπαιδευτικό προσωπικό. Δηλαδή, διορισμούς μόνιμου προσωπικού.

Η Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ είχε στόχο που τον προχώρησε. Η πρώτη πράξη της όταν βγήκαμε από τα μνημόνια ήταν να εγγράψει στον προϋπολογισμό του 2019 τους πρώτους 5.000 διορισμούς για την ειδική αγωγή. Οι διορισμοί στην ειδική αγωγή που με αργούς ρυθμούς, με ρυθμούς χελώνας, προωθεί σήμερα η Κυβέρνηση, είναι έργο της Κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Είναι εγγεγραμμένοι αυτοί στον Προϋπολογισμό του 2019 και έπρεπε να έχουν ολοκληρωθεί το Δεκέμβριο του 2019.

Ψηφίσαμε και νόμο για τον τρόπο της επιλογής αυτού του προσωπικού. Είχε διαφωνήσει τότε η Νέα Δημοκρατία. Τώρα λέει δεν έχουμε τίποτα. Το έχει καταπιεί και αυτό. Όπως έχει καταπιεί και πολλά άλλα βλέποντας ότι η σχολική κοινότητα, η κοινή γνώμη, η εκπαιδευτική κοινότητα, έχει αγκαλιάσει τις νομοθετικές πρωτοβουλίες και τις προσπάθειες της Κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Έργο, λοιπόν, ΣΥΡΙΖΑ είναι οι διορισμοί που εσείς καθυστερείτε. Για πρώτη φορά διορισμοί στην ειδική αγωγή και αν υπήρχε η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, υπήρχε απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου δεσμευτική για τον προϋπολογισμό του 2020. Θα είχαμε και άλλους 5.000 διορισμούς τον Σεπτέμβριο για την γενική εκπαίδευση. Εσείς τι έχετε; Χίλιους σαράντα βοηθητικό και επιστημονικό προσωπικό για την ειδική αγωγή. Τίποτα άλλο επί του παρόντος. Έτσι θα προχωρήσουμε;

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,  αξιολόγηση είναι το ένα στοιχείο. Το δεύτερο βάθρο υποτίθεται του νομοσχεδίου είναι τα πειραματικά και πρότυπα σχολεία. Ένα δίκτυο σχολείων για τα παιδιά μιας μειοψηφικής, μορφωτικής και κοινωνικής ΕΛΙΤ, που θα λειτουργεί με ξεχωριστές προδιαγραφές και προνομιακές ρυθμίσεις σε σχέση με τα υπόλοιπα σχολεία, σαν ένα καρκίνωμα στα σπλάχνα της δημόσιας εκπαίδευσης που θα απομιζά και θα τρέφεται από την αφαίμαξη των άλλων σχολείων. Των σχολείων των πολλών και των αδύναμων. Το ξαναλέω. Σχολείο που δεν έχει πολλών επιπέδων μαθητές, με έφεση για μάθηση, με λιγότερη έφεση, καλούς και κακούς, δεν προχωράει. Εσείς τι κάνετε; Γκετοποιείτε τα παιδιά. Όσα θεωρείτε ότι είναι υψηλής υποτίθεται έφεσης για μάθηση και κοινωνικών προκριματικών για μάθηση - είναι διπλό το θέμα - τα πάτε σε κάποια σχολεία, τα οποία θα μεγαλώνει ο αριθμός τους συν το χρόνο και αφήνετε τη μεγάλη μάζα των παιδιών στα σχολεία χωρίς δυνατότητες μιας διδασκαλίας, μιας μαθησιακής διαδικασίας που θα ανεβάζει συνολικά το επίπεδο της νέας γενιάς. Γι’ αυτό μιλάω για καρκίνωμα στα σπλάχνα των σχολείων.

Προτείνετε να υπάρχει μια ξεχωριστή κατηγορία σχολείων, που θα διαχειρίζεται αυτή και μόνο αυτή, εν είδει κρατικού μονοπωλίου, μια σειρά από μορφωτικά προνόμια υπαρκτά ή υποθετικά κατά την αντίληψή σας. Διαβάζουμε: λειτουργία ομίλων δραστηριοτήτων, ανάπτυξη καινοτομικών και δημιουργικών δράσεων, βράβευση μαθητών υψηλών επιδόσεων ή με αξιόλογο έργο, ανάπτυξη συνεργασίας σχολείων με πανεπιστήμια, ανάληψη επιμορφωτικών δράσεων για το διδακτικό προσωπικό κ.α.. Γιατί δεν το κάνετε για όλους; Γιατί μόνο γι’ αυτά τα σχολεία; Τι είναι τα άλλα τα παιδιά; Γιατί αποκόπτετε από τα υπόλοιπα παιδιά, τη μεγάλη πλειοψηφία της νέας γενιάς, τέτοιες δυνατότητες καινοτομίας; Όλα τα σχολεία δεν μπορούν να το κάνουν αυτό το πράγμα; Εξήγησα νωρίτερα τι κάνετε. Σχολεία πολλών ταχυτήτων, διαφοροποιημένα περιβάλλοντα εκπαίδευσης, που θα αναπαράγουν και θα αυξάνουν τις κοινωνικές και εκπαιδευτικές ανισότητες. Θάτσερ. Αυτή είναι η πολιτική σας και γι’ αυτό το λόγο δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε σε τέτοιου είδους μοντέλα τριχοτόμησης των σχολείων. Θέλουμε όλα τα σχολεία να είναι κατά το δυνατόν άριστα. Όχι σε λίγα να ρίχνουμε το βάρος, ότι σημαίνει αυτό και τα υπόλοιπα τα αφήνουμε να πηγαίνουν χωρίς πλοηγό.

Προγράμματα σπουδών. Κατά την πρώτη ομιλία, κατά τη συζήτηση επί της αρχής, σας είπα ότι είμαστε υπέρ των δεξιοτήτων, των ήπιων δεξιοτήτων. Το κάναμε στην πράξη. Η θεματική εβδομάδα, η οποία αφορούσε ζητήματα διατροφής και ποιότητας ζωής, πρόληψη του εθισμού και των εξαρτήσεων, έμφυλες ταυτότητες, σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, ανθρώπινα δικαιώματα για ζήτημα δημοκρατίας, κυκλοφοριακή αγωγή κ.α.. Επί τρία χρόνια με ιδιαίτερη επιτυχία όπως έδειξαν επανειλημμένες εκθέσεις του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής και τώρα τις καταργήσατε τις θεματικές εβδομάδες και λέτε «θα» φέρετε. Δηλαδή, αφήνετε χωρίς δεξιότητες τα παιδιά δύο χρόνια. Θα φέρετε δεξιότητες ζωής, τεχνολογίας και επιστήμης. Πολύ ωραία. Όπως λέτε θετική σκέψη. Αυτό δεν είναι δεξιότητα. Αυτό είναι προορισμός, σκοπός της εκπαίδευσης. Μην τα μπερδεύετε. Η δημιουργικότητα, η συνεργασία, η ευελιξία και προσαρμοστικότητα, η ενσυναίσθηση, οι κοινωνικές δεξιότητες, ο τεχνολογικός γραμματισμός. Όλα αυτά πάρα πολύ καλά. Καμία αντίρρηση. Όμως,  αυτό το οποίο αποσιωπάτε είναι ότι η επιδίωξη που υπάρχει και από τον ΟΟΣΑ, είναι η αποτελεσματική ένταξη του ατόμου στο επάγγελμα και στον χώρο εργασίας. Αυτή είναι η επιδίωξη από εκείνη την πλευρά των δεξιοτήτων και με αυτή την έννοια να πούμε ότι το συζητήσαμε με τον ΟΟΣΑ, με τον ΣΕΒ, με τον ΙΟΒΕ. Τα λένε συνέχεια αυτοί. Δεν λέω ότι είναι κάτι το επουσιώδες η ένταξη ενός ανθρώπου στην εργασία του. Αντιλαμβάνεστε πως από μια τέτοια οπτική είναι εξαιρετικά περιοριστικό το μορφωτικό βεληνεκές των σχετικών παρεμβάσεων και πολύ η «σαβούρα» που υπάρχει κίνδυνος να συσσωρευτεί. Θα μπορούσα και σε άλλα ζητήματα να αναφερθώ, σε ζήτημα των δεξιοτήτων που επαναλαμβάνω και αυτές τις διαστρέφετε στο σχολείο και τις θέτετε σε μια οπτική, η οποία δεν αφορά όλα τα παιδιά, αλλά αφορά μια πολύ συγκεκριμένη αντίληψη ελέγχου της κοινωνικής ανέλιξης συγκεκριμένων παιδιών.

Το θέμα των ξενόγλωσσων τμημάτων στα πανεπιστήμια. Ανέφερα ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είχε πάρει την πρωτοβουλία γι’ αυτά τα τμήματα. Αλλά όχι όμως από την κερκόπορτα να βάλουμε προπτυχιακά δίδακτρα στα ελληνικά πανεπιστήμια. Όχι να φτιάξουμε ιδιωτικά πανεπιστήμια στην Ελλάδα κάτω από το κέλυφος ενός πανεπιστημίου δημόσιου. Όχι να υποβαθμίσουμε τα δημόσια πανεπιστήμια, τα συμβατικά προγράμματα, που σήμερα έχουν προς όφελος των νέων εξελιγμένων διπλών προγραμμάτων, τα οποία θα φέρουν χρήματα σε αετονύχιδες. Σε αυτούς, οι οποίοι θα αφήσουν το έργο τους, το πραγματικό, το δημόσιο πανεπιστήμιο για να πάνε να βρουν ευκαιρία πλουτισμού σ’ αυτά τα τμήματα.

Αυτά είναι μεγάλα προβλήματα. Σας είπα. Θα καταπέσει αυτή η ρύθμιση στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Δεν μπορεί να απαγορεύσετε από έναν Έλληνα πολίτη να πάει σε αυτό το τμήμα το ξενόγλωσσο, επειδή λέτε ότι δεν μπορεί να πάει. Λέτε ότι μπορούν να πάνε όλοι οι πολίτες των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεν υπάρχει εξαίρεση στο ενωσιακό δίκαιο για τους Έλληνες πολίτες. Ό,τι ισχύει για τον Γάλλο, τον Γερμανό κ.λπ., ισχύει για τον Έλληνα.

Θα πάει και αυτός εκεί. Και ποιος θα πάει εκεί; Θα πάει ο εύπορος, που το παιδί του δεν μπόρεσε μέσα από τον ίσιο δρόμο να περάσει στα πανεπιστήμια και να το πάει εκεί πληρώνοντας για να πάρει κάποιου είδους, κάποιας ποιότητας πτυχίο.