Το άρθρο αυτό έχει ως αφετηρία τις «προβλέψεις» των γνωστότερων μέσων ενημέρωσης ότι αναμένεται γενίκευση της επιβολής χρήσης μάσκας, ακόμη και στους εξωτερικούς χώρους, σε πόλεις της Ελλάδας. Διαβάσαμε, εξάλλου, σχετικά με την πρόσφατη επιβολή σχετικού μέτρου στο Παρίσι, όπως -ήδη προ εβδομάδων- για το ίδιο μέτρο σε ελληνικά νησιά, με… πρωτοπόρο τον Πόρο.
Για κάποιον παράξενο λόγο, ο γράφων αισθάνεται υποχρεωμένος να διευκρινίσει εκ των προτέρων ότι δεν έχει καμιά σχέση με συνωμοσιολόγους, ακροδεξιούς, αντιεμβολιαστές, αστρολόγους ή χαρτορίχτρες, μολονότι αυτό δεν είναι αρκετό για όσους διαβάζουν με «εφ’ όπλου λόγχη». Παράλληλα, θα πρέπει να ξεπεράσω την… ασφυξία των ενοχών για το γεγονός ότι τολμώ να εκφράσω την προσωπική μου άποψη.
Η άποψη αυτή συνοψίζεται στην εξής φράση: ως πολίτης μιας δημοκρατικής κοινωνίας, μου είναι αδύνατο να δεχτώ την υποχρεωτική δια νόμου χρήση μάσκας σε ελεύθερο ανοιχτό χώρο, όπως και προ μηνών τον αντίστοιχο υποχρεωτικό εγκλεισμό των πολιτών στο σπίτι τους. Ήμουν από τους πρώτους που αυτοπεριορίστηκαν -με προσωπική ευθύνη- όταν ανακοινώθηκε η πανδημία, ώστε να αποφύγω την πιθανότητα να βλάψω κάποιον συνάνθρωπό μου. Όμως, όταν έπειτα από λίγες μέρες η προσωπική ευθύνη έγινε υποχρέωση και ξέφυγε έτσι από τα χέρια μου - όχι, δεν ξεκίνησα να παρανομώ, αλλά ήμουν από την πρώτη στιγμή κάθετα αντίθετος στην παραβίαση του πανάρχαιου δικαιώματος εξόδου από τον ιδιωτικό χώρο (με τις προφυλάξεις, βέβαια, που η περίσταση απαιτεί). Και ακόμη διατηρώ την ίδια αηδία για το μέτρο αυτό. Αντίστοιχα, θεωρώ ότι πιθανή γενίκευση της χρήσης μάσκας στον ελεύθερο, ανοιχτό χώρο προσβάλλει τη δημοκρατία και την κοινή λογική.
Ο ρόλος του πολίτη είναι να σέβεται τους άλλους, αλλά δεν είναι δυνατόν να παραβιάζονται θεμελιώδη δικαιώματά του. Η υγεία είναι ένα από αυτά τα δικαιώματα, αλλά το κράτος πρέπει να είναι εξαιρετικά προσεκτικό στην πιθανότητα καταπάτησης άλλων, εξίσου θεμελιωδών, ειδικά όταν αυτό δεν είναι αναγκαίο.
Θα πει ίσως κάποιος/α: δεν είναι επαρκής λόγος η αναχαίτιση της μετάδοσης του ιού; Σίγουρα, δεν έχω κανένα λόγο να αναπτύσσω δικές μου απόψεις για την ιατρική. Έχω, όμως, το δικαίωμα να χρησιμοποιώ την κοινή λογική, κατά την οποία δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται το σύνολο του φυσικού περιβάλλοντος ως χώρος μετάδοσης της ασθένειας. Ως εκ τούτου, και χωρίς να έχω καμιά επαφή με «αντιδραστικές» πηγές, είναι αδύνατον να πειστώ ότι θα πρέπει κανείς να διασχίζει το Λεμονοδάσος του Πόρου ή να βόσκει πρόβατα φορώντας μάσκα, όπως και προ μηνών δεν ήταν δυνατό να δεχτώ ότι ψαρεύοντας σε μια απομονωμένη ακτή θα έθετα σε κίνδυνο τους συνανθρώπους μου.
Δεν θα μπω, επίσης, στη λογική να κρίνω πιθανές αντιφάσεις στις ανακοινώσεις των ειδικών - αν και θα δικαιολογήσω την αμηχανία των μη ειδικών, όπως δικαιολογώ την αμηχανία των μαθητών μου, αν συγκρούεται αυτό που τους διδάσκω με όσα άκουσαν από άλλο συνάδελφο. Σέβομαι απεριόριστα το ιατρικό λειτούργημα, το οποίο είναι μάλλον και το αρχαιότερο (αντί του γνωστού, λανθασμένου, στερεοτύπου που έχουμε όλοι ακούσει). Οι εικόνες εξαντλημένων από το έργο τους ιατρών -ενίοτε με σημάδια από τις μάσκες- με συγκινούν, δυστυχώς όμως και αυτές ακόμη καθίστανται αντικείμενο χειρισμού από κάποια ΜΜΕ. Με συγκινούν, αλλά δεν με πείθουν να μην πάρω τον αέρα μου στο βουνό ή στην ακτή, με ελεύθερο πρόσωπο, γιατί αυτό είναι απαραίτητο για να νιώσω ευεξία.
Ας είμαστε ειλικρινείς: όλοι θα παρανομήσουμε σε μια αντίστοιχη περίπτωση, γιατί είναι επιταγή της φύσης μας και της κοινής λογικής ότι σε ένα απόμερο δρόμο θα βγάλουμε τη μάσκα, ρίχνοντας κλεφτές ματιές, ώστε να αναπνεύσουμε χωρίς να λαχανιάζουμε, να μυρίσουμε τα αρώματα της φύσης και, παράλληλα, να έχουμε απολύτως ήσυχοι τη συνείδηση ότι δεν βλάπτουμε κανέναν. Δεν είναι ντροπή να το παραδεχτούμε. Ντροπή είναι να σπιλώνουμε τους άλλους για αυτό που κάνουμε, εξ ανάγκης, όλοι μας. Ντροπή είναι να δαχτυλοδείχνουμε, να φωτογραφίζουμε, να ευχόμαστε «ψόφο» κτλ., σε όποιον συμπολίτη μας -υπό άγνωστες σε μας συνθήκες- θα διαπράξει τέτοιο… ολίσθημα. Διότι πάντα θα έπρεπε να λαμβάνουμε υπόψη την εξαίρεση. Αυτό είναι καθήκον, εξάλλου, και του ειδικού, όπως και του νομοθέτη (παρεμπιπτόντως, στην Ελλάδα υπάρχει μια αφελής ταύτιση αυτών των δύο ιδιοτήτων).
Στη δημοκρατική κοινωνία, ο πολίτης έχει προσωπική ευθύνη (την οποία με αμηχανία διδάσκουμε στους μαθητές μας, συγχέοντάς την συχνά με την τήρηση του νόμου, και με κίνδυνο έτσι να τους καλλιεργήσουμε μια ανελεύθερη ηθική μικρού παιδιού). Όμως, οι παράλογοι νόμοι, που ισοπεδώνουν την ατομική απόφαση και δεν λαμβάνουν υπόψη τους την εξαίρεση, υποβιβάζουν τον πολίτη σε άβουλο ον και τον στρέφουν κατ’ ανάγκη στην παρανομία. Τον κάνουν σκληρό, μικροπρεπή, εκδικητικό, λόγω της πίεσης που ο ίδιος δέχεται. Ο υπερβολικός φόβος για την υγεία οδηγεί σε ακραίο εγωισμό, αφού όλοι οι άλλοι μας «απειλούν». Το κοινωνικό σύνολο διαποτίζεται από αυτήν την αντιδημοκρατική νοοτροπία, εθίζεται στο να ανακαλύπτει «ενόχους», να πιστεύει σε ανυπόστατες «καταγγελίες», να επιζητεί από την εξουσία ολοένα πιο ακατανόητα, αντιφατικά και αδιέξοδα μέτρα. Το χειρότερο, όμως, είναι ότι αντίστοιχοι νόμοι αφήνουν το ανελεύθερο αποτύπωμά τους, βαθύ, για πολύ καιρό αφότου περάσει η γενεσιουργός αιτία για την επιβολή τους…
Κλείνοντας, θα ήθελα να αναφέρω δυο λόγια που αφορούν τον κλάδο των εκπαιδευτικών και το παιδευτικό έργο. Προσωπικά, και με κίνδυνο πάλι να γίνω δυσάρεστος, θα ήθελα να έβλεπα μια πιο καθολική αντιμετώπιση απέναντι σε όλα όσα επιβάλλονται. Ως πολίτες, όλη η δημοκρατική παιδεία που έχουμε οι ίδιοι λάβει δοκιμάζεται με πρωτόγνωρο τρόπο: είναι αναγκαίο, όσο και εξαιρετικά δύσκολο, να αναπτύξει ο καθένας μια συνολική άποψη για όσα μπορεί να δεχτεί μέσα σε τούτο τον φετινό κυκεώνα, αλλά και το θάρρος να την εκφράζει. Το να περιοριζόμαστε να μιλάμε για το «παγουρίνο», ή για οτιδήποτε αντίστοιχο, μας απομακρύνει από μια τέτοια θεώρηση. Σίγουρα η χρήση μάσκας στην τάξη είναι, και για μένα προσωπικά, κάτι εξαιρετικά δυσβάσταχτο, καταστροφικό ίσως για το έργο μου. Πιο πολύ, όμως, με ταλανίζει το ερώτημα: πώς θα μιλάω με παρρησία, μέσα σε τέτοιες συνθήκες όπου ακόμα και η πλειοψηφία των μαθητών έχει πειστεί ότι «όσο πιο σκληρά, τόσο πιο αποτελεσματικά», για την αξία -και την ομορφιά- της ελεύθερης σκέψης και ζωής; Και για πόσο ακόμα; Διότι φοβάμαι ότι το έργο μας, ακόμη και μετά το τέλος της επιδημίας, θα αφανιστεί μέσα στην ασφυξία…
Θεοδόσης Κοντάκης, καθηγητής στη δημόσια Δευτεροβάθμια εκαίδευση
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Πηγαίνετε διακοπές; Βγάλτε αυτές τις 5 συσκευές από την πρίζα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 5/8
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
