Χρήστος Κάτσικας Σε κριτική στα νέα Προγράμματα Σπουδών στα Μαθηματικά προχώρησε η Ελληνική Μαθηματική Εταιρεία (ΕΜΕ).
Η ΕΜΕ χαρακτηρίζει "εκτός παιδαγωγικού τόπου και χρόνου" τα νέα Προγράμματα Σπουδών, τονίζοντας ότι "οι προτάσεις του ΙΕΠ αναπαράγουν το ίδιο εισαγωγικό κείμενο στόχων και σημασίας των μαθηματικών στην Εκπαίδευση, ανεξάρτητα από ηλικίες και εκπαιδευτικές βαθμίδες, με μόνο ως φαίνεται γνώμονα την οργάνωση εξεταστικών διαδικασιών γύρω από μια τράπεζα θεμάτων και την επιδότηση της έκδοσης πολυσέλιδων βιβλίων χωρίς καμία μελέτη της εκπαιδευτικής λειτουργικότητας ανά βαθμίδα και των ειδικών παιδαγωγικών προδιαγραφών"
Η ΕΜΕ είχε καταθέσει πρόταση 4 σημείων, ώστε τα νέα Προγράμματα Σπουδών να συνδέονται, αφενός με τις εξελίξεις της μαθηματικής επιστήμης, αφετέρου με την εκπαιδευτική πραγματικότητα, και να συμβάλλουν στην ανανέωση του μαθητικού ενδιαφέροντος για τα Μαθηματικά και σε μια ευέλικτη και συμπεριληπτική παιδαγωγική προοπτική, οι οποίες, προφανώς, αγνοήθηκαν από το ΙΕΠ
Όλη η ανακοίνωση της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας: Εκτός παιδαγωγικού τόπου και χρόνου τα Αναλυτικά Προγράμματα του ΙΕΠ για την Μαθηματική Εκπαίδευση
Νέα Αναλυτικά Προγράμματα χωρίς αξιολόγηση της εφαρμογής των προηγούμενων, χωρίς αναγνώριση της ιδιαιτερότητας της κάθε βαθμίδας, χωρίς φροντίδα για διεπιστημονικές συνδέσεις, χωρίς αναφορά στις μεταβαλλόμενες σχολικές συνθήκες και τις υβριδικές παιδαγωγικές πρακτικές λόγω της πανδημίας, είναι η πρώτη εικόνα που αντικρύζει κανείς στις επεξεργασίες του ΙΕΠ.
Εάν προσπεράσουμε την ατυχή επινόηση και αναφορά που έγινε κατά την ενημέρωση στην έννοια μοτίβο-συνάρτηση που διασχίζει την εκπαίδευση από την Προσχολική Ηλικία έως και το Λύκειο, θα δούμε τις ακριβοπληρωμένες επεξεργασίες του ΙΕΠ να αγνοούν ή να αποσιωπούν τις συλλογικά καταγεγραμμένες εμπειρίες της εκπαιδευτικής μαθηματικής κοινότητας για συγκεκριμένες δυσχέρειες και ασυμβατότητες από την εφαρμογή των εν ισχύ Αναλυτικών Προγραμμάτων.
Σαν να απευθύνονται σε έναν εκπαιδευτικά ουδέτερο χώρο και χρόνο, αποσιωπούν ή αγνοούν την καταγεγραμμένη σχολική αποτυχία στα Μαθηματικά των Πανελλαδικών, τα φαινόμενα αποθάρρυνσης και φόβου για τα Μαθηματικά ήδη από την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, την απομάκρυνση μέρους του μαθητικού πληθυσμού από την μαθηματική εκπαίδευση λόγω μη προσβασιμότητας στις εξ αποστάσεως πρακτικές και ακατάλληλων συνθηκών στο σπίτι.
Η ΕΜΕ επεσήμανε τα παραπάνω έγκαιρα και πρόσφατα κατέθεσε πρόταση 4 σημείων, ώστε τα νέα ΑΠ να συνδέονται, αφενός με τις εξελίξεις της μαθηματικής επιστήμης, αφετέρου με την εκπαιδευτική πραγματικότητα, και να συμβάλλουν στην ανανέωση του μαθητικού ενδιαφέροντος για τα Μαθηματικά και σε μια ευέλικτη και συμπεριληπτική παιδαγωγική προοπτική.
Δυστυχώς εκτός παιδαγωγικού τόπου και χρόνου, οι προτάσεις του ΙΕΠ αναπαράγουν το ίδιο εισαγωγικό κείμενο στόχων και σημασίας των μαθηματικών στην Εκπαίδευση, ανεξάρτητα από ηλικίες και εκπαιδευτικές βαθμίδες, με μόνο ως φαίνεται γνώμονα την οργάνωση εξεταστικών διαδικασιών γύρω από μια τράπεζα θεμάτων και την επιδότηση της έκδοσης πολυσέλιδων βιβλίων χωρίς καμία μελέτη της εκπαιδευτικής λειτουργικότητας ανά βαθμίδα και των ειδικών παιδαγωγικών προδιαγραφών.
Η απάντηση του ΙΕΠ
Σε σημερινή του απάντηση το ΙΕΠ σημειώνει ότι «η ανακοίνωση της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας με τίτλο, «Εκτός παιδαγωγικού τόπου και χρόνου τα Αναλυτικά Προγράμματα του ΙΕΠ για την Μαθηματική Εκπαίδευση», μία μόλις ημέρα μετά την ανακοίνωση των Προγραμμάτων Σπουδών των Μαθηματικών μας προκάλεσε έκπληξη. Έκπληξη, για το πώς είναι δυνατόν κανείς να κρίνει την παιδαγωγική τους διάσταση με τέτοια βεβαιότητα, αλλά ταυτόχρονα με γενικόλογες εκφράσεις και χωρίς καμία τεκμηρίωση, μέσα σε μία ημέρα, και ενώ εκκρεμούν συμπληρωματικά υλικά των Προγραμμάτων Σπουδών. Ατεκμηρίωτοι και αυθαίρετοι ισχυρισμοί, όπως η σύνδεση των Προγραμμάτων Σπουδών με «την οργάνωση εξεταστικών διαδικασιών», «την επιδότηση της έκδοσης πολυσέλιδων βιβλίων», και με «ακριβοπληρωμένες επεξεργασίες του ΙΕΠ», που περιλαμβάνονται στην ανακοίνωση της ΕΜΕ, μοιάζουν εμπαθείς εφόσον δεν συνδέονται με μία επί της ουσίας εξέταση του περιεχομένου των Προγραμμάτων Σπουδών».
Η ανακοίνωση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ): Ατεκμηρίωτοι και αυθαίρετοι ισχυρισμοί της ΕΜΕ
Πρόσφατα (στις 11/11), ανακοινώθηκαν από το ΙΕΠ νέα Προγράμματα Σπουδών για όλα τα γνωστικά αντικείμενα πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Σύντομα θα ανακοινωθεί υποστηρικτικό υλικό και οδηγός εκπαιδευτικού που συνοδεύει κάθε Πρόγραμμα Σπουδών και εξειδικεύει παιδαγωγικά και διδακτικά την υλοποίησή του. Για τα Μαθηματικά εκπονήθηκε ενιαίο Πρόγραμμα Σπουδών, από την Α΄ Δημοτικού ως και τη Γ΄ Λυκείου, που ανακοινώθηκε ξεχωριστά για την κάθε βαθμίδα, καθώς και αντίστοιχο συνοδευτικό υλικό που θα ανακοινωθεί προσεχώς. Για την εκπόνηση όλων των παραπάνω συνεργάστηκαν για ένα έτος, με διαρκή ανατροφοδότηση από το ΙΕΠ, 27 εξειδικευμένοι επιστήμονες εκ των οποίων 9 ήταν ακαδημαϊκοί και 18 ήταν εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Οι διαδικασίες επιλογής και οι συμβάσεις τους είναι αναρτημένες στη Διαύγεια.
Αν μελετήσει κανείς τα Προγράμματα Σπουδών των Μαθηματικών που ανακοινώθηκαν, αντιλαμβάνεται ότι σε αυτά αναπτύσσεται ένα συνεκτικό σύνολο στόχων για τη Μαθηματική Εκπαίδευση που διατρέχει όλες τις βαθμίδες. Για παράδειγμα, η ανάπτυξη συλλογισμών και κριτικής σκέψης, καθώς και η αναγνώριση συνδέσεων μεταξύ Μαθηματικών και άλλων πεδίων της ανθρώπινης γνώσης και δράσης, είναι κοινοί στόχοι για τους μαθητές όλων των βαθμίδων.
Η συνεκτικότητα των Προγραμμάτων Σπουδών των Μαθηματικών αναδεικνύεται επίσης μέσα από την ανάπτυξη κοινών θεματικών ενοτήτων από την Α’ Δημοτικού μέχρι και τη Γ’ Λυκείου. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η θεματική ενότητα συναρτήσεις. Αυτή η συνεκτικότητα εκφράζεται με ένα κοινό θεωρητικό μέρος για όλες τις βαθμίδες που επιχειρεί τη θέαση των Μαθηματικών με ενιαίο τρόπο, εξειδικεύεται δε με προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα και ενδεικτικές δραστηριότητες που αντιστοιχούν σε κάθε βαθμίδα και τάξη. Το υποστηρικτικό υλικό και ο οδηγός εκπαιδευτικού για κάθε βαθμίδα, που ολοκληρώνουν τα αντίστοιχα Προγράμματα Σπουδών και θα ανακοινωθούν σύντομα, εξειδικεύουν περαιτέρω την ενιαία φιλοσοφία τους και πραγματεύονται παιδαγωγικά και διδακτικά ζητήματα, όπως είναι η διαφοροποιημένη διδασκαλία των Μαθηματικών, που παίρνει υπόψη της τις ανάγκες των μαθητών και των μαθητριών, με στόχο τη συμπερίληψη όλων στη Μαθηματική Εκπαίδευση.
Η ανακοίνωση της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας με τίτλο, «Εκτός παιδαγωγικού τόπου και χρόνου τα Αναλυτικά Προγράμματα του ΙΕΠ για την Μαθηματική Εκπαίδευση», μία μόλις ημέρα μετά την ανακοίνωση των Προγραμμάτων Σπουδών των Μαθηματικών μας προκάλεσε έκπληξη. Έκπληξη, για το πώς είναι δυνατόν κανείς να κρίνει την παιδαγωγική τους διάσταση με τέτοια βεβαιότητα, αλλά ταυτόχρονα με γενικόλογες εκφράσεις και χωρίς καμία τεκμηρίωση, μέσα σε μία ημέρα, και ενώ εκκρεμούν συμπληρωματικά υλικά των Προγραμμάτων Σπουδών. Ατεκμηρίωτοι και αυθαίρετοι ισχυρισμοί, όπως η σύνδεση των Προγραμμάτων Σπουδών με «την οργάνωση εξεταστικών διαδικασιών», «την επιδότηση της έκδοσης πολυσέλιδων βιβλίων», και με «ακριβοπληρωμένες επεξεργασίες του ΙΕΠ», που περιλαμβάνονται στην ανακοίνωση της ΕΜΕ, μοιάζουν εμπαθείς εφόσον δεν συνδέονται με μία επί της ουσίας εξέταση του περιεχομένου των Προγραμμάτων Σπουδών.
Η ανακοίνωση της ΕΜΕ αφενός αδικεί την ιστορία της και αφετέρου δεν συνάδει με τον θεσμικό της ρόλο.
Ελπίζουμε στο πλαίσιο των δράσεων που σχεδιάζονται για τα νέα Προγράμματα Σπουδών τα επόμενα δύο έτη, η ΕΜΕ να συμβάλλει εποικοδομητικά με τις προτάσεις της.
Ανταπάντηση της ΕΜΕ προς το ΙΕΠ
Ακολουθεί ολόκληρη η ανακοίνωση της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας
Η Ε.Μ.Ε. χαιρετίζει την ένδειξη επαναφοράς του Υπουργείου Παιδείας στο πεδίο της συνεργασίας για την αξιολόγηση και τον σχεδιασμό της Μαθηματικής Εκπαίδευσης, έστω κι αν αυτό εκφράζεται με τη γλώσσα και τον τρόπο που διαθέτει η ηγεσία του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής.
Για να ξανακερδηθεί όμως, τουλάχιστον ο χαμένος κόπος και χρόνος από τη διαδικασία του ΙΕΠ, θα πρέπει να κατανοηθεί ότι τα Αναλυτικά Προγράμματα διαμορφώνονται μέσα από την αλληλεπίδραση με την εκπαιδευτική πραγματικότητα και την αξιολόγηση αυτής της αλληλεπίδρασης.
Γι’ αυτό, δεν επινοούνται στο κενό, ούτε αντιγράφονται, αλλά κάθε ευρωπαϊκή χώρα διαμορφώνει θεσμούς, που κύριο έργο έχουν καταρχάς να παρακολουθούν, να καταγράφουν, να εντοπίζουν τις δυσκολίες και δυσχέρειες που συναντά η Μαθηματική Εκπαίδευση σε κάθε βαθμίδα, ώστε να σχεδιάζουν δράσεις εκπαιδευτικής βελτίωσης. Τα αντίστοιχα ινστιτούτα αναπτύσσουν επιτόπιες επισκέψεις παρατήρησης και δράσεις αναστοχασμού, όπως η αξιολόγηση της εφαρμογής των προηγούμενων ΑΠ, της χρήσης των εγχειριδίων και συμβατότητας των οδηγιών, η διακρίβωση των συνθηκών παιδαγωγικής πλαισίωσης της διδασκαλίας, καθώς και η επιστημολογική και ψυχολογική μελέτη των δυσκολιών μάθησης.
Σε αυτό το πλαίσιο τεκμηριώνονται συγκεκριμένες παρεμβάσεις, άλλοτε στα Αναλυτικά Προγράμματα, άλλοτε στα διδακτικά βιβλία και το εκπαιδευτικό υλικό, άλλοτε στη θεματολογία και τον τρόπο της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών, άλλοτε στην ίδια τη λειτουργία των σχολείων και στη συνεργασία ανάμεσα σε ειδικότητες, ώστε να αναδεικνύεται η ιδιαιτερότητα της μαθηματικής σημειογραφίας και να συνδέεται με το μάθημα των Μαθηματικών.
Στις συγκεκριμένες και εύθραυστες συνθήκες των σχολείων λόγω της πανδημίας, ο σχεδιασμός δεν μπορεί να υποβαθμίζει την απότομη εισβολή του ψηφιακού περιβάλλοντος, τη σημασία του εξοπλισμού και του βαθμού δικτυακής προσβασιμότητας από το σπίτι, καθώς και την επίδραση του τρόπου συνεργασίας με το οικογενειακό περιβάλλον, ώστε να μην στερείται κανένα παιδί το δικαίωμα στη μάθηση των μαθηματικών.
Με αυτή την έννοια υπογραμμίσαμε ότι τα νέα Αναλυτικά Προγράμματα του ΙΕΠ είναι εκτός παιδαγωγικού τόπου και χρόνου. Η αναπροσαρμογή ή αναμόρφωση των Αναλυτικών Προγραμμάτων πρέπει να εντάσσεται σε μια στρατηγική παράλληλων, στοχευμένων και αλληλοτροφοδοτούμενων δράσεων. Πρόκειται για μια αναδρομική, συμμετοχική και συνεργατική διαδικασία, που οι επιλογές και προτεραιότητες του ΙΕΠ αγνόησαν.
Αντίθετα, ως φαίνεται, το ΙΕΠ έπεισε το Υπουργείο να επαναλάβει τον φαύλο κύκλο του αποτυχημένου παιδαγωγικού μοτίβου: πρώτα να κατασκευάζονται αναλυτικά προγράμματα, επ’ αυτών να γράφονται βιβλία και τέλος να επιμορφώνονται οι εκπαιδευτικοί για να διδάξουν με τα συγκεκριμένα βιβλία όσα περιγράφονται στα προγράμματα.
Είναι το μοντέλο που αποκόπτει την μάθηση των Μαθηματικών από τις εμπειρίες των μαθητών και τις συνθήκες της διδασκαλίας και αναπαράγει την εξεταστικοκεντρική εικόνα και λειτουργία του σχολικού μαθήματος.
Φαίνεται να αγνοεί το ΙΕΠ πως το ιεραρχημένο αυτό μοτίβο έχει απορριφθεί από την ερευνητική κοινότητα και εγκαταλειφθεί από καιρό σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, ακόμη και από τον ΟΟΣΑ, που τόσο άκριτα επικαλούνται.
Επιπλέον, κι εδώ είναι η ελληνική ιδιαιτερότητα, τα τρία διαδοχικά στάδια αυτής της λανθασμένης διαδικασίας, δεν εντάσσονται στη λειτουργία του ΙΕΠ, αλλά, σαν να γίνονται εκτός ωραρίου, υλοποιούνται με ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις έργων, με επιδοτήσεις και αναθέσεις.
Δυστυχώς, η συστηματική περιφρόνηση του λόγου των επιστημονικών ενώσεων και της εμπειρίας των εκπαιδευτικών κοινοτήτων έχει οδηγήσει να χάνεται χρόνος και χρήμα. Είναι πλέον σημαντικό και επείγον, να αναμορφωθεί ο σχεδιασμός, να αξιοποιηθούν πιο εποικοδομητικά για την Μαθηματική Εκπαίδευση οι ευρωπαϊκοί πόροι.
Η ΕΜΕ εκτιμά πως ο χαμένος εκπαιδευτικός χρόνος μπορεί να ξανακερδηθεί. Με εποικοδομητική συνεργασία με το Υπουργείο και το ΙΕΠ για το σχεδιασμό και το περιεχόμενο όλων των δράσεων βελτίωσης της μαθηματικής εκπαίδευσης στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα.
Με αυτή την πεποίθηση, το ΔΣ της ΕΜΕ θα αναλάβει άμεσα πρωτοβουλίες ανταλλαγής απόψεων και συντονισμού με όλες τις ενώσεις ερευνητών και εκπαιδευτικών που ασχολούνται με τις συνθήκες της διδασκαλίας και μάθησης των Μαθηματικών.
Για το Διοικητικό Συμβούλιο της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας
Ο Πρόεδρος Ιωάννης Π. Εμμανουήλ Καθηγητής ΕΚΠΑ
Ο Γενικός Γραμματέας Ιωάννης Τυρλής Καθηγητής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης
«ΙΕΠ προς ΕΜΕ»: «δεν δικαιούστε διά να ομιλείτε»;
Και ένα αρχικό σχόλιο δικό μας:
Χωρίς να μπαίνουμε προς το παρόν στο περιεχόμενο της κριτικής της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας στα προγράμματα Σπουδών στα Μαθηματικά που παρουσίασε το ΙΕΠ οφείλουμε να σημειώσουμε ότι ξενίζει ό τρόπος απάντησης του ΙΕΠ (προφανώς του Προέδρου του κ. Γιάννη Αντωνίου) που μιλάει για «εμπάθεια» της ΕΜΕ και μάλιστα σημειώνει ότι «δεν συνάδει με τον θεσμικό της ρόλο» η κριτική. Σα να λέμε δηλαδή «δεν δικαιούστε διά να ομιλείτε». Δεν προδίδει αλαζονεία μια τέτοιου είδους απάντηση;
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
